Podczas posiedzenia Komisji Rodziny i Polityki Społecznej rozpatrzono ustawę o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Bułgarii o zabezpieczeniu społecznym, podpisanej w Sofii dnia 9 czerwca 2005 r.

Rozpatrywana ustawa była projektem rządowym. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych zostali upoważnieni minister spraw zagranicznych oraz minister pracy i polityki społecznej. Przedmiotowa umowa ma na celu koordynację systemów zabezpieczenia społecznego Polski i Bułgarii na podstawie zasad obowiązujących w Unii Europejskiej.

W głosowaniu Komisja Rodziny i Polityki Społecznej postanowiła zaproponować Senatowi przyjęcie bez poprawek rozpatrywanej ustawy ratyfikacyjnej. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora Antoniego Szymańskiego.

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia rozpatrzono ustawę o spółdzielniach socjalnych.

Senatorowie wysłuchali informacji przedstawionych przez dyrektor Departamentu Pomocy i Integracji Społecznej w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Krystynę Wyrwicką. Zapoznali się także z opiniami ekspertów: prof. Ewy Leś z Instytutu Polityki Społecznej na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW (inicjatywa wspólnotowa EQUAL), dr. Marka Rymszy z Instytutu Spraw Publicznych, Dariusza Nawrockiego z Fundacji "Barka", a także z krytycznym głosem o ustawie koordynatora Krajowego Ruchu Obrony Bezrobotnych Zygmunta Miernika. Ponadto komisja wysłuchała uwag Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu.

Rozpatrywana ustawa powstała na podstawie projektu rządowego i zastępuje dotychczasową regulację dotyczącą spółdzielni socjalnych, stanowiącą część ustawy - Prawo spółdzielcze, znacznie ją rozbudowując i uszczegółowiając.

Zgodnie z ustawą przedmiotem działalności spółdzielni socjalnej jest prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa na podstawie osobistej pracy członków. Ma ona działać dla ich społecznej i zawodowej reintegracji, może też prowadzić na rzecz swoich członków i ich środowiska lokalnego działalność społeczną i oświatowo-kulturalną, a także działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych. Działania te nie stanowią, w myśl ustawy, działalności gospodarczej i mogą być prowadzone jako statutowa działalność odpłatna na zasadach przewidzianych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Założycielami spółdzielni socjalnej mogą być osoby bezrobotne, osoby, do których stosuje się przepisy ustawy o zatrudnieniu socjalnym, oraz niepełnosprawni, jeśli posiadają pełną zdolność do czynności prawnych. Ustawa reguluje kwestie członkostwa w spółdzielni, stanowiąc, że jej członkami mogą być osoby uprawnione do założenia spółdzielni, nawet o ograniczonej zdolności do czynności prawnych, a także, w ramach określonego limitu, inne osoby, jeżeli ich praca na rzecz spółdzielni wymaga szczególnych kwalifikacji, których brak pozostałym jej członkom. Dopuszcza się też członkostwo organizacji pozarządowych i niektórych gminnych osób prawnych.

Istotną odrębnością spółdzielni socjalnych w porównaniu ze spółdzielniami pracy jest zakaz podziału nadwyżki bilansowej między jej członków oraz obowiązek jej rozdysponowania, w określonych proporcjach, na fundusz zasobowy, fundusz inwestycyjny i działalność statutową niebędącą działalnością gospodarczą.

Ustawa umożliwia refundację spółdzielni składek na ubezpieczenia społeczne osób spełniających kryteria założyciela spółdzielni, zatrudnionych na podstawie spółdzielczej umowy o pracę, na zasadach określonych w ustawie o zatrudnieniu socjalnym dla osób, które po uczestnictwie w centrum integracji społecznej podjęły działalność w formie spółdzielni socjalnej.

Spółdzielnia socjalna zostaje zwolniona z opłaty sądowej od wniosku o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego i opłaty za ogłoszenie tego wpisu. Ponadto wolne od podatku dochodowego będą dochody takich spółdzielni wydatkowane na społeczną i zawodową reintegrację jej członków. Umożliwia się również spółdzielni socjalnej uczestniczenie w otwartym konkursie ofert, w wyniku którego następuje zlecanie zadań przez organy administracji publicznej.

Spółdzielnia socjalna może łączyć się tylko z inną tego rodzaju spółdzielnią, a w wyniku jej podziału mogą być utworzone wyłącznie spółdzielnie socjalne. Ustawa przewiduje dodatkowe przesłanki postawienia spółdzielni socjalnej w stan likwidacji oraz wprowadza obowiązek przekazania na Fundusz Pracy środków pozostałych po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego, dopuszczając podział do 20% tych środków pomiędzy członków spółdzielni.

W głosowaniu Komisja Rodziny i Polityki Społecznej postanowiła zaproponować Senatowi wprowadzenie 12 poprawek do ustawy o spółdzielniach socjalnych. Ustalono, że ich przyjęcie zarekomenduje Izbie senator Ewa Tomaszewska.