Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich, Komisji Spraw Unii Europejskiej oraz Komisji Ustawodawczej odbyło się pierwsze czytanie zgłoszonego przez grupę senatorów projektu uchwały Senatu w sprawie zmiany Regulaminu Senatu.

W imieniu grupy senatorów projekt przedstawił senator Edmund Wittbrodt. Celem zaproponowanej nowelizacji regulaminu było dostosowanie jego treści do uchwalonej 28 lipca br. ustawy o zmianie ustawy o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej.

Znowelizowana ustawa uprawnia organ właściwy na podstawie Regulaminu Senatu do wyrażania opinii w sprawie projektów aktów prawnych Unii Europejskiej, opinii o stanowiskach Rady Ministrów dotyczących procedur stanowienia prawa UE oraz opinii o stanowiskach zajmowanych podczas rozpatrywania projektu aktu prawnego w Radzie Unii Europejskiej.

W dotychczasowym stanie prawnym (tj. sprzed nowelizacji) organ właściwy na podstawie Regulaminu Senatu był uprawniony jedynie do wyrażania opinii o projekcie aktu prawnego Unii Europejskiej (w trybie art. 6 ustawy). Art. 67b Regulaminu Senatu wskazywał, iż tym organem jest senacka Komisja Spraw Unii Europejskiej. Takie ograniczenie roli organów Senatu w procesie tworzenia prawa Unii Europejskiej zakwestionowała grupa senatorów, składając stosowny wniosek do Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał w wyroku z 12 stycznia br. (K 24/04) podzielił stanowisko wnioskodawców i stwierdził, że również ocena stanowiska Rady Ministrów przed ostatecznym rozpatrywaniem projektu aktu prawnego w Radzie Unii Europejskiej (w trybie art. 9 ustawy) należy do kompetencji organu właściwego na podstawie Regulaminu Senatu. Zdaniem trybunału, w związku z przeniesieniem części kompetencji tworzenia prawa do Unii Europejskiej nawet ograniczony wpływ na kształt aktów prawnych tworzonych w Unii jest formą realizacji funkcji ustawodawczej przez parlament narodowy. Ponieważ ustawodawca konstytucyjny określił, iż funkcja ustawodawcza jest sprawowana w systemie dwuizbowym, więc musi to znaleźć odzwierciedlenie również w procedurze oceny aktów prawnych Unii.

Nowelizacja ustawy rozszerzyła ponadto kompetencje właściwych organów obu izb na ocenę stanowisk rządu dotyczących procedur stanowienia prawa UE w trybie art. 8 ustawy.

Opiniowany przez połączone komisje projekt zmiany Regulaminu Senatu odzwierciedlał zmiany zawarte w znowelizowanej ustawie i proponował, aby również nowe kompetencje należały do Komisji Spraw Unii Europejskiej.

W dyskusji senator Janusz Gałkowski zgłosił poprawkę dotyczącą wprowadzenia zmian do załącznika do Regulaminu Senatu zawierającego przedmiotowy zakres działania komisji senackich, ponieważ zakres zainteresowań Komisji Spraw Unii Europejskiej został tam określony dość ogólnie. Proponowana poprawka dotyczyła zmiany brzmienia pkt 11 w załączniku: "11) Komisji Spraw Unii Europejskiej - związane z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, w szczególności zajmowanie stanowisk i wyrażanie opinii na temat projektów aktów prawnych Unii Europejskiej, stanowisk Rady Ministrów zajmowanych w trakcie przebiegu procedur stanowienia prawa Unii Europejskiej, stanowisk, jakie Rada Ministrów ma zamiar zająć podczas rozpatrywania projektów aktów prawnych w Radzie Unii Europejskiej, projektów umów międzynarodowych, których stroną mają być Unia Europejska, Wspólnoty Europejskie lub ich państwa członkowskie, oraz planów pracy Rady Unii Europejskiej, rocznych planów legislacyjnych Komisji Europejskiej, rozpatrywanie informacji i innych dokumentów przedkładanych przez Radę Ministrów;".

W głosowaniu połączone komisje poparły przedstawioną poprawkę i wniosły o przyjęcie przez Senat jednolitego projektu uchwały w sprawie zmiany Regulaminu Senatu. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora E. Wittbrodta.