Diariusz Senatu nr 34
16-30 kwietnia 2009 r.

20, 21, 22 i 23 kwietnia 2009 r. odbyło się 31. posiedzenie Senatu.

Przed rozpoczęciem obrad senatorowie uczcili minutą ciszy pamięć zmarłego 6 kwietnia 2009 r. prof. Andrzeja Stelmachowskiego, marszałka Senatu I kadencji.

Senatorowie zdecydowali o wprowadzeniu 7 poprawek do ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolnościowych w latach 1956-1983. Ustawa, stanowiąca projekt rządowy, uchwalona przez Sejm na 39. posiedzeniu, 2 kwietnia 2009 r., ma umożliwić jednorazową wypłatę świadczenia finansowego osobom, które w wyniku zdarzeń określonych w projekcie, mających znaczenie dla odzyskania suwerennego i demokratycznego bytu przez Państwo Polskie, utraciły swoich najbliższych.

Pierwsza senacka poprawka precyzuje tytuł ustawy i służy podkreśleniu, że jej celem jest zadośćuczynienie rodzinom osób, które poniosły śmierć w związku z wystąpieniami wolnościowymi o charakterze zbiorowym. Senat stwierdził, że oczywistą kwestią jest potrzeba zadośćuczynienia także rodzinom ofiar wystąpień indywidualnych, ustawa w przyjętym kształcie nie zapewnia jednak odpowiedniego instrumentarium prawnego, które pozwoliłoby już teraz na przyjęcie takiego rozwiązania. Zdaniem Senatu, zapisana w ustawie uproszczona formuła dochodzenia zadośćuczynienia i tryb postępowania administracyjnego nie byłyby właściwe do rozstrzygania w skomplikowanych sytuacjach, czyli w ustalaniu okoliczności i przyczyn śmierci ofiar indywidualnych wystąpień wolnościowych.

W kolejnych trzech poprawkach Izba rozszerzyła uprawnienie do zadośćuczynienia, oprócz rodzin ofiar wystąpień wolnościowych wskazanych w zmienianym przepisie art. 1 ust. 1, również na członków rodzin tych osób, które poniosły śmierć w trakcie tłumienia manifestacji lub strajków w latach 1983-1989.

W trakcie senackiej debaty nad ustawą odwoływano się do określonej w art. 32 ust. 1 konstytucji zasady równości, czyli że nie wolno tworzyć prawa różnicującego sytuację prawną podmiotów, których sytuacja faktyczna jest taka sama. Senat uznał, że zawarte w ustawie ograniczenie prawa do zadośćuczynienia jedynie do rodzin osób, które poniosły śmierć do roku 1983, narusza tę zasadę. Zdaniem Izby, wskazane jest rozciągnięcie wskazanej w ustawie cezury czasowej do 1989 r., gdyż do tego właśnie roku miały miejsce manifestacje i strajki, w których ginęły osoby zaangażowane w walkę w obronie wolności, godności człowieka oraz praw obywatela przed komunistycznym ustrojem totalitarnym.

Kolejna poprawka wydłuża termin składania wniosków o przyznanie świadczenia pieniężnego z 2 do 10 lat. Izba uznała termin określony ustawą za zbyt krótki i stanowiący nadmierne utrudnienie dla osób uprawnionych, zwłaszcza tych w podeszłym wieku, mających utrudnioną orientację w zmieniającym się systemie prawa.

W następnej poprawce Senat zaproponował przyznanie kierownikowi Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych prawa do zwrócenia się do prezesa IPN o przekazanie informacji o treści zgromadzonych w IPN dokumentów dotyczących okoliczności uzasadniających przyznanie świadczenia pieniężnego.

W art. 9 ustawy Sejm postanowił, że kwoty świadczenia pieniężnego wypłacone na podstawie ustawy są wolne od podatku dochodowego, czyli zwolnienie z opodatkowania podatkiem dochodowym świadczenia o charakterze odszkodowawczym. Zdaniem Izby, każde zwolnienie podatkowe należy do dziedziny prawa daninowego i powinno się znajdować w ustawie regulującej całościowo właśnie tę dziedzinę prawa. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, w art. 21 ust. 1, zawiera katalog dochodów zwolnionych z opodatkowania tym podatkiem, którym objęte są zwłaszcza różnego rodzaju świadczenia o charakterze odszkodowawczym lub zadośćuczynienia. W związku z tym Senat zaproponował uzupełnienie treści ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych o zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 9 ustawy. Senat zadecydował jednocześnie o pozostawieniu w ustawie art. 9 jako normy o charakterze materialnym i informacyjnym. W opinii Izby, zestawienie obu przepisów, czyli art. 9 i 9a, pozwoli na zapewnienie ustawie waloru czytelności i jasności, a jednocześnie zapewni spójność systemu prawa.

Poprawkami Senatu zajmie się teraz Sejm.

Na podstawie uchwalonej przez Sejm 2 kwietnia 2009 r. ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym zostały wprowadzone zmiany do prawa o ruchu drogowym z  20 czerwca 1997 r. Nowelizacja dotyczy przede wszystkim Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców. Pierwsza grupa zmian to przekazanie spraw związanych z prowadzeniem Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców, a druga - wprowadzenie mechanizmów związanych z dochodzeniem należnych opłat.

W pierwszej kwestii chodzi o przekazanie prowadzenia Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców do kompetencji ministra właściwego do spraw wewnętrznych. To zmiana kompetencyjna, dotycząca prowadzenia Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców. Teraz będzie to włączone do kompetencji ministra kierującego działem administracji rządowej: sprawy wewnętrzne. Zastosowanie takiego rozwiązania ma na celu uporządkowanie przepisów dotyczących prowadzenia ewidencji.

Druga sprawa dotyczy wprowadzenia mechanizmów związanych z dochodzeniem należnych opłat ewidencyjnych. Celem tego zapisu jest zapewnienie skutecznego egzekwowania od zobowiązanych organów i podmiotów przekazywania na rachunek funduszu pobranych lub należnych opłat ewidencyjnych. Chodzi o umożliwienie zaliczenia na przykład odsetek od nieterminowo przekazywanych i uiszczanych opłat ewidencyjnych do przychodów funduszu.

Rozpatrujące nowelizację Komisja Gospodarki Narodowej  oraz Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej proponowały jej z poprawek. Taką też decyzję podjął Senat, głosami 89 senatorów przesądzając o zaakceptowaniu ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym w wersji przyjętej przez Sejm.

Ustawa czeka teraz na podpis prezydenta.

Izba 55 głosami, przy 31 przeciw zdecydowała, że rozpatrywana w trybie pilnym nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wróci do Sejmu. Senat zaproponował do niej 6 poprawek.

Przedstawiając sprawozdanie Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, która pracowała nad tą ustawą, senator Mieczysław Augustyn przypomniał, że jest ona bardzo oczekiwana przez czterdzieści sześć tysięcy osób, które - nie z własnej winy - znalazły się w bardzo trudnym położeniu na skutek rozbieżnych interpretacji prawnych dotyczących obowiązku opłacania składek w sytuacji przebywania na urlopie macierzyńskim lub wychowawczym i podjęcia w tym samym czasie działalności gospodarczej.

Część zakładów ubezpieczeń społecznych informowała, że w takiej sytuacji nie ma potrzeby opłacania składek. Kiedy dochodziło do sporów, część sądów przyznawała rację płatnikom i zwalniała ich wyrokami z konieczności ich płacenia składek. W 2006 r. rzecznik praw obywatelskich, zauważywszy rozbieżne orzeczenia sądowe i decyzje ZUS, wystąpił do Sądu Najwyższego z prośbą o jednolitą interpretację przepisów w tym zakresie. Z uchwały Sądu Najwyższego wynikało, że wszystkie osoby, które były na urlopach wychowawczych czy macierzyńskich i zdecydowały się na prowadzenie działalności gospodarczej, są zobowiązane do opłacania składek na ZUS, na ubezpieczenie emerytalne i wypadkowe, tak jak przedsiębiorcy, czyli samodzielnie. W tej sytuacji ZUS wystąpił do wszystkich tych osób, które nie opłacały składek, i zażądał ich spłacenia.

Jak stwierdził senator M. Augustyn, dla wielu osób był to szok, ponieważ dysponowały one często pisemnymi informacjami, że nie zalegają z płaceniem składek ZUS, a nagle okazało się, że mają do zapłacenia kilka, kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych. To doprowadziło do skonsolidowania się tych osób i wpłynięcia przez nie na podjęcie prac sejmowych i rządowych w tej materii. Ostateczny projekt, który rozpatrywał Senat na 31. posiedzeniu, był kompilacją dwóch projektów. Senacka Komisja Rodziny i Polityki Społecznej, wiedząc, że spełnia on postulaty zainteresowanych osób, postanowiła zarekomendować Izbie przyjęcie ustawy sejmowej bez poprawek.

Podczas prac w komisji rząd zgłaszał pewne uwagi, przy czym co do istoty zapisów nie było żadnych wątpliwości i uznano, że dotyczą one realizacji słusznych oczekiwań. Wyrażano natomiast wątpliwości, czy są one do udźwignięcia przez budżet państwa w czasie tak krótkim, jak to zapisano w ustawie sejmowej.

Podczas debaty senackiej stosowne poprawki zgłosili senatorowie M. Augustyn, Władysław Ortyl i Jan Rulewski. Poparła je Komisja Rodziny i Polityki Społecznej, która tym samym zmieniła swoje stanowisko w sprawie sejmowej nowelizacji.

Sejmowa nowelizacja, uchwalona na podstawie pilnego projektu rządowego, zakładała, że kobiety, które na urlopie macierzyńskim podejmą dodatkową pracę albo założą własną firmę, nie będą musiały płacić składek emerytalno-rentowych. W myśl ustawy, państwo miało płacić składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe na rzecz kobiet przebywających na urlopie macierzyńskim niezależnie od tego, czy w tym czasie uzyskają one dodatkowe dochody z pracy lub działalności gospodarczej, czy też nie. Dotychczas państwo odprowadzało składki za kobiety na urlopie macierzyńskim, ale tylko wtedy, gdy nie miały one jednocześnie żadnych innych dochodów. Jeśli takie dochody uzyskały, same musiały płacić składki.

Wprowadzone przez Sejm zmiany zakładały również, że kobietom, które od 1 stycznia 1999 r. pobierały zasiłek macierzyński i pracowały albo prowadziły działalność gospodarczą, odprowadzając przy tym składki od uzyskanych dochodów, pieniądze te zostaną zwrócone. Jeśli zaś ktoś takich składek nie płacił, zaległość zostanie mu umorzona wraz z odsetkami za zwłokę. Jednocześnie państwo przekaże na konto takiej osoby emerytalne składki naliczone od zasiłku macierzyńskiego za okres od 1999 r. do wejścia w życie nowelizacji.

Nieco inaczej będzie wyglądała sytuacja kobiet przebywających na urlopie wychowawczym. Jeżeli od 1999 r. do czasu wejścia w życie nowej ustawy miały one inne dochody, a nie zapłaciły od nich składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe, zostaną im one umorzone wraz z odsetkami. W przyszłości jednak kobiety, które na urlopie wychowawczym podejmą własną działalność gospodarczą, będą musiały od niej odprowadzać składki emerytalno-rentowe.

Nowelizacja usuwa także przepis ograniczający do 30 dni możliwość złożenia do ZUS wniosku o dobrowolne kontynuowanie płacenia składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Przewiduje, że osoba, która np. straciła zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, ale kontynuuje je np. w formie umowy o dzieło czy samozatrudnienia, będzie mogła zgłosić chęć dobrowolnego ubezpieczenia emerytalno-rentowego w dowolnym terminie. W myśl nowych przepisów osoby, które dobrowolnie płacą składki emerytalno-rentowe, nie będą musiały składać co miesiąc deklaracji rozliczeniowych.

W poprawkach zaproponowanych do ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy - Prawo bankowe Senat uznał za zasadne zróżnicowanie uregulowania sytuacji prawnej w zakresie ubezpieczenia społecznego osób, które prowadziły pozarolniczą działalność w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego lub w czasie korzystania z urlopu wychowawczego (w okresie od 1 stycznia 1999 r. do dnia wejścia w życie ustawy). Uwzględniono istniejące w systemie prawnym różnice dotyczące urlopu macierzyńskiego i urlopu wychowawczego, ich cel i charakter, a także wzięto pod uwagę, że prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą jest przedsiębiorcą i w zakresie ubezpieczeń społecznych podlega określonym uregulowaniom, a obowiązek opłacania składek obejmuje przedsiębiorców.

O wniesieniu kolejnych poprawek przesądziła ocena uregulowań ustawy w kontekście systemu prawnego wraz z rozważeniem skutków finansowych dla budżetu państwa przyjętych przez Sejm przepisów. Osobom na urlopach macierzyńskich umarza się należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością, a jeżeli w wypadku umorzenia powstaje nadpłata, zalicza się ją na poczet zaległych, bieżących lub przyszłych składek i w razie ich braku dokonuje się zwrotu nadpłaty płatnikowi. Osobom przebywającym na urlopach wychowawczych umarza się należności z tytułu nieopłaconych składek w związku z prowadzoną działalnością pozarolniczą, a zwraca jedynie pobrane przez ZUS odsetki za zwłokę z tytułu nieopłaconych składek (zwrot odsetek następuje po zaliczeniu nadpłaty na poczet zaległych, bieżących lub przyszłych składek). Zwrot odsetek następuje od 1 stycznia 2010 r., w ciągu 5 lat od dnia wejścia w życie ustawy. Umorzenie należności i zwrot nadpłaty zarówno osobom na urlopach macierzyńskich, jak i wychowawczych, następuje na wniosek płatnika składek, który może on złożyć w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.

Senat rozszerzył ponadto zakres ustawy, obejmując obowiązkowym ubezpieczeniem wypadkowym zleceniobiorców wykonujących zlecenie poza siedzibą lub miejscem prowadzenia działalności zleceniodawcy, uznając za niezbędne rozszerzenie ochrony ubezpieczeniowej dla tych podmiotów, ale odraczając wejście w życie ustawy w tym zakresie do 1 stycznia 2010 r.

Teraz zmiany wprowadzone przez Senat musi rozpatrzyć Sejm.

Senat poprawił ustawę o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym

Senat wprowadził aż 45 poprawek do, uchwalonej przez Sejm na 39. posiedzeniu, 3 kwietnia 2009 r., ustawy o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym. Uchyla ona dotychczasową ustawę o biegłych rewidentach i ich samorządzie, proponując zupełnie nowe uregulowanie przedmiotowych zagadnień w kontekście implementacji dyrektyw organów Unii Europejskiej do polskiego systemu prawnego.

Ustawa określa zasady uzyskiwania tytułu i wykonywania zawodu biegłego rewidenta, organizacji samorządu zawodowego biegłych rewidentów, odpowiedzialności dyscyplinarnej biegłych rewidentów oraz ich etyki zawodowej, a także zasady działania podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych, w tym do badania sprawozdań finansowych wykonujących czynności rewizji finansowej w jednostkach zainteresowania publicznego, do sprawowania nadzoru publicznego nad biegłymi rewidentami i podmiotami uprawnionymi do badania sprawozdań finansowych oraz nad samorządem zawodowym biegłych rewidentów, ustala zasady współpracy organu nadzoru publicznego z innymi organami nadzoru publicznego w państwach Unii Europejskiej i państw trzecich.

Ustawa opisuje też warunki konieczne do otrzymania tytułu biegłego rewidenta, w tym szczegółowo reguluje skład osobowy, kadencje, sposób oraz tryb powoływania i odwoływania komisji egzaminacyjnej, która przeprowadza egzaminy dla kandydatów na biegłych rewidentów. Utrzymuje obecne rozwiązania, w myśl których możliwe będzie uzyskanie wpisu do rejestru biegłych rewidentów także przez osobę posiadającą uprawnienia do wykonywania zawodu biegłego rewidenta uzyskane w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej po spełnieniu warunków określonych w ustawie.

Określono w niej też możliwe formy wykonywania zawodu przez biegłych rewidentów, w tym między innymi prowadzenie działalności we własnym imieniu i na własny rachunek, bycie wspólnikiem podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych, pozostawanie w stosunku pracy z podmiotem uprawnionym do badania sprawozdań finansowych oraz wykonywanie zawodu na podstawie umowy cywilnoprawnej, zawartej z podmiotem uprawnionym do badania sprawozdań finansowych.

Przepisy ustawy regulują kwestie związane z samorządem zawodowym biegłych rewidentów. Do jego organów zaliczają: Krajowy Związek Biegłych Rewidentów, Krajową Radę Biegłych Rewidentów, Krajową Komisję Rewizyjną, Krajowy Sąd Dyscyplinarny, krajowego rzecznika dyscyplinarnego oraz Krajową Komisję Nadzoru. Istotną zmianą jest wprowadzenie trybu odwoławczego w postępowaniu dyscyplinarnym. Orzeczenia w sprawach odpowiedzialności dyscyplinarnej biegłych rewidentów w drugiej instancji będą wydawane przez sąd okręgowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania obwinionego.

Ustawa określa wymogi, jakie musi spełniać firma audytorska. Przesądzająca będzie forma prowadzenia działalności: działalność gospodarcza we własnym imieniu i na własny rachunek, spółka osobowa, spółka kapitałowa, spółdzielnia oraz spółdzielczy związek rewizyjny. W odniesieniu do czterech ostatnich podmiotów określono dodatkowe wymagania, dotyczące między innymi składu zarządu rady nadzorczej i posiadania przez biegłych rewidentów w spółce lub w walnym zgromadzeniu większości głosów.

Podstawowym przedmiotem działalności podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych będzie wykonywanie czynności rewizji finansowej. Podmioty te będą mogły także między innymi prowadzić księgi rachunkowe i podatkowe, postępowania upadłościowe lub likwidacyjne oraz działalność wydawniczą czy szkoleniową w zakresie rachunkowości, rewizji finansowej i podatków.

Biegli rewidenci będą obowiązani do przestrzegania zasad etyki zawodowej, a także niezależności i bezstronności. Kryteria niezachowania niezależności i bezstronności szczegółowo określono w ustawie. Kolejny obowiązek biegłych rewidentów i firm audytorskich będzie polegał na zachowaniu tajemnicy zawodowej. Obowiązek ten nie będzie ograniczony w czasie, ustawa przewiduje jednak odstępstwa od tego obowiązku.

W sposób wyczerpujący uregulowano kwestie dotyczące czynności kontrolnych, podmiotów upoważnionych do ich przeprowadzania, sporządzania protokołów kontroli i wydawania decyzji pokontrolnych.

Sprawozdawca Komisji Budżetu i Finansów Publicznych senator Henryk Woźniak, przedstawiając ustawę stwierdził, że będzie mieć ona "pozytywny wpływ na procesy zachodzące w gospodarce, na kontrolę zjawisk z punktu widzenia legalizmu, spełnienie kryterium efektywności gospodarowania, przejrzystości prowadzenia procesów gospodarczych, zwłaszcza w jednostkach zainteresowania publicznego, co jest szczególnie ważne ze względu na ochronę interesu Skarbu Państwa i interesów osób inwestujących swoje kapitały w jednostkach zainteresowania publicznego".

W imieniu komisji senator H. Woźniak zaproponował zmiany do ustawy, sprawozdawca mniejszości Komisji Budżetu i Finansów Publicznych senator Grzegorz Banaś również wniósł o uchwalenie ustawy ze zmianami. Wnioski o charakterze legislacyjnym złożył także senator Kazimierz Kleina.

Najliczniejsza grupa uchwalonych senackich poprawek wprowadza - zarówno w przedmiotowej ustawie, jak i w szeregu obowiązujących aktów prawnych - zmiany terminologiczne, polegające na zastąpieniu pojęcia "podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych" pojęciem "firma audytorska". W ocenie Izby, takie nazewnictwo jest adekwatne do realiów rynkowych, zapewnia też bardziej zwięzłe redagowanie tekstu normatywnego.

Inna poprawka uzupełnia przepisy ustawy poprzez wskazanie terminu zakończenia kadencji osoby powołanej w miejsce zmarłego członka komisji egzaminacyjnej i zmarłego członka Komisji Nadzoru Audytowego. Zdaniem Senatu, takie uzupełnienie jest konieczne ze względu na brak regulacji w tym zakresie i mogące się pojawić wątpliwości interpretacyjne.

W kolejnej wprowadzonej zmianie Izba zaproponowała, aby warunki zwolnienia kandydata na biegłego rewidenta, który posiada uprawnienia inspektora kontroli skarbowej, z egzaminu z prawa podatkowego zostały określone w uchwale Krajowej Rady Biegłych Rewidentów. W przekonaniu Senatu, kwestie te powinny być unormowane w uchwale organu samorządu zawodowego biegłych rewidentów, a nie podlegać każdorazowej ocenie.

Dwie inne poprawki uwzględniają obowiązujący stan prawny, w którym podstawą ustalania i ogłaszania minimalnego wynagrodzenia za pracę jest stosowna ustawa, obwieszczenie prezesa Rady Ministrów w "Monitorze Polskim" natomiast jest wyłącznie formą publikacji wysokości tego wynagrodzenia.

W trakcie prac legislacyjnych Senat wiele uwagi poświęcił zagadnieniom związanym z obowiązkiem zachowania tajemnicy zawodowej. Wprowadzona w efekcie poprawka uzupełnia w tym zakresie katalog czynności, które nie naruszają obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej, o przekazywanie dokumentów w wypadkach określonych w ustawie lub w odrębnych przepisach. Izba stanęła na stanowisku, że takie rozwiązanie zapewni spójność terminologiczną na gruncie przedmiotowej ustawy i dostosuje te przepisy do innych obowiązujących regulacji.

Kolejna senacka zmiana zobowiązuje pracowników komórki organizacyjnej, dzięki której Komisja Nadzoru Audytowego będzie wykonywała swoje zadania, do zachowania w tajemnicy wszystkich informacji i dokumentów związanych z pracą na rzecz tej komisji. Celem takiego rozwiązania jest zapewnienie właściwej ochrony informacji przekazywanych do Komisji Nadzoru Audytowego.

Następna poprawka umożliwi członkom Komisji Nadzoru Audytowego przekazywanie dokumentów, a także uzgadnianie i konsultowanie opinii oraz stanowisk w ramach instytucji, które - zgodnie z art. 65 ust. 1 - wyznaczają członków tej komisji. Niewprowadzenie tej zmiany spowodowałoby, że członkowie Komisji Nadzoru Audytowego nie mogliby się dzielić informacjami i dokumentami niezbędnymi do wypracowania opinii i stanowisk w ramach instytucji, które wyznaczyły ich do reprezentacji w składzie komisji.

Istotą rozwiązania zawartego w innej poprawce jest wydłużenie z 5 do 7 lat okresu, po upływie którego powinna nastąpić rotacja kluczowego biegłego rewidenta w jednostce zainteresowania publicznego. Senat wprowadził tę zmianę, mając na uwadze konieczność prawidłowej implementacji do polskiego porządku prawnego dyrektywy 2006/43/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 17 maja 2006 r. w sprawie ustawowych badań rocznych sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych, zmieniającej dyrektywy Rady 78/660/EWG w sprawie rocznych sprawozdań finansowych niektórych rodzajów spółek i 83/349/EWG w sprawie skonsolidowanych sprawozdań finansowych banków i innych instytucji finansowych oraz uchylającej dyrektywę Rady 84/253/EWG w sprawie zatwierdzania osób odpowiedzialnych za dokonywanie ustawowych kontroli dokumentów rachunkowych.

Senat przeanalizował również przepisy ustawy o działalności ubezpieczeniowej w zakresie, w jakim regulują one rotację biegłego rewidenta w zakładach ubezpieczeniowych. Wprowadzone poprawki prawidłowo transponują postanowienia przywołanej dyrektywy. Ponadto wynikają one z przekonania Senatu, że niewprowadzenie tych zmian spowodowałoby, że zakłady ubezpieczeń stałyby się jedynymi podmiotami spośród jednostek zainteresowania publicznego, w stosunku do których będą obowiązywały odmienne uregulowania prawne w zakresie wykonywania czynności rewizji finansowej. Senat uznał też, że rotacja firm audytorskich może pociągać za sobą negatywne skutki dla jakości badania sprawozdań finansowych, szczególnie w pierwszych latach po zmianie firmy.

Pozostałe poprawki uchwalone przez Izbę mają charakter precyzujący bądź redakcyjny, służący ujednoliceniu terminologii ustawy i poprawie jej czytelności.

Zmiany wprowadzone przez Senat musi teraz rozpatrzyć Sejm.

Celem zmian, uchwalonych przez Sejm na 39. posiedzeniu, 2 kwietnia 2009 r., jest usprawnienie tworzenia i funkcjonowania spółdzielni socjalnych, wspomaganie zatrudnienia osób, które należą do grona wykluczonych społecznie, ich aktywizacja zawodowa i społeczna, a także danie możliwości skorzystania spółdzielniom socjalnym z Europejskiego Funduszu Społecznego, z którego wsparcia finansowego w ramach Programu Operacyjnego "Kapitał ludzki" tego typu podmioty w Polsce mają możliwość skorzystać.

Konkretne rozwiązania zmierzają do tego, aby w spółdzielniach, które powstawały obecnie na takiej zasadzie, że liczba osób spoza spółdzielni nie mogła być większa aniżeli 20%, te proporcje mogły wynosić 50% na 50%, a zatem będzie można zatrudniać większą liczbę - i o tym też mówi ta ustawa - tak zwanych fachowców, pracowników wykwalifikowanych. Będzie też stworzona możliwość zatrudniania nie tylko na podstawie spółdzielczej umowy o pracę, ale także w ramach pracy nakładczej, umowy-zlecenia, umowy o dzieło. To odpowiedź na postulat zgłoszony przez środowiska osób, które prowadzą takie spółdzielnie.

Dotychczas na podstawie prawa spółdzielczego każda spółdzielnia socjalna musiała posiadać tak zwaną radę nadzorczą. Teraz małe spółdzielnie z takiego obowiązku zostaną zwolnione i to walne zgromadzenie będzie pełniło funkcję organu kontrolnego i w jakiejś mierze także zarządczego.

Na mocy przepisów ustawy wydłużony został okres refundowania części wynagrodzenia osoby zagrożonej wykluczeniem społecznym, odpowiadającej składce należnej od zatrudnionego na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, do 24 miesięcy, a przez kolejne 12 miesięcy przysługiwać będzie ona w zmniejszonej o połowę wysokości. To duża ważna zmiana, dlatego że aby spółdzielnie socjalne mogły pełnić swoją funkcję przywracania ludzi z wykluczenia do normalnego rynku pracy, potrzebują czasu. To jednak wymaga długiego czasu.

Ta ustawa zmienia również ustawę dotyczącą zamówień publicznych. Wprowadza możliwość dodania dodatkowych warunków przetargów - takich, które pozwolą aktywizować w zatrudnieniu osoby niepełnosprawne, a spółdzielniom socjalnym łatwiej zdobywać kontrakty, czy też na normalnym rynku mobilizować pracodawców, by zatrudniali osoby niepełnosprawne.

Senatorowie zdecydowali o wprowadzeniu 19 poprawek do ustawy. Uchwalając 4 z nich, Senat uznał, że możliwość zakładania spółdzielni socjalnych i przystępowania do nich powinna być przyznana nie tylko organizacjom pozarządowym i jednostkom samorządu terytorialnego, ale również kościelnym osobom prawnym. Senat miał na uwadze, że zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie działalność pożytku publicznego może być prowadzona również przez kościelne osoby prawne.

W związku z tym, że ustawa nowelizująca nadała przepisowi art. 4 ustawy o spółdzielniach socjalnych nowe brzmienie, Senat stanął na stanowisku, że art. 5 ust. 5 ustawy o spółdzielniach socjalnych wymaga korekty odesłania. Przepis art. 5 ust. 5 dotyczy bowiem wyłącznie osób fizycznych, art. 4 w nowym brzmieniu natomiast odnosi się zarówno do osób fizycznych (ust. 1 i ust. 2 pkt 1), jak i prawnych (ust. 2 pkt 2). Izba przyjęła więc stosowną poprawkę, aby skorelować te przepisy.

Wprowadzając kolejną zmianę, uznano, że należy wyeliminować z ustawy potoczne sformułowanie, jakim posłużono się dla określenia czynności techniczno-prawnej zarejestrowania spółdzielni socjalnej w Krajowym Rejestrze Sądowym, i zastąpić je powszechnie stosowaną w systemie prawa formułą.

Pozostałe poprawki uchwalone przez Senat miały charakter redakcyjny, służący wyeliminowania wątpliwości interpretacyjnych i zachowaniu zasad techniki prawodawczej.

Teraz ustawa o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw ponownie trafi do Sejmu.

Zasadniczym celem ustawy jest transpozycja do polskiego porządku prawnego postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego, ustanawiającej zasady dotyczące nominalnych ilości produktów w opakowaniach jednostkowych. Ponadto ustawa wdraża w zakresie swojej regulacji dyrektywę Rady w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich, odnoszących się do butelek wykorzystywanych jako pojemniki pomiarowe, oraz dyrektywę Rady w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich, odnoszących się do paczkowania według masy lub objętości niektórych produktów w opakowaniach jednostkowych. Regulacja zastąpi aktualnie obowiązującą ustawę z 6 września 2001 r. o towarach paczkowanych, ale przepisy nowej ustawy w zasadniczej części odpowiadają aktualnie obowiązującym regulacjom.

Zmiany przedstawione w projekcie przewidują, że obowiązkowe wielkości opakowań dotyczyć będą wyłącznie win i napojów spirytusowych. Dotychczas obowiązek taki dotyczył również włóczki z włókien naturalnych, włókien chemicznych oraz mieszaniny tych włókien. Projekt ustawy określa również ilości nominalne zawartości opakowań jednostkowych w określonych zakresach ilościowych, w których mogą być wprowadzone do obrotu produkty wskazane w załączniku nr 1 do ustawy. Jednocześnie dodano do ustawy przepisy dotyczące ilości nominalnych opakowań jednostkowych towarów paczkowanych w odniesieniu do opakowań zbiorczych i opakowań jednostkowych utworzonych z pojedynczych opakowań nieprzeznaczonych do oddzielnej sprzedaży.

W ustawie dokonano także zmian niezwiązanych z wdrażaniem prawa wspólnotowego, w szczególności zmodyfikowano pojęcie "paczkujący", zdefiniowano pojęcia "zlecający paczkowanie" oraz "paczkujący na zlecenie", "importer" i "sprowadzający", zmieniono termin, w jakim paczkujący zobowiązany będzie zgłosić fakt paczkowania produktów. Przyjęto, iż zgłoszenie powinno nastąpić nie później niż w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia paczkowania. Przyjęto rozwiązanie, w myśl którego sprowadzający lub importer będzie zobowiązany zgłosić dyrektorowi właściwego okręgowego urzędu miar fakt wprowadzenia towarów paczkowanych po raz pierwszy do obrotu na terytorium Polski. Umożliwiono przechowywanie dokumentacji dotyczącej przeprowadzanych kontroli wewnętrznych ilości towaru paczkowanego w formie elektronicznej. Rozszerzono katalog przepisów karnych, wprowadzono między innymi sankcje za paczkowanie lub wprowadzenie do obrotu towarów paczkowanych oznaczonych znakiem "E" bez zastosowania systemu kontroli wewnętrznej ilości towaru paczkowanego albo z zastosowaniem systemu kontroli wewnętrznej niespełniającego wymagań metrologicznych, określonych w ustawie, czy też sankcje za niedopełnienie obowiązku zgłoszenia faktu paczkowania albo produkcji butelek miarowych.

Senatorowie w wyniku głosowań uznali za konieczne wprowadzenie 10 poprawek do rozpatrywanej ustawy.

W świetle najnowszych wytycznych, dotyczących transpozycji dyrektywy do krajowego porządku, w upoważnieniu do wydania rozporządzenia transponującego dyrektywę, w wytycznych nie należy zamieszczać ogólnych klauzul nakazujących ministrowi branie pod uwagę prawa Unii Europejskiej w regulowanej dziedzinie. Senat wykreślił zatem z wytycznych część nakazującą ministrowi właściwemu do spraw gospodarki uwzględnianie przy wydawaniu rozporządzenia przepisów prawa wspólnotowego. Przepisy te minister musi brać bowiem pod uwagę bez względu na to, czy ustawodawca mu to nakazuje, czy też nie. W przeciwnym razie nie da się właściwie transponować dyrektywy do krajowego porządku prawnego, a tym samym osiągnąć celu założonego przez prawodawcę wspólnotowego.

Uchwalając trzy kolejne poprawki, Senat miał na względzie zapewnienie jednoznaczności zmienianych tymi poprawkami przepisów i skorelowanie sposobu ich sformułowania z innymi przepisami ustawy.

W art. 20 ust. 1 wskazując, w jakich pomieszczeniach może być przeprowadzana kontrola planowa, nie wskazano pomieszczeń paczkującego na zlecenie. Mając na względzie art. 9 ust. 3 ustawy, który stanowi, że na zasadach określonych w tym przepisie, paczkujący na zlecenie może przejąć odpowiedzialność za zorganizowanie i przeprowadzenie kontroli wewnętrznej ilości towaru paczkowanego, Senat uznał za konieczne jednoznaczne wskazanie w art. 20 ust. 1, iż kontrola planowa może być przeprowadzona również w pomieszczeniach paczkującego na zlecenie. W art. 14 ust. 1 ustawodawca dopuścił możliwość przeprowadzenia kontroli doraźnej również w pomieszczeniach paczkującego na zlecenie.

Analiza przepisów merytorycznych ustawy prowadzi do wniosku, iż obowiązek dokumentowania kontroli wewnętrznej ilości towaru paczkowanego określony jest wyłącznie w art. 18 ust. 1 ustawy, art. 18 ust. 2-4 stanowią natomiast o innych obowiązkach związanych z dokumentowaniem kontroli. Mając to na względzie, Senat wprowadził poprawkę, która koreluje treść przepisu karnego zawierającego odesłanie z przepisami, do których on odsyła, tak aby zakres sankcjonowanych zachowań był jednoznaczny.

Pozostałe uchwalone zmiany miały na względzie wyeliminowanie możliwych wątpliwości interpretacyjnych

Konsekwencją uchwalenia opiniowanej ustawy jest uchylenie dotychczas obowiązującej ustawy o towarach paczkowanych. Następują również zmiany w ustawach z 30 marca 2001 r. o kosmetykach oraz z 11 maja 2001 r. - Prawo o miarach. Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Wcześniej jednak poprawki uchwalone przez Senat rozpatrzy Sejm.

Ustawa o zmianie ustawy o czasie pracy kierowców, uchwalona przez Sejm 2 kwietnia 2009 r., ma zapewnić pełną transpozycję dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie organizacji czasu pracy osób wykonujących czynności w trasie w zakresie transportu drogowego. Różnica między treścią dyrektywy i ustawą przenoszącą jej postanowienia do polskiego porządku prawnego o czasie pracy kierowców dotyczy pracy w porze nocnej i była przyczyną zarzutów formalnych Komisji Wspólnot Europejskich.

Artykuł 3 dyrektywy stanowi, że pora nocna obejmuje okres co najmniej czterech godzin między godziną 0.00 a 7.00 rano. Pracownik wykonujący pracę w porze nocnej podlega, zgodnie z art. 7 dyrektywy, ograniczeniu pracy do dziesięciu godzin w danej dobie oraz ma prawo do wyrównania za tę pracę według zasad określonych w przepisach prawa krajowego. Artykuł 21 ustawy o czasie pracy kierowców w dotychczasowym brzmieniu stanowi zaś, że gdy praca jest wykonywana w porze nocnej co najmniej cztery godziny, czas pracy kierowcy nie może przekroczyć dziesięciu godzin w danej dobie. A więc w świetle regulacji wspólnotowej każda praca kierowcy wykonywana w nocy powinna być traktowana jako praca w porze nocnej, niezależnie od tego, jak długo jest świadczona. Ustawodawca polski uznał zaś za pracę w porze nocnej tylko pracę trwającą co najmniej cztery godziny.

Przyjęta przez Sejm ustawa usuwa opisaną rozbieżność, znosząc w art. 21 ustawy o czasie pracy kierowców wymóg przepracowania w porze nocnej nie mniej niż czterech godzin.

Oprócz modyfikacji art. 21 w ustawie zaproponowano także zmianę w art. 14 i w art. 25. Zmiana w art. 14 zmierza do uchylenia szczególnej regulacji dotyczącej instytucji odpoczynku tygodniowego dla kierowców. Nowe brzmienie art. 25 zaś ma ułatwić pracodawcom prowadzenie ewidencji pracy kierowców i rozwiać wątpliwości co do formy tej ewidencji.

Izba głosami 90 senatorów opowiedziała się za wprowadzeniem jednej poprawki do ustawy. Wątpliwości Izby spowodowała zmiana polegająca na uchyleniu ust. 2 i 3 w art. 14 ustawy o czasie pracy kierowców, regulujących instytucję tygodniowego odpoczynku kierowców, wprowadzając jako zasadę, że w każdym tygodniu pracy kierowcy przysługuje prawo co najmniej do 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Regulacja ta, mająca charakter szczególny w stosunku do postanowień kodeksu pracy, jest bardzo zbliżona do jego art. 133. Biorąc pod uwagę powody uchylenia ust. 2 i 3 w art. 14 ustawy o czasie pracy kierowców (zniesienie sztywnego wymogu zapewnienia kierowcy nieprzerwanego okresu co najmniej 35 godzin wolnych od pracy w tygodniu) i treść jej art. 4, nakazującego stosowanie w zakresie w niej nieuregulowanym przepisów kodeksu pracy, należy przyjąć, że zmiana zaproponowana w noweli ma charakter tylko pozorny, a zamiar ustawodawcy nie zostanie osiągnięty. Uchylenie bowiem art. 14 ust. 2 i 3 ustawy o czasie pracy kierowców spowoduje, że zastosowanie znajdzie analogiczny art. 133 kodeksu pracy. Zdaniem Senatu, racjonalny prawodawca nie powinien dokonywać w systemie prawa zmian niewywołujących skutków prawnych, mogących za to powodować wątpliwości interpretacyjne.

Podczas 31. posiedzenia Senat poparł nowelizację ustawy o państwowej kompensacie dla ofiar przestępstw, stwarzającą możliwość przyznawania jej także ofiarom przestępstw nieumyślnych, niekoniecznie popełnionych z użyciem przemocy.

Państwowa kompensata dla ofiar przestępstw istnieje w Polsce od 2005 r. Wcześniej nie było w polskim prawie regulacji umożliwiających ofiarom przestępstw dochodzenie od Skarbu Państwa świadczenia, które równoważyłoby skutki popełnionego przestępstwa w sytuacji, gdy ich egzekwowanie od sprawcy lub z innych źródeł nie jest możliwe.

Dotychczas najwyższa możliwa kompensata wynosi 12 tys. zł, średnia kompensata przyznana przez sąd w ubiegłym roku wyniosła 5,4 tys., a w 2007 - 4 tys. złotych.

Senatorowie jednomyślnie, 90 głosami, poparli ustawę o zmianie ustawy - Kodeks cywilny. Sejm uchwalił ją na podstawie projektu rządowego podczas 39. posiedzenia, 2 kwietnia 2009 r. Dokonuje ona implementacji przepisów wspólnotowych zgodnie z dyrektywą Rady 93/13/EWG z 5 kwietnia w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Takie rozwiązanie legislacyjne będzie skutkowało wyeliminowaniem wykładni niekorzystnej dla konsumenta. W art. 385 §2 kodeksu cywilnego zostanie zawarta nowa norma prawna o treści: "Wzorzec umowy powinien być sformułowany jednoznacznie i w sposób zrozumiały. Postanowienia niejednoznaczne tłumaczy się na korzyść konsumenta. Zasady wyrażonej w zdaniu poprzedzającym nie stosuje się w postępowaniu w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone." Jak zaznaczył sprawozdawca Komisji Ustawodawczej senator Piotr Zientarski, to bardzo istotna kwestia.

Druga sprawa związana z tą nowelizacją dotyczy postępowania spadkowego, a właściwie osób uprawnionych do dziedziczenia. Wprowadzono tu wiele nowych rozwiązań, normę prawną, zgodnie z którą rodzice spadkodawcy wyprzedzają w porządku dziedziczenia, oczywiście w dziedziczeniu ustawowym, rodzeństwo i zstępnych rodzeństwa. Do tej pory istniał zbieg ustawowy dziedziczenia rodziców z rodzeństwem, a teraz w pierwszej kolejności, jeżeli nie będzie zstępnych małżonka, mają dziedziczyć rodzice. Uzasadnienie tego stanowiska jest takie, że rodzice właściwie uczestniczą w kształtowaniu zasobów, czy też masy spadkowej, a przecież i tak konsekwentnie w wypadku ich śmierci rodzeństwo, czyli dzieci, zstępni będą w po nich dziedziczyli.

Wprowadzone zostało określenie udziału matki spadkodawcy, w sytuacji gdy za życia spadkodawcy nie doszło do ustalenia ojcostwa, dopuszczenie - i to jest nowa instytucja - dziadków spadkodawcy i ich zstępnych w sytuacji, w której brak jest zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa, a także zaliczenie pasierbów do grona spadkobierców ustawowych, ale tylko w wyjątkowej sytuacji, mianowicie wtedy, gdy żadne z rodziców pasierba w chwili otwarcia spadku już nie żyje oraz gdy brak małżonka spadkodawcy i krewnych powołanych do dziedziczenia. Do tej pory było w takiej sytuacji spadek trafiał do Skarbu Państwa, a obecnie otrzyma go pasierb, jeśli nie ma innych krewnych, którzy są uprawnieni do dziedziczenia.

Ustawa zostanie teraz skierowana do podpisu prezydenta.

Senat przyjął bez poprawek nowelizację ustawy dotyczącej budowy kampusu Uniwersytetu Jagiellońskiego. Oznacza to, że UJ ma dostać dodatkowe dofinansowanie w wysokości 311 mln zł, a nie - jak chciał rząd - w wysokości około 100 mln zł.

Dofinansowanie przewiduje uchwalona 3 kwietnia 2009 r. przez Sejm nowelizacja ustawy o ustanowieniu Programu "Budowa Kampusu 600-lecia Odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego". Projekt tej nowelizacji wniosła do Sejmu Rada Ministrów i zakładał on, że dofinansowanie wyniesie około 100 mln zł. Podczas sejmowych prac nad dokumentem rządowym wysokość dofinansowania zwiększono o ponad 200 mln zł. Przedłużono także termin realizacji budowy do 2015 r., podczas gdy w projekcie rządowym założono, że program będzie realizowany do 2013 r. Zwiększono również nakłady z budżetu państwa na zrealizowanie zadań inwestycyjnych objętych programem oraz wartość kosztorysową tych zadań. Projekt zakładał nakłady z budżetu państwa w wysokości 735 251 tys. zł oraz wartość kosztorysową 751 208 tys. zł. Zgodnie z uzasadnieniem projektu, zwiększenie dofinansowania spowodował wzrost cen materiałów budowlanych oraz cen usług, który nastąpił po podniesieniu wielkości podatku od towarów i usług VAT w 2004 r. Ponadto przedłużenie terminu budowy spowodowane jest m.in. brakiem miejscowych planów przestrzennego zagospodarowania, nieuregulowaniem spraw własnościowych, a także wydłużeniem niektórych procedur administracyjnych, co w rezultacie przedłużyło terminy uzyskania pozwoleń na budowę.

Sejmową nowelizację rozpatrywały dwie komisje senackie: budżetu i nauki. W przyjętych stanowiskach rekomendowały one Izbie przyjęcie sejmowej nowelizacji bez poprawek.

Podczas senackiej debaty nad tą ustawą senatorowie Edmund Wittbrodt i Janusz Rachoń zgłosili poprawkę zmierzającą do przywrócenia dofinansowania budowy kampusu UJ na poziomie zaproponowanym w projekcie rządowym. Podobne stanowisko zaprezentował obecny na posiedzeniu Senatu przedstawiciel Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego wiceminister Witold Jurek. Zgłoszony w debacie wniosek poparły senackie komisje budżetu i nauki, zmieniając tym samym swoje wcześniejsze stanowisko.

Ostatecznie w głosowaniu Senat opowiedział się 50 głosami za, przy 35 przeciw i 5 glosach wstrzymujących, za przyjęciem bez poprawek nowelizacji ustawy dotyczącej budowy kampusu Uniwersytetu Jagiellońskiego, w wersji uchwalonej przez Sejm.

Jak powiedziała podczas konferencji prasowej minister nauki i szkolnictwa wyższego Barbara Kudrycka, decyzja Senatu wpisuje się w sens państwa demokratycznego. "To świadczy o pluralizmie poglądów. Szanuję decyzję Sejmu i Senatu. Na tym właśnie polega system demokratyczny" - stwierdziła. Jej zdaniem, decyzja ta spowoduje problemy logistyczne dla kierownictwa UJ, ponieważ każda zmiana będzie musiała znowu nastąpić w drodze ustawy. Podczas konferencji minister nie zgodziła się też z zarzutami posłów PiS, że starania rządu o zmianę podjętej przez Sejm decyzji o podwyższeniu dofinansowania są politycznym działaniem, związanym z niedawną sprawą pracy magisterskiej na temat Lecha Wałęsy, napisanej przez absolwenta Wydziału Historii UJ Pawła Zyzaka. Jak stwierdziła, rząd ma pełną świadomość roli, jaką spełnia Uniwersytet Jagielloński. "Uniwersytet Jagielloński jest jedną z najlepiej zarządzanych uczelni. Nie ma tutaj mowy o żadnej zemście" - podkreśliła minister nauki.

Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Karol Musioł w rozmowie z dziennikarzami podkreślił, że dodatkowe finansowanie dla UJ nie odbywa się kosztem innych uczelni. "Wręcz przeciwnie, dzięki programowi uniwersytet nie występuje o środki inwestycyjne z puli ministerstwa i nie uczestniczy w podziale kwoty na inwestycje dla innych uczelni" - powiedział. Jak dodał, warunkiem podjęcia starań przez Uniwersytet Jagielloński o ustanowienie przez Sejm Programu Wieloletniego "Budowa III Kampusu 600-lecia odnowienia UJ" było to, aby finansowanie nowego kampusu nie odbywało się kosztem środków inwestycyjnych przeznaczonych dla uczelni wyższych, będących w dyspozycji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Po pozytywnej decyzji Senatu ustawa o zmianie ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego "Budowa Kampusu 600-lecia Odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego" czeka na podpis prezydenta.

Głosami 88 senatorów Izba zdecydowała o przyjęciu bez poprawek ustawy o wspieraniu zrównoważonego rozwoju sektora rybackiego z udziałem Europejskiego Funduszu Rybackiego. Regulacja, uchwalona przez Sejm 3 kwietnia 2009 r., tworzy ramy prawne dla wspierania rybołówstwa morskiego i śródlądowego, hodowli ryb, a także rozwoju obszarów związanych z tymi dziedzinami działalności gospodarczej, takimi jak przetwórstwo, obrót produktami rybołówstwa i aquakultura. Wprowadza ona do krajowego systemu prawnego przepisy, mające na celu wspieranie zrównoważonego rozwoju sektora rybackiego z udziałem środków finansowych pochodzących z Europejskiego Funduszu Rozwoju Rybackiego. Określa to rozporządzenie Rady Wspólnot Europejskiej nr 1198/2006 z  27 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rybackiego oraz rozporządzenie Komisji Wspólnot Europejskich nr 498/2007 z 26 marca 2007 r. ustanawiające szczególne zasady wykonywania rozporządzenia Rady Wspólnot Europejskich nr 1198/2006 w sprawie Europejskiego Funduszu Rybackiego.

Ustawa wyznacza osie priorytetowe wybrane z krajowego programu operacyjnego "Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013", przyjętego przez Radę Ministrów i zatwierdzonego przez Komisję Europejską. Regulacja określa zadania i właściwości organów w zakresie nienormatywnym, przyjęte w przepisach wspólnotowych oraz warunki i tryb przestrzegania wypłaty oraz zwracania pomocy finansowej na realizację środków objętych osiami priorytetowymi, zawartymi w programie operacyjnym. Przewiduje dwa tryby przyznawania pomocy finansowej: na podstawie umowy o dofinansowanie albo na podstawie decyzji administracyjnej. Ustawa powinna pozytywnie wpłynąć na rynek pracy, rozwój regionów nadmorskich, województw: pomorskiego, zachodniopomorskiego, warmińsko-mazurskiego, a także na rozwój innych regionów, w których prowadzone są chów i hodowla ryb.

Jak zauważył sprawozdawca Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi senator Jan Olech, "wejście ustawy w życie będzie miało wpływ na zwiększenie konkurencyjności i zrównoważenie sektora rybackiego, a także na funkcjonowanie przedsiębiorstw na rynku Wspólnot Europejskich".

Ustawa o wspieraniu zrównoważonego rozwoju sektora rybackiego z udziałem Europejskiego Funduszu Rybackiego czeka teraz na podpis prezydenta.

Sejm uchwalił ustawę na 39. posiedzeniu, 2 kwietnia 2009 r. Senat zdecydował o jej przyjęciu bez poprawek (86 głosów za, 1 wstrzymujący się).

Na mocy rezolucji Organizacji Narodów Zjednoczonych powołany został trybunał międzynarodowy do rozpatrywania zbrodni na terenie byłej Jugosławii. Organizacja Narodów Zjednoczonych i działający z jej upoważnienia trybunał międzynarodowy zwróciły się do Polski, jako jednego z kolejnych członków, o przejęcie na siebie części obowiązków związanych z wykonywaniem wyroków, jakie zapadają przed trybunałem. Trybunał dowodził, że ma jedynie zdolności do orzekania, ale nie do wykonywania kar. Podpisane zostały stosowne porozumienia z rządami państw, takich jak Niemcy, Francja, Austria, kraje nordyckie. Na ich podstawie w więzieniach przebywa około 48 osądzonych sprawców zbrodni, którzy naruszyli konwencję genewską o prowadzeniu wojen, w tym dokonali czy dopuścili się zbrodni ludobójstwa. Niemniej jednak, zdaniem trybunału, trzeba zawrzeć kolejne porozumienia, gdyż kilkudziesięciu sprawców będzie osądzonych i pojawi się konieczność ich umieszczenia w więzieniach. Polska podjęła rozmowy w sposób otwarty i ich efektem jest podpisanie porozumienia. Jako motyw jego podpisania podano fakt włączenia się w międzynarodowy proces rozwiązywania problemów łamania prawa, szczególnie podczas konfliktów czy wojen w byłej Jugosławii. Na mocy umowy Polska dołączy zatem do grupy państw, w których odbywają karę pozbawienia wolności osoby skazane przez Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii.

Na mocy tej ustawy transport osadzonego czy skazanego do Polski i po odbyciu kary z powrotem do miejsca zamieszkania poniesie ONZ, a koszt utrzymania więźnia w Polsce - strona polska. To około 25 tysięcy zł rocznie.

Senatorowie sprawozdawcy komisji: Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Spraw Zagranicznych Jan Rulewski i Janusz Rachoń podkreślali, że ustawa budziła wątpliwości senatorów ze względu na stan przygotowania polskich więzień i obecne ich 3-procentowe przeludnienie. Obie komisje wniosły jednak o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Ustawa o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Organizacją Narodów Zjednoczonych o wykonywaniu wyroków Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii, sporządzonej w Hadze dnia 18 września 2008 r. czeka teraz na podpis prezydenta.

Senat postanowił zaproponować Sejmowi wprowadzenie 12 poprawek do ustawy ograniczającej czasowo finansowanie partii politycznych. Nowelizacja i procedura jej uchwalenia wywołały ogromne kontrowersje w Sejmie.

Podczas debaty senackiej odrzucenie ustawy postulowali senatorowie PiS, którzy wskazywali, że jest ona sprzeczna z konstytucją. Senator Piotr Ł.J. Andrzejewski zapowiedział, że jeśli ustawa zostanie uchwalona będzie wnioskował do prezydenta Lecha Kaczyńskiego, by skierował ją do Trybunału Konstytucyjnego. Jak powiedział, przy uchwalaniu tej ustawy naruszono fundamentalne zasady i gwarancje państwa prawnego. Zdaniem senatora, narusza ona m.in. zasadę ochrony praw nabytych i jest sprzeczna z zasadami przyzwoitej legislacji.

Przyjęcie ustawy sejmowej bez poprawek zaproponowała Komisja Budżetu i Finansów Publicznych. Wprowadzenie poprawek postulowała natomiast Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Jej sprawozdawca senator Piotr Wach przyznał, że do ustawy zgłaszano zastrzeżenia natury konstytucyjnej. Zaznaczył jednak, że po wysłuchaniu opinii senackich legislatorów komisja przyjęła poprawki, które usuwają jej mankamenty, a przynajmniej znaczną ich część. Proponowane zmiany porządkują treść ustawy, precyzują, w jaki sposób mają być wykorzystane środki z funduszu eksperckiego, a także umożliwiają wykorzystanie pieniędzy z tej puli na organizowanie sympozjów i konferencji. W poprawkach zaproponowanych przez komisję zmieniona została też kwota dotacji na pierwszy kwartał 2009 r. Według propozycji senatorów ma być ona obliczana zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami. Ta zmiana zmniejsza zagrożenie ewentualnej sprzeczności ustawy z konstytucją. W opinii senatora P. Wacha, po poprawkach Senatu oszczędności wynikające z ustawy zmniejszą się o około 1/8 w stosunku do tego, co uchwalił Sejm.

W debacie senator Jerzy Chróścikowski złożył poprawkę, zgodnie z którą raty subwencji byłyby obliczane według nowych zasad dopiero po wejściu w życie ustawy. Senatorowie PiS zwracali uwagę, że prawdopodobne jest, że ustawa wejdzie w życie, gdy już druga rata subwencji zostanie wypłacona partiom, a byłaby ona obliczana według starych zasad. Wskazywali, że taka konstrukcja może być sprzeczna z ustawą zasadniczą.

Senator Czesław Ryszka przypomniał, że prawo nie może działać wstecz, a - jego zdaniem - w tym wypadku tak się, ponieważ wcześniej określona wysokość subwencji zostanie zgodnie z ustawą zmniejszona.

W opinii wicemarszałka Zbigniewa Romaszewskiego, rozpatrywana ustawa ma chyba tylko jedną zaletę: nakazuje partiom przekazać większe pieniądze z dotacji na fundusz ekspercki.

Senator Stanisław Piotrowicz przyznał, że w dobie kryzysu oszczędności są wskazane, ale - jak podkreślił - nie może to być cel sam w sobie, a oszczędności muszą przynosić konkretne efekty. Zaznaczył, że ograniczenie subwencji może przynieść "zatarcie przejrzystości życia publicznego". Zdaniem senatora, ograniczenie subwencji może się przyczynić do poszerzenia zjawiska patologii.

Senator Andrzej Owczarek przypomniał, że PO jako partia od początku swojego istnienia opowiada się za zniesieniem finansowania budżetowego partii. "Jak jest kryzys, trzeba się zachowywać przyzwoicie" - powiedział, wskazując na konieczność ograniczenia wysokości subwencji partii.

Ostatecznie w wyniku kolejnych głosowań Senat postanowił wprowadzić do sejmowej ustawy 12 poprawek. W przyjętym stanowisku Izba podzieliła co do zasady stanowisko Sejmu w sprawie czasowego ograniczenia wysokości wypłacanych partiom politycznym z budżetu państwa subwencji na działalność statutową, przyjęcia dodatkowych rygorów związanych z wydatkowaniem przez partie polityczne środków pochodzących z tych subwencji, a także wprowadzenia zakazu umieszczania plakatów i haseł wyborczych, których powierzchnia przekracza 2 m² Zaproponowane przez Izbę poprawki mają charakter doprecyzowujący, porządkujący i uzupełniający regulacje uchwalone przez Sejm.

Senat skrócił tytuł ustawy nowelizującej poprzez wskazanie jedynie tytułu podstawowej ustawy nowelizowanej. Zabieg ten pozwolił na usunięcie usterek techniczno-legislacyjnych dotychczasowego tytułu oraz umożliwił wprowadzenie dwóch poprawek, które wprowadzają sankcję karną za naruszenie zakazu umieszczania plakatów i haseł wyborczych, których powierzchnia przekracza 2 m².

Doprecyzowano i uporządkowano także przepisy wprowadzające dodatkowe ograniczenia związane z wydatkowaniem przez partie polityczne środków pochodzących z subwencji budżetowych.

Biorąc pod uwagę zastrzeżenia dotyczące zgodności z konstytucją dodawanego do art. 29 ustawy o partiach politycznych ust. 1a, w szczególności z zasadą zakazu retroakcji oraz ochrony interesów w toku, a także poważne trudności w stosowaniu prawa, jakie mogłoby spowodować wejście w życie tego przepisu, Senat w kolejnych dwóch zmodyfikował ograniczenie wysokości wypłacanych partiom politycznym z budżetu państwa subwencji na działalność statutową w latach 2009 i 2010, wskazując, iż pierwsza rata w 2009 r. będzie wypłacona w wysokości obliczonej na podstawie przepisów dotychczasowych oraz przenosząc to ograniczenie do przepisów przejściowych nowelizacji. Oznacza to, że kwota subwencji dla partii na pierwszy kwartał 2009 r. będzie obliczana zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami. Kolejne raty aż do końca 2010 r. będą już mniejsze.

Kolejna zmiana, zaakceptowana przez Senat, zwiększa z 10% do 15% minimalną część subwencji, którą partia polityczna będzie zobowiązana przekazywać na Fundusz Ekspercki. Jednocześnie poprawka usuwa ograniczenie górne, tj. maksymalną część subwencji, którą partia może przekazać na ten fundusz.

Akceptację Izby uzyskała także poprawka umożliwiająca wykorzystywanie środków Funduszu Eksperckiego na organizację przez partię polityczną konferencji i sympozjów związanych z działalnością statutową partii. Poprawka usuwa wprowadzone przez Sejm ograniczenie wykorzystywania tych środków, w myśl którego "finansowanie ekspertyz może odbywać się drogą umów i porozumień zawieranych przez partię polityczną z wyspecjalizowanymi organizacjami oraz instytucjami".

Ponadto Senat zobowiązał Państwową Komisję Wyborczą do odrzucenia informacji finansowej o otrzymanej subwencji w razie naruszenia przez partię wprowadzanych ograniczeń związanych z wydatkowaniem środków pochodzących z tej subwencji oraz naruszenia obowiązku przekazywania określonej części subwencji na Fundusz Ekspercki. Zdaniem Izby, brak takiej normy stanowiłby istotną wadę nowelizacji i mógłby prowadzić do jawnego naruszania wprowadzanych zasad bez możliwości właściwej reakcji ze strony PKW.

Kolejna zmiana odsuwa stosowanie tego zakazu do wyborów zarządzonych po upływie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji. Senat dostrzegł, iż poprzez odesłanie w art. 73 ust. 3 Ordynacji wyborczej do Parlamentu europejskiego zakaz ten będzie dotyczył także eurowyborów, a poprzez odesłanie w art. 2 ust. 2 ustawy o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta także tych wyborów. W wersji uchwalonej przez Sejm tak istotna zmiana dotycząca zasad prowadzenia agitacji wyborczej mogłaby wejść w życie w trakcie kampanii wyborczej do Parlamentu Europejskiego oraz przeprowadzanych lokalnie wyborów uzupełniających, przedterminowych i ponownych. W przedstawionej poprawce Senat wskazał termin wynikający z uzasadnienia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 3 listopada 2006 r. (sygn. akt K 31/06).

Mając na względzie zasady określone w art. 4 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, Senat wskazał, że nowelizacja wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia.

Za przyjęciem z poprawkami sejmowej ustawy ograniczającej finansowanie partii politycznych z budżetu głosowało 49 senatorów; jeden był przeciwny, natomiast 37 wstrzymało się od głosu.

Przed zmianami Senatu wnioskodawcy wyliczali, że PO w wyniku tej ustawy straci około 18 mln złotych, PiS - około 15,5 mln złotych, partie tworzące wcześniej koalicję Lewica i Demokraci (SLD, SdPl, Partia Demokratyczna - demokraci.pl, Unia Pracy) około 2 mln złotych, a PSL około 1 mln złotych.

Ustawa zakłada ponadto, że poza okresem kampanii wyborczej subwencja nie może być przeznaczana na finansowanie m.in. płatnych reklam oraz audycji telewizyjnych i radiowych. Wprowadza także zakaz propagowania działalności partii za pomocą plakatów i haseł o powierzchni większej niż 2 m kw. Nowe prawo zobowiązuje PKW do odrzucenia sprawozdania finansowego partii w razie złamania tych przepisów.

Teraz ustawą zajmie się ponownie Sejm, po czym trafi ona do prezydenta (który może ustawę podpisać, zawetować lub zaskarżyć do Trybunału Konstytucyjnego).

Izba zdecydowała o wniesieniu do Sejmu projektu nowelizacji Kodeksu karnego, zmierzającej do zlikwidowania odpowiedzialności za zniesławienie w mediach, jeśli zarzut dotyczący osoby publicznej jest prawdziwy i wiąże się z działalnością tej osoby.

Projektowana ustawa, przygotowana przez Komisję Ustawodawczą, stanowi wykonanie obowiązku dostosowania polskiego systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 12 maja 2008 r. W podjętej uchwale do reprezentowania Senatu w pracach nad tym projektem upoważniono senatora Zbigniewa Cichonia.

W swoim wyroku Trybunał Konstytucyjny orzekł w sprawie skargi konstytucyjnej dziennikarza Mariana Maciejewskiego, popieranej przez Helsińską Fundację Praw Człowieka. Dziennikarz został prawomocnie skazany za zniesławienie pracowników sądu i prokuratora, co "mogło poniżyć ich w opinii publicznej i narazić na utratę zaufania potrzebnego do wykonywania zawodu". Dziennikarz zaskarżył przepis art. 212 Kodeksu karnego, który przewiduje karę do 2 lat więzienia za zniesławienie w mediach. Zaskarżony został jednocześnie przepis art. 213 Kodeksu karnego, który przewiduje m.in., że nie ma zniesławienia, jeśli publicznie podnosi się lub rozgłasza "prawdziwy zarzut służący obronie społecznie uzasadnionego interesu".

Reprezentujący dziennikarza prawnicy uznali, że nałożenie na oskarżonego obowiązku wykazywania prawdziwości zarzutów w połączeniu z działaniem "w obronie społecznie uzasadnionego interesu" narusza konstytucyjną zasadę proporcjonalności, ponieważ nadmiernie ingeruje w wolność słowa. Ten pogląd podzielił Trybunał Konstytucyjny i stwierdził, że w demokratycznym państwie nie potrzeba dodatkowych kryteriów oceny rozpowszechnienia prawdziwych informacji o osobie pełniącej funkcje publiczne, związanych z pełnieniem tych funkcji.

Rozpatrywany projekt wykonuje orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, który uznał, że art. 3986 §2 i 3 w związku z art. 3984 §1 pkt 3 ustawy z 17 lipca 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego w zakresie, w jakim przewiduje odrzucenie bez wezwania do usunięcia braków skargi kasacyjnej niespełniającej wymogów określonych w art. 3984 §1 pkt 3 w powołanej ustawie, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 2 konstytucji.

W świetle art. 3986 k.p.c. z punktu widzenia skutków niezachowania wymogów określonych w art. 3984 można wyróżnić nieusuwalne i usuwalne braki skargi kasacyjnej. Chodzi o to, żeby te nieusuwalne braki można było usunąć w terminie na wezwanie sądu i dopiero ich nieusunięcie w terminie spowoduje odrzucenie skargi kasacyjnej.

Senat 87 głosami przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego i podjął uchwałę w sprawie wniesienia go do Sejmu. Izba upoważniła senatora Piotra Zientarskiego do reprezentowania jej stanowiska w dalszych pracach nad tym projektem.

Jest to projekt ustawy wykonujący orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, który zauważył lukę prawną. Według inicjatorów projektu, do art. 10 dekretu należy dodać ust. 2a następującej treści: "Wynagrodzenie biegłego, będącego podatnikiem podatku od towarów i usług, podwyższa się o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o tym wynagrodzeniu".

Sprawozdawca połączonych komisji: Ustawodawczej, Budżetu i Finansów Publicznych oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji senator Piotr Zientarski przypomniał, że inne grupy zawodowe, które świadczą różnego rodzaju czynności, na przykład adwokaci z urzędu czy radcowie prawni, te kwestie już mają uregulowane. W projekcie chodziło o to, żeby podatek VAT był również doliczony do wynagrodzenia biegłego, który występuje w sądzie.

Komisje po rozpatrzeniu przedstawionego przez wnioskodawców projektu ustawy wprowadziły do niego poprawkę.

W wyniku głosowania Senat jednomyślnie, 89 głosami, przyjął projekt ustawy o zmianie dekretu o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym i podjął uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy.

Izba upoważniła senatora P. Zientarskiego do reprezentowania jej stanowiska w dalszych pracach nad tym projektem.

Senat podjął uchwałę, w której uczcił pamięć Stefana Korbońskiego, "męża stanu, patrioty, który swoje życie poświęcił walce o wolną, niepodległą Ojczyznę, wybitnego działacza ruchu ludowego".

W 20. rocznicę śmierci Stefana Korbońskiego Senat przypomniał o jego zasługach i wyraził wdzięczność za "świadectwo niezłomnej postawy człowieka, którego zasługi winny stanowić wzór do naśladowania dla kolejnych pokoleń Polaków". Przypomniano jego drogę życiową, a także bohaterską postawę i zaangażowanie w tworzenie struktur polskiego państwa podziemnego podczas II wojny światowej. Przyjmując uchwałę, Senat docenił też jego działalność polityczną zarówno w kraju, jak i na emigracji w Stanach Zjednoczonych.

Senatorowie zwrócili się do środowisk wychowawczo-oświatowych i naukowych z apelem o "popularyzowanie wiedzy o postaci i osiągnięciach Stefana Korbońskiego".

S. Korboński od 1917 r. należał do Polskiej Organizacji Wojskowej, uczestniczył w obronie Lwowa i jako ochotnik brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1921 r. uczestniczył w trzecim powstaniu śląskim.

W 1925 r. po ukończeniu studiów na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego rozpoczął karierę prawniczą. W 1931 r. związał się ze Stronnictwem Ludowym, w którym działał do wybuchu II wojny światowej.

We wrześniu 1939 r. włączył się w podziemną działalność polityczną. Stał na czele m.in. Wydziału Walki Cywilnej w Biurze Informacji i Propagandy Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej, Kierownictwa Walki Cywilnej oraz był pełnomocnikiem ds. walki cywilnej Komendanta Głównego ZWZ i Delegata Rządu RP na Kraj.

Po powołaniu w 1943 r. Kierownictwa Walki Podziemnej został jego członkiem, nadal kierując pionem walki cywilnej. W 1941 r. S. Korboński zorganizował sieć łączności radiowej z Londynem. Od wiosny 1942 r. nadzorował radiostację "Świt", która miała duży wpływ na postawy polskiego społeczeństwa w czasie wojny.

W końcu sierpnia 1944 r. został dyrektorem Departamentu Spraw Wewnętrznych Delegatury Rządu RP na Kraj. Po upadku powstania warszawskiego i opuszczeniu Warszawy uczestniczył w odbudowie struktur Polskiego Państwa Podziemnego. Pełnił także obowiązki Delegata Rządu RP na Kraj.

W latach 1945-1947 S. Korboński działał w Polskim Stronnictwie Ludowym, należał do Rady Naczelnej. W 1947 r. został wybrany do Sejmu. Zagrożony aresztowaniem przez władze komunistyczne przedostał się za granicę.

W listopadzie 1947 r. osiadł w Stanach Zjednoczonych, gdzie kontynuował działalność polityczną. Na emigracji współtworzył Polskie Stronnictwo Ludowe - Odłam Jedności Narodowej, przewodniczył Polskiej Radzie Politycznej oraz kierował Polską Radą Jedności w USA. Wielokrotnie prezesował także Zgromadzeniu Europejskich Narodów Ujarzmionych (ACEN) w Nowym Jorku.

Zmarł w Waszyngtonie 23 kwietnia 1989 r.

S. Korboński był wielokrotnie odznaczany, m.in. Orderem Wojennym Virtuti Militari V klasy, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi II Klasy, Medalem Niepodległości, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921 oraz Medalem Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości. Instytut Yad Vashem przyznał mu medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Pośmiertnie otrzymał także Order Orła Białego.

Był autorem wielu książek oraz artykułów w czasopismach zagranicznych oraz emigracyjnych.

Senat uczcił pamięć wszystkich twórców i aktywnych działaczy Związku Górali, Związku Podhalan i Związku Podhalan Północnej Ameryki, podejmując uchwałę w sprawie uczczenia 105-lecia Związku Górali, 90-lecia Związku Podhalan i 80-lecia Związku Podhalan Północnej Ameryki.

W przyjętej uchwale przypomniano, że w tym roku mija 105. rocznica powstania Związku Górali, 90. rocznica Związku Podhalan oraz 80. rocznica utworzenia Związku Podhalan Północnej Ameryki.

"Związek Górali był podwaliną stworzenia przez tak zacnych ludzi, jak: Tytus Chałubiński, Władysław Matlakowski, Feliks Gwiżdż, Jakub Zachemski, Bronisław Dembowski, Stanisław Witkiewicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Andrzej Chowaniec, Andrzej Stopka Nazimek, Wojciech Brzega czy Władysław Orkan - Związku Podhalan, jednej z największych i najstarszych organizacji w Polsce" - podkreślono w uchwale. Zwrócono także uwagę, że wszystkie te organizacje kultywowały wartości patriotyczne i regionalne w kraju i na emigracji, dzięki którym - jak napisano - papież Jan Paweł II stwierdził, że Polacy "stawszy się Amerykanami, nie przestali być góralami, ani oni, ani ich dzieci, ani wnuki".

W ocenie senatorów, ducha tych organizacji najlepiej oddaje wypowiedź Henryka Lokańskiego - pierwszego prezesa Związku Podhalan Północnej Ameryki, który stwierdził, że: "przez śmiałe wysunięcie naprzód swego góralskiego typu regionalnego i podniesienie wszystkich jego wartości obyczajowych i kulturalnych, związek uratował dla polskości w ogóle, a dla sprawy polskiej w Ameryce w szczególności, tysiące polskich rodzin góralskich, które szybkimi krokami zdążały w przepaść wynarodowienia".

Drugie czytanie tego projektu odbyło się na 28. posiedzeniu Senatu, 5 marca 2009 r. Senat, po przeprowadzonej dyskusji, skierował projekt ustawy do Komisji Ustawodawczej, Komisji Gospodarki Narodowej, Komisji Rodziny i Polityki Społecznej oraz Komisji Zdrowia w celu ustosunkowania się do zgłoszonych w toku dyskusji wniosków i przygotowania dodatkowego sprawozdania w tej sprawie.

Połączone komisje zdecydowały o poparciu jednej poprawki do projektu ustawy. W trakcie drugiego czytania wnioski o charakterze legislacyjnym zgłosili senator Piotr Andrzejewski i senator Tomasz Misiak.

W wyniku głosowań Senat zdecydował o wprowadzeniu poprawki do projektu. Następnie 53 głosami za, przy 35 - przeciw i 1 wstrzymującym się, Izba przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy i podjęła uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy.

Senatora T. Misiaka upoważniono do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym projektem.

Projektowana ustawa, wykonująca obowiązek dostosowania systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego, zmierza do usunięcia niezgodności z konstytucją art. 35 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych, który ustanawiał karalność czynów, popełnionych przez osoby pełniące funkcje związkowe, podejmujących działalność sprzeczną z ustawą.

Senat na 30. posiedzeniu, 2 kwietnia 2009 r., skierował projekt ustawy do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Komisje na wspólnym posiedzeniu ustosunkowały się do wniosków zgłoszonych w toku dyskusji.

W wyniku głosowania senatorowie zdecydowali o wprowadzeniu poprawki do projektu. Następnie 51 głosami za, przy 34 - przeciw, 2 wstrzymujących się, Senat przyjął projekt ustawy o zmianie ustawy o związkach zawodowych i podjął uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy.

Izba upoważniła senatora Bohdana Paszkowskiego do reprezentowania jej w dalszych pracach nad tym projektem.

• drugie i trzecie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego - Senat przyjął projekt ustawy i podjął uchwałę w sprawie wniesienia go do Sejmu;
• Senat wprowadził zmiany w składzie komisji senackich.

Po wyczerpaniu porządku dziennego 31. posiedzenia oświadczeni złożyli senatorowie: Tadeusz Skorupa, Czesław Ryszka, Ryszard Bender, Stanisław Kogut, Zbigniew Cichoń, Paweł Klimowicz, Lucjan Cichosz, Ryszard Górecki, Andrzej Szewiński, Jan Dobrzyński, Norbert Krajczy, Andrzej Grzyb, Maciej Grubski, Andrzej Misiołek, Jan Wyrowiński, Waldemar Kraska, Janina Fetlińska, Władysław Ortyl, Mieczysław Augustyn, Piotr Kaleta, Małgorzata Adamczak, Stanisław Bisztyga, Zbigniew Cichoń, Zdzisław Pupa, Krzysztof Kwiatkowski, Kazimierz Jaworski, Adam Massalski, Eryk Smulewicz.

21 kwietnia 2009 r. odbyło się 40. posiedzenie Prezydium Senatu.

Sprawy polonijne:

I. Prezydium Senatu zapoznało się z informacją o wnioskach o zlecenie zadania o charakterze programowym, które zostały złożone z naruszeniem terminu i podjęło decyzję:

• Wniosek Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" w Warszawie: pomoc Polonii i Polakom za Granicą w 2009 r. - uroczystości z okazji 20-lecia Związku Polaków na Litwie. Całkowity koszt realizacji zadania - 482 550 zł, postulowana kwota dotacji - 67 643,74 zł. Prezydium zdecydowało dopuścić wniosek do procedury.
• Wniosek Fundacji "Oświata Polska za Granicą" w Warszawie: uroczystości z okazji 20-lecia Związku Polaków na Litwie. Całkowity koszt realizacji zadania - 491 550 zł, postulowana kwota dotacji - 292 000 zł. Prezydium zdecydowało dopuścić wniosek do procedury.
• Wniosek Robotniczego Stowarzyszenia Twórców Kultury w Gorzowie Wielkopolskim: prezentacje artystyczne "Obrazy - Słowa - Dźwięki". Całkowity koszt realizacji zadania - 99 500 zł, postulowana kwota dotacji - 99 500 zł. Z uwagi na brak uzasadnienia dotyczącego złożenia wniosku po terminie i negatywną rekomendację Biura Polonijnego Kancelarii Senatu prezydium zdecydowało o niedopuszczeniu wniosku do procedury.

II. Prezydium Senatu rozpatrzyło wnioski o zlecenie zadań o charakterze inwestycyjnym i programowym i przyznanie dotacji na ich wykonanie.

Prezydium rozpatrzyło wnioski i podjęło decyzję zgodnie z załączonym zestawieniem.

Podczas posiedzenia Prezydium Senatu rozpatrzono także wniosek wicemarszałka Zbigniewa Romaszewskiego o wyrażenie zgody na zorganizowanie w budynku Senatu RP wystawy plakatu "Uchodźcy". Ekspozycja była prezentowana publiczności z okazji 15. rocznicy ustanowienia w Polsce UNHCR (Wysoki Komisarz Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców).

Prezydium wyraziło zgodę na zorganizowanie wystawy w Senacie w dniach 17 czerwca-30 sierpnia 2009 r. Zorganizowanie ekspozycji nie pociąga za sobą żadnych kosztów po stronie Kancelarii Senatu.

Na swym posiedzeniu Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozpatrzyła ustawę o wspieraniu zrównoważonego rozwoju sektora rybackiego z udziałem Europejskiego Funduszu Rybackiego. Senatorowie postanowili nie zgłaszać zastrzeżeń do tej ustawy i zarekomendować Senatowi przyjęcie jej bez poprawek. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora Jana Olecha.

Przyjęcie sejmowej ustawy rekomendował komisji sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Kazimierz Plocke. Zapoznano się także z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, które zgłosiło dwie uwagi o charakterze legislacyjnym. Z uwagi na to, że ustawa uruchamia realizację rządowego programu, przedstawiciel resortu rolnictwa zwrócił się o przyjęcie rozpatrywanej ustawy sejmowej bez poprawek.

Dzięki rozwiązaniom zawartym w tym akcie prawnym w latach 2007-2013 rybołówstwo i rybactwo dostanie prawie 1 mld euro wsparcia. Ustawa zakłada pomoc w zakresie inwestycji na statkach rybackich, w portach czy w miejscach wyładunku ryb. Przewiduje także wypłatę premii za trwałe zawieszenie działalności połowowej.

Sejm uchwalił tę ustawę jednogłośnie na podstawie projektu rządowego z 11 marca 2009 r., skierowanego do pierwszego czytania do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Rozwiązania zaproponowane w projekcie, oprócz koniecznych korekt legislacyjnych, nie zostały zmienione podczas sejmowych prac legislacyjnych. W trakcie drugiego czytania PiS złożyło trzy poprawki, ale dwie z nich wnioskodawcy wycofali, a trzecią odrzucono.

Zgodnie z ustawą pozyskane fundusze będą przeznaczone m.in. na restrukturyzację floty. Chodzi również o tworzenie miejsc pracy dla osób, które zrezygnują z pracy w rybołówstwie i branży rybnej. Na ten cel przeznaczone zostanie blisko 313 mln euro. W rybołówstwie, rybactwie i przetwórstwie ryb pracuje około 30 tys. osób.

Podczas posiedzenia Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi zapoznano się także z informacją Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi na temat bieżącej działalności Agencji Nieruchomości Rolnych oraz z informacją tego resortu dotyczącą propozycji zmian systemowych w obrocie ziemią.

Informację dotyczącą działalności Agencji Nieruchomości Rolnych przedstawił jej prezes Tomasz Nawrocki. Jak przypomniał, agencja działa na podstawie dwóch ustaw: z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa i ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego z 2003 r. Agencja działa na zasadach samofinansowania. Koszty przejmowania do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa nieruchomości Skarbu Państwa, ich restrukturyzacji, przygotowania do rozdysponowania (np. prac geodezyjnych, zakładania ksiąg wieczystych, ogłoszeń o przetargach), zabezpieczenia obiektów zabytkowych, utrzymywania majątku nieprodukcyjnego (np. dużej liczby mieszkań) itp., a także swego utrzymania agencja w całości pokrywa z przychodów uzyskiwanych z działalności statutowej. Od 2004 r. agencja odprowadza do budżetu państwa kwotę wynikającą z różnicy między wpływami uzyskanymi z gospodarowania mieniem Zasobu w danym roku obrotowym a środkami wydatkowanymi na realizację ustawowych zadań.

W swoim wystąpieniu prezes T. Nawrocki omówił szczegółowo zadania wykonywane przez agencję, które zmierzają przede wszystkim do poprawy struktury obszarowej gospodarstw rodzinnych, tworzenia warunków sprzyjających racjonalnemu wykorzystaniu potencjału produkcyjnego Zasobu, restrukturyzacji i prywatyzacji mienia Skarbu Państwa użytkowanego na cele rolnicze, obrotu nieruchomościami i innymi składnikami majątku Skarbu Państwa użytkowanymi na cele rolne, administrowania zasobami majątkowymi Skarbu Państwa przeznaczonymi na cele rolne, zabezpieczenia majątku Skarbu Państwa, a także inicjowania prac urządzeniowo-rolnych na gruntach Skarbu Państwa oraz popierania organizowania na tych gruntach prywatnych gospodarstw rolnych.

Agencja realizuje również zadania określone odrębnymi przepisami, a w szczególności przepisami ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, zapisami dotyczącymi realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej i przepisami o stosunku państwa do kościołów różnych wyznań. Ministerstwo Skarbu Państwa planuje także uczestnictwo agencji w realizacji "ustawy o zadośćuczynieniu". Na ten cel przewiduje się przeznaczyć wpływy agencji z gospodarowania mieniem Skarbu Państwa poprzez kierowanie środków do specjalnie utworzonego funduszu.

Podczas posiedzenia Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi prezes T. Nawrocki mówił także o rozdysponowaniu nieruchomości zasobu, nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, cenach sprzedaży i dzierżawienia ziemi, o nieodpłatnym jej przekazywaniu, a także o działaniach podejmowanych w celu kształtowania ustroju rolnego i kwestiach dotyczących rewindykacji - roszczeniach zabużan i reprywatyzacyjnych. Mowa była również o sprzedaży obiektów rolno-przemysłowych, usługowych i handlowych oraz zespołów dworskich i pałacowo-parkowych, a także jezior mających charakter wód stojących i stawy.

Jak poinformował, z przejętych 4,7 mln ha obecnie w zasobie WRSP znajduje się około 2,37 mln ha, z czego około 1,78 mln ha - w dzierżawie (około 76% zasobu). W trwałym zarządzie i wieczystym użytkowaniu znajduje się 88,6 tys. ha. Na koniec 2008 r. do rozdysponowania pozostawało około 330,3 tys. ha gruntów, sukcesywnie przygotowywanych do sprzedaży lub dzierżawy. Część gruntów kwalifikuje się do innego niż rolne zagospodarowania, w tym pod zalesienie lub na cele inwestycyjne. Traktując te grunty jako faktycznie trwale rozdysponowane, ogółem z zasobu ubyło 2501 tys. ha, tj. ponad 53,2% gruntów przejętych. W zasobie pozostaje jeszcze ewidencyjnie ponad 144 tys. ha - "gruntów obcych"; są to głównie jeziora płynące i grunty uczelni publicznych.

Wraz z nieruchomościami byłych pegerów agencja przejęła także 336,2 tys. mieszkań. Trwale rozdysponowano około 320,6 tys. mieszkań (95%), w tym najemcom sprzedano 303 tys. mieszkań, 15 tys. mieszkań przekazano nieodpłatnie samorządom, spółdzielniom mieszkaniowym, wniesiono do spółek agencji, a blisko 2,8 tys. mieszkań zlikwidowano (w tym także przez połączenie lokali). W zasobie pozostaje około 15,5 tys. mieszkań, z których blisko połowa (np. mieszkania położone w obiektach zabytkowych lub funkcjonalnie związane z działalnością gospodarczą) nie będzie przeznaczona do sprzedaży. Agencja z budynkami mieszkalnymi przejęła również znaczną część tzw. infrastruktury społecznej (wodociągi, oczyszczalnie ścieków, studnie głębinowe, hydrofornie, kotłownie osiedlowe, boiska, drogi i inne). Infrastruktura ta jest sukcesywnie przekazywana gminom wraz z pomocą finansową na jej modernizację.

Prezes Agencji Nieruchomości Rolnych omówił także m.in. program pomocy "suszowej", działalność agencji w zakresie funkcji właścicielskich w stosunku do 57 spółek hodowli roślin uprawnych oraz hodowli zwierząt gospodarskich, określonych przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi jako mające szczególne znaczenie dla gospodarki narodowej. Osobną część swojego wystąpienia poświęcił gospodarce finansowej agencji, kontrolom przeprowadzonym przez podmioty zewnętrzne, a także analizie skarg napływających do agencji.

Wśród barier utrudniających dalszą intensyfikację prywatyzacji prezes T. Nawrocki wskazał m.in. roszczenia reprywatyzacyjne zgłoszone do agencji, które dotyczą około 550 tys. ha gruntów zasobu oraz brak rozwiązań ustawowych w kwestii zadośćuczynienia. Sprzedaż nieruchomości uniemożliwia także brak aktualnych planów zagospodarowania przestrzennego gmin oraz wieloznaczność zapisów w studiach uwarunkowań kierunków zagospodarowania przestrzennego i związana z tym niepewność co do przyszłej funkcji nieruchomości. Istotne są również problemy nabywców w uzyskaniu kredytów preferencyjnych na zakup ziemi z dopłatami ARiMR lub innych kredytów, np. hipotecznych, a także długotrwałe procedury przygotowania nieruchomości do sprzedaży (procedury zamówień publicznych na usługi), założenie lub regulacja księg wieczystych, podziały geodezyjne, wycena nieruchomości.

W opinii prezesa T. Nawrockiego, w celu lepszego wywiązywania się przez Agencję Nieruchomości Rolnych z nałożonych na nią zadań należałoby wprowadzić zmiany ustawowe zmierzające m.in. do wyeliminowania prawa pierwokupu i wykupu na rynku prywatnym w stosunku do małych nieruchomości poniżej 1 ha, uszczegółowienia definicji rolnika indywidualnego, doprecyzowania przepisów o odkupie, usprawnienia odbierania nieruchomości przez agencję od byłych dzierżawców, co pozwoliłoby na wyeliminowanie zjawiska bezumownego użytkowania gruntów zasobu, czy wprowadzenia możliwości sprzedaży budynków wpisanych do rejestru zabytków, w których znajdują się lokale mieszkalne objęte umowami najmu. Należałoby także przeanalizować celowość funkcjonowania limitu antykoncentracyjnego (obecnie wynosi on 500 ha), który blokuje sprzedaż około 200 tys. ha gruntów zasobu pozostających w dzierżawie, a także rozwiązać problem reprywatyzacji.

Wśród działań planowanych w 2009 r. prezes T. Nawrocki wskazał m.in. kontynuowanie restrukturyzacji nieruchomości zasobu w celu tworzenia i powiększania gospodarstw rodzinnych, z uwzględnieniem wymogów racjonalnego gospodarowania, w tym w przedłużanych umowach dostosowanie czynszu dzierżawnego do wysokości czynszu rynkowego, zrealizowanie sprzedaży gruntów na poziomie co najmniej 104 tysięcy hektarów, zintensyfikowanie sprzedaży wydzierżawionych małych obszarowo nieruchomości przeznaczonych na cele rolne (zwłaszcza o powierzchni do 5 ha), których dzierżawa - ze względu na poziom uzyskiwanego czynszu - jest nieuzasadniona ekonomicznie.

Agencja chce tez zintensyfikować prace zmierzające do znalezienia alternatywnych (innych niż rolnicze) możliwości zagospodarowania gruntów i zmiany przeznaczenia nieruchomości zasobu na cele nierolne. Planuje się także zintensyfikowanie działań zmierzających do rozdysponowania mieszkań, których najemcy nie skorzystali z oferty nabycia, poprzez nieodpłatne przekazanie tych lokali gminom lub spółdzielniom mieszkaniowym.

Podczas posiedzenia Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi senatorowie zapoznali się także z informacją Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi dotyczącą zmian systemowych w obrocie ziemią. Jak poinformował sekretarz stanu K. Plocke, obecnie w resorcie trwają prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Przygotowywany projekt jest na etapie uzgodnień międzyresortowych.

Jako główny powód podjęcia przez ministerstwo prac nad tym projektem wiceminister wskazał przedłużające się rozdysponowywanie nieruchomości zasobu. Drugim ważnym powodem była potrzeba wsparcia gospodarstw rodzinnych, które zgodnie z art. 23 konstytucji są podstawą ustroju rolnego w Polsce. Jak poinformował, projekt przewiduje zmiany przepisów w dwóch ustawach: o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o kształtowaniu ustroju rolnego.

W projekcie przewiduje się m.in. ograniczenie powierzchni nieruchomości rolnych, jaka będzie mogła być wydzierżawiona 1 podmiotowi z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Obecnie brak jest takiego limitu. Zgodnie z proponowanymi zmianami, wydzierżawienie nieruchomości zasobu będzie mogło nastąpić, jeżeli w wyniku wydzierżawienia łączna powierzchnia użytków rolnych, będąca przedmiotem własności danego dzierżawcy oraz przedmiotem dzierżawy z zasobu, nie przekroczy 300 ha. Te zasady będą także obowiązywać przy przedłużaniu umowy dzierżawy. Ograniczenie powierzchni dzierżawy do 300 ha nie będzie dotyczyło gruntów pod stawami w rozumieniu przepisów o ewidencji gruntów i budynków, wykorzystywanych do prowadzenia działalności wytwórczej w zakresie produkcji rybnej, jeżeli zgodnie ze schematem funkcjonalnym i technologicznym oraz planem urządzeń wodnych zawartym w operacie wodnoprawnym, grunty te stanowią lub mogą stanowić zorganizowaną całość gospodarczą.

Projekt przewiduje, że w okresie 1 roku od dnia wejścia w życie ustawy Agencja Nieruchomości Rolnych wypowie umowy dzierżawy, tak aby wyłączyć z dzierżawy 30% powierzchni użytków rolnych będących przedmiotem dzierżawy, które zostaną przeznaczone na powiększenie lub utworzenie gospodarstw rodzinnych (o ile nie skorzysta z prawa pierwszeństwa w nabyciu podmiot, któremu takie prawo przysługuje - z wyłączeniem dzierżawcy). W projekcie przewidziano jednak 3 sytuacje, w których wypowiedzenie umów dzierżawy nie będzie miało zastosowania. Zaproponowano także zniesienie limitu sprzedaży 500 ha celem umożliwienia nabycia przez dzierżawców nieruchomości przeznaczonych przez agencję do sprzedaży. Obecnie sprzedaż nieruchomości zasobu może nastąpić, jeżeli w jej wyniku łączna powierzchnia użytków rolnych, będących własnością nabywcy, nie przekroczy 500 ha.

Jak stwierdził wiceminister K. Plocke, projekt zakłada sprzedaż nieruchomości zasobu głównie na rzecz 3 podmiotów: rolników indywidualnych, powiększających gospodarstwa rodzinne, osób, które posiadają kwalifikacje rolnicze i chcą utworzyć gospodarstwo rodzinne oraz dzierżawców.

Wśród pozostałych istotnych zmian zaproponowanych w projekcie ustawy wskazał ograniczenie prawa pierwokupu agencji, określenie na nowo pojęcia "kwalifikacji rolniczych", wprowadzenie nowej definicji "rolnika indywidualnego" i kryteriów, jakie należy spełnić, by nim zostać.

W pierwszym punkcie swego posiedzenia Komisja Rodziny i Polityki Społecznej zajęła się rozpatrzeniem ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy - Prawo bankowe.

Ustawę, uchwaloną na podstawie pilnego projektu rządowego, przedstawił wiceminister pracy i polityki społecznej Marek Bucior. Senatorowie zapoznali się także z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, które nie zgłosiło do niej żadnych zastrzeżeń o charakterze legislacyjnym.

Nowelizacja zakłada, że kobiety, które na urlopie macierzyńskim podejmą dodatkową pracę albo założą własną firmę, nie będą musiały płacić składek emerytalno-rentowych. W myśl ustawy, państwo będzie płaciło składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe na rzecz kobiet przebywających na urlopie macierzyńskim niezależnie od tego, czy w tym czasie uzyskają one dodatkowe dochody z pracy lub działalności gospodarczej, czy też nie. Dotychczas państwo odprowadzało składki za kobiety na urlopie macierzyńskim, ale tylko wtedy, gdy nie miały one jednocześnie żadnych innych dochodów. Jeśli takie dochody uzyskały, same musiały płacić składki.

Przyjęte zmiany zakładają również, że kobietom, które od 1 stycznia 1999 r. pobierały zasiłek macierzyński i pracowały albo prowadziły działalność gospodarczą, odprowadzając przy tym składki od uzyskanych dochodów, pieniądze te zostaną zwrócone. Jeśli zaś ktoś takich składek nie płacił, zaległość zostanie mu umorzona wraz z odsetkami za zwłokę. Jednocześnie państwo przekaże na konto takiej osoby emerytalne składki naliczone od zasiłku macierzyńskiego za okres od 1999 r. do wejścia w życie nowelizacji.

Nieco inaczej będzie wyglądała sytuacja kobiet przebywających na urlopie wychowawczym. Jeżeli od 1999 r. do czasu wejścia w życie nowej ustawy miały one inne dochody, a nie zapłaciły od nich składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe, zostaną im one umorzone wraz z odsetkami. W przyszłości jednak kobiety, które na urlopie wychowawczym podejmą własną działalność gospodarczą, będą musiały od niej odprowadzać składki emerytalno-rentowe.

Nowelizacja usuwa także przepis ograniczający do 30 dni możliwość złożenia do ZUS wniosku o dobrowolne kontynuowanie płacenia składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Przewiduje, że osoba, która np. straciła zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, ale kontynuuje je np. w formie umowy o dzieło czy samozatrudnienia, będzie mogła zgłosić chęć dobrowolnego ubezpieczenia emerytalno-rentowego w dowolnym terminie. W myśl nowych przepisów osoby, które dobrowolnie płacą składki emerytalno-rentowe, nie będą musiały składać co miesiąc deklaracji rozliczeniowych.

Sejm uchwalił rozpatrywaną nowelizację na podstawie pilnego rządowego projektu. Jak podkreślano, powstał on po skierowaniu przez sejmową Komisję Polityki Społecznej i Rodziny dezyderatu do rządu w sprawie niejednolitej praktyki interpretowania prawa. Różnica w brzmieniu ustawy, przyjętej przez Sejm 3 kwietnia 2009 r., w stosunku do brzmienia projektu polega na zrównaniu, w zakresie umorzenia należnych składek na ubezpieczenia społeczne, osób, które pobrały zasiłki macierzyńskie, prowadząc jednocześnie działalność pozarolniczą, z osobami, które prowadziły taką działalność, przebywając na urlopach wychowawczych. W stosunku do osób przebywających na urlopach wychowawczych projekt przewidywał wyznaczenie przez ZUS terminu do zapłaty należności, z możliwością rozłożenia na raty. W sprawozdaniu komisji sejmowej analogicznie potraktowano osoby przebywające na urlopach macierzyńskich i na wychowawczych w zakresie umorzenia należnych składek.

Sejm odrzucił wniosek mniejszości o objęcie obowiązkowym ubezpieczeniem wypadkowym osób wykonujących pracę na zlecenie poza siedzibą zleceniodawcy. Oznacza to, że zleceniobiorcy nadal będą podlegać obowiązkowemu ubezpieczeniu wypadkowemu tylko wtedy, gdy świadczą pracę w siedzibie firmy, która zleca im jej wykonywanie.

W trakcie trzeciego czytania dokonano zmiany polegającej na zaewidencjonowaniu na koncie ubezpieczonego, w razie uwzględnienia wniosku o umorzenie należności, składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za okres pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w jego wysokości.

Podczas rozpatrywania ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy - Prawo bankowe reprezentujący rząd wiceminister pracy i polityki społecznej M. Bucior zwrócił się do senatorów z Komisji Rodziny i Polityki Społecznej o zwłokę w podjęciu decyzji na jej temat. Jak uzasadnił, podyktowane jest to potrzebą uzgodnień z ministrem finansów co do kosztów tej nowelizacji. W związku z tym komisja postanowiła powrócić do prac nad tym aktem prawnym na swoim posiedzeniu 20 kwietnia 2009 r.

Następnie Komisja Rodziny i Polityki Społecznej przystąpiła do rozpatrzenia ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Podczas prac nad tą nowelizacją rząd reprezentował sekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Jarosław Duda.

Rozpatrywana ustawa przewiduje możliwość tworzenia spółdzielni socjalnych przez organizacje pozarządowe i samorząd oraz zwiększenie wsparcia dla osób zagrożonych wykluczeniem. Obecnie działa 139 spółdzielni socjalnych, które zatrudniają około tysiąca osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. W myśl zaproponowanych rozwiązań, w nowo tworzonych spółdzielniach proporcje między osobami zagrożonymi wykluczeniem a pozostałymi członkami spółdzielni mają wynosić 50:50. Dotychczas było to 80:20. Dotychczas obciążenia związane z zakładaniem spółdzielni, jej rejestrowaniem spoczywały na osobach długotrwale bezrobotnych, niepełnosprawnych czy cudzoziemcach.

Podczas posiedzenia senatorowie zapoznali się także ze szczegółowymi uwagami na temat noweli sejmowej, które przedstawiło Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu. Zdaniem biura, wyjaśnienia wymaga m.in. kwestia, co należy rozumieć pod pojęciem "działalności w formie spółdzielni socjalnej", którym ustawodawca posługuje się w sposób niekonsekwentny, jak wskazano w opinii przedstawionej senatorom. Wątpliwości legislatorów budzi również art. 5a ust. 6, zgodnie z którym poręczenia i zabezpieczenia mogą być udzielanie na podjęcie działalności gospodarczej lub założenie spółdzielni socjalnej. Zgodnie z brzmieniem art. 46 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, starosta może przyznać środki na podjęcie działalności gospodarczej, założenie spółdzielni lub przystąpienie do niej. Nie jest zatem jasne, czy intencją ustawodawcy było ograniczenie stosowania art. 5a ust. 6 ustawy o spółdzielniach socjalnych do wypadku założenia spółdzielni socjalnej, i czy nie powinien on być również stosowany w razie przystąpienia do spółdzielni. W opinii biura legislacyjnego, szczególnej analizy wymaga również art. 5a ust. 4 i 5 - to, jaki charakter ma "wkład" organizacji pozarządowej lub jednostki samorządu terytorialnego, o którym mowa w wymienionych przepisach. Wskazane w opinii przepisy zaś nie są jednoznaczne i wymagają doprecyzowania w kierunku wskazanym przez wnioskodawcę.

W głosowaniu Komisja Rodziny i Polityki Społecznej postanowiła zarekomendować Senatowi wprowadzenie 17 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. W większości były one zbieżne z uwagami i propozycjami senackiego biura legislacyjnego. Ponadto komisja do podmiotów, które mogą tworzyć spółdzielnie socjalne, dołączyła kościelne osoby prawne. W intencji wnioskodawców, pozwoli to na lepsze wykorzystanie potencjału i infrastruktury organizacji kościelnych do aktywizowania osób wykluczonych i pozostających bez pracy. Ustalono, że w imieniu komisji sprawozdanie w sprawie sejmowej nowelizacji przedstawi Izbie senator Mieczysław Augustyn.

Na tym samym posiedzeniu komisja zajęła się też rozpatrzeniem ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolnościowych w latach 1956-1983. Ustawa została uchwalona jednogłośnie przez Sejm 2 kwietnia 2009 r. Regulacje dotyczą rodzin, których członkowie ponieśli śmierć w czerwcu 1956 r. w Poznaniu, w październiku 1957 r. w Warszawie, w grudniu 1970 r. na Wybrzeżu, w czerwcu 1976 r. w Radomiu i w okresie stanu wojennego, w tym w szczególności w wyniku wydarzeń w kopalni "Wujek" w 1981 r.

Przyjęcie ustawy, uchwalonej na podstawie projektu rządowego, rekomendował senatorom wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Piotr Stachańczyk.

Ustanawiane ustawą świadczenie w wysokości 50 tys. zł byłoby wypłacane na wniosek członków rodziny zamordowanych w ciągu 2 lat od jej wejścia w życie. Według Instytutu Pamięci Narodowej, w wystąpieniach wolnościowych, do których odnosi się ustawa, śmierć poniosło 135 osób, a dane Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych mówią o 136 ofiarach.

Według przedstawionych symulacji skutki budżetowe ustawy to około 27 mln zł. W tegorocznym budżecie zaplanowano blisko 3/4 tej kwoty. Prawo do tego świadczenia jest prawem niezbywalnym; jeżeli jednak osoba uprawniona umrze po złożeniu wniosku, prawo do świadczenia pieniężnego ma należeć do spadku po tej osobie.

Rządowy projekt ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolnościowych w latach 1956-1983 był przedmiotem prac sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Do jego rozpatrzenia powołano podkomisję nadzwyczajną, w efekcie prac której przyjęto jedną poprawkę, mającą na celu doprecyzowanie art. 4 ust. 3, a polegającą na wskazaniu obowiązku dołączenia do wniosku o przyznanie świadczenia pieniężnego odpisu skróconego aktu stanu cywilnego, potwierdzającego zawarcie małżeństwa.

Podczas prac podkomisji i komisji omawiano także inne kwestie, podniesione w pisemnej opinii eksperta do spraw legislacji Jana Lipskiego, związane z zasadą równości, wyrażoną w art. 32 konstytucji. Przedmiotem dyskusji była propozycja przyznania świadczenia pieniężnego rodzinom tych osób, które poniosły śmierć w związku z wystąpieniami wolnościowymi, na skutek działań wojska, milicji i innych organów aparatu bezpieczeństwa w okresie od 22 lipca 1983 r. do 4 czerwca 1989 r., a także rodzinom ofiar indywidualnych wystąpień wolnościowych.

Podczas II czytania w Sejmie (na 38. posiedzeniu, 18 marca 2009 r.) zgłoszono 3 poprawki. Ich przedmiotem było przyznanie świadczenia pieniężnego rodzinom tych osób, które poniosły śmierć w związku z wystąpieniami wolnościowymi, na skutek działań wojska, milicji i innych organów aparatu bezpieczeństwa w okresie od 22 lipca 1983 r. do 4 czerwca 1989 r. oraz objęcie uprawnieniem do zadośćuczynienia finansowego rodzin ofiar indywidualnych wystąpień wolnościowych. W III czytaniu Sejm nie przychylił się do tych propozycji. Jak argumentował podczas prac komisji sejmowych wiceminister spraw wewnętrznych, ich przyjęcie zmieniłoby charakter ustawy. Podkreślił, że datą graniczną jest rok 1983, ponieważ później nie było wystąpień zbiorowych, w których ktoś poniósłby śmierć. Zaznaczył też, że w budżecie są zarezerwowane pieniądze na wypłaty odszkodowań dla rodzin ofiar wystąpień zbiorowych.

Podczas posiedzenia senatorowie z Komisji Rodziny i Polityki Społecznej zapoznali się także z opinią senackiego biura legislacyjnego. Jego przedstawicielka zwróciła uwagę na art. 9, który stanowi, że środki wypłacone na podstawie ustawy są wolne od podatku dochodowego. Przedmiotem tego przepisu jest zatem zwolnienie z opodatkowania podatkiem dochodowym świadczenia o charakterze odszkodowawczym. Zdaniem legislatorki, wątpliwości budzi umieszczenie tego zwolnienia w przepisach merytorycznych uchwalanej ustawy. Zgodnie z zasadami techniki prawodawczej ustawodawca powinien mieć na uwadze spójność systemu prawa, wiąże go też zakaz rozproszenia materii. Ustawa powinna wyczerpująco regulować daną dziedzinę. Zwolnienie podatkowe należy jednak do sfery prawa daninowego i powinno się znajdować w ustawie regulującej całościowo właśnie tę materię prawną. Chodzi tu o ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych, która w art. 21 ust. 1 zawiera katalog dochodów zwolnionych z opodatkowania tym podatkiem, którym objęte są zwłaszcza różnego rodzaju świadczenia o charakterze odszkodowawczym lub zadośćuczynienia. Dlatego senackie biuro legislacyjne zaproponowało stosowną poprawkę, regulującą tę kwestię.

W dyskusji senator Łukasz Abgarowicz zgłosił zmianę uwzględniającą uwagi zawarte w opinii senackiego biura legislacyjnego. Senator Jan Rulewski postulował natomiast objęcie ustawą członków rodzin osób, które na skutek działań wojska, milicji i innych organów aparatu bezpieczeństwa poniosły śmierć w związku z wystąpieniami wolnościowymi na rzecz odzyskania przez Państwo Polskie suwerenności, niepodległości oraz respektowania praw człowieka i obywatela w okresie od czerwca 1956 r. do maja 1989 r. W głosowaniu Komisja Rodziny i Polityki Społecznej poparła proponowane zmiany, opowiedziała się za dwiema poprawkami dotyczącymi zastąpienia w tytule oraz w preambule ustawy wyrazów "1956-1983" wyrazami "1956-1989". Na sprawozdawcę stanowiska komisji w sprawie ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolnościowych w latach 1956-1983 wybrano senatora J. Rulewskiego.

17 kwietnia 2009 r.

W pierwszym punkcie porządku dziennego posiedzenia Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji rozpatrywano ustawę o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Organizacją Narodów Zjednoczonych o wykonywaniu wyroków Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii, sporządzonej w Hadze dnia 18 września 2008 r.

Założenia przedmiotowej umowy międzynarodowej omówił dyrektor Departamentu Prawno-Traktatowego w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Remigiusz Henczel. Jak stwierdził, włącza ona Polskę do grupy państw, na terytorium których wykonywane będą wyroki skazujące Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii, zawierające orzeczoną karę pozbawienia wolności.

Umowa stanowi, że organem właściwym do realizowania wniosków Międzynarodowego Trybunału dla byłej Jugosławii będzie minister sprawiedliwości, a polskie organy państwowe będą związane wymiarem orzeczonej kary. Przyjęcie wniosku do wykonania będzie się odbywało w ramach procedury exequatur, co oznacza, że sąd polski określi zgodnie z naszym prawem kwalifikację prawną czynu oraz wymiar kary podlegającej wykonaniu w Polsce. Umowa stanowi, że wykonanie wyroku będzie dopuszczalne również wtedy, gdy osoba skazana nie jest obywatelem polskim, nie posiada w Polsce miejsca stałego pobytu oraz nie wyraża zgody na wykonanie wyroku w Polsce. Polskiemu prawu będą podlegać warunki wykonania kary pozbawienia wolności, koszty związane z przekazaniem osoby skazanej do Polski oraz z Polski będzie ponosił Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii, koszty wykonywania wyroku obciążą natomiast stronę polską. Zgodnie z podlegającą ratyfikacji umową skazany, którego dotyczy wniosek, nie będzie ponownie sądzony przez sąd polski za czyny, za które został osądzony przez trybunał (zasada ne bis in idem).

Umowa ta będzie mogła być wykonywana bezpośrednio i ma pierwszeństwo przed ustawą - Kodeks postępowania karnego.

W związku z tym, że umowa dotyczy wolności, praw i obowiązków obywatelskich określonych w konstytucji, stanowiących również materię ustawową, podlega ona ratyfikacji przez prezydenta RP za uprzednią zgodą parlamentu wyrażoną w ustawie.

Projekt rozpatrywanej przez Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji ustawy ratyfikacyjnej został wniesiony do Sejmu przez Radę Ministrów 7 stycznia 2009 r. i skierowany do Komisji Spraw Zagranicznych oraz do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Pierwsze czytanie projektu odbyło się 5 marca 2009 r. W efekcie prac komisji przyjęto sprawozdanie o projekcie w brzmieniu przedłożenia. Komisja rekomendowała uchwalenie projektu ustawy bez poprawek. II czytanie miało miejsce na 39. posiedzeniu Sejmu 1 kwietnia 2009 r. Sejm przystąpił niezwłocznie do III czytania i ustawa została uchwalona przez Sejm jednogłośnie 2 kwietnia 2009 r.

Podczas posiedzenia senatorowie zapoznali się także z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, które stwierdziło, że ustawa nie budzi zastrzeżeń o charakterze legislacyjnym.

W głosowaniu, na wniosek senatora Stanisława Piotrowicza, Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji postanowiła jednomyślnie zarekomendować Senatowi przyjęcie bez poprawek rozpatrzonej ustawy ratyfikacyjnej. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora Jana Rulewskiego.

Następnie przystąpiono do rozpatrzenia ustawy o zmianie ustawy o partiach politycznych, ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy - Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw.

Założenia rozpatrywanej nowelizacji omówił dyrektor Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu Roman Kapeliński. Jej głównym celem jest czasowe ograniczenie wysokości wypłacanych partiom politycznym z budżetu państwa subwencji na działalność statutową, podyktowane względami oszczędności budżetowych. Sejmowa nowela wprowadza także dodatkowe rygory związane z wydatkowaniem przez partie polityczne środków pochodzących z subwencji budżetowych.

Senatorowie zapoznali się także z opinią dotyczącą zgodności rozpatrywanej nowelizacji sejmowej z konstytucją, którą przedstawił ekspert senackiego biura legislacyjnego Marek Jerentowski. Jak stwierdzono w opinii, istnieje szereg wątpliwości co do zgodności projektu z konstytucją oraz prawdopodobieństwo wystąpienia poważnych trudności w stosowaniu prawa, jakie może spowodować wejście w życie znowelizowanych przepisów art. 29 ustawy.

W dyskusji na temat ustawy ograniczającej finansowanie partii politycznych głos zabrali: sekretarz Państwowej Komisji Wyborczej Kazimierz Czaplicki i podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Zbigniew Sosnowski oraz senatorowie: S. Piotrowicz, Krzysztof Piesiewicz, J. Rulewski, Piotr Wach i Zbigniew Cichoń.

Senaccy legislatorzy i przedstawiciel PKW zgłaszali wątpliwości co do ewentualnej zgodności z konstytucją nowego prawa. Dotyczyły one m.in. złamania konstytucyjnej zasady praw nabytych - obecnie partie powinny otrzymać pierwszą ratę subwencji, a w trakcie roku budżetowego zmieniane są zasady jej przyznawania. Drugie zastrzeżenie odnosiło się do niekonsultowania propozycji zawartych w projekcie z partiami, a jedynie z klubami parlamentarnymi. Eksperci wskazywali także, że w ustawie przyjęto zbyt krótkie vacatio legis.

W myśl ustawy sejmowej, od połowy 2009 r. do końca 2010 r. partie mają otrzymywać mniejszą subwencję budżetową: PO - o 44%, PiS - o 41%, SLD - o 11%, PSL - o 7%. Zgodnie z wyliczeniami wnioskodawców - posłów Lewicy - oznacza to, że PO straci około 18 mln złotych, PiS - około 15,5 mln złotych, partie tworzące wcześniej koalicję Lewica i Demokraci (SLD, SdPl, Partia Demokratyczna - demokraci.pl, Unia Pracy) około 2 mln złotych, a PSL około 1 mln złotych.

W dyskusji senator S. Piotrowicz zgłosił wniosek o odrzucenie rozpatrywanej ustawy sejmowej w całości. W głosowaniu nie uzyskał on poparcia komisji i zostanie przedstawiony Izbie jako wniosek mniejszości Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, który zarekomenduje senator S. Piotrowicz.

Senator K. Piesiewicz zaproponował natomiast wprowadzenie 7 poprawek do nowelizacji sejmowej, przede wszystkim o charakterze technicznym, a nie merytorycznym. Jedna ze zmian dotyczyła zmiany vacatio legis ustawy. W wersji przyjętej przez Sejm ustawa wchodziła w życie z dniem ogłoszenia, zgodnie z wnioskiem - stałoby się to po 14 dniach. W głosowaniu Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji poparła zgłoszone zmiany. Jak ustalono, ich wprowadzenie zarekomenduje Izbie senator P. Wach.

W trzecim punkcie porządku dziennego rozpatrzono ustawę o zmianie ustawy o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych.

Sejm, nowelizując ustawę o państwowej kompensacie dla ofiar przestępstw, stworzył możliwość przyznawania jej także ofiarom przestępstw nieumyślnych, niekoniecznie popełnionych z użyciem przemocy.

Założenia sejmowej noweli omówił dyrektor Departamentu Legislacyjno-Prawnego w Ministerstwie Sprawiedliwości Jan Bołonkowski. Jak stwierdził, jest ona efektem wypełnienia przez Polskę obowiązku zawartego w dyrektywie rady 2004/80/WE odnoszącej się do kompensaty dla ofiar przestępstw polegającego na zapewnieniu przez państwo przepisów krajowych, które będą przewidywać sprawiedliwą kompensatę dla ofiar niektórych przestępstw umyślnych popełnionych z użyciem przemocy. Przewidziana przez ustawę kompensata ma charakter subsydiarny.

Według informacji resortu sprawiedliwości, na realizację znowelizowanej ustawy rząd przeznaczył w tym roku 5 mln zł.

Państwowa kompensata dla ofiar przestępstw istnieje w Polsce od 2005 r. Wcześniej nie było w polskim prawie regulacji umożliwiających ofiarom przestępstw dochodzenie od Skarbu Państwa świadczenia, które równoważyłoby skutki popełnionego przestępstwa w sytuacji, gdy ich egzekwowanie od sprawcy lub z innych źródeł nie jest możliwe.

Projekt rozpatrywanej nowelizacji został wniesiony do Sejmu przez Radę Ministrów i był przedmiotem prac sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, która przyjęła go wraz z drobnymi poprawkami redakcyjnymi. Podczas II czytania PiS zgłosił poprawkę zmierzającą do podwyższenia maksymalnej wysokości kompensaty z 12 tys. do 50 tys. zł. W III czytaniu Sejm nie przychylił się do tej propozycji.

Senatorowie z Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji zapoznali się także z opinią senackiego biura legislacyjnego, które stwierdziło, że ustawa została sformułowana w sposób prawidłowy i zgodny z zasadami techniki prawodawczej. Uznało jednak, że pod rozwagę Senatu należałoby poddać przepis, który przekazuje kompetencje w zakresie orzekania w sprawach o przyznanie kompensaty referendarzom sądowym.

W dyskusji senator S. Piotrowicz zaproponował poprawkę ograniczającą kompetencje referendarzy do orzekania w sprawach o przyznanie kompensaty. W głosowaniu nie uzyskała ona jednak akceptacji komisji. A następnie, na wniosek senatora P. Wacha, komisja postanowiła zarekomendować Izbie przyjęcie bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora W. Sidorowicza.

Na zakończenie posiedzenia Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji rozpatrzono ustawę o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolnościowych w latach 1956-1983.

Ustawę przedstawił podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Piotr Stachańczyk. Ma ona na celu przyznanie jednorazowego świadczenia pieniężnego członkom rodzin tych osób, które na skutek działań wojska, milicji i innych organów aparatu bezpieczeństwa poniosły śmierć w związku z określonymi wystąpieniami wolnościowymi na rzecz odzyskania przez Państwo Polskie suwerenności.

W dyskusji głos zabrał przedstawiciel Instytutu Pamięci Narodowej Rafał Leśkiewicz oraz senatorowie J. Rulewski, S. Piotrowicz, K. Piesiewicz, W. Sidorowicz, P. Wach i Z. Cichoń, a także wiceminister P. Stachańczyk i Beata Mandylis z senackiego biura legislacyjnego.

Senator J. Rulewski zaproponował wprowadzenie 5 poprawek do rozpatrywanej ustawy sejmowej. W głosowaniu komisja poparła zmianę zmierzającą do rozszerzenia zakresu działania ustawy do 1989 r. oraz poprawkę dotyczącą terminu występowania z wnioskiem o przyznanie świadczenia pieniężnego. Odrzucono natomiast poprawki postulujące wykreślenie z preambuły określenia "zbiorowych" - wprowadzenie do art. 1 ustawy określenia "w szczególności" - oraz uzupełnienie art. 6 ustawy.

Potrzebę wprowadzenia zmiany zasygnalizowała również legislatorka B. Mandylis. Poprawka ta została przejęta przez senatora S. Piotrowicza, a następnie poparta w głosowaniu przez komisję.

Wniosek o wprowadzenie poprawki, polegającej na uzupełnieniu tytułu ustawy o wyraz "zbiorowych" - zgłosił senator P. Wach. W głosowaniu nie uzyskał on jednak akceptacji komisji.

Ogółem Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji postanowiła zaproponować Senatowi wprowadzenie 3 poprawek do ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolnościowych w latach 1956-1983. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora J. Rulewskiego, który przedstawi również wniosek mniejszości.

Senatorowie z Komisji Spraw Zagranicznych postanowili zarekomendować Izbie przyjęcie ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Organizacją Narodów Zjednoczonych o wykonywaniu wyroków Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii, sporządzonej w Hadze dnia 18 września 2008 r.

Podczas posiedzenia ustawę przedstawił podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Igor Dzialuk. Jak stwierdził, jest ona logicznym następstwem Rezolucji 827 Rady Bezpieczeństwa ONZ, której jurysdykcją są objęte naruszenia Konwencji Genewskich o ochronie ofiar wojny, naruszenia praw i zwyczajów wojennych oraz ludobójstwo i zbrodnie przeciw ludzkości. Przedmiotem podlegającej ratyfikacji umowy międzynarodowej jest włączenie Polski do grupy państw, na terytorium których wykonywane będą wyroki skazujące Międzynarodowego Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii, w których orzeczono karę pozbawienia wolności. Wynika to z faktu, że trybunał nie ma własnego zaplecza i musi się zwracać do państw członkowskich z prośbą o pomoc.

W swoim wystąpieniu wiceminister sprawiedliwości podkreślił, że to polski sąd określi zgodnie z naszym ustawodawstwem kwalifikację prawną czynu oraz wymiar kary podlegającej wykonaniu w Polsce. Wykonanie wyroku będzie dopuszczalne także wtedy, gdy osoba skazana nie jest obywatelem polskim, nie posiada w Polsce miejsca stałego pobytu oraz nie wyraża zgody na wykonanie wyroku w naszym kraju. Warunki wykonania kary pozbawienia wolności będą podlegać prawu polskiemu, zaś koszty związane z przekazaniem osoby skazanej do Polski oraz z Polski będzie ponosił trybunał, koszty wykonywania wyroku obciążą natomiast stronę polską,

Podczas posiedzenia senatorowie zapoznali się także z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, które nie zgłosiło do ustawy żadnych zastrzeżeń o charakterze legislacyjnym.

W głosowaniu, na wniosek senatora Leona Kieresa, Komisja Spraw Zagranicznych jednomyślnie opowiedziała się za przyjęciem bez poprawek rozpatrzonej ustawy ratyfikacyjnej. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora Janusza Rachonia.

Senatorowie z Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Obrony Narodowej zapoznali się z informacją Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Ministerstwa Obrony Narodowej na temat 10-lecia członkostwa Polski w NATO i ostatniego szczytu NATO w Strasburgu i Kehl.

W swoim wystąpieniu sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Jan Borkowski podkreślił, że Sojusz Północnoatlantycki pozostaje jednym z filarów, na których Polska opiera swoje bezpieczeństwo. Decydują o tym zarówno gwarancje bezpieczeństwa udzielane przez Sojusz, jak jego wymiar transatlantycki. Z tego względu utrzymanie zapisanej w art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego zasady kolektywnej obrony terytorialnej sojuszników przed inwazją z zewnątrz należy postrzegać jako sprawę najwyższej wagi. Równocześnie zmiany, jakie zaszły od końca lat dziewięćdziesiątych, sprawiły, że Sojusz stał się organizmem polityczno-wojskowym, a także instrumentem stabilizacyjnym na skalę globalną. Oznacza to dla Polski szczególne wyzwanie - nie możemy i nie chcemy być tylko biorcą bezpieczeństwa, staramy się także być jego dawcą. Wyrazem tego jest udział Polski w misji w Afganistanie.

Wiceminister spraw zagranicznych przedstawił następnie najważniejsze priorytety warunkujące polską aktywność na forum Sojuszu. Jak stwierdził, nasz kraj zdecydowanie popiera kontynuowanie przez NATO polityki otwartych drzwi, szczególnie w odniesieniu do Ukrainy i Gruzji i stara się odgrywać tu kluczową rolę. W kwestii kształtowania stosunków NATO-Rosja Polska opowiada się za rozwojem szeroko rozumianego partnerstwa, postrzegając je zarówno przez pryzmat rozszerzenia sojuszu - jako przygotowanie krajów do członkostwa, jak również poszerzania bezpieczeństwa Sojuszu i jego znaczenia - poprzez udział partnerów w operacjach. Jak stwierdził, ogromnym sukcesem Polski było również wprowadzenie na stałe do agendy NATO problematyki bezpieczeństwa energetycznego.

Przedstawiając informację Ministerstwa Obrony Narodowej, wiceminister Stanisław Komorowski podkreślił ścisłą współpracę i pełną koordynację działań między resortami obrony i spraw zagranicznych w zakresie polskiej aktywności na forum Sojuszu Atlantyckiego. Zwrócił także uwagę na znaczenie uaktualnienia planu wzmocnienia Sojuszu, szczególnie w kontekście sił mogących stacjonować na terenie Polski oraz modernizacji lotnisk i baz morskich. Wiceminister poinformował również o stałej modernizacji Polskich Sił Zbrojnych, nie tylko w ramach indywidualnych, ale również poprzez uczestnictwo w programach grupowych, dotyczących np. systemu wczesnego ostrzegania AWACS. W swoim wystąpieniu zaakcentował także fakt stałego uczestnictwa Polski w systemie ochrony powietrznej krajów bałtyckich oraz udział naszych okrętów w działaniach antyterrorystycznych na Morzu Śródziemnym. Wiceminister S. Komorowski podniósł również kwestię polskich projektów wspólnych ćwiczeń z Ukrainą i Gruzją oraz umieszczenia w tych krajach oficerów łącznikowych.

Mówiąc o jubileuszowym szczycie NATO, który odbył się 3 i 4 kwietnia 2009 r. w Strasburgu i Kehl, wiceminister S. Komorowski przedstawił jego najważniejsze osiągnięcia. Podkreślił także jego uroczysty charakter, związany z 60. rocznicą istnienia Sojuszu oraz 10. rocznicą pierwszego rozszerzenia paktu o kraje byłego Bloku Wschodniego. Jak poinformował, podczas szczytu zainicjowano debatę nad Nową Koncepcją Strategiczną Sojuszu. Ponadto Francja ogłosiła oficjalnie swój powrót do struktur militarnych i dowódczych paktu. Niezwykle istotne było również, przede wszystkim dzięki polskiej aktywności, wprowadzenie do agendy szczytu kwestii bezpieczeństwa energetycznego. W przyjętej deklaracji w sprawie Afganistanu sojusznicy potwierdzili priorytetowy charakter długoterminowego zaangażowania w tym kraju. Uzgodniono także zwiększenie zaangażowania w szkolenie Afgańskich Sił Bezpieczeństwa (armii i policji) oraz intensyfikację współpracy z Pakistanem w celu zwiększenia kontroli strefy przygranicznej. Ponadto podjęto decyzję o intensyfikacji działań nad Centrum Sił Specjalnych oraz odłożenie debaty w sprawie tarczy antyrakietowej do czasu przyszłorocznego szczytu NATO w Lizbonie.

Wiceminister spraw zagranicznych J. Borkowski poinformował, że decyzje, które zapadły na szczycie w odniesieniu do stosunków NATO-Rosja nie zakładają powrotu do statusu business as usual. Odnotowując szczególną rolę współpracy z Moskwą, sojusznicy zaznaczyli konieczność oparcia jej na wspólnych wartościach i zasadach oraz wypełnieniu wzajemnych zobowiązań, a przede wszystkim na konieczności odzyskania wiarygodności na forum międzynarodowym.

Dyskusja, w której udział wzięli senatorowie Janusz Rachoń, Maciej Grubski, Witold Idczak i Stanisław Zając, dotyczyła m.in. zaangażowania Sojuszu w walkę z piractwem u wybrzeży Somalii, ochrony cyberprzestrzeni, rewizji stanu gotowości obronnej i doktryny jednostek OTK, realizacji zobowiązań Polski związanych ze zwiększeniem kontyngentu polskiego w Afganistanie, a także rozbieżności stanowisk członków Sojuszu w odniesieniu do polityki otwartych drzwi i partnerstwa.

Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Ustawodawczej przeprowadzono pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o Policji oraz ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego.

Projekt przygotowała Komisja Ustawodawcza, do reprezentowania której w dalszych pracach nad nim upoważniono senatora Leona Kieresa. Projektowana ustawa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 18 września 2008 r. (sygn. akt K 7/07), stwierdzającego niezgodność z konstytucją art. 90 ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji w zakresie, w jakim odnosi się on do dalszego bezterminowego dysponowania przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz podległe mu organy użytkowanymi dotychczas lokalami mieszkalnymi w domach stanowiących własność prywatną.

W posiedzeniu wzięli udział przedstawiciele Ministerstwa Infrastruktury, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Agencji Wywiadu, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Naczelnej Rady Adwokackiej i Komendy Głównej Policji.

W wyniku dyskusji, a następnie głosowania, połączone komisje postanowiły zaproponować wprowadzenie 3 poprawek do projektu ustawy o zmianie ustawy o Policji oraz ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Sprawozdanie w tej sprawie podczas drugiego czytania projektu przedstawi senator Zbigniew Cichoń.

Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Komisji Ustawodawczej przeprowadzono pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Wniesiona przez Komisję Ustawodawczą inicjatywa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Jak poinformował przedstawiciel Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu Zbigniew Gromek, w swoim wyroku trybunał orzekł o niezgodności z konstytucją art. 18 § 1 pkt 6 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w zakresie, w jakim pomija on jako podstawę wyłączenia sędziego od udziału w orzekaniu w postępowaniu sądowym toczącym się po wznowieniu postępowania administracyjnego jego wcześniejszy udział w orzekaniu w sprawie dotyczącej decyzji wydanej we wznawianym postępowaniu administracyjnym.

W związku z tym, że zaproponowany projekt nie wywołał żadnych kontrowersji, przewodniczący obradom senator Piotr Zientarski zgłosił wniosek o przyjęcie go bez poprawek. W głosowaniu uzyskał on poparcie połączonych komisji. Do przedstawienia sprawozdania w tej sprawie podczas drugiego czytania projektu wybrano senatora Leona Kieresa.

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia przeprowadzono pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi

Projekt nowelizacji, wniesiony prze Komisję Ustawodawczą, omówił ekspert do spraw legislacji w senackim biurze legislacyjnym Marek Jerentowski. Projektowana ustawa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 11 czerwca 2002 r. (sygn. akt SK 5/02), stwierdzającego niezgodność przepisu art. 40 ust. 3b ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z konstytucją.

Projekt zakłada, że osoba składająca zażalenie na przymusowe doprowadzenie do izby wytrzeźwień otrzyma prawo uczestnictwa w posiedzeniu sądu, który będzie je rozpatrywał. Głównym celem projektu noweli jest dostosowanie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu narkomanii do wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Orzekł on, że ustawa w zakresie, w jakim nie gwarantuje osobie zatrzymanej w izbie wytrzeźwień prawa do udziału w posiedzeniu sądu, na którym rozpatrywane jest zażalenie w sprawie zasadności i legalności doprowadzenia do izby, jak również decyzji o zatrzymaniu oraz prawidłowości ich wykonania, jest niezgodna z konstytucją.

Proponowana nowela przyznaje wnoszącemu zażalenie prawo do udziału w posiedzeniu sądu. Dzięki temu na sąd odwoławczy nałożony zostanie obowiązek zawiadomienia skarżącego o czasie i miejscu posiedzenia w tej sprawie. W takim przypadku niestawiennictwo uprawnionego stanowić będzie przeszkodę dla orzekania co do zażalenia.

Jak napisano w uzasadnieniu projektu, decyzja o zatrzymaniu i doprowadzeniu do izby wytrzeźwień dotyka jednego z najważniejszych praw człowieka: wolności osobistej. Szczególna gwarancja tej wolności ustanowiona została w konstytucji, z której wynika, iż każdy pozbawiony wolności na podstawie wyroku sądowego ma prawo odwołania się do sądu w celu niezwłocznego ustalenia legalności tego pozbawienia. Bezsprzecznie odnosi się to również do pozbawienia wolności przez umieszczenie w izbie wytrzeźwień.

W dyskusji udział wzięli: ekspert z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka Piotr Kładoczny oraz senatorowie Stanisław Piotrowicz i P. Zientarski.

W głosowaniu, na wniosek senatora P. Zientarskiego, połączone komisje zdecydowały o przyjęciu przedstawionego projektu bez poprawek. Do przedstawienia sprawozdania komisji w tej sprawie podczas drugiego czytania projektu wyznaczono senatora Bohdana Paszkowskiego.

Następnie przystąpiono do pierwszego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy.

Senatorowie zapoznali się z informacją senackiego biura legislacyjnego na temat rozwiązań przyjętych w przedstawionym przez Komisję Ustawodawczą projekcie. Stanowi on wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 26 maja 2008 r., w którym orzeczono o niezgodności z konstytucją art. 248 § 1 Kodeksu karnego wykonawczego. W ocenie trybunału, treść tego przepisu i jego interpretacja w praktyce powodują, że narusza on gwarancje płynące z art. 40 oraz art. 41 ust 4 konstytucji.

W dyskusji udział wzięli: P. Kładoczny z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, dyrektor Departamentu Legislacyjno-Prawnego w Ministerstwie Sprawiedliwości Jan Bołonkowski, płk Zbigniew Białek, legislator Beata Mandylis oraz senatorowie Zbigniew Cichoń, Jan Rulewski i Leon Kieres.

Po wysłuchaniu opinii senackiego biura legislacyjnego przewodniczący obradom senator P. Zientarski zgłosił wniosek o wycofanie tego projektu, skierowany do Komisji Ustawodawczej jako jego wnioskodawców. Komisja Ustawodawcza poparła ten wniosek i wycofała projekt projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy.

Na zakończenie posiedzenia przeprowadzono pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw.

Projekt przedstawił wicedyrektor senackiego biura legislacyjnego Adam Niemczewski. Proponowana nowelizacja zmierza do wprowadzenia w polskim prawie instytucji umożliwiającej zadysponowanie konkretnym składnikiem majątkowym na wypadek śmierci. Chodzi o dopuszczenie w polskim prawie cywilnym możliwości dokonywania czynności prawnych, w wyniku których w drodze umowy darowizny obdarowany nabywałby przedmiot darowizny z chwilą śmierci darczyńcy. W opinii wnioskodawców, ma to się przyczynić do ułatwienia obrotu prawnego i uniknięcia komplikacji związanych z dziedziczeniem dowolnie wybranych przez strony składników majątkowych, takich jak na przykład przedsiębiorstwo.

W dyskusji uwagi do przedstawionego projektu zgłosili dyrektor J. Bołonkowski z Ministerstwa Sprawiedliwości, Leszek Zabielski z Krajowej Rady Notarialnej, przedstawicielka Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji Wioleta Idaszek, adwokat Rafał Dembowski oraz notariusz Krzysztof Łaski. Na temat projektu glos zabrali także senatorowie P. Zientarski, Zbigniew Cichoń, L. Kieres i B. Paszkowski.

Senator B. Paszkowski zaproponował odroczenie prac nad ustawą ze względu na potrzebę dokładniejszego zaznajomienia się przez połączone komisje z materią projektu. Wniosek został przyjęty przez komisje w głosowaniu.

Na swym posiedzeniu Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej postanowiła nie zgłaszać żadnych zastrzeżeń do ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym i jednomyślnie zarekomendować Senatowi przyjęcie jej bez poprawek. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora Władysława Dajczaka.

Rozwiązania zawarte w nowelizacji sejmowej, uchwalonej na podstawie projektu wniesionego przez Radę Ministrów, przedstawił zastępca dyrektora w Departamencie Ewidencji Państwowych i Teleinformatyki w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Ryszard Chyrzyński. Jak stwierdził, ustawa nowelizuje zasady prowadzenia Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców, który jest państwowym funduszem celowym. Regulowane są także kwestie związane z jego funkcjonowaniem poprzez przekazanie kompetencji dotyczących prowadzenia centralnej ewidencji pojazdów i centralnej ewidencji kierowców ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych. Jej celem jest także wprowadzenie mechanizmów umożliwiających skuteczne egzekwowanie opłat ewidencyjnych.

Podczas posiedzenia senatorowie zapoznali się także z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, które stwierdziło, że rozpatrywana nowelizacji nie budzi żadnych zastrzeżeń o charakterze legislacyjnym.

Podczas posiedzenia Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą senatorowie zapoznali się z informacją na temat obchodów 65. rocznicy bitwy pod Monte Cassino.

Jak poinformował kierownik Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Janusz Krupski, uroczystości odbędą się w dniach 16-18 maja 2009 r. i podzielone będą na trzy dni. 16 maja przewidywany jest dzień włoski, podczas którego odbędą się obchody na Włoskim Cmentarzu Wojennym. Na 17 maja zaplanowano uczczenie pamięci żołnierzy brytyjskich i amerykańskich walczących o Monte Cassino. Centralne uroczystości w ramach dnia polskiego odbędą się 18 maja na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino. Jak zapowiedział, w uroczystościach dnia polskiego weźmie udział goszczący w tym czasie z oficjalną wizytą we Włoszech prezydent Lech Kaczyński. Swoje uczestnictwo zapowiedziało również około 900 kombatantów z Polski, USA, Kanady i Wielkiej Brytanii, a także harcerze i włoska Polonia.

Obecny na posiedzeniu komisji sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej Przewoźnik podkreślił, że prowadzone na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino prace porządkowo-konserwacyjne zostaną zakończone na czas, przed obchodami rocznicowymi. "Prace na cmentarzu trwają od początku kwietnia i już widoczne są znaczne zmiany na korzyść w wyglądzie nagrobków. Strona włoska zadbała wcześniej o wygląd pionów cmentarza, wzmocniła również konstrukcję naszego godła górującą nad nekropolią. Zakończenie całości prac jest planowane na 15 maja" - powiedział A. Przewoźnik.

Obchody 65. rocznicy bitwy o Monte Cassino rozpoczną się 16 maja uroczystością w Acquafondata, gdzie znajduje się pomnik ku czci żołnierzy II Korpusu poległych na Monte Cassino. Inauguracja obchodów odbędzie się tego samego dnia przed Pomnikiem Poległych w Cassino. Później zaplanowano uroczystości na Włoskim Cmentarzu Wojennym w Mignano Monte Lungo oraz zwiedzanie plenerowego muzeum broni pancernej i artyleryjskiej używanej przez wojska włoskie w latach 1943-45.

17 maja odbędą się uroczystości przy pomniku 6. Pułku Czołgów im. Dzieci Lwowskich w Piedimonte San Germano oraz przy pomniku upamiętniającym poległych żołnierzy armii amerykańskiej. Zaplanowano także uroczyste przyjęcie dla kombatantów w ambasadzie RP w Rzymie oraz zwiedzanie Muzeum Historycznego w Monte Cassino.

Centralne uroczystości 65. rocznicy bitwy o Monte Cassino z udziałem prezydenta L. Kaczyńskiego i oficjalnych delegacji będą miały miejsce 18 maja na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino. W ich ramach odbędzie się msza św., apel pamięci oraz złożenie wieńców. Kwiaty zostaną także złożone przy pomnikach 3. Dywizji Strzelców Karpackich, 5. Kresowej Dywizji Piechoty oraz 4. Pułku Pancernego "Skorpion". Na popołudnie zaplanowano m.in. koncert orkiestry dętej z Bychawy, Jarmark Polski zorganizowany przez polskich harcerzy oraz uroczystą kolację wydaną przez kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. 19 maja uczestnicy obchodów wrócą do kraju.

17 stycznia 1944 r. rozpoczęła się operacja Shingle - atak Amerykanów na linię Gustawa i na Monte Cassino, rozpoczynający batalię o wzgórze, zakończoną 18 maja 1944 r. zwycięskim natarciem polskiego 2. Korpusu Polskiego dowodzonego przez gen. Władysława Andersa. W tym roku mija 65 lat od tego wydarzenia.

Podczas swojego posiedzenia Komisja Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą rozpatrzyła także skierowane przez szefa Kancelarii Senatu wnioski o zlecenie zadań w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą, złożone przez jednostki niezaliczone do sektora finansów publicznych. Komisja zaopiniowała następujące wnioski o przyznanie dotacji z budżetu Kancelarii Senatu:

Wnioski o zlecenie zadań o charakterze inwestycyjnym i przyznanie dotacji na ich wykonanie:

• Stowarzyszenie "Wspólnota Polska": zakup działki przy Domu Kultury Polskiej w Wilnie, na Litwie. Kwota postulowana na 2009 r. - 503 422 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek odrzucić.
• Stowarzyszenie "Wspólnota Polska": przebudowa Domu Kultury Polskiej im. Sanguszki w Sao Paulo, w Brazylii, czas realizacji inwestycji - lata 2009-2010. Kwota postulowana na 2009 r. - 741 176 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek poprzeć, wysokość dotacji zmniejszyć jednak do 204 278 zł.
• Stowarzyszenie "Wspólnota Polska": budowa Domu Kultury Polskiej w Getafe, w Hiszpanii, czas realizacji inwestycji - lata 2009-2011. Kwota postulowana na 2009 r. - 801 925 zł. Komisja zaproponowała, aby rozpatrzenie wniosku odłożyć do czasu otrzymania potwierdzenia formalnego przekazania działki przez władze miasta Stowarzyszeniu "Dom Polski".

* * *

Podczas posiedzenia Komisji Rodziny i Polityki Społecznej przyjęto stanowisko w sprawie ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy - Prawo bankowe. Po raz pierwszy komisja pracowała nad tą ustawą 16 kwietnia 2009 r.

Ostatecznie po zapoznaniu się z informacją dotyczącą przewidywanych kosztów ustawy sejmowej i udźwignięcia ich przez budżet państwa senatorowie postanowili zarekomendować Izbie przyjęcie jej bez poprawek. Uznano, że spełnia ona postulaty zainteresowanych kobiet.

Podczas komisyjnych prac nad tą nowelizacją przedstawiciele rządu zgłaszali wątpliwości, czy zapisy wprowadzone przez Sejm - przy czym co do ich istoty rząd również nie zgłaszał zastrzeżeń i zgodził się, że regulacje dotyczą realizacji słusznych oczekiwań - są do udźwignięcia przez budżet państwa w czasie tak krótkim, jak to zapisano w ustawie. Ostatecznie jednak, by procedowanie tej ustawy mogło przebiegać prawidłowo, komisja zdecydowała o jej przyjęciu bez poprawek. Na sprawozdawcę stanowiska Komisji Rodziny i Polityki Społecznej w tej sprawie wybrano senatora Mieczysława Augustyna.

* * *

Na swym posiedzeniu zebrała się Komisja Środowiska. Tematem obrad było "Zagospodarowanie odpadów komunalnych w Polsce - doświadczenia, kierunki zmian systemu".

21 kwietnia 2009 r.

Na wspólnym posiedzeniu Komisji Budżetu i Finansów Publicznych, Komisji Nauki, Edukacji i Sportu oraz Komisji Ustawodawczej przystąpiono do pierwszego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy z 26 czerwca 1997 r. o finansowaniu Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie z budżetu państwa.

W imieniu wnioskodawców, grupy senatorów, projekt przedstawił i uzasadnił senator Tadeusz Skorupa. Zgodnie z propozycją, Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie miałaby otrzymywać dotacje i inne środki z budżetu państwa na zasadach określonych dla uczelni publicznych.

W uzasadnieniu projektu przypomniano, że podobną ustawę przyjęto w listopadzie 2008 r. i dotyczyła ona Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Przypomniano także, że Papieska Akademia Teologiczna jest kontynuatorką istniejącego ponad 600 lat Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. W czasach stalinizmu, w 1954 r., jednostronną uchwałą Rady Ministrów Wydział Teologiczny usunięto z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dopiero w 1981 r. papież Jan Paweł II utworzył Papieską Akademię Teologiczną w Krakowie składającą się z 3 wydziałów: teologii, filozofii, historii kościoła.

W uzasadnieniu projektu przytoczono słowa kanclerza Papieskiej Akademii Teologicznej kardynała Stanisława Dziwisza, który napisał, że "...dziesięciolecia epoki komunistycznej były dla tej uczelni dramatyczne. Została ona pozbawiona dóbr materialnych, zbiorów bibliotecznych, nie mogła dokonywać żadnych inwestycji, była szykanowana do tego stopnia, że istniała nawet cenzura na jej nazwę. Akademia nigdy za doznane krzywdy nie otrzymała jakiegokolwiek zadośćuczynienia...".

Wnioskodawcy podkreślili także, że akademia stale się rozwija. W rankingu Rzeczypospolitej i Perspektyw z 2008 r. wśród akademickich uczelni polskich PAT został sklasyfikowany na 15 miejscu. W rankingu uniwersytetów PAT sklasyfikowano natomiast na 7 miejscu. Uczelnia nadrabia też inwestycyjne zaniedbania czasów komunizmu. Obecnie kończy budowę gmachu biblioteki. Brakuje jednak budynków dydaktycznych i akademików. W opinii wnioskodawców, bez pomocy państwa, choćby w zakresie zmiany ustawy, rozwój tej uczelni wydaje się niemożliwy.

Odnosząc się do obowiązującego stanu prawnego, wnioskodawcy wskazali także na regulacje dotyczące Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, utworzonego na mocy ustawy z 3 września 1999 r. z Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, a także na ustawę o Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Obie te uczelnie korzystają w pełnym zakresie z możliwości finansowania ze środków publicznych.

Jak stwierdzono, projektowana zmiana polega na uchyleniu istniejącego wyłączenia dotyczącego finansowania z budżetu państwa kosztów realizacji środków trwałych w budowie służących procesowi dydaktycznemu. Stworzy to ramy prawne dla korzystania przez Papieską Akademię Teologiczną z publicznych środków finansowych na realizację inwestycji.

Jak napisano w uzasadnieniu projektu, wejście w życie proponowanej ustawy nie spowoduje bezpośrednich skutków finansowych dla budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego. Ewentualne skutki finansowe uzależnione będą od przedstawienia, a następnie zaakceptowania stosownego planu wydatków związanych z kosztami realizacji środków trwałych w budowie, służących procesowi dydaktycznemu. Wejście w życie ustawy nie spowoduje również skutków gospodarczych, a jej przedmiot nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.

Podczas posiedzenia senatorowie zapoznali się z opiniami na temat projektu przedstawionymi przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Ministerstwo Finansów.

Przedstawiciel Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu odwołał się do opinii Ministerstwa Finansów, w której zwrócono uwagę, że zasadność rozwiązań prawnych zaproponowanych w tej inicjatywie może pozostawać w kolizji z ustawą z 17 maja 1989 r. o stosunku państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej. Jej art. 43 stanowi, że inwestycje sakralne i kościelne są finansowane ze środków własnych. Przypadek KUL jest oddzielnie uregulowany w konkordacie i w ustawie - Prawo o szkolnictwie wyższym.

W dyskusji senator Kazimierz Wiatr stwierdził, że rozpatrywany projekt stwarza jedynie możliwość ubiegania się o środki finansowe. Senatorowie wskazywali na złożenie podobnej inicjatywy w Sejmie, a także na potrzebę rozważenia jej podjęcia w dłuższym czasie. W związku z tym senator K. Wiatr zaproponował odłożenie pierwszego czytania o miesiąc i zaproszenie na kolejne posiedzenie połączonych komisji rektora Papieskiej Akademii Teologicznej, a także zapoznanie się ze szczegółową informacją na temat uczelni i jej funkcji publicznych. Senator Kazimierz Kleina rozszerzył ten wniosek o dodatkowe informacje rządu i przedstawienie jego stanowiska w tej sprawie.

W głosowaniu połączone komisje poparły wniosek o kontynuowanie pierwszego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy z 26 czerwca 1997 r. o finansowaniu Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie z budżetu państwa po otrzymaniu dodatkowych informacji z PAT i Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

* * *

Zebrała się Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich. Senatorowie kontynuowali dyskusję na temat projektu zmian w statucie Kancelarii Senatu. Pierwsze posiedzenie w tej sprawie odbyło się 31 marca 2009 r.

W wyniku dyskusji, a następnie głosowania, komisja 5 głosami, przy 1 wstrzymującym, postanowiła wyrazić pozytywną opinię o przedstawionym projekcie zarządzenia marszałka Senatu.

Ustalono, że następne posiedzenie Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich odbędzie się 6 maja 2009 r.

22 kwietnia 2009 r.

Na posiedzeniu Komisji Spraw Unii Europejskiej, zgodnie z ustawą z 11 marca 2004 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, zaopiniowano następujące projekty aktów prawnych UE:

Rozpatrzenie w trybie art. 6 ust. 1

• Wniosek dotyczący decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie uruchomienia Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji, wraz z projektem stanowiska rządu w tej sprawie; sygnatura Komisji Europejskiej COM(2009) 150.

Instytucja wiodąca: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.

Referent: senator Piotr Głowski.

Przedstawiciel rządu: podsekretarz stanu Jarosław Pawłowski.

Komisja Spraw Unii Europejskiej poparła projekt decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady UE.

• Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady UE w sprawie ustanowienia mechanizmu oceny w celu weryfikacji stosowania dorobku Schengen - wraz z projektem stanowiska rządu w tej sprawie - sygnatura Komisji Europejskiej COM(2009) 105 oraz wniosek dotyczący decyzji Rady UE w sprawie ustanowienia mechanizmu oceny w celu monitorowania stosowania dorobku Schengen - wraz projektem stanowiska rządu w tej sprawie - sygnatura Komisji Europejskiej COM(2009) 102.

Instytucja wiodąca: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Referent: senator Janusz Rachoń.

Przedstawiciel rządu: podsekretarz stanu Piotr Stachańczyk.

Komisja Spraw Unii Europejskiej poparła projekt rozporządzenia Rady UE wraz z zastrzeżeniami rządu.

• Wnioski nierozpatrywane - propozycja zaakceptowana przez komisję:

• w trybie art. 6 ust. 1: COM(2009) 139, COM(2009) 127, COM(2009) 122, COM(2009) 121, COM(2009) 120, COM(2009) 119, COM(2009) 117, COM(2009) 046, 7765/09, 16008/08,
• w trybie art. 9 ust. 3: COM(2008) 806, COM(2008) 784.

* * *

Na wspólnym posiedzeniu Komisji Budżetu i Finansów Publicznych oraz Komisji Ustawodawczej kontynuowano pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie inicjatywy ustawodawczej Senatu z 11 lipca 2008 r.

Przewodniczący obradom senator Kazimierz Kleina przypomniał założenia wniesionego przez Komisję Budżetu i Finansów Publicznych projektu uchwały w sprawie inicjatywy ustawodawczej Senatu z 11 lipca 2008 r.

Następnie przedstawiciel Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu poinformował, że w Sejmie nie odbyło się do tej pory pierwsze czytanie inicjatywy ustawodawczej Senatu, dotyczącej projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym należy stwierdzić, że Sejm nie podjął prac nad senackim projektem we właściwym czasie.

W trakcie dyskusji senator Piotr Zientarski uznał, że w zaistniałych okolicznościach niewłaściwe będzie wycofywanie tej inicjatywy ustawodawczej.

Komisja Budżetu i Finansów Publicznych po ponownym rozpatrzeniu projektu uchwały w sprawie inicjatywy ustawodawczej Senatu z 11 lipca 2008 r., dotyczącej wycofania projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, której celem było wydłużenie terminu wypłacania ostatniej w roku podatkowym miesięcznej zaliczki na podatek, uznała, że nie należy wycofywać tej inicjatywy, która została wniesiona w sposób prawidłowy i zgodny z Regulaminem Sejmu. Komisja, na podstawie art. 84 a ust. 2 Regulaminu Senatu, wycofała projekt uchwały Senatu w sprawie inicjatywy ustawodawczej Senatu z 11 lipca 2008 r.

* * *

Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Ustawodawczej przystąpiono do pierwszego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy o gwarancji zapłaty za roboty budowlane.

Rozpatrywany projekt stanowi realizację wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 27 listopada 2006 r. i wniosła go Komisja Ustawodawcza. Informację na temat projektu przekazał przedstawiciel Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu. Jak stwierdził, ma on na celu wykonanie wyroku trybunału, w którym wskazano na niespójność niektórych pojęć i konstrukcji prawnych wprowadzonych w ustawie o gwarancji zapłaty za roboty budowlane z odnośnymi pojęciami i konstrukcjami występującymi w Kodeksie cywilnym.

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury Olgierd Dziekoński poinformował senatorów, że kwestia konieczności zmiany niektórych zapisów przedmiotowej ustawy była poruszana w trakcie prac Zespołu ds. Budownictwa Komisji Trójstronnej.

Zastępca dyrektora Departamentu Legislacyjno-Prawnego w Ministerstwie Sprawiedliwości Dorota Kramarczyk stwierdziła natomiast, że resort sprawiedliwości przygotował już odpowiedni projekt ustawy, w którym przedmiot i kierunek regulacji są co do zasady zbieżne z propozycją zawartą w rozpatrywanej inicjatywie senackiej. W projekcie przyjęto natomiast odmienną metodę regulacji zapisów zakwestionowanych przez trybunał. Projekt, który w niedługim czasie ma być przekazany do uzgodnień międzyresortowych, przewiduje wprowadzenie stosownych rozwiązań do Kodeksu cywilnego i uchylenie ustawy o gwarancji zapłaty za roboty budowlane.

Przewodniczący obradom senator Piotr Zientarski poinformował, że w sprawie inicjatywy senackiej do komisji wpłynęły opinie ministra sprawiedliwości i Związku Rzemiosła Polskiego, opinii nie przekazały natomiast: Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych "Lewiatan", Konfederacja Pracodawców Polskich oraz Business Centre Club. Senator zaproponował także, aby połączone komisje wystąpiły o opinie do innych pozarządowych podmiotów branży budowlanej - do Polskiej Izby Przemysłowo-Handlowej Budownictwa, Związku Pracodawców Budownictwa, Izby Gospodarczej Inżynierów Budownictwa oraz Izby Architektów RP. Senatorowie zaakceptowali tę propozycję.

* * *

Na wspólnym posiedzeniu Komisji Gospodarki Narodowej, Komisji Rodziny i Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej rozpatrzono wnioski zgłoszone na 30. posiedzeniu Senatu do projektu ustawy o zmianie ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji.

Jak przypomniał przewodniczący Komisji Ustawodawczej senator Piotr Zientarski, podczas drugiego czytania wicemarszałek Zbigniew Romaszewski zgłosił wniosek o odrzucenie tego projektu oraz alternatywne wnioski o wprowadzenie do niego poprawek. Wniosek o wprowadzenie poprawki do projektu ustawy zgłosił także senator Mieczysław Augustyn.

W opinii Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, wnioski zmiany zgłoszone przez wicemarszałka Z. Romaszewskiego są niezgodne z zapisami Regulaminu Senatu, określającymi procedury w zakresie wykonywania orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego.

Dyrektor Departamentu Dialogu i Partnerstwa Społecznego w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Marek Waleśkiewicz poparł natomiast poprawkę postulowaną przez senatora M. Augustyna.

Przewodniczący obradom senator P. Zientarski w pierwszej kolejności poddał po głosowanie wniosek o odrzucenie projektu ustawy. Wniosek nie uzyskał senatorów (9 senatorów było za, 14 przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu). W kolejnych głosowaniach komisje poparły tylko poprawkę senatora M. Augustyna (16 głosami za przy 10 przeciwnych). Poprawki wicemarszałka Z. Romaszewskiego uzyskały poparcie mniejszości połączonych komisji.

Na sprawozdawcę stanowiska połączonych komisji podczas posiedzenia plenarnego Izby wybrano senatora Jana Rulewskiego. Sprawozdawcą wniosków mniejszości będzie senator Stanisław Kogut.

* * *

Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Rodziny i Polityki Społecznej oraz Komisji Ustawodawczej przeprowadzono pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Rozpatrywany projekt przygotowała Komisja Ustawodawcza, do reprezentowania której w dalszych pracach nad tą inicjatywą upoważniono senator Grażynę Sztark. Zaproponowana nowelizacja stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24 czerwca 2008 r. (sygn. akt SK 16/06), stwierdzającego niezgodność przepisu art. 41 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa z konstytucją.

Informację na temat rozpatrywanego projektu przedstawiło Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu. Mając na uwadze konieczność wykonania przedmiotowego orzeczenia trybunału i kierując się brzmieniem sentencji wyroku oraz motywami jego uzasadnienia, Komisja Ustawodawcza zaproponowała, aby zmiana ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa polegała na nadaniu nowej treści art. 41 ust. 1. W swoim wyroku trybunał stwierdził, że "stan prawny, ukształtowany w wyniku niniejszego orzeczenia uznać należy za jasny, a w związku z tym dysponent Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i sądy, rozstrzygające w przedmiocie należnego pracownikowi wynagrodzenia chorobowego i zasiłku, winny ustalać, które składniki jego wynagrodzenia były faktycznie wypłacane w okresie przyjętym do obliczenia przeciętnego wynagrodzenia, które składniki zostały faktycznie obciążone składką na ubezpieczenie chorobowe i do których składników pracownik zachował prawo w okresie pobierania zasiłku chorobowego. "Niemniej jednak", jak zaznaczono w orzeczeniu, "za konieczną uznać trzeba interwencję ustawodawcy, bowiem tak istotna z punktu widzenia ogółu obywateli kwestia winna być jasno i jednoznacznie uregulowana i nie może zostać pozostawiona wyłącznie judykaturze".

TK wskazał m.in. treść nieobowiązującego już rozporządzenia ministra pracy z 1995 r., w którym "wobec innego rozłożenia akcentów normatywnych, ukształtowany system nie uzależniał wliczania poszczególnych składników wynagrodzenia do podstawy wymiaru zasiłku od postanowień układów lub regulaminów wynagradzania, lecz od tego, czy pracownik zachowywał prawo do otrzymania tych składników w okresie pobierania zasiłku chorobowego".

Przyjęcie jakiejkolwiek koncepcji podstawy wymiaru zasiłku chorobowego wiąże się z wydatkami z systemu ubezpieczeń oraz wpływa zasadniczo na stosunki pracy. Wykonanie wyroku dotyczącego art. 41 ust. 1 ustawy nie jest więc tylko kwestią prawno-legislacyjną, lecz wiąże się także z decyzją finansową i polityczną. Przedstawiona propozycja stanowi powrót do treści przepisu, który obowiązywał poprzednio (§ 10 ust. 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 14 lutego 1995 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru i obliczania zasiłków z ubezpieczenia społecznego), z redakcyjnymi modyfikacjami.

Jak zwrócono uwagę w uzasadnieniu przedstawionego projektu, choć usuwa on niekonstytucyjność ustawy i stanowi dopuszczone wyraźnie przez TK wykonanie wyroku, to jednak, jak zaznaczono, zmienia ona dotychczasowe reguły ustalania wysokości zasiłku chorobowego, wpływając na wydatki z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz na budżety pracodawców. Reguły dotyczące obliczania zasiłku chorobowego, z mocy art. 92 § 2 kodeksu pracy, stosuje się bowiem również do obliczania wynagrodzenia wypłacanego w czasie niezdolności pracownika do pracy w czasie pierwszych 33 dni, którego obowiązek wypłacania ciąży na pracodawcy.

Podczas posiedzenia senatorowie zapoznali się także z opinią na temat projektu, przedstawioną przez wiceministra pracy i polityki społecznej Michała Buciora. Co do oceny skutków finansowych projektowanej nowelizacji resort nie zgłosił żadnych uwag. Wskazano natomiast, że w zaproponowanym zapisie po wyrazach "układów zbiorowych" należałoby jedynie dodać sformułowanie "albo na podstawie umowy o pracę", tak aby przepis uwzględniał sytuację zatrudnionych, których pracodawcy nie są zobowiązani do tworzenia układów zbiorowych ani regulaminów wynagrodzeń.

W opinii przedstawionej Komisji Ustawodawczej stwierdzono ponadto, że zaproponowana zmiana, zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, nie wpłynie na wzrost kosztów wynikających wypłaty zasiłków, ponieważ sankcjonuje obowiązującą od dnia ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego praktykę. Orzeczenie z 24 czerwca 2008 r. miało charakter interpretacyjny, co spowodowało, że pozostawiono zaskarżony przepis art. 41 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

W wyniku głosowania połączone komisje postanowiły zaproponować jedną poprawkę do projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zbieżną z propozycją zawartą w opinii resortu pracy. Na sprawozdawcę stanowiska połączonych komisji w tej sprawie podczas drugiego czytania rozpatrywanego projektu wybrano senator G. Sztark.

23 kwietnia 2009 r.

Senatorowie z Komisji Kultury i Środków Przekazu rozpatrywali "Sprawozdanie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z działalności w 2008 roku" wraz z "Informacją o podstawowych problemach radiofonii i telewizji w 2008 roku".

W głosowaniu, na wniosek senatora Andrzeja Grzyba z Platformy Obywatelskiej, komisja postanowiła zarekomendować Senatowi odrzucenie sprawozdania. Za odrzuceniem sprawozdania opowiedziało się pięciu senatorów, czterech było przeciw i poparło wniosek przeciwny, zgłoszony przez senatora Wojciecha Skurkiewiczaz Prawa i Sprawiedliwości, o jego przyjęcie.

Posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu rozpoczęło coroczną procedurę rozpatrywania sprawozdania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji przez trzy uprawnione do tego organy: Sejm, Senat i prezydenta. Gdyby wszystkie te organy sprawozdanie odrzuciły, Krajowa Rada zostałaby rozwiązana.

Podczas posiedzenia sprawozdanie przedstawił przewodniczący Krajowej Rady Witold Kołodziejski, któremu towarzyszyli pozostali jej członkowie. Obecny był także sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotr Żuchowski.

Do najważniejszych problemów rynku medialnego W. Kołodziejski zaliczył implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2007/65/WE (tzw. dyrektywy o audiowizualnych usługach medialnych) oraz wprowadzenie naziemnej telewizji cyfrowej. Dlatego Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji zorganizowała konsultacje publiczne z zainteresowanymi podmiotami, reprezentującymi różne branże, często mającymi odmienne interesy i wizje sektora audiowizualnego w Polsce. Wyniki konsultacji zostały opracowane w formie raportu, który rozesłano do wszystkich instytucji odpowiedzialnych za kształtowanie polityki medialnej, a także do podmiotów, które wzięły udział w konsultacjach.

Jak poinformował przewodniczący KKRiT, w 2008 r. do najbardziej istotnych należały prace związane z przygotowaniem prawnych podstaw do rozpoczęcia postępowania w celu przyznania prawa do rozpowszechniania programów telewizyjnych w technologii cyfrowej DVB-T. W. Kołodziejski poinformował, że próby uruchomienia procesu konwersji naziemnej z analogowej na cyfrową podejmowane były od wielu lat, ale - jak dotychczas - nie udało się wyjść poza przygotowania założeń do procesu konwersji. Zwrócił także uwagę, że pozostało już niewiele czasu na spokojne przygotowanie się do wyłączenia rozpowszechniania naziemnego programów telewizyjnych w technologii analogowej, ponieważ w czerwcu 2015 r. przestaną być chronione kanały analogowe, zarezerwowane dla obecnych nadawców naziemnych. W związku z tym Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji przystąpiła w 2008 r. do próby uruchomienia procesu konwersji naziemnej telewizji z technologii analogowej na cyfrową. Prace te toczyły się dwutorowo. Po pierwsze, KKRiT podjęła intensywne działania dotyczące DVB-T, a po drugie, wspólnie z prezesem Urzędu Komunikacji Elektronicznej prowadzono prace nad możliwością uruchomienia nadawania w systemie DVB-H (telewizja mobilna).

W swoim wystąpieniu przewodniczący KRRiT zwrócił również uwagę na kryzysową sytuację w finansowaniu mediów publicznych w związku z gwałtownym spadkiem wpływów z opłat abonamentowych. Wartość realna tych wpływów w 2008 r. obniżyła się w porównaniu z 2003 r. o 29%, w porównaniu z 1994 r. natomiast o około 41%. Znaczne pogorszenie sytuacji finansowo-ekonomicznej dotyczy w szczególności 18 spółek radiofonii publicznej, których przychody w ponad 70% stanowią środki pochodzące z opłat abonamentowych.

Jak wynika ze sprawozdania, w 2008 r. rada odbyła 42 posiedzenia, przyjęła ponad 600 uchwał, 13 stanowisk i komunikatów, nałożyła dziewięć kar finansowych dla nadawców, rozpatrzyła ponad tysiąc skarg i wystąpień oraz rozdzieliła ponad 730 mln zł między TVP i Polskie Radio. W sumie media publiczne otrzymały w 2008 r. od KRRiT ponad 732 mln zł. 726 mln zł pochodziło z abonamentu (o ponad 150 mln zł mniej niż zakładano), pozostałe 6 mln zł ze środków pozaabonamentowych (pieniądze pochodzące m.in. z kar za używanie niezarejestrowanych odbiorników, odsetek z rachunków bankowych). Ponad 421 mln zł trafiło do TVP, ponad 161 mln zł do Polskiego Radia, a ponad 149 mln do spółek regionalnych.

W 2008 r. do KRRiT wpłynęło ponad tysiąc sto wystąpień podpisanych przez ponad 12 tys. osób (skargi, opinie, zapytania). Najwięcej skarg (ponad 41%) dotyczyło programu, przy czym częściej skarżono się na program nadawców publicznych (58%) niż komercyjnych. Odbiorcy zarzucali np. mediom publicznym, że niewłaściwie realizują swoją misję (przykładowe skargi w tej sprawie dotyczyły m.in. programu "Gwiazdy tańczą na lodzie", transmisji wręczenia "Róż Gali" czy pory emisji prawosławnego nabożeństwa bożonarodzeniowego o godz. 7.25.

W sprawozdaniu zawarto także szczegółową analizę programu nadawców publicznych i koncesjonowanych, analizę zmian zachodzących na rynkach radiowym i telewizyjnym, w tym dotyczącą koncentracji, analizę audytorium poszczególnych mediów, udziały w rynku oraz efekty prac nad wprowadzeniem w Polsce telewizji cyfrowej, którą KRRiT uznaje za najważniejsze wyzwanie stojące w najbliższym czasie przed polskim rynkiem audiowizualnym.

Jak poinformował, przewodniczący KRRiT W. Kołodziejski, do końca maja zespół pracujący przy resorcie kultury ma przedstawić rządowi strategię konwersji cyfrowej. Jednym z jej elementów miałoby być powstanie fundacji "Cyfrowa Polska", której zadaniem byłoby "zabezpieczenie" procesu przechodzenia z nadawania analogowego na cyfrowe.

Pierwsze "wyspy cyfrowe", czyli obszary, na których będzie można odbierać naziemną telewizję cyfrową, powstaną we wrześniu 2009 r. w Zielonej Górze, Żaganiu, Warszawie, Poznaniu, Wiśle, Rzeszowie i okolicach tych miejscowości. W 2011 r. - zgodnie z założeniami KRRiT - programy naziemnej telewizji cyfrowej będzie można oglądać w całej Polsce.

W trakcie dyskusji senatorowie z Komisji Kultury i Środków Przekazu interesowali się m.in. problemami związanymi z wdrażaniem procesu konwersji cyfrowej oraz działaniami podejmowanymi przez radę na rzecz uruchomienia emisji cyfrowych oraz wyłączeń analogowych. Podkreślono potrzebę podjęcia działań, które nie dopuściłyby do sytuacji, w której widzowie po czerwcu 2015 r. pozbawieni byliby możliwości odbioru telewizji w sposób naziemny. Zwrócono również uwagę, że rewolucja cyfrowa w mediach wymaga zainicjowania działań związanych z upowszechnianiem we wszystkich grupach społecznych umiejętności korzystania z nich, w sposób szczególny zaś wśród widzów starszych. Jednocześnie uznano, że warunkiem powodzenia procesu konwersji cyfrowej jest edukacja medialna, która powinna funkcjonować w procesie edukacji dzieci i młodzieży jako przedmiot szkolny na wszystkich poziomach nauczania.

Senatorowie pytali też o wypełnianie przez TVP misji publicznej, a także czego dotyczyły ubiegłoroczne skargi napływające do rady. Podstawowym zastrzeżeniem, jakie sformułowano w stosunku do sprawozdania, była jego zbytnia obszerność i brak syntetycznego przedstawienia całości zagadnień, jakimi zajmowała się w ubiegłym roku KRRiT. Część senatorów uznała jednak, że przedstawiony przez radę materiał jest wyczerpujący.

Senator A. Grzyb, postulujący odrzucenie dokumentu, zapowiedział, że swój wniosek szerzej uzasadni podczas plenarnej debaty nad sprawozdaniem.

 

do góry

Kontakty międzynarodowe

17-18 kwietnia 2009 r. w Hadze marszałek Bogdan Borusewicz wziął udział w XI Spotkaniu Stowarzyszenia Senatów Europy, podczas którego dyskutowano o roli izb wyższych na kontynencie europejskim.

Zabierając głos podczas konferencji, marszałek B. Borusewicz przypomniał słowa inicjatora stowarzyszenia Christiana Ponceleta, że system dwuizbowy jest próbą odpowiedzi na bolesne doświadczenia związane z najnowszą historią Europy i że władze polityczne wymagają kontroli demokratycznej oraz wzajemnego równoważenia się.

Zdaniem marszałka, dwuizbowość parlamentu ma takie same zalety jak zasada instancyjności w sądownictwie. Jak ocenił, izby wyższe wzbogacają reprezentację parlamentarną. "Racją bytu izb wyższych jest ich wyraźne odróżnianie się od izb deputowanych - zakresem kompetencji, długością kadencji, sposobem wyłaniania" - mówił. W opinii marszałka B. Borusewicza, w wielu krajach Europy drugie izby parlamentu legitymizują władze dzięki zachowaniu ciągłości historycznej.

W swoim wystąpieniu marszałek przypomniał, że wybrany 4 czerwca 1989 r. w wolnych wyborach Senat RP nawiązywał do wielowiekowej tradycji polskiej demokracji i państwowości przerwanej w XIX wieku, a w XX wieku zakwestionowanej przez nazizm i komunizm. Jak podkreślił, 20 lat temu jedynie Senat został wybrany w prawdziwie wolnych wyborach i od 1989 r. do 1991 miał w Polsce monopol na bycie polityczną reprezentacją narodu. Przypomniał także, że w tym czasie Sejm noszący piętno kompromisu z poprzednim ustrojem nie nosił nawet miana Sejmu I kadencji. Zdaniem marszałka, po wolnych wyborach do Sejmu i Senatu podobieństwo Senatu do izby poselskiej stało się kłopotliwe.

Marszałek B. Borusewicz zaznaczył, że w Polsce toczy się obecnie dyskusja na temat ewentualnej reformy ustrojowej państwa, obejmującej możliwość wprowadzenia okręgów jednomandatowych w wyborach do Senatu oraz zmniejszenia liczby posłów i senatorów. Jego zdaniem, Senat może umocnić swoją pozycję ustrojową poprzez reprezentowanie społeczności lokalnych oraz skoncentrowanie się na wyprzedzającej analizie nowych inicjatyw legislacyjnych Komisji Europejskiej. Chodzi o Roczne Strategie Polityczne oraz Zielone Księgi, które umykają uwadze Sejmu.

Na zakończenie spotkania marszałek B. Borusewicz zaprosił wszystkich jego uczestników na nadzwyczajne spotkanie stowarzyszenia w Gdańsku w dniach 22-24 października 2009 r. Jego celem miałoby być wspólne świętowanie odrodzenia demokracji w Europie Środkowo-Wschodniej.

Marszałek przypomniał jednocześnie, że pierwsze wolne wybory od czasu zakończenia II wojny światowej w tej części Europy miały miejsce w Polsce. Były to wybory do Senatu RP w 1989 r. "Gdańskimi strajkami z sierpnia 1980 r. rozpoczął się demontaż komunizmu, w wyniku którego dwadzieścia lat temu w Polsce odbyły się wolne wybory. Mur berliński wówczas jeszcze stał" - mówił B. Borusewicz. Marszałek zaproponował, by z tej okazji w Gdańsku podjąć szerszą debatę na temat stanu demokracji europejskiej.

W trakcie pobytu w Holandii marszałek B. Borusewicz został przyjęty przez JKM Królową Niderlandów Beatrix. Spotkał się także z Siergiejem Mironowem przewodniczącym Rady Federacji Zgromadzenia Federalnego Rosji. Rozmawiano o stosunkach polsko-rosyjskich, o tegorocznych obchodach Dnia Polonii i Polaków za granicą w Petersburgu i organizacji polsko-rosyjskiego forum samorządowego w Moskwie we wrześniu tego roku.

Podczas pobytu w Holandii marszałek Senatu spotkał się także z mieszkającą tam Polonią.

* * *

20 kwietnia 2009 r. wizytę w Senacie złożyła szejkini Farihy Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah, przewodnicząca Najwyższego Komitetu ds. Przyznawania Nagrody Wzorowej Matki dla Wyróżniającej się Rodziny, siostra Emira Kuwejtu. Gościa przyjął marszałek Bogdan Borusewicz.

Marszałek Senatu podkreślił, że Polskę i Kuwejt łączą dobre, dynamicznie rozwijające się kontakty. Zapewnił także o dużej sympatii Polaków dla Kuwejtczyków, na co wpływ miała niewątpliwie najnowsza historia Kuwejtu i negatywny stosunek Polaków do okupacji tego kraju.

Podczas spotkania omawiano kwestie systemu pomocy rodzinom, osobom niepełnosprawnym, młodzieży uzależnionej, resocjalizacji.

Szejkini Farihy Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah oraz osoby jej towarzyszące deklarowały chęć współpracy w tych dziedzinach.

* * *

21 i 22 kwietnia 2009 r., na zaproszenie marszałka Bogdana Borusewicza, wizytę w Polsce złożyła delegacja Zgromadzenia Narodowego Republiki Armenii z przewodniczącym Hovikiem Abrahamyanem.

21 kwietnia armeńską delegację przyjął marszałek B. Borusewicz. Podczas spotkania przewodniczący H. Abrahamyan wysoko ocenił współpracę między parlamentami Polski i Armenii. Poinformował także o powstaniu bilateralnej grupy parlamentarnej. Jej zadaniem będzie zdynamizowanie dwustronnych kontaktów parlamentarnych, które - choć nie bezpośrednio - będą miały wpływ na rozwój współpracy także w innych dziedzinach. Przewodniczący Zgromadzenia Narodowego zadeklarował gotowość Armenii do intensywniejszej współpracy gospodarczej z naszym krajem. Z uznaniem wyraził się też o zaangażowaniu Polski w propozycję Partnerstwa Wschodniego.

Marszałek B. Borusewicz podkreślił, że Polska jest zainteresowana dobrą współpracą z Armenią. Zdaniem marszałka, Partnerstwo Wschodnie wzmocni stabilność, ożywi też kontakty jego kraju z Unią Europejską, podobnie jak pozostałym państwom biorącym w nim udział. W opinii marszałka Senatu, zaangażowanie Armenii w inicjatywę Partnerstwo Wschodnie jest bardzo ważne, służyć będzie zbliżeniu z Unią, a także rozwojowi ekonomicznemu tego kraju. Szczyt inaugurujący unijne Partnerstwo Wschodnie odbędzie się 7 maja w Pradze.

W rozmowie wiele uwagi poświęcono stabilizacji sytuacji politycznej w regionie Kaukazu. Marszałek B. Borusewicz podkreślił, że Polska niezmiennie opowiada się za pokojowym rozwiązywaniem wszystkich konfliktów w regionie, zgodnie z zasadami prawa międzynarodowego. Odnosząc się do demonstracji i reakcji sił porządkowych, jakie miały miejsce po wyborach prezydenckich w Armenii, marszałek podkreślił, że Polska identyfikuje się ze stanowiskiem Rady Europy, oczekującej działań wyjaśniających przyczyny i przebieg tamtych wydarzeń.

Marszałek B. Borusewicz przyjął zaproszenie do złożenia wizyty w Armenii.

Następnie przewodniczący H. Abrahamyan i marszałek B. Borusewicz spotkali się z dziennikarzami. Przewodniczący wysoko ocenił stosunki między parlamentami Polski i Armenii. Dodał, że bardzo ceni sobie również polsko-szwedzką propozycję Partnerstwa Wschodniego. "Przyjaźń między naszymi państwami, rozpoczęta jeszcze w XI wieku, jest kontynuowana poprzez współpracę parlamentów obu krajów. Chcemy ją jeszcze bardziej umacniać" - podkreślił H. Abrahamyan.

Marszałek B. Borusewicz poinformował, że rozmowy z armeńskim politykiem dotyczyły stosunków politycznych między państwami, współpracy międzyparlamentarnej, a także sytuacji w regionie Kaukazu. Dyskutowano również na temat Partnerstwa Wschodniego. "Cieszę się, że Armenia ocenia pozytywnie tę inicjatywę" - stwierdził marszałek Senatu.

Partnerstwo Wschodnie to inicjatywa przewidująca zacieśnienie stosunków między Unią Europejską a jej wschodnimi sąsiadami. Obok Armenii, Azerbejdżanu, Gruzji, Mołdawii i Ukrainy do tej inicjatywy została zaproszona Białoruś. W ramach Partnerstwa Unia będzie zacieśniać współpracę z tymi krajami zarówno w wymiarze pogłębionych stosunków dwustronnych (poprzez zawarcie umów stowarzyszeniowych), jak też w ramach wielostronnej współpracy regionalnej. Do końca 2013 r. na Partnerstwo Wschodnie Unia Europejska przeznaczyła dodatkowe 600 mln euro. Szczyt inaugurujący unijne Partnerstwo Wschodnie odbędzie się 7 maja w Pradze.

Marszałek B. Borusewicz zaznaczył, że w trakcie spotkania z H. Abrahamyanem podkreślał wagę Armenii w stabilizacji sytuacji politycznej w regionie Kaukazu.

21 kwietnia delegację Zgromadzenia Narodowego Republiki Armenii przyjęli także marszałek Sejmu Bronisław Komorowski i premier Donald Tusk. Podczas spotkania premier D. Tusk podkreślił znaczenie Armenii jako ważnego państwa w regionie Kaukazu Południowego. Odnosząc się do inicjatywy Partnerstwa Wschodniego, rozmówcy zgodzili się, że stanowi ona nowy ważny instrument Unii Europejskiej, który pomoże wzmocnić relacje Armenii ze Wspólnotą. Partnerstwo może się także przyczynić do pogłębienia stabilizacji i rozwoju gospodarki całego regionu Kaukazu Południowego. Jednym z ważnych tematów spotkania była kwestia wpływu światowego kryzysu ekonomicznego na gospodarkę Polski i Armenii. Politycy wskazali również na potrzebę zacieśniania relacji polsko-armeńskich na forum rządowym i parlamentarnym.

22 kwietnia delegacja Zgromadzenia Narodowego Republiki Armenii przebywała w Krakowie, gdzie spotkała się m.in. z wojewodą małopolską Jerzym Millerem.

* * *

27 i 28 kwietnia 2009 r. marszałek Bogdan Borusewicz złożył wizytę w Berlinie, gdzie w Willy-Brandt-Haus otworzył wspólnie z wiceprzewodniczącym Bundestagu Wolfgangiem Thierse wystawę fotograficzną "W obiektywie wroga. Niemieccy fotoreporterzy w okupowanej Warszawie (1939-1945)", przygotowaną przez Dom Spotkań z Historią.

Na ekspozycję składa się 135 fotografii wykonanych przez kompanie propagandowe Wehrmachtu i Waffen-SS. Uporządkowane chronologicznie i tematycznie, ukazują historię Warszawy w latach II wojny światowej i okupacji. Wystawa została otwarta z okazji 70. rocznicy wybuchu II wojny światowej. Zdjęcia pochodzą ze zbiorów Archiwum Fotograficznego Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego w Berlinie i Archiwum Federalnego w Koblencji.

Podczas uroczystości marszałek B. Borusewicz podkreślił, że wystawa ma symboliczne znaczenie dla pojednania Polski i Niemiec. Jak stwierdził, w ciągu minionych 20 lat Polacy i Niemcy uczynili bardzo dużo, by "patrzeć w przyszłość oraz by przeszłość nie obciążała nas jak kamień".

Zdaniem wiceprzewodniczącego W. Thierse'a zdjęcia, których duża część została zaprezentowana publicznie po raz pierwszy, stanowią "pouczające i poruszające świadectwo życia codziennego w okupowanej Warszawie". Jak podkreślił, wystawa poświęcona jest zbrodniom popełnionym przez wojska hitlerowskie - najciemniejszemu rozdziałowi liczącego wiele stuleci sąsiedztwa między Polską a Niemcami.

Podczas pobytu w Berlinie marszałek Senatu odbył także szereg spotkań z niemieckim politykami. Głównymi tematami przeprowadzonych rozmów były: współpraca polsko-niemiecka, Partnerstwo Wschodnie UE, sytuacja gospodarcza oraz obchody rocznic ważnych dla Polski i Niemiec.

Marszałek rozmawiał m.in. z burmistrzem niemieckiej stolicy Klausem Wowereitem, z wiceprzewodniczącym Bundestagu Wolfgangiem Thierse, z sekretarzem stanu w niemieckim Ministerstwie Spraw Zagranicznych Gernotem Erlerem i przewodniczącym Izby Deputowanych - parlamentu Berlina Walterem Momperem.

Na zakończenie wizyty marszałek Senatu spotkał się z niemieckimi opozycjonistami z dawnej NRD, a także z przedstawicielami polskiej emigracji w RFN, którzy w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku wspierali "Solidarność". Odwiedził także Centrum Dokumentacyjne Pracy Przymusowej w Berlinie-Schoeneweide.

Jak poinformował dziennikarzy marszałek B. Borusewicz, podczas wizyty w Berlinie został zaproszony do parlamentu stolicy Niemiec na uroczystą sesję, która ma odbyć się w sierpniu, związaną z upamiętnieniem przypadającej w tym roku 70. rocznicy wybuchu II wojny światowej.

* * *

29 kwietnia 2009 r. wizytę w Senacie złożył przewodniczący Parlamentu Europejskiego Hans-Gert Poettering. Gościa przyjął marszałek Bogdan Borusewicz.

Podczas spotkania rozmawiano o zbliżających się wyborach do Parlamentu Europejskiego i przyszłości Traktatu Lizbońskiego, a także o 20. rocznicy pierwszych wolnych wyborów do Senatu.

Marszałek B. Borusewicz podkreślił, że w Polsce zaczyna się kampania wyborcza kandydatów do PE. Jego zdaniem, na podstawie pierwszych spotów telewizyjnych zanosi się na ostrą walkę polityczną. Marszałek poinformował gościa, że frekwencja deklarowana w tych wyborach wynosi około 40%. Dodał, że koalicja organizacji pozarządowych zamierza przeprowadzić akcję zachęcającą do uczestnictwa w tych wyborach, co powinno się przyczynić do wzrostu frekwencji wyborczej. Jak stwierdził, frekwencja w tych wyborach nie powinna być niższa niż przeciętna w krajach Unii Europejskiej.

Przewodniczący H.-G. Poettering wyraził zadowolenie z ponownego spotkania z marszałkiem. Podkreślił, że marszałek B. Borusewicz jest dla polityków UE przykładem zaangażowania w przemiany w kraju i postacią historyczną, podobnie jak Lech Wałęsa. Wyraził nadzieję, że w Polsce nie będzie się kwestionować historycznej roli L. Wałęsy. Zaznaczył, że kiedy marszałek B. Borusewicz w latach osiemdziesiątych działał w "Solidarności", politycy UE starali się budować pojednanie Europy. "Jestem szczęśliwy, że Polska znalazła się w rodzinie krajów wspólnej Europy" - powiedział przewodniczący Parlamentu Europejskiego. Jego zdaniem, frekwencję w wyborach do PE można i trzeba zwiększyć, bo polityka europejska jest prowadzona z myślą o obywatelach. Pytał marszałka, co może być przedmiotem sporu w zbliżającej się kampanii wyborczej.

Według marszałka B. Borusewicza, dwie główne siły polityczne w Polsce - PO i PiS mają różne poglądy na temat Traktatu z Lizbony i wprowadzenia wspólnej waluty europejskiej. Przypomniał, że polski parlament już dawno ratyfikował traktat europejski. Teraz ten dokument czeka na podpis prezydenta.

Politycy rozmawiali także o zbliżających się rocznicach: dwudziestej - pierwszych, w pełni wolnych wyborów do Senatu RP i obalenia muru berlińskiego i siedemdziesiątej - wybuchu II wojny światowej. Marszałek podkreślił, że Senat ogłosił rok 2009 Rokiem Polskiej Demokracji. Podziękował także przewodniczącemu PE za nadanie imienia profesora Bronisława Geremka dziedzińcowi Parlamentu Europejskiego w Strasburgu.

 

do góry

Kronika senacka

16 kwietnia 2009 r. w Katowicach wicemarszałek Krystyna Bochenek otworzyła konferencję "System opieki zdrowotnej. Ogólnopolskie problemy - regionalna perspektywa".

Spotkanie miało charakter podsumowujący tegoroczny, drugi cykl regionalnych debat poświęconych najważniejszym problemom systemu opieki zdrowotnej w Polsce, przygotowanych przez wydawcę i redakcję miesięcznika "Rynek Zdrowia".

Dziękując organizatorom za zaproszenie do udziału w konferencji, wicemarszałek K. Bochenek powiedziała m.in.: "Bardzo się cieszę, że druga już edycja cyklu konferencji (...), traktująca o systemie opieki zdrowotnej, odbywa się w Katowicach w czasie trwania Europejskiego Kongresu Gospodarczego. Wiemy przecież wszyscy, że zdrowie jest nie tylko wartością dla jednostki, ale też bogactwem dla społeczeństwa. Gwarantuje jego rozwój społeczny i ekonomiczny. Tylko zdrowe społeczeństwo może stworzyć dobra materialne i kulturalne, rozwijać się, osiągać odpowiedni poziom życia".

* * *

19 kwietnia w Akademii Muzycznej w Katowicach po raz siedemnasty wręczono nagrody im. Wojciecha Korfantego. Tegorocznymi laureatami zostali: wicemarszałek Krystyna Bochenek, jej mąż - wybitny kardiochirurg Andrzej Bochenek, aktor Bernard Krawczyk, ekonomista Andrzej Klasik oraz księża Zygmunt Nabzdyk i Władysław Zązel.

20 kwietnia przypada 137. rocznica urodzin W. Korfantego - śląskiego polityka, dyktatora III Powstania Śląskiego i jednego z przywódców międzywojennej Chrześcijańskiej Demokracji. W tym roku przypada też 70. rocznica jego śmierci. Nagrody jego imienia od 1993 r. przyznaje Związek Górnośląski - regionalna organizacja promująca śląską kulturę i tradycję. Honorowane są nimi osoby oraz instytucje zasłużone dla regionu, kształtujące jego tożsamość, a także te, których osiągnięcia - poprzez przyznanie nagrody - związek chce promować.

* * *

21 kwietnia 2009 r. w Senacie, pod patronatem marszałka Bogdana Borusewicza, odbyła się konferencja "Fundusz Sołecki - zadania i szanse", zorganizowana z inicjatywy Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz redakcji "Gazety Sołeckiej" i Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów.

Senackie spotkanie poświęcone było sprawom jednostek pomocniczych i aktywności społeczności lokalnych. W pierwszej części konferencji podsumowano VII edycję konkursu "Sołtys Roku".

Otwierając konferencję, marszałek B. Borusewicz podkreślił, że aktywność sołtysów i ich działalność to jeden z najważniejszych elementów naszej demokracji. Zdaniem marszałka, ważne jest, że istnieje tak duża grupa ludzi chętnych do pracy na rzecz sąsiadów, własnej wsi czy okolicznych miejscowości. Marszałek zapewnił, że Senat wspiera inicjatywy społeczne i jest otwarty na kontakty i współpracę ze wszystkimi szczeblami samorządów. Z inicjatywy Senatu uchwalony został Fundusz Sołecki, który z pewnością ułatwi podejmowanie lokalnych przedsięwzięć.

Marszałek B. Borusewicz wyraził nadzieję, że zaangażowanie mieszkańców wsi stanie się przykładem dla rad dzielnic w miastach, których aktywność ciągle nie jest na miarę potrzeb tych środowisk.

W VII edycji konkursu tytułem "Sołtys Roku 2008" uhonorowano 12 osób: Barbarę Czachurę z Gruszczyna w gminie Swarzędz, Zdzisława Dmytrarza ze Stanowic w gminie Strzegom, Wiesława Klimasa z Bukowa w gminie Mogilany, Barbarę Kobylarz z Mokrego w gminie Radzymin, Ryszarda Kopczyka z Niebocka w gminie Dydnia, Danutę Łabędzką z Skorochowa w gminie Nysa, Stefana Madeja z Kudrowic w gminie Pabianice, Zbigniewa Peryta z Turzych Rogów w gminie Łuków, Marka Rzepkę z Obręcznej w gminie Sadowie, Beatę Tomczak ze Światnik w gminie Mosina, Małgorzatę Wojakowską-Żeglińska z Czarnowa w gminie Konstancin-Jeziorna oraz Bogdana Żabińskiego z Niestkowa w gminie Ustka.

Ponadto Kapituła Konkursu wyróżniła Bernarda Wylęgałę z Izdebna w gminie Sieraków, który funkcję sołtysa sprawuje od 53 lat.

W konferencji na temat funduszu sołeckiego, którą prowadził wiceprzewodniczący senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej senator Stanisław Jurcewicz, wzięli udział posłowie, senatorowie, a także sołtysi laureaci. Głos zabrali: sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Tomasz Siemoniak, dyrektor biura Związku Powiatów Polskich Marek Wójcik oraz prezes Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów senator Ireneusz Niewiarowski.

Oceniając niedawno uchwaloną ustawę o funduszu sołeckim, podkreślano, że sprzyja ona tworzeniu wspólnot wiejskich, a tym samym działaniom na rzecz podnoszenia jakości życia na wsi i to nie tylko w wymiarze materialnym. Z doświadczeń Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów wiadomo, że małe pieniądze inicjują niekiedy przedsięwzięcia dużej wartości. Podczas konferencji wyrażano nadzieję, że ustawa jest pierwszym krokiem w uprzedmiotowieniu sołectw.

* * *

22 kwietnia 2009 r. w Senacie otwarto wystawę poświęconą Stefanowi Korbońskiemu (1901-1989) - mężowi stanu, patriocie, politykowi ruchu ludowego. Tego samego dnia Izba podjęła uchwałę w sprawie uczczenia jego pamięci.

Otwarta w Senacie ekspozycja, zorganizowana w 20. rocznicę śmierci Stefana Korbońskiego, została przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej i Muzeum Historii Ruchu Ludowego. Prezentuje ona kolejne etapy patriotycznej działalności tego męża stanu, który swoje życie poświęcił walce o wolną i niepodległa ojczyznę.

Podczas uroczystości wysłuchano krótkiego filmowego wystąpienia wdowy po Stefanie Korbońskim, Zofii, która z uwagi na stan zdrowia nie mogła przyjechać do Polski.

Otwierając wystawę marszałek Bogdan Borusewicz poinformował, że podjęta przez Senat uchwała zostanie niebawem przesłana Zofii Korbońskiej. Marszałek podkreślił, że Zofia i Stefan Korbońscy byli i są dla jego pokolenia przykładem, jak żyć, jaką postawę przyjmować wobec istniejącej rzeczywistości, a także jak oceniać PRL. Książki Stefana Korbońskiego były dla powojennego pokolenia Polaków lekturą podstawową i one to pokolenie kształtowały. Dzięki takim postaciom jak Stefan Korboński, ich pracy na rzecz wolności i demokracji, Polacy wychowani w PRL wiedzieli, do jakich ideałów powinni się odwoływać.

W okresie stanu wojennego - przypomniał marszałek B. Borusewicz - "Solidarność" czerpała z wzorców i doświadczeń polskiego państwa podziemnego okresu II wojny światowej. I dlatego - jak stwierdził - mimo okupacji niemieckiej, sowieckiej i PRL-u ciągłość historyczna wolnej i niepodległej Polski nie została zerwana.

Marszałek zapewnił, że Senat będzie pokazywał i upowszechniał wybitne postacie polskiej historii, które powinny być dla nas przykładem, i z których jako naród możemy być dumni. Korboński - podkreślił - widział sprawy Polski w kontekście światowym. Wiedział, że totalitaryzm można obalić tylko we współpracy z wszystkimi ujarzmionymi narodami.

Zdaniem marszałka B. Borusewicza, wystawę o Stefanie Korbońskim należy zadedykować kolejnym pokoleniom, tak by młodym Polakom przybliżyć tę postać niezwykle zasłużoną dla demokracji, której 20-lecie odrodzenia w tym roku świętujemy.

Marszałek podziękował inicjatorom uchwały oddającej hołd wielkiemu Polakowi, organizatorom wystawy i wszystkim uczestniczącym w uroczystości gościom.

* * *

W dniach 24-26 kwietnia 2009 r. delegacja Senatu, pod przewodnictwem marszałka Bogdana Borusewicza, złożyła wizytę w Petersburgu, gdzie wzięła udział w tegorocznych obchodach Światowego Dnia Polonii i Polaków za Granicą, zorganizowanych przez Senat. Senatorowie spotkali się także z przedstawicielami władz Petersburga. Program wizyty obejmował liczne spotkania z przedstawicielami Polonii.

W skład delegacji wchodzili przewodniczący i wiceprzewodniczący Komisji Łączności z Polakami za Granicą senatorowie: Andrzej Person i Łukasz Abgarowicz i Bronisław Korfanty, przewodniczący Komisji Ustawodawczej senator Piotr Zientarski, a także poseł Marek Borowski, przewodniczący sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą oraz wiceminister spraw zagranicznych Jan Borkowski. Delegacji Senatu towarzyszyli m.in. prezes Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" Maciej Płażyński, prezes Fundacji "Pomoc Polakom na Wschodzie" Jerzy Marek Nowakowski i prezes Fundacji "Semper Polonia" Marek Hauszyld. W obchodach uczestniczyli także przedstawiciele organizacji polonijnych z całej Rosji, a także z Danii, Finlandii, Szwecji, Norwegii i Łotwy.

24 kwietnia marszałek B. Borusewcz spotkał się z wicegubernator Petersburga Ludmiłą Kostkiną. Podczas rozmowy marszałek podniósł kwestię warunków lokalowych Polonii petersburskiej. Jak powiedział, otwarty w 2007 r. Dom Polski, który prowadzi szeroką działalność polonijną, jest już niewystarczający. Marszałek poprosił także władze Petersburga m.in. o pomoc w opracowaniu dziejów Polaków w tym mieście po 1917 r. Jak zauważył, praktycznie nieznane dzisiaj dzieje petersburskich Polaków mogłyby wpisać się w sposób niezwykły w bogatą historię miasta. Wicegubernator Petersburga uznała tę propozycję za interesującą i zapewniła, że będzie służyła w tym celu pomocą.

W pierwszym dniu wizyty w Petersburgu marszałek B. Borusewicz złożył także kwiaty pod pomnikiem Bohaterskich Obrońców Leningradu na placu Zwycięstwa oraz wpisał się do wyłożonej tam księgi pamięci. Wieczorem uczestniczył w kolacji z przedstawicielami rosyjskich środowisk demokratycznych.

25 kwietnia marszałek wręczył Karty Polaka przedstawicielom rosyjskiej Polonii w Petersburgu. Podczas uroczystości podkreślił, jak ważne znaczenie ma ten dokument dla państwa polskiego, a w szczególności dla naszych rodaków mieszkających poza granicami Polski.

Jedną z osób, które otrzymały Kartę Polaka, była mieszkająca od kilkudziesięciu lat w Petersburgu Maria Seliwerstowa, która jako jedna z pierwszych w 2007 r. złożyła wniosek o przyznanie tego dokumentu.

Tego samego dnia marszałek B. Borusewicz otworzył w Konsulacie Generalnym RP w Petersburgu wystawę "Uczniowie Mistrza", prezentującą prace uczniów wybitnego rosyjskiego grafika Eduarda Koczergina. Jak powiedział podczas uroczystości marszałek Senatu, losy E. Koczergina były bardzo dramatyczne i związane z Polską. Dobrze więc się stało, że tutaj, w polskim konsulacie, aspekt kulturalny jest także obecny.

Drugi dzień wizyty wypełniły spotkania z Polakami mieszkającymi w Petersburgu oraz rozmowy z prezesami organizacji polonijnych działających w Rosji i w kilku innych krajach europejskich. Podczas spotkania z prezesami organizacji polonijnych marszałek B. Borusewicz podkreślił, że decyzja o tym, by w tym roku zorganizować obchody Dnia Polonii i Polaków za Granicą właśnie w Petersburgu, jest wyrazem dobrej współpracy polsko-rosyjskiej i przypomnieniem, że tutejsza polska diaspora dobrze funkcjonuje. "Dobrze się stało, że przyjechaliśmy do Petersburga i zdecydowaliśmy się świętować Dzień Polonii tutaj, w Rosji. To jest znamienne" - podkreślił marszałek B. Borusewicz.

Na spotkanie z polską delegacją do Domu Polskiego w Petersburgu przybyli przedstawiciele ponad 30 organizacji polonijnych działających w Rosji, m.in. z Moskwy, Murmańska, Archangielska, Kurska, Irkucka. Do Petersburga przyjechali także prezesi polskich organizacji działających w Norwegii, Finlandii i na Łotwie.

"Fakt, że w takim gronie możemy dzisiaj świętować Dzień Polonii, napawa dumą i radością oraz pokazuje, jak wspaniałych przedstawicieli ma Polska w Rosji" - oświadczył marszałek Senatu. Marszałek wyraził także zadowolenie, że otwarty w 2007 r. Dom Polski prowadzi szeroką działalność polonijną i skupia wokół siebie coraz więcej osób chcących poznać i propagować polską kulturę.

"Cieszę się, że kilka lat temu w Senacie podjęliśmy decyzję wsparcia finansowego Domu Polskiego w Petersburgu, który tętni życiem. To, że jest on za mały, to dobrze, bo gorzej byłoby, gdyby był za duży, co oznaczałoby, że niewiele osób do niego przychodzi" - powiedział marszałek B. Borusewicz. Poinformował także, że podczas spotkania z wicegubernator Petersburga L. Kostkiną poprosił władze miasta o pomoc w przydzieleniu i zaadaptowaniu dodatkowej powierzchni. "Mam nadzieję, że władze Petersburga pomogą nam powiększyć nasz wspólny dom i że będzie on służył coraz większej liczbie zarówno Polaków, jak i osób zainteresowanych polską tradycją i kulturą" - dodał. Jak zadeklarował, pomoc Senatu dla Polaków mieszkających poza granicami kraju nie ustanie. "To są nasi rodacy, którzy podkreślają na każdym kroku, że są Polakami, i w związku z tym będziemy im pomagać i utrzymywać z nimi kontakty, bez względu na to, czy mówią po polsku, czy po rosyjsku" - mówił.

Podczas spotkania marszałek wręczył Złoty Krzyż Zasługi Albinie Jegorowej - przewodniczącej organizacji "Polonia" w Archangielsku, obchodzącej właśnie piętnastą rocznicę utworzenia.

Następnie wraz z przedstawicielami organizacji polonijnych marszałek B. Borusewicz złożył wieńce na grobach polskich i rosyjskich ofiar stalinizmu na Cmentarzu Lewaszowskim, na przedmieściach Petersburga.

Obchody Światowego Dnia Polonii i Polaków za Granicą w Petersburgu zakończyły się 26 kwietnia br. uroczystą mszą świętą w petersburskim kościele św. Stanisława, w której uczestniczyło kilkuset Polaków mieszkających w Rosji. Po mszy marszałek B. Borusewicz otworzył polską bibliotekę, mieszczącą się w kościele. Zgromadzony tam księgozbiór składa się z ponad 5000 tomów, wśród których znajdują się przede wszystkim książki dotyczące historii Polski i Polonii zamieszkującej w Rosji.

Petersburskie uroczystości Światowego Dnia Polonii i Polaków za Granicą uświetnił koncert w wykonaniu Anny Marii Jopek w teatrze muzycznym.

Dzień Polonii to święto ustanowione w 2001 r. przez Senat w uznaniu wkładu Polonii w odzyskiwanie przez Polskę niepodległości; obchodzone jest 2 maja. Najliczniejsza grupa emigracji polskiej i osób polskiego pochodzenia żyje w Stanach Zjednoczonych. Inne duże skupiska Polonii to: Brazylia, Kanada, Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Litwa, Białoruś i Ukraina.

* * *

29 kwietnia 2009 r. w Senacie, z inicjatywy Parlamentarnego Zespołu ds. Osób Starszych, któremu przewodniczy senator Mieczysław Augustyn, szef Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, odbyła się publiczna debata o potrzebach osób starszych. Senackie spotkanie zostało przygotowywane we współpracy ze stołecznym ratuszem w ramach projektu "WŁĄCZwiek - publiczne debaty o potrzebach osób starszych" oraz z organizacjami: FORUM 50+, seniorzy XXI, Fundacją "Ja Kobieta" i Fundacją na rzecz Kobiet. Nieprzypadkowo zorganizowano ją 29 kwietnia - w Europejskim Dniu Solidarności Pokoleń. Wzięli w nim udział parlamentarzyści, przedstawiciele organizacji rządowych i pozarządowych.

Jak podkreślano podczas debaty, niewielka obecność seniorów w życiu publicznym wynika w dużej mierze z ich niechęci do angażowania się w inicjatywy społeczne.

W naszym kraju ze względu na starzenie się społeczeństwa zmienia się struktura demograficzna ludności. Spadać będzie zarówno liczba dzieci, jak i osób w wieku produkcyjnym, przybędzie natomiast osób po 45. roku życia i w wieku emerytalnym. Według szacunków GUS po 2020 r. rozpocznie się okres gwałtownego starzenia się ludności i nastąpi znaczny przyrost w najstarszych grupach wiekowych. Liczba osób w wieku 85 lat i więcej wzrośnie do 2010 r. o połowę i osiągnie pół miliona, a w 2030 r. do prawie 800 tys. (obecnie wynosi niespełna 320 tys.).

Oznacza to, że zwiększać się będzie liczba ludzi niesamodzielnych, którzy nie będą w stanie poradzić sobie bez pomocy innych. Jak mówił przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Osób Starszych senator M. Augustyn, jeśli wskaźnik obciążenia demograficznego będzie się zmieniał w ten sposób, to nie wystarczy ludzi młodych i dorosłych do opieki nad najstarszymi. Dlatego podejmowane są prace nad stworzeniem ubezpieczenia od niesamodzielności. "Zespół złożony z parlamentarzystów, członków rządu i ekspertów pracuje nad wypracowaniem odpowiednich rozwiązań. Chcielibyśmy, żeby osoba objęta takim ubezpieczeniem - uzależnionym od stopnia niesamodzielności - była jego dysponentem, tzn. mogła sama wybierać konkretne usługi z określonego pakietu" - poinformował senator. Dodał, że zespół zamierza także zaproponować wprowadzenie "odwrotnego podatku hipotecznego". "Starsze osoby w Polsce często mają niskie świadczenia, ale są majętne - tyle, że ich majątek jest zamrożony w nieruchomości. Mogłyby więc jej część oddać bankowi. Wprowadzenie takiego rozwiązania poprawiłoby ich sytuację finansową, a zarazem wzmocniło pozycję w rodzinie" - przekonywał senator M. Augustyn.

Podkreślił jednak, że kluczową sprawą jest aktywizacja seniorów. Jego zdaniem, bez seniorskich organizacji samopomocowych nie damy sobie rady z opieką nad najstarszymi.

Także zdaniem prof. Barbary Szatur-Jaworskiej z zespołu ekspertów ds. osób starszych w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich, uczestnictwo ludzi starszych w szeroko rozumianej sferze publicznej jest niezadowalające. Podstawową przyczyną ich niewielkiej aktywności, jak wynika z badań, jest brak zainteresowania. Dotyczy to zarówno aktywności w strukturach politycznych i w strukturach społeczeństwa obywatelskiego, jak i otwartości na problemy innych ludzi i gotowości do podejmowania działań na ich rzecz.

Według prof. B. Szatur-Jaworskiej, nie wynika to z istnienia barier formalnych, nie można zatem poprawić sytuacji przez zmianę prawa. Zmiany wymagają natomiast postawy społeczne - zarówno ludzi starszych, jak i przedstawicieli młodszych pokoleń. Aby do tego doprowadzić, niezbędne jest np. uwzględnianie potrzeb i ograniczeń starszych osób w projektowaniu przestrzeni publicznej, a także upowszechnienie lokalnych i regionalnych Rad Seniorów, będących ciałami doradczo-konsultacyjnymi władz terenowych.

Jednym ze sposobów aktywizacji seniorów i zwracania uwagi na ich potrzeby jest międzynarodowy projekt "WŁĄCZwiek". Jego liderem jest organizacja AGE PLATFORM z siedzibą w Brukseli, w Polsce współorganizuje go Fundacja "Ja Kobieta". Jak poinformowała podczas senackiego spotkania koordynator projektu Halina Potocka, w jego ramach organizowane są debaty, których celem jest zwracanie uwagi na problemy osób starszych, często zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Projekt ma także angażować osoby starsze w procesy kształtowania polityki ich dotyczącej.

* * *

Od 30 kwietnia 2009 r. w Senacie będzie prezentowana wystawa "Harcerski szlak niepodległości - Wołyń", zorganizowana przez chorągiew łódzką ZHR przy wsparciu Muzeum Miasta Zgierza. Ekspozycja ukazuje działalność zgierskich harcerzy, którzy od 10 lat współpracują z ukraińskimi partnerami, odbudowując i porządkując polskie nekropolie na Wołyniu, przede wszystkim cmentarze, na których spoczywają legioniści marszałka Józefa Piłsudskiego.

Na wystawę składa się 35 plansz tekstowo-fotograficznych, przedstawiających w skrócie losy polskich legionistów na Wołyniu i starania harcerzy o przywrócenie świetności miejscom ich pochówku. Wystawę będzie można zobaczyć podczas przypadającego 2 maja Dnia Polonii i Polaków za Granicą i organizowanego 3 maja Dnia Otwartego w parlamencie.

* * *

30 kwietnia 2009 r. w siedzibie Ambasady Francji w Warszawie wicemarszałek Krystyna Bochenek wzięła udział w uroczystym spotkaniu z okazji wizyty premiera Republiki Francuskiej François Fillona oraz wręczenia insygniów Komandorów Legii Honorowej Władysławowi Bartoszewskiemu.

 

do góry

Wykaz numerów "Diariusza"