3 września 2007 r.

Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Ustawodawczej, Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji oraz Komisji Gospodarki Narodowej kontynuowano pierwsze czytanie ustawy o potwierdzeniu wygaśnięcia praw rzeczowych na nieruchomościach, które weszły w granice Rzeczypospolitej Polskiej po II Wojnie Światowej oraz zmianie ustawy - przepisy wprowadzające kodeks cywilny oraz ustawy o księgach wieczystych i hipotece.

W projekcie zgłoszonym przez grupę senatorów, zaprezentowanym przez senatora Piotra Ł.J. Andrzejewskiego, podkreślono, że prawa do nieruchomości położonych na terenach, które weszły w granice Polski po II wojnie światowej, wygasły z mocy prawa z chwilą ich wzięcia w posiadanie przez polskie organy państwowe. Projekt powstał jako odpowiedź na wysuwane przez Niemców roszczenia do ich dawnych nieruchomości. Sądy, wydając wyroki w tej sprawie, kierują się zapisami, jakie widnieją w księgach wieczystych, nie uwzględniając stanu faktycznego.

W opinii reprezentanta wnioskodawców senatora P.Ł.J. Andrzejewskiego, przepisy przedstawione w projekcie ustawy mają spowodować, że stare zapisy w księgach wieczystych nie będą wywoływać skutków prawnych w orzeczeniach sądowych. Jak stwierdził, zostaną one pozbawione rękojmi i wiarygodności.

Wnioskodawcom chodzi o stworzenie dla orzecznictwa sądów trwałych podstaw do oddalania pozwów obywateli niemieckich. Senator podkreślił, że obecnie "jeżeli strony nie wniosą takiego zastrzeżenia, sądy nie są zobowiązane badać, czy nie zachodzi zarzut zasiedzenia", i opierają się na formalnych zapisach.

Na temat projektu wypowiadali się podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Andrzej Duda, zastępca dyrektora w Departamencie Prawno-Traktatowym w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Jacek Such oraz naczelnik wydziału w Departamencie Bezpieczeństwa Wewnętrznego w Biurze Bezpieczeństwa Narodowego Przemysław Bryksa.

W dyskusji senatorowie Dorota Arciszewska-Mielewczyk, P.Ł.J. Andrzejewski oraz Jerzy Szmit wnieśli poprawkę, zawierającą nowe brzmienie ustawy.

W głosowaniu połączone komisje opowiedziały się za przyjęciem rozpatrywanego projektu ustawy wraz ze zgłoszoną poprawką. Wniosek w tej sprawie poparło 13 senatorów, a 4 wstrzymało się od głosu. Na sprawozdawcę podczas drugiego czytania wyznaczono senatora P.Ł.J. Andrzejewskiego.

Zaproponowane w przyjętym projekcie przepisy nakładają na sąd obowiązek zbadania, czy osoba występująca z roszczeniem ma faktycznie podstawę do takiego roszczenia i czy zachowała prawo własności.

Projekt zobowiązuje ponadto organy państwowe w terminie 3 miesięcy od wejścia w życie ustawy do sporządzenia wykazu nieruchomości, dla których takie księgi nie zostały założone.

Ponadto projekt zakłada, że w wypadku gdy nieruchomość nie ma księgi wieczystej, według której właścicielem byłby Skarb Państwa, należy założyć nową księgę. Do nowo złożonej księgi nie przenosi się zapisów ze starej księgi - przekazuje się ją do archiwum.