Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Spraw Unii Europejskiej, Komisji Rodziny i Polityki Społecznej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności przeprowadzono projekt pilotażowy dotyczący kontroli zasady pomocniczości i proporcjonalności na przykładzie projektu rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 2201/2003 w odniesieniu do jurysdykcji i wprowadzającego zasady dotyczące prawa właściwego w sprawach małżeńskich (COM (2006)399).

Z propozycją przeprowadzenia projektu pilotażowego wystąpiła Konferencja Komisji Wyspecjalizowanych w Sprawach Wspólnotowych Parlamentów Narodowych Państw Członkowskich Unii Europejskiej i Parlamentu Europejskiego (COSAC).

W maju br. na spotkaniu w Wiedniu COSAC zdecydowała o przeprowadzeniu testu pomocniczości na przykładzie dwóch dokumentów:

• projektu rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 2201/2003 w odniesieniu do jurysdykcji i wprowadzającego zasady dotyczące prawa właściwego w sprawach małżeńskich (COM (2006)399),
• projekt utworzenia całkowitego rynku wewnętrznego dla usług pocztowych (2006/MARKT/006).

Obecny test obejmuje rozporządzenie w sprawach małżeńskich. Podstawę do przeprowadzenia projektu pilotażowego daje Protokół na temat Roli Parlamentów Narodowych załączony do Traktatu Amsterdamskiego.

Przeprowadzany przez parlamenty narodowe test ma na celu wypracowanie procedury badania zgodności proponowanych przez Komisję Europejską projektów aktów prawa europejskiego z zasadą pomocniczości i proporcjonalności.

Zasada pomocniczości została zapisana w Traktacie z Maastricht i zgodnie z obecnym brzmieniem art. 5 TWE "W dziedzinach, które nie należą do jej kompetencji wyłącznej, Wspólnota podejmuje działania, zgodnie z zasadą pomocniczości, tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele proponowanych działań nie mogą być osiągnięte w sposób wystarczający przez Państwa Członkowskie, natomiast z uwagi na rozmiary i skutki proponowanych działań możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Wspólnoty."

Zasada pomocniczości odnosi się do kompetencji niewyłącznych Wspólnoty Europejskiej, dlatego też jest narzędziem pozwalającym ocenić w każdym konkretnym wypadku, w którym kompetencje nie zostały wyraźnie określone i są dzielone między Unię a państwa członkowskie, kto co powinien robić. Decyzje rozstrzygające, które z zadań mają być wykonywane na szczeblu krajowym, a które powinny zostać przeniesione na poziom europejski, mają najczęściej charakter polityczny i wynikają z wielu uwarunkowań o charakterze ekonomicznym, kulturowym, społecznym.

Komisja Spraw Unii Europejskiej na posiedzeniu 2 sierpnia br. przyjęła plan pracy w ramach projektu pilotażowego, wzorując się na procedurze przyjętej w ubiegłej kadencji, kiedy badaniu poddano Trzeci Pakiet Kolejowy.

Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Spraw Unii Europejskiej, Komisji Rodziny i Polityki Społecznej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności wysłuchano opinii przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości: wiceministra Andrzeja Dudy, naczelnika Wydziału Prawa Europejskiego Tomasza Darkowskiego i wicedyrektora Departamentu Współpracy Międzynarodowej i Prawa Europejskiego Igora Dzialuka, a także przedstawicieli Urzędu Komitetu Europejskiego. Komisje wysłuchały także senatora sprawozdawcy Jacka Włosowicza. Ponadto komisje dysponowały opinią Olgi Tytoń z Ministerstwa Sprawiedliwości.

W podsumowaniu posiedzenia przewodniczący Komisji Spraw Unii Europejskiej senator Edmund Wittbrodt zgłosił wniosek o uznanie rozpatrywanego wniosku Komisji Europejskiej w sprawie rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 2201/2003 w odniesieniu do jurysdykcji i wprowadzającego zasady dotyczące prawa właściwego w sprawach małżeńskich (KOM (2006) 399) za zgodny z zasadą pomocniczości i proporcjonalności. Wniosek ten został przyjęty przez aklamację.