Na swym posiedzeniu zebrała się Komisja Rodziny i Polityki Społecznej w celu rozpatrzenia ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Przyjęcie ustawy sejmowej rekomendował senatorom podsekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Jacek Kotas. Swoje uwagi zgłosiło Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu.

Rozpatrywana nowelizacja zmierza do podwyższenia rent dla żołnierzy poległych w misjach zagranicznych. Zgodnie z ustawą przyjętą przez Sejm rodziny żołnierzy poległych w misjach zagranicznych mają otrzymywać 100% uposażenia żołnierza na ostatnio zajmowanym stanowisku. Dotychczas było to 80% uposażenia i ulegało zwiększeniu o kolejne 10%, jeżeli śmierć nastąpiła wskutek wypadku pozostającego w związku ze służbą.

W dyskusji senatorowie zwracali uwagę, że zaproponowany przepis dotyczy wyłącznie rodzin żołnierzy poległych w misjach zagranicznych.

Przewodniczący Komisji Rodziny i Polityki Społecznej senator Antoni Szymański pytał, dlaczego rodziny tych żołnierzy i policjantów, którzy giną w Polsce, są traktowane inaczej aniżeli tych, którzy giną podczas zagranicznych? Senator przypomniał, że niedawno w Sieradzu podczas wykonywania swoich obowiązków, zginęło trzech policjantów.

W ocenie Ministerstwa Obrony Narodowej, sytuacja żołnierzy i policjantów, którzy giną w Polsce, i tych, którzy giną na misjach, jest różna. W wypadku misji zagranicznych - jak podkreślali przedstawiciele resortu - zagrożenie wynika ze służby poza granicami, w krajach, gdzie nie ma stabilności ani demokracji; natomiast w Polsce policjanci czy żołnierze giną w wyniku wypadków czy zdarzeń losowych.

W wyniku dyskusji Komisja Rodziny i Polityki Społecznej postanowiła zwrócić się do premiera o rozważenie zrównania rent dla rodzin policjantów i żołnierzy, którzy zginęli w trakcie wykonywania obowiązków na terenie Polski, z rentami poległych zagranicą.

W ocenie Ministerstwa Obrony Narodowej, wymaga to dodatkowych analiz i konsultacji, które winny poprzedzić odpowiednie inicjatywy legislacyjne.

Resort przypomina, że nowelizacja w pierwszej kolejności miała na celu wprowadzenie uregulowań w odniesieniu do żołnierzy i pracowników, którzy uczestniczą w misjach i operacjach poza granicami kraju. "Nie oznacza to jednak, że resort ON jest przeciwny rozciągnięciu dobrodziejstw tej ustawy również na przypadki, w których policjanci i żołnierze giną na terenie kraju w czasie wykonywania obowiązków służbowych" - podkreślono.

W głosowaniu Komisja Rodziny i Polityki Społecznej postanowiła zaproponować Senatowi wprowadzenie 2 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz o zmianie niektórych innych ustaw o charakterze legislacyjnym i doprecyzowującym, zbieżnych z sugestiami senackiego biura legislacyjnego. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora A. Szymańskiego.

W drugim punkcie porządku dziennego rozpatrywano ustawę o Państwowej Inspekcji Pracy.

Przedmiotową ustawę Sejm uchwalił na podstawie projektu prezydenckiego, wprowadzając do niego istotne zmiany, co podkreślali podczas posiedzenia przedstawiciele Kancelarii Prezydenta z zastępcą szefa tej instytucji Robertem Drabą na czele. Swoje uwagi zgłosiło senackie biuro legislacyjne.

Projekt prezydencki zakładał istnienie dwóch stopni organizacyjnych w strukturze inspekcji - organami inspekcji mieli być Główny Inspektor Pracy i okręgowi inspektorzy pracy; inspektorzy pracy mieli utracić status organów inspekcji szczebla podstawowego. W Sejmie wprowadzono trójstopniową strukturę organizacyjną (Główny Inspektor Pracy, okręgowi inspektorzy pracy oraz inspektorzy pracy działający w ramach właściwości terytorialnej okręgowych inspektoratów pracy).

Projekt prezydencki wprowadzał możliwość przejmowania przez Głównego Inspektora Pracy, w razie potrzeby, kompetencji okręgowego inspektora pracy do przeprowadzenia kontroli i wydania w wyniku kontroli decyzji administracyjnych. Na etapie prac w komisjach sejmowych zrezygnowano z tych przepisów.

Inna zasadnicza zmiana dotyczyła statusu i zatrudnienia pracowników inspekcji. Przedłożenie prezydenta ogólnie regulowało podstawy nawiązania stosunku pracy, wymagane kwalifikacje i uprawnienia wynikające z zatrudnienia. Ponadto zakładało, że do pracowników Inspekcji stosuje się przepisy ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych. Na etapie prac sejmowych wprowadzono do opiniowanej ustawy całościowe uregulowanie tych kwestii. Tym samym ustawa stała się odrębną pragmatyką służbową dla tej grupy urzędników administracji publicznej.

Rozpatrywana ustawa ma zastąpić akt z 1981 r. Jej celem jest zaktualizowanie regulacji prawnych dotyczących ochrony pracy i dostosowanie ich do zmienionych warunków społeczno-gospodarczych. Ustawa rozszerza m.in. kompetencje inspekcji o kontrolę legalności zatrudnienia i wykonywania innej działalności zarobkowej oraz o kontrolę legalności wykonywania pracy przez cudzoziemców. Zakłada także zaostrzenie kar dla pracodawców za nieprzestrzeganie prawa pracy, m.in. tych, którzy nie wypłacają wynagrodzeń, naruszają przepisy o czasie pracy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy. Ustawa zakłada, że minimalna kara, jaką sąd może nałożyć na pracodawcę za nieprzestrzeganie prawa pracy, ma wynosić 1 tys. zł, a maksymalna, która dotychczas wynosiła 5 tys. zł, wzrośnie do 30 tys. zł.

Zgodnie z ustawą niewykonanie orzeczenia sądu dotyczącego wypłaty wynagrodzenia ma być traktowane jak przestępstwo (a nie jak wykroczenie, jak było dotychczas) i zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 3. PIP będzie mogła składać zażalenia na postanowienia prokuratora o odmowie wszczęcia postępowania przygotowawczego i na postanowienia o umorzeniu postępowania w sprawach dotyczących naruszenia praw pracowniczych.

Do kompetencji PIP należeć ma także kontrola legalności zatrudnienia i kontrola zatrudnienia cudzoziemców. Dotychczas robiły to podległe wojewodom służby kontroli legalności zatrudnienia. Pracownicy tych służb mają przejść do Państwowej Inspekcji Pracy (pod koniec 2005 r. były to 304 osoby).

Ustawa ogranicza także do 30 liczbę członków Rady Ochrony Pracy - organu nadzorującego działalność Państwowej Inspekcji Pracy. Głównego inspektora pracy powołuje i odwołuje marszałek Sejmu. Jego kadencja trwa cztery lata. Opinia rady nie jest dla niego wiążąca.

W głosowaniu Komisja Rodziny i Polityki Społecznej postanowiła zarekomendować senatowi wprowadzenie 30 poprawek do ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senator Ewę Tomaszewską. Do stanowiska komisji zgłoszono 5 wniosków mniejszości, których sprawozdawcami będą senatorowie E. Tomaszewska i Mieczysław Augustyn.