Podczas posiedzenia Komisji Zdrowia przeprowadzono dyskusję na temat problematyki zdrowia publicznego w Polsce i w Kazachstanie ze szczególnym uwzględnieniem ustawodawstwa i polityki zdrowotnej mających na celu ograniczenie palenia tytoniu.

W posiedzeniu wzięli udział goście z Kazachstanu: Mariya Glebova z Narodowej Agencja do spraw Walki z Nikotynizmem, Kazbek Tulebayev z Narodowego Centrum Zdrowego Stylu Życia, członkowie parlamentu kazachskiego - Badritdin Nishankulov, Nadezhda Petukhova, Talapkali Izmukhambetov i Tanirbergen Berdongarov, a także Inessa Lavrentyeva z Departamentu Zdrowia. W dyskusji uczestniczyli także Judith Watt z Open Society Institute oraz Natasza Ditkowska, Krzysztof Przewoźniak i Witold Zatoński z Centrum Onkologii w Warszawie.

W dyskusji senator Janina Fetlińska podkreśliła, że spotkanie poświęcone jest wymianie poglądów na temat legislacji w zakresie zwalczania nałogu palenia tytoniu, a także przedstawieniu programów i działań, jakie w tym zakresie są prowadzone w Polsce i Kazachstanie.

Profilaktykę palenia tytoniu w Polsce rozpoczęto już bardzo dawno, ale dopiero w latach dziewięćdziesiątych stało się to elementem naszego ustawodawstwa.

W Polsce w latach siedemdziesiątych działało bardzo aktywnie Polskie Towarzystwo Przeciwtytoniowe. W latach osiemdziesiątych na czoło w tej działalności wysunęli się profesorowie Instytutu Onkologii i Instytutu Kardiologii. W 1995 r. doszło do uchwalenia pierwszej ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami palenia tytoniu. Uchwalona ustawa, będąca jedną z najnowocześniejszych w Europie, stała się ważnym przyczynkiem do powstania w Światowej Organizacji Zdrowia konwencji o ograniczaniu skutków palenia tytoniu FCTC, czyli Europejskiej Konwencji Zwalczania Skutków Palenia Tytoniu. Polska była inicjatorem konwencji WHO o ograniczeniu użycia tytoniu i w bieżącej kadencji ratyfikowała tę konwencję.

Inne formy działania w zakresie profilaktyki niepalenia tytoniu to przede wszystkim edukacja społeczeństwa, walka z przemytem, wprowadzenie minimalnej interwencji antytytoniowej we wszystkich zakładach opieki zdrowotnej i ochrona przed biernym paleniem. W przyjętej ustawie nie udało się wprowadzić całkowitego zakazu palenia tytoniu w miejscach publicznych. W związku z tym ostatnio podjęto nową inicjatywę o wprowadzeniu pełnego zakazu palenia tytoniu w miejscach publicznych, m.in. w barach i restauracjach, na wzór Irlandii czy Włoch.

Duży wpływ na skuteczność prowadzenia programu miało Ministerstwo Zdrowia, a także Instytut Onkologii w Warszawie, Instytut Kardiologii i fundacja "Promocja Zdrowia".

Jednym z ważniejszych elementów zwalczania palenia tytoniu w Polsce jest także realizacja narodowego programu zdrowia, gdzie cel trzeci, cel strategiczny - to zmniejszanie palenia tytoniu w Polsce.

Przewodniczący Komisji Zdrowia senator Władysław Sidorowicz zaznaczył, że gdy Mark Lalong w 1974 r. opublikował raport o stanie zdrowia Kanadyjczyków, kraje zachodnie przystąpiły do budowy programów profilaktyki i promocji zdrowia. W Kanadzie zaczęła wzrastać średnia długość życia, Polska natomiast przodowała w liczbie wypalanych papierosów, ilości konsumowanego alkoholu, złej diecie, pasywnym stylu życia. Polska z tego kryzysu zaczęła się dźwigać mniej więcej około 1991 roku. Jednak ciągle w świadomości społecznej zasadniczym elementem była sytuacja gospodarcza, a nie skutki społeczne systemu, który doprowadził do dewastacji środowiska naturalnego, wyczerpania zasobów i utrwalenia pewnych złych nawyków. Dzisiaj problemy, przed jakimi stają kraje byłego obozu socjalistycznego czy komunistycznego, są bardzo podobne do tych, które miały kraje zachodnie. Zdaniem przewodniczącego, należy angażować autorytety, decentralizować wykonywanie tych programów. Zasadnicza batalia o zdrowy tryb życia musi odbywać się na poziomie gmin, powiatów, bo tam jest największe zrozumienie potrzeb ludzi mieszkających w tych lokalnych społecznościach.

Podczas posiedzenia założenia i rozwiązania legislacyjne w zakresie ograniczenia palenia tytoniu w Kazachstanie przedstawił dyrektor generalny Narodowego Centrum Zdrowego Stylu Życia K. Tulebayev. Poinformował senatorów o problemach ochrony zdrowia i walki z paleniem tytoniu w Kazachstanie. Podkreślił, iż przyjęto program rozwoju ochrony zdrowia na lata 2005-2010. Rozwój wykształcenia i ochrona zdrowia są priorytetami w tym kraju. W związku z programem zwiększają się nakłady środków finansowych. W 2005 r. było to 2% budżetu centralnego, w 2008 r. - już 4%.

W Kazachstanie odchodzi się od systemu radzieckiego i wprowadza standardy międzynarodowe. Młodzi lekarze, personel medyczny, pielęgniarki kierowane są na studia za granicą na koszt państwa, szczególnie do Stanów Zjednoczonych i krajów Europy Zachodniej. Cztery lata temu przyjęto ustawę dotyczącą walki z paleniem i profilaktyką w leczeniu. Zakazuje ona reklamy zewnętrznej papierosów, również we wszystkich środkach masowego przekazu, palenia we wszystkich miejscach publicznych. W Kazachstanie nie ma automatów do sprzedaży papierosów, nie ma też sprzedaży papierosów na sztuki. W ciągu najbliższych dwóch lat przewiduje się otwarcie przy poliklinikach w Ałma-Acie trzydziestu pięciu specjalnych ośrodków pomocy dla osób, które chcą rzucić palenie.

Na zakończenie posiedzenia Komisji Zdrowia omówiono najważniejsze problemy wynikające z toku prac komisji: napływającą korespondencję, posiedzenia wyjazdowe, seminaria i konferencje.