Oświadczenie skierowane do ministra sprawiedliwości, prokuratora generalnego RP Zbigniewa Ćwiąkalskiego

Szanowny Panie Ministrze!

W związku z prośbą o interwencję, złożoną w moim biurze senatorskim przez jednego z mieszkańców Rybnika, uprzejmie proszę o pomoc w rozwiązaniu przedstawionego poniżej problemu. Z otrzymanych dokumentów i wyjaśnień wymienionego mieszkańca wynika, że komornik zarekwirował mu całe wynagrodzenie za pracę, pozostawiając pięcioosobową rodzinę bez środków do życia. Według polskiego prawa komornik może zająć 50% wynagrodzenia netto na spłatę długu. W tym przypadku kwota ta wyniosła ponad 50% kwoty brutto - po egzekucji należności na rachunku bankowym pozostało 0,63 zł.

Z paska wynagrodzenia oraz wyciągu z rachunku bankowego wynika, że na spłatę długu komornik zajął najpierw 1 838,04 zł - i ta suma jest widoczna na pasku - następnie zajął pozostałą kwotę 766,24 zł. Łącznie komornik zabrał 2 604,28 zł, co przy zarobkach brutto wynoszących 4 985,45 zł daje wynik ponad 50%.

Stało się tak, ponieważ pracodawca, jak co miesiąc, przelał resztę wynagrodzenia, pozostałą po odtrąceniu wierzytelności, na rachunek bankowy dłużnika i w tym momencie zadziałało prawo bankowe. Jak tłumaczy prezes sądu, komornik na wniosek wierzycieli zajął również wierzytelność z tytułu rachunku bankowego. Ograniczenie egzekucji przy tym sposobie egzekucji przewiduje art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe, stanowiąc, że środki pieniężne znajdujące się na rachunkach oszczędnościowych, rachunkach oszczędnościowo-rozliczeniowych oraz na rachunkach terminowych lokat oszczędnościowych jednej osoby, niezależnie od liczby zawartych umów, są wolne od zajęcia na podstawie sądowego lub administracyjnego tytułu wykonawczego do wysokości trzykrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, bez wypłat nagród z zysku, ogłaszanego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za okres bezpośrednio poprzedzający dzień wystawienia tytułu wykonawczego.

Wzajemny stosunek przywołanych przepisów nie jest oczywisty i w ramach interpretacji prawa komornik może uznać, że z chwilą przelania części wynagrodzenia za pracę na rachunek bankowy traci ono swój charakter i podlega ochronie tylko w zakresie ustalonym w prawie bankowym. Komornik nie ma możliwości weryfikowania, skąd pochodzą środki znajdujące się na rachunku bankowym. Tym to sposobem interpretacja pozwala, by zgodnie z prawem pozostawić pięcioosobowej rodzinie z małymi dziećmi 0,63 zł na miesięczne przeżycie, przy czym brak gwarancji, że jest to sytuacja jednorazowa.

Szanowny Panie Ministrze, czy można jakoś zaradzić takim sytuacjom w ramach obowiązującego prawa?

Czy konieczna jest jego zmiana, tak by chociaż w minimalnym stopniu zabezpieczyć byt rodzin, których jedyni żywiciele nie spłacili  należnych wierzytelności? W opisanym przypadku bohater sprawy spłacał dług zaciągnięty przez jego dawnego kolegę, któremu żyrował kredyt.

Z wyrazami szacunku
Antoni Motyczka
senator RP