Oświadczenie skierowane do minister pracy i polityki społecznej Jolanty Fedak, do ministra finansów Jana Vincenta-Rostowskiego oraz do ministra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego

Szanowni Państwo!

Po zapoznaniu się z pierwszym numerem biuletynu "Ubóstwo.pl", wydawanego przez Fundację "Polska Akcja Humanitarna", który został poświęcony zagadnieniom współpracy rozwojowej, ze szczególnym naciskiem na polską walkę z ubóstwem, doszłam do wniosku, iż należy podjąć wszelkie działania, aby możliwie szybko zakończyć pracę nad projektem ustawy o współpracy rozwojowej.

Polska współpraca na rzecz rozwoju odbywa się w oparciu o środki pochodzące z rezerwy celowej wydzielanej z budżetu. O wysokości rezerwy decydują posłowie na Sejm RP przy okazji prac nad ustawą budżetową. Minister spraw zagranicznych zwraca się do ministra finansów o uruchomienie środków z rezerwy budżetowej. Procedura jest długotrwała i dopiero po jej zakończeniu MSZ może rozpisać konkurs na projekty z zakresu pomocy rozwojowej. Zwykle pod koniec marca ogłaszany jest przez ministra spraw zagranicznych konkurs na granty dla organizacji pozarządowych, a w ciągu kolejnych trzech miesięcy następują rozstrzygnięcie, negocjowanie i podpisanie umów. W związku z tym, iż środki na pomoc rozwojową pochodzą z rezerwy celowej, muszą zostać wydane do końca roku budżetowego. Oznacza to, że organizacje pozarządowe mają wydać pieniądze i zrealizować projekty do grudnia danego roku. W praktyce oznacza to niemożność podejmowania przez organizacje pozarządowe długofalowych działań pomocowych oraz ograniczenie zakresu działań i celów (wielu ważnych, potrzebnych beneficjentom projektów nie można zrealizować ze względu na ograniczenia czasowe). W przypadku udzielania pomocy rozwojowej w krajach najbiedniejszych dodatkowym utrudnieniem stają się warunki klimatyczne. W drugiej połowie roku w wielu miejscach jest pora deszczowa czy wcześniej niż w Polsce rozpoczynająca się zima. W rzeczywistości na pomoc organizacje mają już nie pół roku, ale dwa, trzy miesiące.

Obecnie obowiązujące regulacje prawne uniemożliwiają realizację działań z zakresu pomocy zagranicznej w sposób efektywny, adekwatny do aktualnych wyzwań, dlatego też uważam, iż należy uporządkować ustawowo współpracę rozwojową, oddzielić politykę pomocy sąsiedzkiej od współpracy rozwojowej. Moim zdaniem Polska potrzebuje jak najszybciej ustawy o pomocy rozwojowej. Rozsądnym rozwiązaniem byłoby wydzielenie w budżecie, podczas opracowywania budżetu na kolejny rok, środków przeznaczonych na współpracę rozwojową, tak aby od początku roku móc ogłosić konkursy na granty dla organizacji pozarządowych.

W związku z tym zwracam się z zapytaniem do Pani Minister i Panów Ministrów, jakie są szanse na określenie budżetu polskiej pomocy i na jakim etapie są prace nad projektem ustawy o pomocy rozwojowej. Niestety, brak struktur, efektywnych procedur i mechanizmów świadczenia pomocy rozwojowej stawia Polskę w niekorzystnym świetle na tle innych państw europejskich, w tym krajów, które razem z Polską wstąpiły do Unii Europejskiej.

Z poważaniem
Janina Fetlińska