Diariusz Senatu nr 28
16-31 stycznia 2009 r.

28 stycznia br. odbyło się 33. posiedzenie Prezydium Senatu.

Prezydium rozpatrzyło wniosek przewodniczącego Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej senatora Mariusza Witczaka o wyrażenie zgody na zorganizowanie w budynku Senatu konferencji "Prawa i obowiązki jednostek samorządu terytorialnego jako organów założycielskich zakładów opieki zdrowotnej, w kontekście rządowego planu przekształceń szpitali - przyszłość szpitali samorządowych".

Senackie spotkanie będzie bardzo ważnym elementem realizacji planów rządowych dotyczących przekształceń szpitali. Weźmie w nim udział około 150 osób, m.in. senatorowie, posłowie, starostowie, prezydenci miast, marszałkowie województw, dyrektorzy szpitali, przedstawiciele regionalnych organizacji skupiających dyrektorów szpitali prowadzonych przez samorządy terytorialne, a także reprezentanci Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia. Konferencję zaplanowano na 16 lutego br. w sali 217.

Prezydium Senatu wyraziło zgodę na zorganizowanie konferencji wspólnie z Komisją Zdrowia oraz zaakceptowało przedstawiony kosztorys.

I. Prezydium Senatu zapoznało się z informacją w sprawie wniosków o zlecenie zadania o charakterze programowym złożonych po terminie, które wpłynęły do Kancelarii Senatu do 9 stycznia br.:

• Wniosek Stowarzyszenia Quo Vadis Podkarpacie w Wadowicach Górnych: uczczenie 65. rocznicy zdobycia Monte Cassino. Całkowity koszt realizacji zadania - 1 500 000 zł, postulowana kwota dotacji - 400 000 zł. Prezydium nie wyraziło zgody na dopuszczenie wniosku do poddania procedurze.

II. Prezydium Senatu rozpatrzyło wnioski o zlecenie zadań o charakterze programowym i przyznanie dotacji na ich wykonanie (kierunek 1 - wspieranie organizacji i środowisk polonijnych i polskich w świecie).

Prezydium rozpatrzyło wnioski i jednomyślnie podjęło decyzję w tej sprawie.

III. Prezydium Senatu rozpatrzyło wnioski o zlecenie zadań o charakterze programowym polegających na zakupie środków trwałych.

Prezydium rozpatrzyło wnioski i jednomyślnie podjęło decyzję w tej sprawie. Podczas posiedzenia podjęto decyzję o zmniejszeniu w planie budżetowym na rok 2009 rezerwy polonijnej do 1%.

Podczas posiedzenia dyrektor Biura Polonijnego Kancelarii Senatu Artur Kozłowski przedstawił wniosek senatora Piotra Gruszczyńskiego o wsparcie idei utworzenia Muzeum Polonii w Gnieźnie. Prezydium pozytywnie odniosło się do tej idei. Marszałek Bogdan Borusewicz wyraził zgodę na patronowanie temu przedsięwzięciu. Prezydium Senatu zapewniło o wspieraniu inicjatywy w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Na swym posiedzeniu zebrała się Komisja Budżetu i Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia ustawy o udzielaniu przez Skarb Państwa wsparcia instytucjom finansowym.

W imieniu rządu ustawę, uchwaloną na podstawie projektu wniesionego do Sejmu przez Radę Ministrów, przedstawiła i uzasadniła podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów Katarzyna Zajdel-Kurowska. Jak stwierdziła, celem ustawy jest, aby jak najwięcej podmiotów mogło skorzystać ze wsparcia finansowego, gdyby takiej pomocy wymagały. Ma to poprawić płynność na rynku międzybankowym.

Zdaniem wiceminister finansów, rozpatrywany akt prawny jest wyrazem troski rządu o stabilność finansową naszego kraju. Obecnie żadna z instytucji finansowych nie potrzebuje takiej pomocy. Jednocześnie należy pamiętać, że ustawa dotyczy tylko wsparcia płynności sektora finansowego. Ma ona ograniczony okres funkcjonowania, o zawarte w niej instrumenty będzie się można ubiegać tylko do końca bieżącego roku, choć korzyści będą oczywiście odczuwalne w dłuższym okresie.

W Sejmie ustawę poparło 418 posłów, przeciw opowiedziało się 6 osób, a 6 wstrzymało się od głosu.

Projekt ustawy przewiduje, że ze wsparcia będą mogły skorzystać krajowe banki, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, fundusze inwestycyjne, domy maklerskie, zakłady ubezpieczeń i fundusze emerytalne.

W imieniu Skarbu Państwa wsparcia będzie udzielał minister finansów na wniosek instytucji finansowej. W tym celu zostanie zawarta umowa, określająca m.in. formę pomocy i jej wysokość. Pomoc będzie udzielana w różnych formach. Skarb Państwa np. zagwarantuje spłatę kredytów i linii kredytowych przyznanych przez banki innym bankom. Z gwarancji będzie mógł również skorzystać Narodowy Bank Polski. Minister finansów będzie jednak żądał ustanowienia zabezpieczenia, gwarantującego zwrot pełnej kwoty wsparcia wraz z odsetkami. Od gwarancji dla banków, w tym dla NBP, będzie również pobierana opłata prowizyjna.

Ustawa, która ma wejść w życie z dniem ogłoszenia, przewiduje, że wsparcie może być udzielane nie dłużej niż do 31 grudnia br.

Podczas prac sejmowych wprowadzono zmiany do projektu rządowego. Sejm rozszerzył m.in. katalog podmiotów uprawnionych do otrzymania wsparcia o spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe i fundusze emerytalne. Dodano także przepis wskazujący, że warunkiem udzielenia pomocy bankowi jest wcześniejsze zasięgnięcie przez ministra finansów również opinii Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Określono też elementy konieczne umowy o udzielenie wsparcia. Zobligowano również ministra finansów do przedstawiania właściwej przedmiotowo komisji sejmowej kwartalnych informacji o działaniach podejmowanych w związku z realizacją opiniowanej ustawy.

Podczas posiedzenia Komisji Budżetu i Finansów Publicznych senatorowie zapoznali się z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, które przedstawiło uwagi szczegółowe i propozycje poprawek do rozpatrywanej ustawy sejmowej.

W wyniku głosowania komisja postanowiła zarekomendować Senatowi wprowadzenie 7 poprawek do ustawy o udzielaniu przez Skarb Państwa wsparcia instytucjom finansowym, przede wszystkim o charakterze legislacyjnym, zbieżnych z propozycjami senackiego biura legislacyjnego. Ustalono, że proponowane zmiany przedstawi Izbie senator Henryk Woźniak.

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia senatorowie rozpatrzyli ustawę o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej oraz niektórych innych ustaw.

Sejmową nowelizację, uchwaloną na podstawie przedłożenia rządowego, omówiła i uzasadniła wiceminister finansów K. Zajdel-Kurowska. W Sejmie ustawą zajmowała się Komisja Finansów Publicznych, która nie miała do niej istotnych zastrzeżeń. W głosowaniu wzięło udział 423 posłów. Za uchwaleniem nowelizacji opowiedziało się ich 418, przeciwko było 5, nikt nie wstrzymał się od głosu.

Rozpatrywana nowelizacja transponuje do polskiego porządku prawnego postanowienia dyrektywy 2005/68/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 16 listopada 2005 r. w sprawie reasekuracji oraz zmieniającej dyrektywy Rady 73/239/EWG, 92/49/EWG, a także dyrektywy 98/78/WE i 2002/83/WE. Ponadto, w zakresie art. 18a i 18b ustawy o działalności ubezpieczeniowej, dostosowuje prawo krajowe do art. 5 dyrektywy Rady 2004/113/WE z 13 grudnia 2004 r., wprowadzającej w  życie zasadę równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do towarów i  usług oraz dostarczania towarów i usług.

Dyrektywa w sprawie reasekuracji obejmuje wspólnym reżimem prawnym działalność reasekuracyjną wykonywaną na terenie Wspólnoty. Brak jednolitych zasad wykonywania działalności w zakresie reasekuracji w Unii Europejskiej prowadził do istotnych różnic w poziomie nadzorowania europejskich zakładów reasekuracji oraz ochrony interesów zakładów ubezpieczeń i ubezpieczonych.

Reasekuracja polega na tym, że jedno towarzystwo ubezpieczeniowe może się ubezpieczyć w innym. Ubezpieczające się towarzystwo przenosi na zakład reasekuracyjny ryzyko związane z ubezpieczeniem razem z częścią lub całością składek. Reasekurator zobowiązuje się do wypłaty odszkodowania w wypadku, gdyby doszło do zdarzenia losowego, za które odpowiedzialne jest towarzystwo ubezpieczeniowe ubezpieczające się w zakładzie reasekuracyjnym.

Reasekuracja jest stosowana np. przy ubezpieczaniu dużych zakładów przemysłowych, gdy ewentualna wypłata odszkodowania mogłaby przysporzyć kłopotów towarzystwu ubezpieczeniowemu. W takiej sytuacji woli się ono ubezpieczyć u reasekuratora. Reasekuracja m.in. pozwala towarzystwom ubezpieczeniowym zachować stabilność finansową. W wypadku np. poważnej awarii przemysłowej część odszkodowania wypłaca bowiem zakład reasekuracyjny, w którym ubezpieczyło się towarzystwo ubezpieczeniowe.

Zgodnie z projektem, zakłady reasekuracji będą mogły wykonywać działalność w formie spółki akcyjnej, towarzystwa wzajemnej reasekuracji albo spółki europejskiej. Spółka europejska stwarza możliwości prowadzenia działalności gospodarczej na terenie całej Unii Europejskiej. Taką spółkę wpisuje się do rejestru handlowego w tym państwie, w którym jest jej statutowa siedziba. W Polsce zostanie wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego.

Sejmowa nowelizacja wprowadza także nowe zasady, dotyczące gospodarki finansowej zakładu reasekuracji i lokowania aktywów na pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych.

W wyniku głosowania Komisja Budżetu i Finansów Publicznych opowiedziała się za wprowadzeniem poprawek do ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej oraz niektórych innych ustaw, zbieżnych z uwagami zawartymi w opinii przedstawionej przez senackie biuro legislacyjne. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora Jana Wyrowińskiego.

Na zakończenie posiedzenia senatorowie postanowili zwrócić się do Ministerstwa Finansów o cykliczne przedstawianie informacji na temat stanu budżetu państwa i sytuacji na polskich rynkach finansowych. Komisja wystąpiła także do Prezydium Senatu z wnioskiem o wyrażenie zgody na wybór dwóch zastępców przewodniczącego.

Na swym posiedzeniu Komisja Spraw Unii Europejskiej, zgodnie z ustawą z 11 marca 2004 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, zaopiniowała następujące projekty aktów prawnych UE.

• Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego kryteria i mechanizmy określania Państwa Członkowskiego właściwego dla rozpatrywania wniosku o azyl, wniesionego w jednym z Państw Członkowskich przez obywatela państwa trzeciego bądź bezpaństwowca; COM(2008) 820, sygn. Rady UE 16929/08.

Instytucja wiodąca: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Referent: senator Mariusz Witczak.

Przedstawiciel rządu: podsekretarz stanu Piotr Stachańczyk.

Komisja Spraw Unii Europejskiej poparła projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady.

• Projekt rozporządzenia (WE) Nr .../2008 Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (EC) Nr 1692/2006 ustanawiające drugi program "Marco Polo" dla udzielenia wspólnotowej pomocy finansowej w celu poprawy działania systemu transportu towarowego na środowisko ("Marco Polo II"); COM(2008) 847, sygn. Rady UE 17294/08.

Instytucja wiodąca: Ministerstwo Infrastruktury.

Referent: senator Piotr Głowski.

Przedstawiciel rządu: podsekretarz stanu Piotr Stachańczyk.

Komisja Spraw Unii Europejskiej poparła projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady.

• Wnioski nierozpatrywane - propozycja zaakceptowana przez komisję:

• w trybie art. 6 ust. 1: COM(2008) 813, 838, 858,
• w trybie art. 6 ust. 4: COM(2008) 851.

W drugiej części posiedzenia Komisji Spraw Unii Europejskiej senatorowie zapoznali się z informacją rządu na temat stanu bezpieczeństwa dostaw gazu do Polski i Unii Europejskiej w kontekście kryzysu rosyjsko-ukraińskiego.

Informację przedstawiła Joanna Strzelec-Łobodzińska, podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki. Omówiła szczegółowo przebieg kryzysu, a także poinformowała o obecnym poziomie polskich strategicznych i handlowych rezerw gazu. Jak zapewniła, podczas trwania kryzysu rosyjsko-ukraińskiego nasz kraj miał zapewnione bezpieczeństwo energetyczne, a rezerwy strategiczne gazu nie zostały naruszone.

W dyskusji senatorowie interesowali się przede wszystkim, jakie działania zamierza podjąć rząd w związku z wnioskami płynącymi z zaistniałej sytuacji, zarówno w kontekście krajowym, jak i unijnym.

Przewodniczący komisji senator Edmund Wittbrodt zapowiedział zorganizowanie posiedzenia seminaryjnego, poświęconego bezpieczeństwu energetycznemu naszego kraju.

Na zakończenie obrad senatorowie z Komisji Spraw Unii Europejskiej przyjęli plan pracy na pierwsze półrocze br.:

Ramowy plan pracy
Komisji Spraw Unii Europejskiej Senatu RP VII kadencji

(styczeń-czerwiec 2009 r.)

(plan nie zawiera stałych punktów porządku obrad KSUE, dotyczących rozpatrywania projektów aktów prawa UE i związanych z nimi stanowisk rządu)

styczeń

• 21 stycznia - informacja rządu na temat stanu bezpieczeństwa dostaw gazu do Polski i Unii Europejskiej w kontekście kryzysu rosyjsko-ukraińskiego.

luty

• 3 lutego (wspólnie z Komisją Spraw Zagranicznych) - podsumowanie prezydencji francuskiej oraz priorytety prezydencji czeskiej w Unii Europejskiej; posiedzenie z udziałem ambasadora Francji i ambasadora Czech;
• 3 lutego (wspólnie z Komisją Zdrowia) - podsumowanie projektu pilotażowego COSAC;

• 9-10 lutego Praga - spotkanie przewodniczących COSAC;
• 17 lutego - informacja rządu na temat stanu przygotowań do prezydencji polskiej w 2011 r.

marzec

• Roczna Strategia Polityczna Komisji Europejskiej - przygotowanie do debaty plenarnej;
• posiedzenie seminaryjne na temat GMO;
• 28-29 marca Kraków - cykliczne spotkanie przedstawicieli komisji do spraw europejskich parlamentów Litwy, Łotwy, Estonii i Polski;
• 30-31 marca Kraków - cykliczne spotkanie przedstawicieli komisji ds. europejskich parlamentów Niemiec, Francji i Polski w ramach Trójkąta Weimarskiego.

kwiecień

• posiedzenie seminaryjne - Bezpieczeństwo energetyczne Polski. Wspólna polityka energetyczna Unii Europejskiej;
• spotkanie z Magdaleną Skulimowską, przedstawicielką Kancelarii Senatu przy UE;
• 28-29 kwietnia Wrocław - cykliczne spotkanie przedstawicieli komisji do spraw europejskich parlamentów państw Grupy Wyszehradzkiej.

maj

• 11-12 maja Praga - XLI COSAC;
• wizyta delegacji komisji w Parlamencie Hiszpanii.

czerwiec

• posiedzenie wyjazdowe - polsko-czeska współpraca transgraniczna;
• posiedzenie seminaryjne na temat efektu cieplarnianego.

Senatorowie z Komisji Gospodarki Narodowej na swym posiedzeniu zapoznali się z raportem "Energetyka jądrowa. Perspektywy rozwoju w Polsce".

W posiedzeniu uczestniczyli: podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki Joanna Strzelec-Łobodzińska, dyrektor Departamentu Dywersyfikacji Dostaw Energii w tym resorcie Andrzej Chwas i radca ministra w tym departamencie Lech Małecki, prezes Tomasz Zadroga i ekspert Olgierd Skonieczny z Polskiej Grupy Energetycznej SA, prezes Jerzy Niewodniczański, wiceprezes Maciej Jurkowski i naczelnik Wydziału Nadzoru i Analiz Obiektów Jądrowych Andrzej Mikulski z Państwowej Agencji Atomistyki, prezes Zbigniew Zimek i wiceprezes Stefan Chwaszczewski z Polskiego Towarzystwa Nukleonicznego, główny specjalista w Departamencie Integracji Europejskiej i Studiów Porównawczych w Urzędzie Regulacji Energetyki Jacek Biedrzycki, prezes Rafał Kasprów, dyrektor zarządzający Tamara Surman i kierownik projektu Konrad Zyznar z MDI Startegic Solutions, a także przewodniczący Podkomisji stałej do spraw energetyki, przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Energetyki poseł Andrzej Czerwiński.

Raport przygotowany przez MDI Strategic Solutions pod kierownictwem naukowym Polskiego Towarzystwa Nukleonicznego przedstawił wiceprezes S. Chwaszczewski. W swoim wystąpieniu omówił on m.in. sytuację energetyczną Polski, a także perspektywy rozwoju energetyki i najważniejsze aspekty planowanego wprowadzenia energetyki jądrowej w kontekście uwarunkowań prawnych i przewidywanych korzyści. Mówił również o energetyce jądrowej w innych krajach i alternatywnych źródłach pozyskiwania energii.

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki J. Strzelec-Łobodzińska poinformowała, że 13 stycznia br. rząd podjął uchwałę w sprawie działań podejmowanych w zakresie rozwoju energetyki jądrowej. Rząd zamierza powołać swojego pełnomocnika do spraw energetyki jądrowej, który przygotuje i przedstawi Radzie Ministrów projekt programu, zawierającego dane na temat liczby, wielkości i możliwości lokalizacyjnych elektrowni jądrowych w Polsce. Zakłada się wybudowanie dwóch elektrowni atomowych o mocy 3 tysiące MW każda i uruchomienie pierwszego bloku do 2020 r.

Prezes Państwowej Agencji Atomistyki J. Niewodniczański odniósł się natomiast do zagadnień bezpieczeństwa jądrowego i radiologicznego. Wskazał na pełne przygotowanie polskich organów dozoru jądrowego do zapewnienia standardów światowych w tym zakresie. Podkreślił także konieczność rozwoju nauki i kształcenia nowych kadr oraz potrzebę przyjęcia przez parlament "specustawy", umożliwiającej sprawne przeprowadzenie planowanych inwestycji.

T. Zadroga, prezes Polskiej Grupy Energetycznej SA, która będzie odpowiedzialna za budowę elektrowni jądrowych, poinformował senatorów o działaniach podejmowanych przez PGE, m.in. w zakresie szacowania kosztów inwestycji i prowadzenia badań możliwych lokalizacji przyszłych elektrowni. Jak stwierdził, budowa elektrowni jądrowych prowadzona będzie z innymi podmiotami, a PGE stara się dążyć do zapewnienia współpracy i utworzenia konsorcjum z firmami, które posiadają doświadczenie w budowie i zarządzaniu elektrowniami jądrowymi.

W dyskusji senatorowie pytali m.in. o termin powołania pełnomocnika rządu, lokalizację elektrowni i możliwości realizacji poszczególnych etapów inwestycji, a także o współpracę z Litwą w celu wykorzystania przez Polskę energii z reaktora w Ignalinie. W swoich wystąpieniach senatorowie zwracali także uwagę na potrzebę odpowiedniego przekazywania społeczeństwu informacji na temat energetyki jądrowej.

Przewodniczący Komisji Gospodarki Narodowej senator Tomasz Misiak w imieniu komisji zadeklarował pełne poparcie w zakresie odpowiedniej zmiany prawa, a także inicjowanie i wspieranie działań mających na celu uzyskanie akceptacji społecznej dla rozwoju energetyki jądrowej w Polsce.

Raport "Energetyka jądrowa. Perspektywy rozwoju w Polsce" został sporządzony przez MDI Strategic Solution na podstawie danych Polskiego Towarzystwa Nukleonicznego, zajmującego się technologią badań jądra atomowego i sposobami wykorzystania fizyki jądrowej. W przedstawionym dokumencie przeanalizowano aktualną sytuację energetyczną Polski.

Eksperci wskazali, że nasz kraj zużywa średnio dwa razy mniej energii elektrycznej niż państwa "starej" piętnastki Unii Europejskiej. Ich zdaniem jednak wraz z rozwojem gospodarczym średnie zużycie energii w szybkim tempie będzie zbliżać się do średniej unijnej. "Jeżeli w najbliższym czasie nie zostaną podjęte stosowne inwestycje w sektorze energetycznym, energii elektrycznej zabraknie już w roku 2030" - napisano w raporcie.

W opinii jego autorów, najlepszym sposobem poprawy bezpieczeństwa energetycznego Polski jest rozwój energetyki jądrowej. Pozwoli to także zachować konkurencyjność naszej gospodarki, a budowa elektrowni jądrowych przyczyni się do przyspieszenia rozwoju cywilizacyjnego w Polsce. Zdaniem autorów analizy, nad którą debatowali senatorowie, koszt uzyskania energii z instalacji jądrowych jest stosunkowo mały, dzięki czemu zostanie także utrzymana konkurencyjność polskiej gospodarki.

Z raportu wynika też, że na niepewnym ze względów politycznych rynku alternatywnych surowców energetycznych, takich jak ropa czy gaz, stosunkowa stabilność rynku uranu, będącego paliwem w elektrowniach jądrowych, jest zaletą. W związku z tym ewentualne wahania cen tego paliwa w niewielkim tylko stopniu wpływają na końcową cenę energii. "Nawet w wypadku dwukrotnego wzrostu ceny tego surowca cena energii wrośnie od 3 do 5%. Dla porównania, gdy podobne podwyżki obejmą gaz, cena energii rośnie o 80%" - napisano w raporcie.

W opinii MDI Strategic Solutions, obecnie na świecie mamy do czynienia z renesansem energetyki jądrowej. Teraz funkcjonuje 439 reaktorów, planuje się budowę następnych 106. Obecnie buduje się 39 reaktorów, kolejnych 270 jest wymienianych w dalszych prognozach.

Eksperci są zdania, że średni koszt wybudowania w Polsce elektrowni jądrowej z nowoczesnym reaktorem o mocy 1600 MW to około 3,5 mld euro. Z raportu wynika, że podstawowym problemem jest brak przyzwolenia społecznego na budowę instalacji jądrowych w naszym kraju. Według ostatnich badań odsetek Polaków popierających budowę elektrowni stale jednak wzrasta, obecnie wynosi 45%.

W raporcie zwrócono także uwagę na uwarunkowania prawne rozwoju energetyki jądrowej w Polsce. Jego autorzy sugerują, że konieczne jest wprowadzenie "specustawy", regulującej zagadnienia związane z lokalizacją, projektowaniem, budową oraz eksploatacją elektrowni jądrowej. Za godne rozważenia uznają też rozwiązanie stosowane w Stanach Zjednoczonych, czyli tak zwane "pozwolenie kompleksowe", obejmujące od razu wszystkie etapy inwestycji. Wówczas wykonanie inwestycji zgodnie z warunkami zezwoleń na jej realizację uniemożliwiałoby odmowę jej uruchomienia.

Na wspólnym posiedzeniu zebrały się Komisja Gospodarki Narodowej oraz Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. W pierwszym punkcie porządku dziennego rozpatrywano ustawę o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Sejmową nowelę, uchwaloną z przedłożenia Rady Ministrów, omówił wiceprezes Rządowego Centrum Legislacyjnego Jacek Krawczyk. Jak poinformował, realizuje ona wyrok Trybunału Konstytucyjnego, w którym za niezgodne z konstytucją uznano przepisy dotyczące zasad zwrotu wywłaszczonej nieruchomości, niewykorzystanej na cel publiczny określony w decyzji o jej wywłaszczeniu. Zaproponowane rozwiązanie wychodzi naprzeciw zaleceniom trybunału, który uznał, że nie można ograniczać prawa do zwrotu wywłaszczonej nieruchomości jedynie do sytuacji, gdy cała nieruchomość była niewykorzystana na cel publiczny określony w decyzji o wywłaszczeniu.

Rozpatrywana nowela, która uzyskała w Sejmie jednogłośne poparcie, umożliwi właścicielom ubieganie się o zwrot niewykorzystanej pod inwestycję publiczną części nieruchomości, z której zostali wywłaszczeni. Prawo do ubiegania się o zwrot części nieruchomości będzie przysługiwać także użytkownikom wieczystym oraz spadkobiercom. Do tej pory prawo do ubiegania się o zwrot mieli tylko ci, których cała nieruchomość nie została wykorzystana "do realizacji celu publicznego", czyli budowy drogi, szkoły czy stadionu. Wejście w życie nowelizacji oznacza zrównanie praw wywłaszczonych właścicieli.

Senatorowie zapoznali się z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, które zaproponowało wprowadzenie poprawki doprecyzowującej zapisy ustawy sejmowej. Po udzieleniu wyjaśnień przez wiceprezesa J. Krawczyka proponowana zmiana została wycofana.

W trakcie dyskusji senatorowie pytali m.in. o koszty realizacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego, interesowali się także kwestią wywłaszczeń na rzecz inwestycji pożytku publicznego i celów osiągniętych w tym zakresie. Odpowiedzi na pytania senatorów udzielali poseł Stanisław Żmijan, wiceprzewodniczący sejmowej Komisji Infrastruktury, oraz wiceprezes J. Krawczyk.

W wyniku głosowania, na wniosek przewodniczącego obradom senatora Mariusza Witczaka, połączone komisje postanowiły zarekomendować Senatowi przyjęcie bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami (15 głosów za, przy 2 wstrzymujących się). Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora Władysława Dajczaka.

Następnie przystąpiono do rozpatrywania ustawy o zmianie ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych.

Przyjęcie sejmowej nowelizacji, uchwalonej na podstawie projektu rządowego, rekomendował senatorom podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury Piotr Styczeń.

Sejmowa nowela przewiduje zwiększenie dofinansowania tworzenia lokali socjalnych z 20-40%, jak jest obecnie, do 30-50%. Wprowadza także możliwość refinansowania w ramach programu kosztów zakupu lokalu przez gminę, jeżeli zostało to uczynione przed upływem 12 miesięcy od dnia złożenia wniosku o wsparcie. Zrezygnowano natomiast z możliwości wliczania kosztów uzbrojenia terenu do kosztów przedsięwzięcia.

Gminy mogą także korzystać z preferencyjnych kredytów krajowego funduszu mieszkaniowego. Oprocentowanie tego kredytu wynosi 1%, a okres jego spłaty wydłużono do 15 lat.

Celem ustawy uchwalonej przed dwoma laty miało być stworzenie w ciągu 8 lat 100 tys. lokali socjalnych i mieszkań chronionych oraz 20 tys. nowych miejsc w noclegowniach. W 2007 r. zakładano, że powstanie 5,5 tys. lokali socjalnych i mieszkań chronionych, a powstały 2564. Zakładano, że powstanie 3 tys. miejsc w noclegowniach i domach dla bezdomnych - powstało 170. Podobnie było w ub.r. Stąd konieczność nowelizacji ustawy.

Przedstawicielka senackiego biura legislacyjnego zgłosiła 3 propozycje poprawek, dwie z nich zmierzały do doprecyzowania zapisów ustawy sejmowej, trzecia dotyczyła przesunięcia jej vacatio legis.

W trakcie dyskusji senatorowie interesowali się m.in. skalą wsparcia udzielanego z budżetu państwa na tworzenie lokali socjalnych, a także zainteresowania gmin proponowanym programem oraz intencją poszczególnych zapisów rozpatrywanej nowelizacji sejmowej. Odpowiedzi na pytania senatorów i wyjaśnień udzielał wiceminister infrastruktury stanu w Ministerstwie Infrastruktury P. Styczeń. Poparł on też propozycje poprawek przedstawionych przez biuro legislacyjne.

W wyniku głosowania, na wniosek senatora M. Witczaka, połączone komisje jednomyślnie zaakceptowały 3 proponowane poprawki (18 głosów za). Na sprawozdawcę stanowiska połączonych komisji w sprawie nowelizacji ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych wyznaczono senatora Antoniego Motyczkę.

Na zakończenia posiedzenia senatorowie przyjęli opinię w sprawie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego. Stanowisko rządu w sprawie rozpatrywanej ustawy przedstawiła podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury Patrycja Wolińska-Bartkiewicz.

Ustawa uchwalona przez Sejm jednomyślnie na 33. posiedzeniu, 9 stycznia br., pochodziła z przedłożenia poselskiego. Projektem zajmowała się sejmowa Komisja Infrastruktury. W toku prac sejmowych projekt został częściowo zmodyfikowany. Najistotniejsza zmiana polegała na wyeliminowaniu przepisu, który budził uzasadnione wątpliwości natury konstytucyjnej. Przewidywał on możliwość nabycia z mocy prawa własności nieruchomości przeznaczonych na realizację celu publicznego przez zakładającego lotnisko, czyli również przez podmiot prawa prywatnego. Rozwiązanie to uznano za niezgodne z art. 21 ust. 2 konstytucji.

Pozostałe zmiany miały charakter doprecyzowujący i dostosowujący przepisy projektu do aktualnie obowiązującego stanu prawnego.

Rozpatrywana ustawa, która ma ułatwić pozyskiwanie gruntów pod budowę lotnisk, wprowadza uproszczone zasady przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego w rozumieniu ustawy - Prawo lotnicze oraz określają procedury nabywania nieruchomości i organy właściwe przy ich stosowaniu oraz podmioty przewidziane do kierowania powyższymi lotniskami.

Nowe przepisy wykorzystują rozwiązania ustawy z kwietnia 2003 r. o zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Regulują one zagadnienia zezwoleń na realizację inwestycji w lotniska użytku publicznego, lokalizacji przedsięwzięcia, zatwierdzenia podziału nieruchomości, przejmowania z mocy prawa własności nieruchomości i zezwoleń na rozpoczęcie robót budowlanych.

Zgodnie z nowymi przepisami wydawać się będzie tylko jedną decyzję administracyjną - zezwolenie na realizację inwestycji. Wniosek będzie rozpatrywał wojewoda. Decyzja będzie wydawana w ciągu trzech miesięcy od dnia złożenia wniosku. Przed jego złożeniem trzeba uzyskać opinie zarządu województwa, zarządu powiatu oraz wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Jedynie w wyjątkowej sytuacji, gdy opinia taka nie zostanie wydana w terminie 14 dni od dnia zwrócenia się o jej wyrażenie, wniosek może być złożony właściwemu wojewodzie. W decyzji zostanie zawarty także wykaz nieruchomości bądź ich części, które stają się własnością Skarbu Państwa lub odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego.

Ponadto ustawa wskazuje osoby, którym przysługuje odszkodowanie z tytułu pozbawienia praw do nieruchomości oraz wypłata odszkodowania w sytuacji, gdy dla prawa własności bądź prawa użytkowania wieczystego nieruchomości ustanowiono ograniczone prawa rzeczowe. Przyjęto zasadę, że nieruchomości znajdujące się na obszarze lotniska, a stanowiące własność Skarbu Państwa nie mogą być przedmiotem obrotu. Rozwiązanie to ma zapobiegać spekulacyjnemu obrotowi gruntami. Projekt przewiduje również sankcje karne za niewydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji.

Sejmowa ustawa stanowi, że zakładający lotnisko będą też mieli prawo nabywania na rzecz Skarbu Państwa tzw. resztówek, części nieruchomości leżących poza obszarem lotniska, które nie nadają się do wykorzystania na dotychczasowe cele. Takie rozwiązanie, zdaniem autorów ustawy, powinno usprawnić proces wykupu gruntów.

Senatorowie zapoznali się z opinią senackiego biura legislacyjnego, które wskazało na potrzebę wprowadzenia kilku zmian o charakterze legislacyjno-doprecyzowującym. W większości zostały one poparte przez wiceminister infrastruktury P. Wolińską-Bartkiewicz.

W czasie dyskusji senatorowie interesowali się m.in. wywłaszczenia terenów pod lotniska, korelacją rozpatrywanej ustawy z innymi aktami prawnymi, a także wyłączeniem lotnisk objętych EURO 2012 oraz ograniczonym terminem obowiązywania ustawy. Odpowiedzi na pytania senatorów udzielali wiceminister P. Wolińska-Bartkiewicz i poseł S. Żmijan.

W wyniku głosowania, na wniosek senatora M. Witczaka, połączone komisje jednomyślnie poparły 8 poprawek proponowanych przez senackie biuro legislacyjne (16 głosów za). Na sprawozdawcę komisji na posiedzeniu plenarnym Izby wybrano senatora Janusza Sepioła.

W pierwszym punkcie porządku posiedzenia Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej rozpatrywano ustawę o zmianie ustawy - Prawo geodezyjne i kartograficzne.

W posiedzeniu uczestniczyli: dyrektor Departamentu Spraw Obywatelskich w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Małgorzata Piotrak, główny specjalista w Departamencie Prawnym tego resortu Jolanta Płaza, zastępca dyrektora Departamentu Prawnego w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Dobrosław Dowiat-Urbański i radca Michał Frączkiewicz, dyrektor Departamentu Nadzoru, Kontroli i Organizacji Służby Geodezyjnej i Kartograficznej Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii Adolf Jankowski, poseł sprawozdawca Józef Racki, a także przedstawiciele Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu Maciej Telec, Beata Mandylis i Jakub Zabielski.

Ustawę przedstawił dyrektor A. Jankowski z Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii. Ma ona na celu ułatwienie potencjalnym inwestorom uzyskania podstawowych informacji na temat nieruchomości. W nowelizacji zaproponowano, aby informacje o gruntach, budynkach i lokalach, o wpisaniu do rejestru zabytków i o wartości nieruchomości były jawne i powszechnie dostępne. Dyrektor A. Jankowski dodał, że wypisy i wyrysy z operatu ewidencyjnego mają być wydawane nieodpłatnie na żądanie prokuratury, sądów, organów kontroli państwa, organów administracji rządowej i samorządowej w związku z wykonywaniem przez nie ich ustawowych zadań.

Przedstawiciel biura legislacyjnego zwrócił uwagę na zapis w nowelizacji, dotyczący jawności i powszechności dostępu do informacji o gruntach, budynkach i lokalach, w którym jednak brak jasności co do tego, czy będą one udzielane odpłatnie czy nieodpłatnie. Legislator zwrócił się do przedstawicieli rządu o jednoznaczną odpowiedź, czy zasadą jest, że informacje o ewidencji gruntów i budynków są nieodpłatne, czy też przewiduje się kategorię podmiotów, dla których będzie to czynność odpłatna, od tego bowiem zależała będzie konieczność wprowadzenia zmiany w zapisach nowelizacji.

Senatorowie zadali przedstawicielowi rządu szereg pytań dotyczących zakresu danych udostępnianych drogą elektroniczną, odpłatności za udzielanie informacji i poszerzenia kręgu instytucji, którym informacje będą udzielane nieodpłatnie.

Odpowiadając na pytania senatorów, dyrektor A. Jankowski przypomniał, że udostępnienie niektórych informacji reguluje ustawa o ochronie danych osobowych, udostępnianie informacji drogą elektroniczną natomiast - dyrektywa INSPIRE, przyjęta w ub.r. przez Unię Europejską, wprowadzana do polskiego prawa.

W trakcie dyskusji senatorowie zwracali uwagę na brak jasności co do kategorii podmiotów, które muszą uiszczać opłaty za udzielanie informacji. Członków komisji interesowały też kwestie gromadzenia przez samorządy danych w systemie informatycznym i ich udostępniania.

Przedstawiciele rządu i senatorowie dyskutowali nad zmianą zaproponowaną przez legislatora, zdecydowali jednak, że wymaga to głębszej analizy i przygotowania poprawki.

Senator Mariusz Witczak zgłosił wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek, podkreślając, że omawiana poprawka zostanie zaproponowana podczas obrad plenarnych Senatu. W wyniku głosowania komisja przyjęła przedstawiony wniosek.

Na sprawozdawcę komisji na posiedzenie Senatu wybrano senatora Janusza Sepioła.

W drugim punkcie porządku obrad komisja pracowała nad rozpatrzeniem ustawy o zmianie ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Ustawę przedstawiła M. Piotrak, dyrektor Departamentu Spraw Obywatelskich w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji. Zwróciła uwagę na jedną zmianę wprowadzoną nowelizacją, dotyczącą zniesienia opłaty za wydawanie dowodu osobistego i usunięcie z systemu prawnego rozporządzenia wykonawczego, wydawanego na podstawie uchylanego przepisu.

Przedstawicielka biura legislacyjnego nie przedstawiła uwag o charakterze legislacyjnym.

Senatorowie zadawali przedstawicielowi rządu pytania na temat obciążeń budżetu w wyniku nowelizacji, liczby osób, które nie wymieniły starych dowodów osobistych, i rekompensaty dla gmin z tytułu utraty dochodów.

Odpowiadając na pytania senatorów, dyrektor M. Piotrak podkreślała, że dane finansowe i liczba osób mających jeszcze stare dowody są szacunkowe, straty dochodów gmin spowodowane zniesieniem opłat za wydawanie dowodów osobistych natomiast będą samorządom rekompensowane.

Wobec braku chętnych do zabrania głosów w dyskusji przewodniczący komisji senator M. Witczak zgłosił wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek. Komisja przyjęła go jednogłośnie. Na sprawozdawcę komisji na posiedzenie Senatu wybrano senatora Zbigniewa Meresa.

W ostatnim punkcie posiedzenia komisja rozpatrywała ustawę o zmianie ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach. Omówił ją zastępca dyrektora Departamentu Prawnego w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów D. Dowiat-Urbański. Poinformował, że celem ustawy jest utworzenie archiwum wyodrębnionego prezesa Rady Ministrów, obejmującego zadania związane z obronnością i bezpieczeństwem państwa. Dyrektor D. Dowiat-Urbański podkreślił, że zasób tworzonego archiwum będą stanowić materiały archiwalne prezesa Rady Ministrów, Rady Ministrów i Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Przedstawicielka biura legislacyjnego nie zgłaszała uwag o charakterze legislacyjnym. Ustawa nie budziła też zastrzeżeń senatorów i nikt nie zgłosił się do dyskusji.

Wobec tego przewodniczący komisji senator M. Witczak zaproponował przyjęcie ustawy bez poprawek, wniosek został jednogłośnie przyjęty przez komisję. Na sprawozdawcę stanowiska komisji na posiedzenie Senatu wybrano senatora Sławomira Sadowskiego.

27 stycznia 2009 r.

Senatorowie z Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą zapoznali się z informacją na temat organizacji jubileuszu obchodów 65. rocznicy bitwy pod Monte Cassino.

Komisja już po raz kolejny zajęła się kwestią remontu cmentarza żołnierzy polskich i przygotowaniami do obchodów, przypadającej 18 maja br., rocznicy zwycięskiej bitwy żołnierzy 2. korpusu gen. Władysława Andersa.

"Polski cmentarz wojenny na Monte Cassino zostanie w sposób właściwy przygotowany do tegorocznych uroczystości 65. rocznicy bitwy" - zapewnił senatorów sekretarz generalny Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej Przewoźnik. Jak poinformował, udało się zakończyć najtrudniejszy etap przygotowania prac remontowych na cmentarzu, czyli zgromadzić niezbędną dokumentację techniczną w sprawie remontu generalnego, dotyczącą prac konserwatorskich, a także wzmocnienia murów i fundamentów czy nowego zagospodarowania zieleni. Jak powiedział A. Przewoźnik, dokumentacja zostanie jeszcze w tym tygodniu złożona we Włoszech. Jego zdaniem, na początku lutego powinna zostać uruchomiona procedura przetargowa, do marca powinny się zakończyć wszystkie procedury wewnętrzne i zostać wyłoniona firma, która wykona prace na cmentarzu. Sekretarz ROPWiM powiedział, że przewiduje, iż prace remontowe na cmentarzu powinny się rozpocząć w połowie marca. Do maja, jego zdaniem, zrealizowany powinien być pierwszy etap prac, czyli przygotowanie cmentarza wojennego do uroczystości 65. rocznicy bitwy o Monte Cassino.

"Skorzystaliśmy z opinii fachowców, bo takich opinii wymagają od nas służby włoskie. Rozważaliśmy wspólnie, czy nie będzie konieczności wymiany płyt nagrobnych, ale nie ma takiej konieczności" - zapewnił A. Przewoźnik. Jak podkreślił, wymienione zostaną tylko te płyty, "których nie da się skleić, odnowić, których żywot jest już przesądzony". Wymienić trzeba będzie od kilkunastu do kilkudziesięciu płyt. Wszystkie płyty będą natomiast czyszczone, konserwowane i zabezpieczone.

Do przedstawionej informacji sceptycznie odniosła się wicemarszałek Krystyna Bochenek, która wyraziła wątpliwość, czy do momentu rozpoczęcia obchodów uda się zakończyć pierwszy etap prac remontowych.

Odpowiadając, sekretarz ROPWiM zapewnił, że rada przeprowadzała już tego typu prace i - jego zdaniem - przewidywane terminy pozwolą na przygotowanie cmentarza Monte Cassino do obchodów rocznicowych. Dodał, że po zakończeniu uroczystości remont będzie kontynuowany. "W tym roku na remont cmentarza Monte Cassino przeznaczymy około miliona złotych" - powiedział A. Przewoźnik, zaznaczając, że "odbije się to finansowo na remontach cmentarzy na terenie kraju oraz na Wschodzie". Podkreślił, że Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa przygotowuje także pełną, zweryfikowaną listę pochowanych na cmentarzu Monte Cassino.

Obecny na posiedzeniu Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą zastępca kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Ciechanowski, poinformował, że urząd - jak co roku - przygotowuje się do organizacji uroczystych obchodów 65. rocznicy bitwy o Monte Cassino i już wkrótce zostanie powołany komitet organizacyjny. Jak stwierdził, ze względu na to, że jest to okrągła, 65. rocznica, uroczystość cieszy się większym zainteresowaniem kombatantów, przede wszystkim tych, którzy mieszkają w USA, Kanadzie i Anglii. Zapewnił jednocześnie, Urząd do Spraw Kombatantów i Osób represjonowanych zapewni im m.in. przelot i zakwaterowanie.

W drugiej części posiedzenia Komisja Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą rozpatrzyła wnioski o zlecenie zadań państwowych w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą.

Po wysłuchaniu informacji, przedstawionej przez dyrektora Biura Polonijnego Kancelarii Senatu Artura Kozłowskiego, i zapoznaniu się z opinią Kancelarii Senatu, dotyczącą wniosków kierowanych do komisji i Prezydium Senatu, senatorowie przyjęli opinię w tej sprawie wniosków o przyznanie dotacji z budżetu kancelarii, skierowaną do prezydium Izby:

1. Wnioski o zlecenie zadań o charakterze programowym i przyznanie dotacji na ich wykonanie.

• Stowarzyszenie "Wspólnota Polska" w Warszawie: pomoc Polonii i Polakom za granicą w 2009 r. Całkowity koszt realizacji zadania - 5 744 575,46 zł, postulowana kwota dotacji - 3 211 150,46 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek poprzeć, dotację zmniejszyć jednak do wysokości 2 620 103,57 zł.

• Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" w Warszawie: pomoc Polakom i Polonii za granicą w 2009 r. Całkowity koszt realizacji zadania - 531 224,77 zł, postulowana kwota dotacji - 531 224,77 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek poprzeć, dotację zmniejszyć jednak do kwoty 332 662,92 zł.
• Fundacja "Oświata Polska za Granicą" w Warszawie: pomoc rzeczowa dla Stowarzyszenia Polskiego w Wanda (Argentyna) i Kulturalno-Narodowej Organizacji "Polonia" z Republiki Chakasja (Rosja). Całkowity koszt realizacji zadania - 13 400 zł, postulowana kwota dotacji - 13 400 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek poprzeć.
• Towarzystwo Tradycji Akademickiej w Warszawie: prace konserwatorsko-renowacyjne w dawnym karcerze w Rydze. Całkowity koszt realizacji zadania - 179 028 zł, postulowana kwota dotacji - 149 796 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek odrzucić.
• Światowa Rada Badań nad Polonią w Warszawie: doposażenie organizacji polonijnej w profesjonalny sprzęt fotograficzny. Całkowity koszt realizacji zadania - 1200 zł, postulowana kwota dotacji - 1200 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek odrzucić.
• Stowarzyszenie "Wspólnota Polska" w Warszawie: pomoc Polonii i Polakom za granicą w 2009 r. Całkowity koszt realizacji zadania - 18 068 433,77 zł, postulowana kwota dotacji - 062 038,77 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek poprzeć, dotację zmniejszyć jednak do kwoty 3 817 902,46 zł.
• Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" w Warszawie: pomoc Polakom i Polonii za granicą w 2009 r. Całkowity koszt realizacji zadania - 96 629,21 zł, postulowana kwota dotacji - 96 629,21 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek poprzeć, dotację zmniejszyć jednak do kwoty 31 910,11 zł.
• Fundacja na rzecz Pomocy Dzieciom z Grodzieńszczyzny w Białymstoku: wsparcie działalności Wspólnoty Młodej Polonii. Całkowity koszt realizacji zadania - 14 200 zł, postulowana kwota dotacji - 8900 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek poprzeć.
• Fundacja "Oświata Polska za Granicą" w Warszawie: dofinansowanie zajęć "Klubu pod szczęśliwą koniczynką" w Irlandii. Całkowity koszt realizacji zadania - 23 060 zł, postulowana kwota dotacji - 23 060 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek odrzucić.
• Stowarzyszenie "Wspólnota Polska" w Warszawie: pomoc Polonii i Polakom za granicą w 2009 r. Całkowity koszt realizacji zadania - 62 351,63 zł, postulowana kwota dotacji - 56 651,63 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek odrzucić.
• Stowarzyszenie "Wspólnota Polska" w Warszawie: pomoc Polonii i Polakom za granicą w 2009 roku. Całkowity koszt realizacji zadania - 3 152 260,75 zł, postulowana kwota - 1 457 269,75 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek poprzeć, dotację zmniejszyć jednak do kwoty 851 374,85 zł.
• Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" w Warszawie: pomoc Polakom i Polonii za granicą w 2009 r. Całkowity koszt realizacji zadania - 331 348,33 zł, postulowana kwota dotacji 331 348,33 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek poprzeć, dotację zmniejszyć jednak do kwoty 201 011,24 zł.
• Stowarzyszenie doradców Gospodarczych PRO AKADEMIA w Łodzi: wsparcie organizacji polonijnych na Wschodzie poprzez pomoc w pozyskiwaniu funduszy europejskich i lokalnych oraz współdziałanie z organizacjami polonijnymi w Europie i obu Amerykach. Całkowity koszt realizacji zadania - 345 020 zł, postulowana kwota dotacji - 225 120 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek odrzucić.
• Fundacja Pomocy Wzajemnej BARKA w Poznaniu: Centrum Ekonomii Społecznej w Londynie. Całkowity koszt realizacji zadania - 1 280 350 zł, postulowana kwota dotacji - 977 950,00 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek odrzucić.
• Stowarzyszenie "Wspólnota Polska" w Warszawie: pomoc Polonii i Polakom za granicą w 2009 roku. Całkowity koszt realizacji zadania - 2 102 712,94 zł, postulowana kwota dotacji - 1 456 392,94 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek poprzeć, dotację zmniejszyć jednak do kwoty 827 743, 83 zł.
• Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" w Warszawie: pomoc Polakom i Polonii za granicą w 2009 roku. Całkowity koszt realizacji zadania - 2 944 258,45 zł, postulowana kwota dotacji - 2 944 258,45 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek poprzeć, dotację zmniejszyć jednak do kwoty 240 022,46 zł. Jednocześnie komisja zaproponowała, aby odłożyć do następnego posiedzenia 3 lutego br. wniosek dotyczący dofinansowania I Światowego Zjazdu Wilniuków i zwrócić się do prezesa "Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie" o maksymalne uszczegółowienie kosztorysu. Komisja zaproponowała rozważenie zwiększenia tej dotacji z 2% rezerwy.
• Fundacja SEMPER POLONIA W Warszawie: działania Fundacji SEMPER Polonia na rzecz Polonii i Polaków na Granicą w 2009 roku. Całkowity koszt realizacji zadania - 598 778 zł, postulowana kwota dotacji - 444 945 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek poprzeć, dotację zmniejszyć jednak do kwoty 282 022,48 zł.
• Europejska Wspólnota Gospodarcza Polonii w Warszawie: Europejskie Fora Branżowych związków polonijnych. Całkowity koszt realizacji zadania - 700 000 zł, postulowana kwota dotacji - 609 000 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek odrzucić.
• Europejska Wspólnota Gospodarcza Polonii w Warszawie: Europejskie Targi Przedsiębiorczości Polonijnej. Całkowity koszt realizacji zadania - 210 100 zł, postulowana kwota dotacji - 182 787 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek odrzucić.
• Europejska Wspólnota Gospodarcza Polonii w Warszawie: Europejski Zjazd Polonii i Polaków. Całkowity koszt realizacji zadania - 215 000 zł, postulowana kwota dotacji - 187 050 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek odrzucić.
• Kujawsko-Pomorska Izba Lekarska w Toruniu: VII Światowy Kongres Polonii Medycznej. Całkowity koszt realizacji zadania - 1 130 000 zł, postulowana kwota dotacji - 250 000 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek poprzeć, dotację zmniejszyć jednak do kwoty 125 000 zł.
• Fundacja "Oświata Polska za Granicą" w Warszawie: dofinansowanie imprez polonijnych środowisk polskich w Trypolisie i Benghazi (Libia). Całkowity koszt realizacji zadania - 4500 zł, postulowana kwota dotacji - 4500 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek poprzeć.
• Małopolskie Forum Współpracy z Polonią w Tarnowie: XVII Światowe Forum Mediów Polonijnych Tarnów-Śląsk 2009. Całkowity koszt realizacji zadania - 448 500 zł, postulowana kwota dotacji - 85 000 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek odłożyć.
• Polski Komitet Olimpijski w Warszawie: Jubileuszowy XX Światowy Polonijny Sejmik Olimpijski. Całkowity koszt realizacji zadania - 259 000 zł, postulowana kwota dotacji - 84 000 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek odrzucić.

II. Wnioski o zlecenie zadań o charakterze programowym polegających na zakupie środków

trwałych i przyznanie dotacji na ich wykonanie.

• Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" w Warszawie: pomoc Polonii i Polakom za granicą w roku 2009 - zakup środków trwałych. Całkowity koszt realizacji zadania - 720 775,51 zł, postulowana kwota dotacji - 720 775,51 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek poprzeć, dotację zmniejszyć jednak do kwoty 376 811,22 zł.
• Stowarzyszenie Współpracy ze Wschodem MEMORAMUS w Poznaniu: pomoc rzeczowa dla domu Polskiego w Smoleńsku. Całkowity realizacji zadania - 17 000 zł, postulowana kwota dotacji - 17 000 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek odrzucić.
• Światowa Rada Badań nad Polonią w Warszawie: doposażenie organizacji polonijnej w profesjonalny sprzęt komputerowy i fotograficzny. Całkowity koszt realizacji zadania - 3900 zł, postulowana kwota dotacji - 3900 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek odrzucić.
• Światowa Rada Badań nad Polonią w Warszawie: doposażenie Światowej Rady Badań nad Polonią w profesjonalny sprzęt komputerowy. Całkowity koszt realizacji zadania - 4500 zł, postulowana kwota dotacji - 3500 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek odrzucić.
• Fundacja Młodej Polonii Polska-Europa-Świat w Warszawie: zakup laptopa dla Studia Akademii Literatury i Języka Polskiego dla Szkółek Polonijnych. Całkowity koszt realizacji zadania - 3849 zł, postulowana kwota dotacji - 3849 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek odrzucić.
• Fundacja SEMPER POLONIA w Warszawie: promocja filmu polskiego na Zaolziu wyposażenie w sprzęt. Całkowity koszt realizacji zadania - 23 469 zł, postulowana kwota dotacji - 23 469 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek poprzeć.
• Stowarzyszenie Muzyczne BRZMIENIA w Poznaniu: zakup środków trwałych. Całkowity koszt realizacji zadania - 8500 zł, postulowana kwota dotacji - 8500 zł. Komisja zaproponowała, aby wniosek poprzeć.

Odbyło się wspólne posiedzenie Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji.

Obrady otworzył senator Bohdan Paszkowski, który zaproponował, by przed przystąpieniem do rozpatrywania pierwszego punktu porządku dziennego Komisja Ustawodawcza wycofała swój projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (druk senacki nr 346), ponieważ materia będącą przedmiotem tej inicjatywy została już uregulowana w ustawie z 5 grudnia ub.r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. W wyniku głosowania Komisja Ustawodawcza jednomyślnie poparła zgłoszony wniosek.

Następnie połączone komisje przystąpiły do pierwszego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (druk senacki nr 368). Rozpatrywany projekt, realizujący wyrok Trybunału Konstytucyjnego, wniosła Komisja Ustawodawcza, którą reprezentował senator B. Paszkowski. Jak poinformował, projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do orzeczenia trybunału z 16 czerwca ub.r., stwierdzającego niezgodność z konstytucją art. 117 § 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego. Senator omówił przedmiot i istotę rozstrzygnięcia podjętego przez trybunał. Wskazał także podmioty, które przedstawiły opinie na jego temat.

W swoim projekcie Komisja Ustawodawcza, mając na uwadze konieczność wykonania tego wyroku i kierując się brzmieniem sentencji wyroku oraz motywami jego uzasadnienia, zaproponowała nadanie nowego brzemienia art. 117 § 1. W opinii wnioskodawcy, przepis ten powinien posługiwać się pojęciem strony bez dalszego doprecyzowania, kategoryczna wypowiedź trybunału wskazuje bowiem, że w odniesieniu do wszystkich stron - bez względu na to, czy zostały zwolnione od kosztów sądowych mocą ustawy, czy korzystają z takiego zwolnienia za sprawą postanowienia sądu, czy wreszcie w ogóle nie ubiegały się o zwolnienie od opłat sądowych lub wydatków albo przedmiotowego zwolnienia im odmówiono - muszą być stosowane te same przesłanki. Jednocześnie komisja pozostawiła określenie trybu zgłaszania wniosków o ustanowienie adwokata bądź radcy prawnego oraz dodała postanowienie, nakładające na wnioskodawcę obowiązek złożenia oświadczenia obejmującego dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, jako że jest to środek dowodowy umożliwiający ocenę statusu majątkowego strony ubiegającej o przyznanie pomocy prawnej z urzędu. Aktualnie uregulowanie takie zawiera art. 117 § 6 k.p.c..

Uznano także, że wraz z nowelizacją art. 117 § 1 k.p.c. niezbędna jest też zmiana treści art. 117 § 4 k.p.c. To właśnie w tej jednostce redakcyjnej wymienione zostaną przesłanki, od spełnienia których uzależniona ma być możliwość uwzględnienia wniosku zgłoszonego na zasadzie § 1, a zatem kryterium majątkowe i kryterium potrzeby ustanowienia fachowego pełnomocnika procesowego w okolicznościach konkretnej sprawy. Chodzi więc o ujęcie w jednym przepisie tych kwestii, których obecnie dotyczą § 4 i § 7.

W opinii wnioskodawcy, proponowana nowelizacja pełnić będzie nadto funkcję porządkującą. Wobec jednolitego uregulowania w art. 117 § 1 k.p.c. praw stron nieobjętych ustawowym "przywilejem" zwolnienia od kosztów, a także tych, których to dotyczy, pozbawione jakiegokolwiek sensu normatywnego byłoby pozostawienie art. 117 § 6 k.p.c., regulującego sytuację tych ostatnich. Przepis ten należy więc uchylić, podobnie zresztą jak funkcjonalnie z nim związany § 7.

Proponowana ustawa nie powoduje skutków finansowych dla budżetu państwa i jest zgodna z prawem Unii Europejskiej.

Podczas posiedzenia wiceminister sprawiedliwości Zbigniew Wrona poinformował senatorów, że resort przygotował własny projekt nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, zawierający m.in. regulacje dotyczące uzyskania nieodpłatnej pomocy prawnej w postępowaniu cywilnym. Zdaniem wiceministra, porównując oba projekty, należy stwierdzić, że projekt wypracowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości zawiera bardziej szczegółowe regulacje. Projekt senacki nie różnicuje przesłanek uzyskania pomocy prawnej w zależności od tego, czy wnosząca o to strona jest osobą fizyczną czy prawną. Projekt Komisji Ustawodawczej nie przewiduje opracowania wzoru oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osób składających taki wniosek. Jak stwierdził wiceminister Z. Wrona, projekt senacki wydaje się kierunkowo dobry, lecz propozycja rządowa jest bardziej kompleksowa.

Przedstawicielka Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu powiedziała, że kształt senackiej inicjatywy uwarunkowało brzmienie art. 85 Regulaminu Senatu. Zgodziła się, że rozwiązanie zaproponowane w projekcie rządowym, dotyczące różnicowania przesłanek uzyskania pomocy prawnej w zależności od tego, czy stroną wnoszącą o to jest osoba fizyczna czy prawna, to lepsze rozwiązanie niż propozycja senacka.

W trakcie dyskusji senator B. Paszkowski zgłosił poprawkę, polegającą na rozróżnieniu podmiotów ubiegających się o uzyskanie pomocy prawnej na osoby fizyczne oraz prawne i jednostki organizacyjne. W wyniku głosowania proponowana zmiana została jednomyślnie zaaprobowana przez połączone komisje. Na sprawozdawcę podczas drugiego czytania projektu powołano senatora B. Paszkowskiego. Ustalono, że zaproponuje on Senatowi przyjęcie projektu nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego wraz z zaakceptowaną zmianą.

W kolejnym punkcie porządku dziennego połączone komisje przystąpiły do rozpatrywania projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny wykonawczy, zgłoszonego przez Komisję Ustawodawczą. W imieniu inicjatorów nowelizacji głos zabrał senator Marek Trzciński. Jak poinformował, projekt - zawarty w druku senackim nr 348 - stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 26 maja ub.r., stwierdzającego niezgodność z konstytucją przepisu art. 248 § 1 ustawy z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy.

Przewodniczący obradom senator B. Paszkowski przypomniał, że projekt był poddany konsultacjom społecznym.

Obecny na posiedzeniu wiceminister sprawiedliwości Z. Wrona poinformował senatorów, że w celu wykonania przedmiotowego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w jego ministerstwie przygotowano odpowiedni projekt ustawy, który znajduje się obecnie na etapie uzgodnień wewnątrzresortowych. Następnie omówił różnice między obu projektami. Jak wskazał wiceminister, projekt senacki posługuje się przepisami o charakterze klauzuli generalnej, co powoduje, że proponowany w nim przepis nie spełni wymaganego przez trybunał kryterium jasności i jednoznaczności.

Podczas dyskusji senator Krzysztof Piesiewicz zaproponował, aby komisje zawiesiły postępowanie nad rozpatrywanym projektem na 30 dni, a po upływie tego terminu wystąpiły do ministra sprawiedliwości o informację na temat stanu wykonania przedmiotowego wyroku Trybunału Konstytucyjnego. W wyniku głosowania wniosek senatora K. Piesiewicza przyjęto jednogłośnie.

Mając na uwadze konieczność wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 26 maja ub.r. i kierując się brzmieniem sentencji wyroku oraz motywami jego uzasadnienia, Komisja Ustawodawcza zaproponowała w swoim projekcie, aby nowelizacja kodeksu karnego wykonawczego polegała na wprowadzeniu przepisów statuujących wprawdzie odstępstwo od zasady ustanowionej w art. 110 § 2 zd. 1, zawierających jednak niezbędne gwarancje. Dzięki temu nowej regulacji nie można by wykorzystywać jako leku na bolączki polskiego sytemu penitencjarnego. Pełniłaby ona wyłącznie funkcję swoistego zabezpieczenia na wypadek nieprzewidzianych sytuacji, mających charakter zdarzeń krótkotrwałych, np. wyłączenia z użytkowania części zakładu karnego wskutek klęski żywiołowej lub awarii.

Spośród wspomnianych wyżej mechanizmów gwarancyjnych, wykluczających możliwość niedotrzymywania w dłuższej perspektywie czasowej ustawowego metrażu celi mieszkalnej, na uwagę zasługuje przede wszystkim przesłanka "wyjątkowego wypadku, uzasadnionego szczególnymi okolicznościami". Posłużenie się taką formułą kładzie akcent na ekstraordynaryjny charakter instrumentu, pozwalającego na odejście od zasady 3 m² na każdego osadzonego. Ponadto, stosownie do sformułowanych przez trybunał postulatów de lege ferenda, precyzyjnie określono:

1. maksymalny okres, na jaki możliwe będzie zakwaterowanie skazanego w warunkach odbiegających od standardu wyznaczonego na mocy art. 110 § 2 zd. 1 kodeksu karnego wykonawczego (punkt odniesienia powinna stanowić tu norma determinująca maksymalny czas umieszczenia skazanego w celi izolacyjnej w związku z dopuszczeniem się przez niego przekroczenia dyscyplinarnego);
2. dolna granica, do jakiej ewentualnie dopuszczalne będzie zmniejszenie powierzchni celi przypadającej na każdego osadzonego;
3. sposób rekompensowania skazanemu czasowego umieszczenia go w celi mieszkalnej, której metraż - w przeliczeniu na osobę - jest mniejszy niż 3 m² (postanowienie to, z jednej strony, wyjdzie naprzeciw wymogom wypracowanym na gruncie art. 3 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, czyli tzw. acquis humanitaire, z drugiej zaś - będzie sprzyjać rozładowaniu frustracji oraz napięć między osobami przebywającymi przez pewien czas w celi mieszkalnej o mniejszej powierzchni;
4. odstęp czasowy, jaki będzie musiał zostać zachowany pomiędzy kolejnymi wypadkami stosowania przedmiotowego uregulowania w stosunku do tego samego skazanego.

Kompetencję do podejmowania decyzji w omawianym zakresie w projekcie pozostawiono dyrektorom poszczególnych zakładów karnych i aresztów śledczych, jako że Trybunał Konstytucyjny nie doszukał się elementu niekonstytucyjności w przyznaniu wymienionym organom możności decydowania o umieszczeniu skazanego w celi niespełniającej kryterium 3 m². Jedynie przedłużenie pierwszego terminu, na jaki zastosowano wobec danego skazanego instytucję umieszczenia w celi mieszkalnej o zmniejszonym metrażu, wymagać będzie zgody sędziego penitencjarnego, a więc organu powołanego do sprawowania nadzoru nad legalnością i prawidłowością wykonywania kar i środków skutkujących pozbawieniem wolności.

Zaproponowano przy tym, by opisywane regulacje znalazły się w jednostkach redakcyjnych dodanych bezpośrednio po przepisie art. 110 § 2 k.k.w. Za sprawą takiej systematyki dodatkowo uwidoczniona zostanie relacja: zasada - wyjątek. Oprócz tego, zdaniem wnioskodawców, celowe jest zamieszczenie w tym miejscu upoważnienia ustawowego do wydania rozporządzenia w sprawie trybu postępowania dyrektorów jednostek penitencjarnych w zakresie organizowania dodatkowych miejsc zakwaterowania. Zachodzi bowiem oczywisty związek między potrzebą podejmowania wymienionych działań przez organy kierujące poszczególnymi jednostkami penitencjarnymi a koniecznością reagowania na szczególne, nieprzewidziane zdarzenia, uniemożliwiające właściwe rozlokowanie osadzonych i wywołujące istotne trudności w tym zakresie. W konsekwencji nowelizacji poddany musi zostać także art. 248 § 2 k.k.w., gdyż aktualnie to właśnie ten przepis upoważnia ministra sprawiedliwości do stanowienia norm określających sposób postępowania dyrektorów zakładów karnych i aresztów śledczych w razie niemożności kwaterowania osadzonych zgodnie z normą powierzchniową.

Wyeliminowanie z systemu prawnego unormowania objętego art. 248 § 1 k.k.w. spowoduje, że odesłanie, zawarte w art. 151 § 1 k.k.w., stanie się puste. Ponieważ jednak dotyczy ono przekroczenia przez liczbę osadzonych w zakładach karnych lub aresztach śledczych ogólnej pojemności tych zakładów w skali kraju, a zatem okoliczności, o której nadal będzie mowa w art. 248 § 2 k.k.w., zasadna staje się zmiana dotychczasowego brzmienia powołanego art. 151 § 1 i poprzez wprowadzenie w nim zwrotu odsyłającego do art. 248 § 2 k.k.w.

Jak napisano w uzasadnieniu rozpatrywanego projektu, proponowana nowelizacja powoduje skutki finansowe dla budżetu państwa, związane z koniecznością przygotowania dodatkowych cel mieszkalnych dla osób osadzonych. Jest też zgodna z prawem Unii Europejskiej.

Na zakończenie wspólnego posiedzenia Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Komisji Ustawodawczej przeprowadzono pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego (druk senacki nr 347).

Projekt, realizujący wyrok Trybunału Konstytucyjnego, przedstawił reprezentant wnioskodawcy - Komisji Ustawodawczej - senator Krzysztof Kwiatkowski. Jak poinformował, stanowi on wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do orzeczenia trybunału z 3 czerwca ub.r. Następnie senator omówił przedmiot i istotę rozstrzygnięcia trybunału.

W swoim wyroku Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z konstytucją art. 156 § 5 ustawy - Kodeks postępowania karnego "w zakresie, w jakim umożliwia arbitralne wyłączenie jawności tych materiałów postępowania przygotowawczego, które uzasadniają wniosek prokuratora w przedmiocie tymczasowego aresztowania".

Mając na uwadze konieczność wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego, kierując się brzmieniem sentencji wyroku oraz motywami jego uzasadnienia, w przedstawionym projekcie Komisja Ustawodawcza zaproponowała, by zmiana ustawy - Kodeks postępowania karnego polegała na stworzeniu instytucjonalnych gwarancji dostępu do części akt postępowania przygotowawczego dla podejrzanego (jego obrońcy). Chodzi o te akta, które uzasadniają zastosowanie albo przedłużenie wobec podejrzanego tymczasowego aresztowania. W aktualnym stanie prawnym udostępnienie akt sprawy na tym etapie jest uwarunkowane zgodą prokuratora.

W związku z tym ustawę - Kodeks postępowania karnego uzupełniono o przepisy expressis verbis statuujące prawo podejrzanego (jego obrońcy) do zapoznania się z aktami sprawy także w postępowaniu przygotowawczym. Jak stwierdzono w uzasadnieniu projektu, projekt nie powoduje skutków finansowych dla budżetu państwa i jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.

Wiceminister sprawiedliwości Z. Wrona powiedział, że w Ministerstwie Sprawiedliwości został przygotowany projekt zmian kodeksu postępowania karnego, będący obecnie na etapie konsultacji społecznych. Ma on na celu wykonanie w pełnym zakresie przedmiotowego wyroku trybunału poprzez wprowadzenie takiego stanu prawnego, uwzględniającego także wskazówki zawarte w jego uzasadnieniu. Następnie wiceminister omówił różnice między projektem rządowym a senackim.

W trakcie dyskusji senator K. Kwiatkowski zaproponował poprawkę do art. 250 § 3a. W wyniku głosowania połączone komisje jednomyślnie przyjęły zaproponowaną zmianę. Na sprawozdawcę podczas drugiego czytania projektu nowelizacji kodeksu postępowania karnego wytypowano senatora B. Paszkowskiego. Ustalono, że zarekomenduje on Izbie przyjęcie projektu wraz z zaaprobowaną poprawką.

Podczas posiedzenia Komisji Ustawodawczej rozpatrzono wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 5 maja 2004 r., dotyczący ustawy - Prawo prasowe (sygn. akt P 2/03).

Orzeczenie omówiła przedstawicielka Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu Katarzyna Konieczko. Jak wyjaśniła, trybunał orzekł o niezgodności z konstytucją art. 46 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 6 prawa prasowego w zakresie, w jakim - nie definiując pojęcia sprostowania i odpowiedzi - zakazuje on pod groźbą kary komentowania tekstu sprostowania w tym samym numerze lub audycji, w której sprostowanie to zostało opublikowane, przez to, że nie zachowuje wymaganej precyzji określenia znamion czynu zagrożonego karą.

Formuła rozstrzygnięcia, z jakiej skorzystał Trybunał Konstytucyjny w tym wyroku, powoduje, że z dniem jego ogłoszenia depenalizacji uległ wyłącznie zakaz komentowania sprostowania w tym samym numerze lub audycji, w której wypowiedź ta została zamieszczona. Skoro więc niezgodność z konstytucją nie dotyczy pozostałych elementów normy prawnokarnej wywodzonej z art. 46 ust. 1 prawa prasowego, odpowiedzialnością karną nadal może skutkować uchylanie się od publikacji sprostowania lub odpowiedzi czy też naruszenie innych warunków sprecyzowanych w art. 32 i art. 33. Dlatego w analizowanym orzeczeniu nie można mówić o powstaniu luki prawnej, która wymagałaby niezwłocznej interwencji ustawodawcy.

Stwierdzenie, iż zainicjowanie prac legislacyjnych w tym zakresie nie jest bezwzględnie konieczne znajduje także wsparcie w następującym fragmencie uzasadnienia rozpatrywanego orzeczenia: "Niniejszy wyrok trybunału nie stoi na przeszkodzie temu, by naruszenie zakazu natychmiastowego komentowania sprostowania stanowiło podstawę odpowiedzialności cywilnej, jaką - w świetle art. 38 ust. 1 prawa prasowego - za naruszenie prawa spowodowane opublikowaniem danego materiału prasowego ponosi m.in. redaktor naczelny. Bez względu bowiem na dokonane przez Trybunał Konstytucyjny ustalenie, że przedmiotem ochrony, któremu służy nakaz publikacji sprostowania, jest prawda materialna, zaś odpowiedzi - dobra osobiste osób trzecich, nie może być wątpliwości co do tego, że do naruszenia dóbr osobistych może prowadzić również opublikowanie informacji w postaci komentarza. Równoczesne opublikowanie sprostowania i dotyczącego jego treści komentarza może więc spowodować naruszenie dóbr osobistych". Jak to zostało już wyżej podniesione, opublikowanie komentarza wbrew zakazowi ustanowionemu w art. 32 ust. 6 prawa prasowego nie może zatem rodzić aktualnie odpowiedzialności karnej, lecz wciąż możliwe jest dochodzenie z tego tytułu roszczeń cywilnoprawnych na podstawie art. 24 oraz art. 448 ustawy - Kodeks cywilny, niezależnie od korzystania z uprawnień przewidzianych w art. 39 ust. 1 prawa prasowego.

Nie bez znaczenia pozostaje fakt wystąpienia z inicjatywą ustawodawczą przez inny konstytucyjnie legitymowany podmiot (poselski projekt nowelizacji - druk 845) i to tym bardziej, że toczące się w Sejmie prace legislacyjne zostały zakrojone stosunkowo szeroko, a zwłaszcza że ich celem jest także stworzenie spójnego oraz klarownego mechanizmu, dzięki któremu zainteresowani będą mogli skutecznie reagować na dotyczące ich publikacje prasowe, poszczególne redakcje uzyskają natomiast możliwość prowadzenia dalszej polemiki stosownie do prawa zagwarantowanego w art. 54 ustawy zasadniczej.

Wobec powyższego zastępca przewodniczącego komisji senator Bohdan Paszkowski przedstawił wniosek, aby komisja nie wnosiła o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w sprawie wykonania rozpatrywanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego.

Komisja jednogłośnie przyjęła przedstawiony wniosek (4 głosy za).

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia Komisji Ustawodawczej przedstawicielka senackiego biura legislacyjnego K. Konieczko omówiła wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 10 lipca 2000 r. dotyczący ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (sygn. akt SK 12/99). Wyjaśniła, że trybunał orzekł o niezgodności z konstytucją art. 1 kodeksu postępowania cywilnego rozumianego w ten sposób, iż w zakresie pojęcia "sprawy cywilnej" nie mogą się mieścić roszczenia dotyczące zobowiązań pieniężnych, których źródło stanowi decyzja administracyjna.

Zgodnie z art. 190 ust. 3 konstytucji wyrok wywołał skutki prawne z dniem publikacji (17 lipca 2000 r.). Trybunał nie podjął w tym wypadku decyzji o odsunięciu w czasie terminu utraty mocy obowiązującej zakwestionowanej normy. W uzasadnieniu swego orzeczenia nie zawarł wskazówek legislacyjnych dla ustawodawcy, jakkolwiek formuła rozstrzygnięcia, z jakiej Trybunał Konstytucyjny skorzystał w niniejszej sprawie (wyrok interpretacyjny), nakazuje w tym wypadku rozważenie potrzeby podjęcia prac legislacyjnych.

Analiza postanowień, jak również innego rodzaju orzeczeń wydanych po 17 lipca 2000 r. (data publikacji rozstrzygnięcia w sprawie SK 12/99), prowadzi do wniosku, że wyrok trybunału został recypowany przez organy wymiaru sprawiedliwości - widać to zwłaszcza w wypowiedziach judykatury oraz w orzecznictwie Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ta linia orzecznicza jest nadal kontynuowana.

Powyższe prowadzi do wniosku, że mimo, iż dotychczas nie doszło do zmiany brzmienia art. 1 k.p.c., sądy dokonują jego wykładni w sposób czyniący zadość wymogom konstytucyjnym. Wydaje się zatem, że względy pewności i transparentności prawa nie sprzeciwiają się pozostaniu przy dotychczasowej postaci językowej tego przepisu.

Niezależnie od tego należy w tym miejscu przypomnieć, że od 1 stycznia 2004 r. do procedury cywilnej wprowadzony został przepis art. 199¹, którego sens polega na przeciwdziałaniu automatycznemu odrzucaniu pozwów jedynie z tego powodu, że określona sprawa nie jest "sprawą cywilną" w rozumieniu art. 1 k.p.c. i nie została powierzona do rozpoznania przez sąd powszechny. Omawiana regulacja wychodzi naprzeciw obawom, które legły u podłoża sprawy SK 12/99, i którym to Trybunał Konstytucyjny dał również wyraz w swoim wywodzie. Art. 199¹ k.p.c. stanowi gwarancję, że sąd powszechny zajmie się sprawą, której rozpatrzenie w stosownym trybie okaże się niemożliwe z uwagi na błędne rozstrzygnięcie czy to organu administracji publicznej, czy też sądu administracyjnego. Dzięki temu wyeliminowane zostało ryzyko wystąpienia sytuacji patowej, w której żaden z organów państwa nie uważałby się właściwym do weryfikacji zarzutów stawianych przez jednostkę bądź orzeczenia o jej roszczeniach. W związku z tym K. Konieczko stwierdziła, że wystąpienie z propozycją nowelizacji art. 1 k.p.c. należy uznać za zbędne.

Po zapoznaniu się z przedstawioną informacją zastępca przewodniczącego Komisji Ustawodawczej senator B. Paszkowski zgłosił wniosek, aby komisja nie wnosiła o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w sprawie wykonania rozpatrzonego wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Komisja jednogłośnie przyjęła przedstawiony wniosek (4 głosy za).

Następnie przystąpiono do rozpatrzenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 21 października 2008 r., dotyczącego ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe" (sygn. akt P 2/08). Jak wyjaśnił przedstawiciel senackiego biura legislacyjnego Marek Jarentowski, trybunał orzekł o niezgodności art. 81 ust. 5 ustawy z 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe" z art. 2 i art. 165 konstytucji oraz z art. 4 ust. 2 i 6 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego, sporządzonej w Strasburgu dnia 15 października 1985 r.

Uchwalona w 2000 r. ustawa o komercjalizacji PKP zawierała przepis (art. 81 ust. 1), który stanowił, iż w latach 2003-2006 PKP przekaże gminom niesprzedane osobom je zajmującym budynki lub lokale mieszkalne wraz z gruntem i infrastrukturą techniczną. Jednocześnie art. 81 ust. 5 zd. pierwsze stanowił, że "PKP SA przysługuje w stosunku do gminy roszczenie o zawarcie umowy przekazania nieruchomości". Przepis ten pozwalał więc PKP pozbywać się we wskazanym okresie zbędnych nieruchomości na rzecz gmin. Wola gminy, jej możliwości finansowe i organizacyjne związane z przejęciem tych nieruchomości na własność nie miały znaczenia.

Oprócz wskazanego okresu (2003-2006) PKP może również przekazywać gminom zbędne nieruchomości, choć już na ogólnych, cywilnoprawnych zasadach, co oznacza, że gmina nie ma obowiązku przejąć niechcianych nieruchomości.

Zakwestionowany art. 81 ust. 5, jak i cały art. 81 ustawy miał charakter przepisu czasowego, a zarazem szczególnego. Jego derogacja, będąca konsekwencją wyroku Trybunału Konstytucyjnego, nie powoduje luk w prawie. PKP może nadal przekazywać gminom zbędne nieruchomości, lecz już na ogólnych zasadach, tzn. za zgodą organów gminy. Wyrok nie wymaga więc wykonania.

Wobec powyższego zastępca przewodniczącego Komisji Ustawodawczej senator B. Paszkowski przedstawił wniosek, aby komisja nie wnosiła o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w sprawie wykonania rozpatrzonego wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Komisja jednogłośnie przyjęła przedstawiony wniosek (4 głosy za).

Podczas posiedzenia rozpatrzono także wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 13 maja 2002 r., dotyczący ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (sygn. akt SK 32/01). Orzeczenie omówił przedstawiciel senackiego biura legislacyjnego M. Jarentowski. Jak wyjaśnił, trybunał orzekł o niezgodności art. 72 ust. 3 zd. 3 ustawy z 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, rozumianego jako wyłączający dopuszczalność wznowienia postępowania, z art. 45 ust. 1 oraz z art. 77 ust. 2 konstytucji.

Przedmiotowy art. 72 ordynacji przewidywał przyśpieszone procesy cywilne w sprawach dotyczących nieprawdziwych informacji o kandydatach na radnych lub komitetach wyborczych (ust. 1). Sąd okręgowy, który ma obowiązek rozpoznać wniosek w ciągu 24 godzin w trybie nieprocesowym (ust. 2), może orzec m.in. zakaz rozpowszechniania takich informacji lub ich sprostowanie. Na postanowienie sądu okręgowego można złożyć zażalenie w ciągu 24 godzin od jego wydania. Sąd apelacyjny rozpoznaje zażalenie w ciągu 24 godzin (ust. 3).

Artykuł 72 ust. 3 zdanie 3 stanowi, że na postanowienie sądu apelacyjnego nie przysługuje środek zaskarżenia i podlega ono natychmiastowemu wykonaniu.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, wykładnia językowa art. 72 ust. 3 zd. 3 ordynacji wskazuje, że wyklucza on dopuszczalność skargi kasacyjnej od wyroku sądu apelacyjnego. Nie wypowiada się zaś w przedmiocie wznawiania postępowania w wypadku określonym w dziale VI kodeksu postępowania cywilnego. Zakwestionowany przepis jest więc z konstytucją zgodny. Biorąc jednak pod uwagę, że odmienna wykładnia została przyjęta w orzeczeniu sądowym, a oceniany przepis został zaskarżony skargą konstytucyjną, a Trybunał Konstytucyjny orzekł o jego niekonstytucyjności w rozumieniu nadanym mu przez praktykę orzeczniczą. Tylko bowiem orzeczenie o niekonstytucyjności przepisu prawa stanowi podstawę do wznowienia postępowania.

Dzięki sentencji tego orzeczenia - stwierdzającej niezgodność z konstytucją kwestionowanego przepisu, lecz tylko w rozumieniu, jakie nadały mu sądy, podmiot wnoszący skargę konstytucyjną będzie więc miał podstawę do wznowienia postępowania.

Zdaniem przedstawiciela senackiego biura legislacyjnego, jeśli praktyka sądowa uwzględni rozumienie przepisu zgodnie z sentencją wyroku Trybunału Konstytucyjnego, wyrok nie wymaga wykonania. Brak innych skarg wskazuje na prawidłowe rozumienie przepisu w praktyce sądowej.

Wobec powyższego zastępca przewodniczącego Komisji Ustawodawczej senator B. Paszkowski przedstawił wniosek, aby komisja nie wnosiła o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w sprawie wykonania tego wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Komisja jednogłośnie przyjęła przedstawiony wniosek (4 głosy za).

Kolejny rozpatrywany wyrok Trybunału Konstytucyjnego omówił przedstawiciel senackiego biura legislacyjnego Zbigniew Gromek. W wyroku z 14 października 2008 r., dotyczącym ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (sygn. akt SK 6/07) Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności art. 18 § 1 pkt 6 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w zakresie, w jakim pomija jako podstawę wyłączenia sędziego od udziału w orzekaniu w postępowaniu sądowym toczącym się po wznowieniu postępowania administracyjnego jego wcześniejszy udział w orzekaniu w sprawie dotyczącej decyzji wydanej we wznawianym postępowaniu administracyjnym z art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Trybunał uznał, że art. 18 § 1 pkt 6 ustawy nie obejmuje wszystkich przesłanek wyłączenia sędziego, które winien on zawierać z uwagi na konstytucyjne wymogi służące realizacji zasady niezawisłości i bezstronności sędziów. Jako okoliczność powodującą wyłączenie sędziego z mocy prawa w sprawach dotyczących wznowienia postępowania administracyjnego ustawa powinna wskazać również wcześniejszy udział sędziego w wydaniu orzeczenia w sprawie dotyczącej decyzji wydanej we wznawianym postępowaniu administracyjnym. W związku z powyższym w ramach wykonania wyroku Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu zaproponowało, aby w art. 18 § 1 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi po pkt 6 dodać pkt 6a w brzmieniu: dotyczących wznowienia postępowania administracyjnego, jeśli wcześniej brał udział w wydaniu orzeczenia w sprawie dotyczącej decyzji wydanej we wznawianym postępowaniu administracyjnym. Zaproponowany zapis stanowi przytoczenie z uzasadnienia wyroku trybunału.

W dyskusji wątpliwości senatora Leona Kieresa budził zaproponowany zapis w zakresie określenia decyzji sędziego przy rozpoznawaniu sprawy. Zdaniem senatora, istnieje obawa, że sędzia nie będzie podlegał wyłączeniu, jeśli nie orzekał w przedmiocie wniosku o wznowienie postępowania, a nie brał udziału w merytorycznym rozpoznaniu sprawy.

W związku ze zgłoszonymi wątpliwościami senator B. Paszkowski ogłosił przerwę w rozpatrywaniu rozpatrywanego wyroku w celu ustalenia przez biuro legislacyjne ewentualnego nowego rozwiązania stanowiącego wykonanie tego orzeczenia.

Następnie zastępca przewodniczącego Komisji Ustawodawczej zaproponował, aby komisja wycofała projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami (druk senacki 283), gdyż materia będącą przedmiotem tego projektu została już uregulowana w ustawie z 9 stycznia br. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami (druk sejmowy 1412 i 1477; druk senacki 419). Ustawa ta będzie przedmiotem posiedzenia plenarnego Senatu w dniach 4-5 lutego br. W głosowaniu wniosek przyjęto jednomyślnie.

Senator B. Paszkowski zaproponował także, aby Komisja Ustawodawcza wycofała projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk senacki 285), gdyż materia będącą przedmiotem tego projektu została już uregulowana w ustawie z 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. 2008, Nr 209, poz. 1316). Wniosek Komisja Ustawodawcza przyjęła jednogłośnie.