W Kielcach, w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, odbyło się wyjazdowe posiedzenie Komisji Zdrowia poświęcone profilaktyce i leczeniu chorób nowotworowych w województwie świętokrzyskim.

W posiedzeniu wziął udział wiceminister zdrowia Jarosław Pinkas oraz dyrekcja i lekarze Świętokrzyskiego Centrum Onkologii. Senatorowie zwiedzili kielecki szpital i zapoznali się z jego funkcjonowaniem.

Jak podkreślił dyrektor centrum prof. Stanisław Góźdź, kierowana przez niego placówka jest jedną z najnowocześniejszych lecznic w Polsce, uznaną również za granicą. W szpitalu od kilku lat prowadzone są badania skryningowe w zakresie raka piersi, szyjki macicy i prostaty, służące jak najwcześniejszemu wykryciu tych nowotworów. W 2001 r. Dział Radioterapii i Ośrodek Leczenia Radiojodem otrzymał certyfikat ISO 9002, przyznany po raz pierwszy w kraju jednostkom opieki zdrowotnej przez Lloyd's Registry Quality Assurance Ltd. Od 1995 r. Świętokrzyski Rejestr Onkologiczny jest członkiem International Agency for Cancer Research i uczestniczy w pracach badawczych inicjowanych przez tę organizację. W czerwcu 2001 r. Świętokrzyskie Centrum Onkologii jako drugie centrum w Polsce zostało przyjęte do Organizacji Europejskich Instytutów Onkologicznych.

Prof. S. Góźdż podkreślił, że obserwujemy w Polsce stały wzrost zachorowań na choroby nowotworowe. Schorzenia te są przyczyną około 40% zgonów wśród kobiet i 30% zgonów wśród mężczyzn w wieku 45-64 lat. Bezobjawowe przeżycie 5-letnie wynosi około 30%.

Rak piersi jest najczęstszą chorobą nowotworową wśród kobiet. Liczba chorujących na raka piersi kobiet na przestrzeni ostatnich dwóch dekad nieustannie rośnie, podczas gdy umieralność z powodu tej choroby od 1950 r. zmienia się nieznacznie. Przyczyną dysproporcji jest prawdopodobnie zwiększona wykrywalność raka piersi we wczesnym stadium choroby, co jest wynikiem wprowadzenia badań skriningowych dla grup wysokiego ryzyka. Ważnymi czynnikami ryzyka raka piersi są: wczesny wiek pierwszej miesiączki, późny wiek ostatniej miesiączki, pierwsza ciąża powyżej 30 roku życia, wystąpienie raka piersi u krewnych I stopnia. Profesor dodał, że istotnym czynnikiem ryzyka jest także otyłość, dodatkowymi czynnikami ryzyka choroby nowotworowej piersi są brak dzieci oraz życie w mieście przemysłowym. Ponieważ nieznane są skuteczne metody zapobiegania rakowi piersi, Świętokrzyskie Centrum Onkologii podejmuje wszelkie działania zmierzające do zmniejszenia śmiertelności z powodu tej choroby. Skupiają się one na organizacji efektywnych programów skriningowych skierowanych do grup wysokiego ryzyka, a opartych na badaniach mammograficznych i cytologicznych. Dyrektor Świętokrzyskiego Centrum Onkologicznego przypomniał, że początkowo program profilaktyki raka piersi był realizowany tylko przez tę placówkę. W II kwartale br. do programu przystąpił Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Opatowie, a w III kwartale dodatkowo 4 świadczeniodawców zawarło umowy z Świętokrzyskim Oddziałem NFZ na realizację tego typu świadczeń (ZOZ Ostrowiec, SPZZOZ Sandomierz, ZOZ Skarżysko i Świętokrzyskie Centrum Matki i Noworodka w Kielcach).

Podczas posiedzenia dr Janusz Słuszniak omówił przyczyny i profilaktykę w kierunku raka jelita grubego. Podkreślił, że jest on jednym z najpoważniejszych problemów zdrowotnych w Polsce. Rocznie rozpoznaje się około 11 tys. nowych zachorowań (w krajach Unii Europejskiej - 220 tys.). Liczba zgonów z powodu tej choroby sięga 8 tys. (w UE - 112 tys.). Odsetek 5-letnich przeżyć nie przekracza 20%. Około 70% inwazyjnej postaci raka jelita grubego rozwija się z polipów gruczolakowatych. Wczesna diagnostyka endoskopowa może zredukować ryzyko rozwoju raka jelita grubego o ponad 50% w kolejnych 10 latach. Zachorowalność na raka jelita grubego wzrasta po 50 roku życia. Idealne badanie przesiewowe powinno się charakteryzować odpowiednią czułością i specyficznością, musi być tanie, proste do wykonania oraz łatwo dostępne. W skryningu raka jelita grubego osób, u których nie występują żadne objawy choroby, można rozważyć zastosowanie następujących testów: badanie na krew utajoną w kale, badanie per rectum, sigmoidoskopię, test łączony - badanie na krew utajoną w kale oraz sigmoidoskopię, kolonoskopię, wirtualną kolonoskopię, rezonans magnetyczny, wlew doodbytniczy z podwójnym kontrastem oraz marker nowotworowy CEA. Dr J. Słuszniak podkreślił, że wśród lekarzy toczy się dyskusja na temat najlepszego skryningu w wypadku raka jelita grubego. Wydaje się, że w warunkach polskich optymalnym schematem tego typu badań jest coroczne wykonywanie testu na krew utajoną w kale oraz uzupełniające badanie per rectum u osób po 50 roku życia.

Podczas posiedzenia dr Arkadiusz Chil przedstawił senatorom Program profilaktyki raka szyjki macicy, akcentując, że od początku roku jest on realizowany przez 35 świadczeniodawców, do których w II kwartale br. dołączyły 4 zakłady.

W poszczególnych powiatach województwa świętokrzyskiego zadania z zakresu profilaktyki nowotworowej realizowane są częściowo ze środków Świętokrzyskiego Oddziału NFZ, a częściowo ze środków własnych samorządów i zakładów ochrony zdrowia. Na przykład w I kwartale br. w powiecie skarżyskim SPZOZ Przychodnie Miejskie zrealizował świadczenia zdrowotne w zakresie Programu profilaktyki raka szyjki macicy oraz Programu profilaktyki raka piersi, które sfinansował Urząd Gminy Skarżysko-Kamienna.

W wyniku dyskusji senatorowie z Komisji Zdrowia postanowili wystąpić do prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z wnioskiem o przygotowanie informacji dotyczącej finansowania opieki długoterminowej przez NFZ.