Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska oraz Komisji Ustawodawczej przeprowadzono pierwsze czytanie zgłoszonego przez grupę senatorów projektu uchwały o konieczności przyjęcia i wdrożenia strategii gospodarki wodnej w Polsce.

W imieniu wnioskodawców - grupy senatorów, projekt przedstawił i uzasadnił senator Roman Wierzbicki. W dyskusji zmiany o charakterze redakcyjnym zaproponował senator Janusz Gałkowski.

Po rozpatrzeniu projektu uchwały przedstawionego przez wnioskodawców połączone komisje wniosły o wprowadzenie do niego poprawki, zgodnie z którą treść uchwały otrzymała następujące brzmienie:

"Senat Rzeczypospolitej Polskiej uważa za niezbędne zagwarantowanie Polakom i polskiej gospodarce trwałego dostępu do wody właściwej jakości, dlatego stwierdza konieczność przyjęcia strategii gospodarki wodnej. Woda jest integralną częścią środowiska, podstawą życia, a prawidłowa gospodarka wodna jest nieodłącznym elementem obecnego i przyszłego zrównoważonego rozwoju państwa.

Strategia powinna zatem zawierać rozwiązania służące: poprawie ochrony wód pod względem ilościowym i jakościowym, ochronie ekosystemów wodnych oraz bezpośrednio od nich zależnych terenów podmokłych i ekosystemów lądowych, a także wspieraniu właściwego wykorzystywania zasobów wodnych i rozwojowi nowych sposobów korzystania z nich. Regulacja taka powinna jednocześnie sprzyjać rozwiązywaniu problemów związanych z wodami transgranicznymi oraz zmierzać do obniżenia stopnia zagrożenia powodziami i suszami. Przewidziane rozwiązania powinny umożliwiać osiągnięcie pozytywnych skutków gospodarczych i społecznych, przede wszystkim w sferze zatrudnienia - narzędzia wdrażane w ramach strategii gospodarki wodnej mogą bowiem przysłużyć się zmniejszaniu poziomu bezrobocia.

Konieczne jest określenie przewidywanej łącznej kwoty niezbędnych nakładów - rzeczowych i finansowych - oraz źródeł ich finansowania, a także zaplanowanie rozdziału wydatków na poszczególne lata wdrażania strategii. Pożądane jest również, by w ramach gospodarki wodnej wprowadzone zostały nowe mechanizmy finansowe z uwzględnieniem systemu handlu zanieczyszczeniami zorganizowanego w układzie zlewni hydrologicznych.

Problemy gospodarki wodnej muszą być ujmowane kompleksowo. Szczególnie sprawy związane z zapobieganiem powodziom i walką z nimi powinny być ściśle powiązane z planowaniem przestrzennym. Niezbędne staje się również zbudowanie jednolitych systemów informacyjnych i informatycznych dotyczących gospodarki wodnej.

Senat Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się z apelem do rządu, instytucji oraz stowarzyszeń i organizacji związanych z gospodarką wodną, w tym do pozarządowych organizacji proekologicznych, o konstruktywną współpracę i pilne przygotowanie strategii gospodarki wodnej. Tylko wspólne działanie może zapewnić przyszłym pokoleniom trwały dostęp do odpowiednich zasobów wodnych.

Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej <<Monitor Polski>>.".

W drugim punkcie porządku dziennego wspólnego posiedzenia Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska oraz Komisji Ustawodawczej przystąpiono do pierwszego czytania zgłoszonego przez Komisję Rolnictwa i Ochrony Środowiska projektu ustawy o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa.

W imieniu wnioskodawcy - Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska - projekt omówił i uzasadnił senator Jerzy Chróścikowski.

Opinie na temat projektu przedstawili sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Henryk Kowalczyk oraz Andrzej Andryszak i Sławomir Tracz z Agencji Nieruchomości Rolnych.

W opinii wnioskodawców, struktura agrarna polskiego rolnictwa charakteryzuje się znaczną liczbą gospodarstw rolnych (blisko 2 mln o powierzchni powyżej 1 ha), silnym rozdrobnieniem, niewielkim udziałem gospodarstw średnich i większych obszarowo (aż 80% gospodarstw ma powierzchnię mniejszą niż 10 ha, użytkują one 40% użytków rolnych). Tylko 1% gospodarstw ma powierzchnię powyżej 50 ha i użytkują one 16% użytków rolnych. Średnia powierzchnia gospodarstwa indywidualnego o powierzchni powyżej 1 ha w Polsce, według danych spisu rolnego w 2002 r., wynosiła 8,33 ha, a w układzie wojewódzkim - od 3,92 ha w województwie małopolskim do 18,74 ha w warmińsko-mazurskim. Obecna struktura obszarowa wskazuje na konieczność powiększania przede wszystkim gospodarstw kilku- i kilkunastohektarowych, co ma na celu m.in. zapewnienie możliwości utrzymania się z pracy w rolnictwie właścicielom i ich rodzinom.

Zdaniem wnioskodawców, określone w nowelizowanej ustawie wymogi, których spełnienie pozwala uznać osobę fizyczną za rolnika indywidualnego, są zbyt ogólne. Dowodem na to jest uczestnictwo w przetargach ograniczonych organizowanych przez Agencję Nieruchomości Rolnych dla rolników indywidualnych osób, które wprawdzie spełniają formalnie ustawowe kryteria, nie są jednak w rzeczywistości związane z rolnictwem. Zgodnie z literalnym brzmieniem przepisów powołanej ustawy każda osoba mająca co najmniej wykształcenie średnie, niekoniecznie rolnicze, spełnia wymóg posiadania wykształcenia rolniczego, spełnia też wymóg zamieszkiwania w gminie, na obszarze której położona jest nabywana nieruchomość, jeśli chociażby na dzień przed przetargiem została zameldowana i wydzierżawiła w tym samym czasie nieruchomości rolne od miejscowych rolników. W świetle obowiązujących przepisów ustawy nie ma więc przeszkód, aby grunty rolne były nabywane przez przedsiębiorcze osoby niebędące rolnikami, chociażby dla otrzymywania dopłat lub w celach spekulacyjnych.

Z powyższych względów celowe jest wprowadzenie ograniczeń w postaci wymogu 3-letniego zameldowania na terenie gminy, gdzie leży gospodarstwo, oraz ponowne zdefiniowanie kwalifikacji rolniczych, wyłączające możliwość uznania za rolnika osoby niemającej nic wspólnego z rolnictwem, ale legitymującej się wykształceniem wyższym lub średnim w jakiejkolwiek dziedzinie, a także doprecyzowanie pojęcia "osobiste prowadzenie gospodarstwa rolnego". Najistotniejszymi przesłankami świadczącymi o osobistym prowadzeniu gospodarstwa powinna być praca w swoim gospodarstwie rolnym oraz podejmowanie wszelkich decyzji związanych z jego prowadzeniem.

Zmiana proponowana w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa ma na celu ujednolicenie preferencji dla rolników indywidualnych powiększających gospodarstwo rodzinne, wprowadzonych ustawą o kształtowaniu ustroju rolnego, przy nabywaniu nieruchomości zasobu w przetargach ograniczonych.

Zgodnie z art. 6 ust.1 pkt. 1 agencja realizuje zadania m.in. w zakresie tworzenia gospodarstw rodzinnych. Jednak dotychczas zadanie to nie było wspierane instrumentem ułatwiającym nabywanie ziemi przez osoby tworzące takie gospodarstwa, zwłaszcza przez młodych rolników. Uzasadnione byłoby więc wprowadzenie możliwości organizowania przez agencję przetargów ograniczonych dla takich osób. Wprowadzenie przedmiotowego zapisu byłoby uzasadnione pod warunkiem jednoczesnej zmiany definicji kwalifikacji rolniczych w ustawie o kształtowaniu stroju rolnego.

Wobec preferowania przez agencję powiększania i tworzenia gospodarstw rodzinnych również byli pracownicy zlikwidowanych państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej powinni tworzyć takie gospodarstwa w ramach przetargów ograniczonych.

Możliwość ułatwiania nabywania ziemi byłym pracownikom zlikwidowanych ppgr współdziałającym w formie spółki jest tak samo uzasadniona jak wspieranie nabywania przez byłych pracowników zlikwidowanych ppgr występujących jako osoby fizyczne. W dotychczasowym brzmieniu ustawy określa się, że w przetargu ograniczonym uczestniczyć mogą spółki utworzone przez takich pracowników. Tymczasem nie powinno być istotne, kto tworzył w przeszłości spółkę, lecz kto obecnie jest jej udziałowcem.

Projektowana ustawa nie pociągnie za sobą istotnych skutków finansowych dla budżetu państwa.

Do przedstawionego projektu zgłoszono 2 poprawki, które komisja poparła w głosowaniu i projekt wraz z nimi zarekomenduje w drugim czytaniu. Na sprawozdawcę wybrano senatora J. Chróścikowskiego.