13 marca 2007 r.

Na wspólnym posiedzeniu Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności przeprowadzono pierwsze czytanie zgłoszonego przez grupę senatorów projektu ustawy o zmianie ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu oraz ustawy o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego.

O poparcie przedstawionego projektu w imieniu wnioskodawców zaapelował senator Jerzy Szmit.

Zgodnie z projektem Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, Służba Kontrwywiadu Wojskowego i Służba Wywiadu Wojskowego nie mogłyby zatrudniać, korzystać ze współpracy i tajnej współpracy parlamentarzystów, samorządowców, urzędników państwowych - oprócz resortów administracji i spraw wewnętrznych oraz obrony narodowej - oraz członków władz spółek z udziałem Skarbu Państwa.

Agencje nie mogłyby przy wykonywaniu swoich zadań korzystać również z tajnej współpracy tych osób oraz osób pełniących funkcje publiczne podlegające lustracji: nadawców, redaktorów naczelnych i dziennikarzy lub wydawców czy członków organów partii politycznych. Zezwolenie na taką współpracę w wyjątkowych wypadkach mógłby wydać szef danej służby, po uzyskaniu zgody premiera.

W opinii wnioskodawców, miałoby to służyć likwidacji powstałych patologii, uniknięciu ich w przyszłości i zlikwidowaniu nieformalnych układów i powiązań między służbami specjalnymi a aparatem państwowym oraz przywróceniu porządku konstytucyjnego, w szczególności zasad zawartych w art. 4 oraz w art. 10 Konstytucji RP.

W ocenie jednego z wnioskodawców, senatora Piotra Ł.J. Andrzejewskiego, proponowane zapisy doprowadzą do systemowego przecięcia możliwości powstania patologicznych powiązań. "Piętnujemy takie powiązania z przeszłości, na przykład w raporcie z weryfikacji Wojskowych Służb Informacyjnych. My chcemy doprowadzić, by już nigdy do takich sytuacji nie dochodziło" - powiedział.

Podczas posiedzenia senatorowie zapoznali się z opiniami o projekcie zaprezentowanymi przez przedstawicieli służb specjalnych.

Agnieszka Domasiewicz, w imieniu ministra koordynatora służb specjalnych Zbigniewa Wassermanna, opowiedziała się za odrzuceniem projektu. Zapowiedziała, że w najbliższych tygodniach rząd przedstawi propozycje zmian w ustawach dotyczących służb specjalnych, które w części zrealizują założenia przedstawionego projektu.

Przedstawiciele służb specjalnych, którzy uczestniczyli w posiedzeniu komisji, skrytykowali projekt. W ich ocenie, zapisy, gdyby weszły w życie, niepotrzebnie krępowałyby prace służb, a w kilku miejscach uniemożliwiłyby ją.

Zastępca szefa Agencji Wywiadu Tomasz Piechowiak podkreślał, że np. uniemożliwienie funkcjonariuszom służb pracy w dyplomacji i pozyskiwania tajnych współpracowników ze sfery spraw zagranicznych doprowadzi do tego, że służby nie będą mogły pracować.

Przedstawiciele służb specjalnych podkreślali, że ograniczenia w pozyskiwaniu współpracowników oraz pracy osób publicznych w służbach zawarte są w już obowiązujących przepisach.

W wyniku dyskusji, a następnie głosowania senatorowie zdecydowali o odrzuceniu projektu ustawy o zmianie ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu oraz ustawy o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego. Sprawozdanie połączonych komisji na ten temat przedstawi podczas drugiego czytania projektu senator Zbigniew Romaszewski.

Senatorowie zwrócili się do przedstawicieli rządu i służb o uwzględnienie ich propozycji w pracach nad rządowym projektem zmian.

W drugim punkcie porządku dziennego przystąpiono do pierwszego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego.

W imieniu wnioskodawców - Komisji Ustawodawczej i Komisji Praw Człowieka oraz Praworządności - projekt przedstawił senator Janusz Gałkowski. Projekt jest wykonaniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 28 listopada 2006 r., stwierdzającego niezgodność z konstytucją art. 416 k.p.c., w zakresie, "w jakim wyłącza dopuszczalność wznowienia postępowania w sytuacji, gdy podstawą skargi o wznowienie jest art. 4011 tego kodeksu".

W przedstawionym projekcie, mając na uwadze konieczność wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego (wywołuje on skutki prawne z dniem publikacji, tj. od 11 grudnia 2006 r.), kierując się brzmieniem sentencji wyroku oraz motywami jego uzasadnienia, zaproponowano, aby przesłankę wznowienia postępowania mającą podstawy konstytucyjne (art. 190 ust. 4 konstytucji) wyłączyć spod ogólnego zakazu dalszego wznawiania postępowań w sprawach cywilnych. W opinii wnioskodawców, zmiana ta pozwoli "wzruszyć" prawomocny wyrok sądu, wydany na podstawie przepisu uznanego przez trybunał za niekonstytucyjny, również wówczas, gdy wcześniej w sprawie było już wznawiane postępowanie w oparciu o inną przesłankę.

Podczas posiedzenia opinię o projekcie przedstawił wicedyrektor Departamentu Legislacyjno-Prawnego w Ministerstwie Sprawiedliwości Jan Bołonkowski.

W głosowaniu połączone komisje postanowiły przyjąć bez poprawek przedstawiony projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego. Sprawozdanie połączonych komisji podczas drugiego czytania projektu złoży senator J. Gałkowski.

W trzecim punkcie porządku dziennego przeprowadzono pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny.

Projektowana ustawa jest wykonaniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 11 października 2006 r., w którym orzeczono o niezgodności z konstytucją art. 226 § 1 kodeksu karnego w zakresie, w jakim przepis ten "penalizuje znieważenie funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej dokonane niepublicznie lub dokonane publicznie, lecz nie podczas pełnienia czynności służbowych".

W przedstawionym projekcie zaproponowano nowelizację art. 226 § 1 k.k., przyjmując za punkt wyjścia konieczność ograniczenia zakresu penalizacji przestępstwa zniewagi funkcjonariusza publicznego. Pozwoli to - stosownie do ustaleń Trybunału Konstytucyjnego - wyeliminować te elementy aktualnego unormowania, które wbrew dyspozycjom art. 54 ust. 1 i art. 31 ust. 3 konstytucji nadmiernie ograniczają swobodę wypowiedzi w sferze publicznej i prywatnej.

W nowelizacji zaproponowano, aby art. 226 § 1 k.k. nadać następującą treść: "Kto znieważa funkcjonariusza publicznego albo osobę do pomocy mu przybraną, podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku".

W opinii wnioskodawców, w ten sposób wyłączona zostałaby możliwość inicjowania odpowiedzialności karnej z oskarżenia publicznego w wypadkach zniewagi funkcjonariusza publicznego, która nie miała miejsca podczas wykonywania przez niego obowiązków służbowych, ani też nie pozostawała z nimi w związku. Zmiana polegałaby więc na tym, że sprawca karany byłby tylko wówczas, gdy dopuścił się zniewagi podczas pełnienia przez funkcjonariusza publicznego (osoby przybranej mu do pomocy) obowiązków służbowych, i zarazem znieważenie to miało związek z ich pełnieniem. Zawsze musiałaby więc nastąpić kumulacja obu przesłanek prawnych z art. 226 § 1 k.k. (spójnik alternatywy rozłącznej "lub" zostałby zastąpiony przez spójnik alternatywy łącznej "i").

Podczas posiedzenia wicedyrektor Departamentu Legislacyjno-Prawnego w Ministerstwie Sprawiedliwości zaproponował inną redakcję nowelizowanego przepisu.

W wyniku dyskusji senatorowie uzgodnili, że wprowadzą do poprawkę do rozpatrywanego projektu, uzgodnioną w drodze konsensu między wersją zaproponowaną przez resort sprawiedliwości i zawartą w rozpatrywanym projekcie. W głosowaniu uzyskała ona poparcie połączonych komisji. Na sprawozdawcę podczas drugiego czytania projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny wybrano senator Annę Kurską.