13 września 2006 r.
Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Ustawodawczej, Komisji Rodziny i Polityki Społecznej oraz Komisji Nauki, Edukacji i Sportu przeprowadzono pierwsze czytanie zgłoszonego przez grupę senatorów projektu uchwały Senatu w sprawie poradnictwa zawodowego jako sposobu zapobiegania i efektywnego obniżania bezrobocia młodzieży.
W imieniu wnioskodawców projekt przedstawił i uzasadnił senator Adam Biela.
Jak stwierdzono w przedstawionym projekcie, Senat z rosnącym niepokojem obserwuje utrzymywanie się bardzo wysokiego wskaźnika bezrobocia młodzieży polskiej w wieku 18-25 lat, która nie kontynuuje już nauki, przynajmniej w trybie dziennym, lecz nie uzyskała zatrudnienia w Polsce. Według danych Eurostatu, w grudniu 2005 r. wskaźnik ten wynosił 37,7%. Taka sytuacja zmusza młodych ludzi do masowych wyjazdów za granicę w celu uzyskania zatrudnienia. Konsekwencjami tych wyjazdów, już w niedalekiej przyszłości, mogą być: brak ciągłości pokoleniowej, wraz ze wszystkimi skutkami makroekonomicznymi dla budżetu państwa, kryzys demograficzny w Polsce oraz problemy psychospołeczne i moralne w polskich rodzinach.
W związku z tym w projekcie uchwały zaproponowano systemowe rozwiązania poważnych problemów związanych z bezrobociem, z którymi Polska boryka się jako państwo członkowskie Unii Europejskiej. W opinii wnioskodawców, palącą potrzebą jest reorganizacja i rozwinięcie, na wzór innych krajów członkowskich Unii Europejskiej, systemu poradnictwa zawodowego, który rozwiązywałby problemy bezrobocia w Polsce, zwłaszcza bezrobocia młodzieży.
Taką inicjatywę podjęły polskie środowiska doradców zawodowych, tworząc w sposób demokratyczny regionalne fora poradnictwa zawodowego. Inicjatywa ta uznana została przez Komisję Europejską za dobrą praktykę, co znalazło wyraz w projekcie European Guidance Forum (Europejskie Forum Całożyciowego Doradztwa Kariery). Forum to realizuje postanowienia rezolucji Rady Unii Europejskiej z 28-29 maja 2004 r. w sprawie rozwoju całożyciowego doradztwa kariery jako skutecznego instrumentu przeciwdziałania bezrobociu i zmniejszania skali tego zjawiska. W oparciu o ten model polscy doradcy zawodowi założyli stowarzyszenie o nazwie Narodowe Forum Całożyciowego Doradztwa Kariery, które ma swoje regionalne struktury.
Jak napisano w projekcie uchwały, Senat docenia rolę infrastruktury organizacyjnej poradnictwa zawodowego w obniżaniu bezrobocia i wspieraniu karier zawodowych młodzieży w Polsce oraz dostrzega wskazaną w rezolucji Rady Unii Europejskiej konieczność rozwoju systemu całożyciowego doradztwa kariery.
Zaproponowano także, by Senat objął patronatem Narodowe Forum Całożyciowego Doradztwa Kariery. Zgodnie z projektem patronat Senatu polegałby na:
a) podejmowaniu działań legislacyjnych dotyczących rozwiązań systemowych odnoszących się do całożyciowego doradztwa kariery jako sposobu przeciwdziałania bezrobociu w Polsce, a zwłaszcza bezrobociu absolwentów polskich szkół,
b) opiniowaniu inicjatyw legislacyjnych wnoszonych do Komisji Europejskiej odnoszących się do poradnictwa zawodowego oraz do działań na rzecz zapobiegania bezrobociu i zmniejszania go w krajach członkowskich,
c) wspieraniu działalności w zakresie badań naukowych dotyczących takich zagadnień, jak rynek pracy, zawodoznawstwo, efektywność i jakość doradztwa zawodowego, kształcenie ustawiczne, psychologia, socjologia i pedagogika doradztwa zawodowego,
d) wspieraniu działalności w zakresie koordynowania programów kształcenia akademickiego doradców zawodowych i nauczycieli przedsiębiorczości,
e) wspieraniu działalności w zakresie koordynowania poradnictwa zawodowego w skali krajowej i regionalnej oraz rozwijania przedsiębiorczości młodzieży.
Jak stwierdzono, realizacja wskazanych celów i zadań wymaga zapewnienia środków finansowych zarówno z funduszy Unii Europejskiej, jak i z budżetu państwa.
W opinii wnioskodawców, obszerne uzasadnienie przedstawionego projektu uchwały stanowi zapis stenograficzny z konferencji "Rozwój systemu poradnictwa zawodowego w Polsce szansą efektywnego obniżenia bezrobocia", która odbyła się w Senacie RP 2 czerwca br. W konferencji wzięli udział senatorowie, przedstawiciele resortów zainteresowanych poradnictwem zawodowym, naukowcy reprezentujący wszystkie ważniejsze ośrodki akademickie w Polsce, doradcy zawodowi reprezentujący regionalne fora poradnictwa zawodowego oraz goście zagraniczni: prezydent International Association for Educational and Vocational Guidance dr Bernhard Henschke, koordynator projektu Joint Actions: European Guidance Forum dr Peter Härtel ze Styryjskiego Towarzystwa Ekonomicznego.
W dyskusji krytyczną opinię na temat projektu uchwały w sprawie poradnictwa zawodowego jako sposobu zapobiegania i efektywnego obniżania bezrobocia młodzieży przedstawili wiceminister edukacji narodowej Stanisław Sławiński oraz wiceminister pracy i polityki społecznej Elżbieta Rafalska. Zastrzeżenia zgłosiło także Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu. Uwagi krytyczne dotyczyły przede wszystkim uprzywilejowania jednej instytucji oraz patronatu Senatu nad zagadnieniami, których rozwiązywanie leży w gestii rządu.
W głosowaniu po rozpatrzeniu w pierwszym czytaniu przedstawionego przez wnioskodawców projektu uchwały połączone komisje wniosły o jego odrzucenie. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wyznaczono senatora Mariana Miłka. Wnioski o wprowadzenie poprawek przedstawił senator A. Biela.