Oświadczenie skierowane do ministra sprawiedliwości, prokuratora generalnego RP Zbigniewa Ćwiąkalskiego

Szanowny Panie Ministrze!

W subregionie zachodnim województwa śląskiego realizowanych jest kilka przedsięwzięć inwestycyjnych o zasięgu krajowym, buduje się między innymi zbiornik przeciwpowodziowy "Racibórz" i autostradę A1. W obu przypadkach jednym z wymogów w cyklu budowlanym jest uzyskanie niezbędnych uzgodnień z gminami, na terenie których powstaje inwestycja, oraz pozyskanie gruntów pod budowę od właścicieli prywatnych, gmin i Skarbu Państwa.

Obydwie inwestycje zajmują bardzo duży obszar. Ich realizacja wymaga wyburzania budynków, wywłaszczenia właścicieli gruntów, co powoduje przesiedlenia rodzin, zmusza rolników do zmiany zawodu lub szukania ich warsztatu pracy, to znaczy roli, w innych miejscach. Zniszczeniu ulegają również elementy infrastruktury podziemnej i nadziemnej, obiekty służące do obsługi ludności, takie jak sklepy, szkoły, przedszkola, drogi należące do gmin. Związane jest to z dużymi kosztami społecznymi, jakie ponosi zarówno ludność stykająca się bezpośrednio z budową, jak i mieszkająca na terenach przyległych. Naruszone zostają związki we wspólnotach społecznych zamieszkujących tereny przecięte autostradą A1, a w przypadku budowy zbiornika przeciwpowodziowego "Racibórz" likwiduje się dwie wsie i zmusza się mieszkańców do szukania nowych miejsc zamieszkania.

Budowa autostrady A1 i zbiornika przeciwpowodziowego "Racibórz" jest bardzo korzystna dla ogółu mieszkańców kraju, ale niekorzystna dla ludności z terenów budowy.

W związku z licznymi wątpliwościami i problemami związanymi z wykupem gruntów oraz należytą rekompensatą dla mieszkańców za poniesione straty uprzejmie proszę Pana Ministra o odpowiedź na następujące pytania.

1. Dla przymusowo przesiedlanych mieszkańców projektowanego zbiornika przeciwpowodziowego "Racibórz" przyjęto zaniżone ceny za wykup 1 m² gruntu, co zrobiono niezgodnie z przepisami. Przy wykupie gruntów przyjęto ceny jak za grunt rolny, tymczasem grunty te przeznaczone są na cele pozarolnicze. Część gruntów wykupiona została po zaniżonych cenach, część jest w trakcie wywłaszczania. Czy poszkodowani tak przyjętymi cenami wykupu mogą ubiegać się o ponowną wycenę ich gruntów i wypłacenie różnicy? Czy, ponieważ dotyczy to co najmniej stu pięćdziesięciu rodzin z terenu budowy zbiornika, mogą oni wystąpić z pozwem zbiorowym?

2. Podobna sytuacja występuje w przypadku wykupu zabudowań, w którym to do wyceny nieruchomości jako współczynnik stosowano "stopień zużycia budynku", co powodowało, że właściciel za kwotę odszkodowania nie wybuduje sobie domu o identycznym standardzie jak ten, z którego został przymusowo wysiedlony. Czy poszkodowani niewłaściwą ceną wykupu mogą ubiegać się o ustalenie właściwej ceny ich nieruchomości i czy mogą to zrobić w formie pozwu zbiorowego?

Z poważaniem
Antoni Motyczka