Komisja Rolnictwa i Ochrony Środowiska w pierwszym punkcie porządku swego posiedzenia rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych oraz niektórych innych ustaw. W tej części posiedzenia wziął udział podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Sebastian Filipek-Kaźmierczak.

Ustawa o zmianie ustawy o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych oraz niektórych innych ustaw została opracowana przez Sejm na podstawie projektu rządowego. Zmiany istniejącego stanu prawnego są następstwem zmian w przepisach UE w zakresie regulacji rynku cukru i rynku wina oraz rynku mleka i przetworów mlecznych.

Nowelizacja zmienia pięć ustaw dotyczących poszczególnych sektorów rolnych, tj. oprócz ustawy o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych ustawę o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, ustawę o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, ustawę o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina oraz ustawę o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych. Ponadto w przepisach przejściowych nowelizacja zawiera merytoryczne regulacje dotyczące pomocy finansowej dla niektórych hodowców w rozumieniu przepisów o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich w związku ze skutkami ptasiej grypy.

Nowelizacja wprowadza ponadto szczególne rozwiązanie dotyczące spółek o profilu działalności związanym z obrotem i przechowalnictwem zbóż, które jest wyjątkiem od regulacji zawartej w ustawie o finansach publicznych.

Przepisy unijne w odniesieniu do rynku cukru ulegają obecnie daleko idącym zmianom. Modyfikowane są na gruncie przepisów unijnych, między innymi kompetencje organów państw członkowskich, w tym mechanizm zatwierdzania przedsiębiorstw cukrowniczych, kwotowanie produkcji cukru i izoglukozy, warunki umów, warunki transferu kwot, zasady i przesłanki restrukturyzacji przedsiębiorstw.

Ze względu na przewidywane zmiany unijnych regulacji przepisy polskie w większości mają charakter ogólnie wskazanych kompetencji właściwych organów do realizacji zadań wynikających z rozporządzeń unijnych. Rozwiązanie takie w sposób najbardziej optymalny umożliwia funkcjonowanie i obsługę instytucjonalną rynku cukru.

Do kompetencji ministra właściwego do spraw rynków rolnych, w myśl nowelizowanej ustawy o Agencji Rynku Rolnego oraz organizacji niektórych rynków rolnych należą w szczególności decyzje w sprawach przyznania kwoty produkcyjnej cukru i izoglukozy, dodatkowej kwoty produkcyjnej, korekta kwot produkcji cukru i izoglukozy.

Zadania nowe, realizowane przez Agencję Rynku Rolnego lub jej prezesa, to interwencyjny zakup, przechowywanie i sprzedaż cukru oraz zatwierdzanie producentów, udzielanie pomocy restrukturyzacyjnej, pozwolenia na przywóz i wywóz produktów objętych regulacjami rynku cukru, przyznawanie refundacji wywozowych i produkcyjnych, udzielanie pomocy na prywatne przechowywanie cukru, naliczanie opłaty produkcyjnej oraz określanie współczynnika procentowego i okresu podziału pomocy restrukturyzacyjnej.

W odniesieniu do rynku wina zmiany wiążą się w szczególności z objęciem Polski na rynkach unijnych 1 sierpnia br. strefą uprawy A winorośli przeznaczonej do produkcji wina gronowego lub moszczu gronowego. Przepisy nowelizacji w zakresie dotyczącym ustawy o ARR mają również charakter przepisów kompetencyjnych. Szczegółowe regulacje prawne dotyczące wyrobów winiarskich ujęte są natomiast w polskim systemie prawnym w dwóch aktach ustawowych, stąd zmiana również ustawy o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina. Wejście w życie zmian obu tych ustaw umożliwia rozpoczęcie produkcji wina gronowego z upraw krajowych. Nowelizacja między innymi przekazuje kompetencje i zadania w zakresie organizacji rynku wina z Agencji Modernizacji i Restrukturyzacji Rolnictwa do Agencji Rynku Rolnego.

Po dyskusji nad projektowaną ustawą członkowie Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska postanowili wprowadzić do niej 3 poprawki. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wyznaczono senatora Jerzego Chróścikowskiego.

Mniejszość komisji zaproponowała jedną poprawkę. Wniosek mniejszości przedstawi Izbie senator Andrzej Gołaś.

Następnie komisja rozpatrzyła ustawę o wyrobie napojów spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych.

Uchwalona przez Sejm 8 września tego roku ustawa zakłada oddzielenie wykonywania działalności gospodarczej od wytwarzania wyrobów alkoholowych na własny użytek.

Ustawa zezwala na wyrabianie napojów spirytusowych, takich jak różnego rodzaju nalewki, sposobem domowym (dotychczas kwestia ta nie była uregulowana) na własny użytek, ale bez możliwości wprowadzania ich do obrotu.

Nowe przepisy zwiększają wymagania wobec przedsiębiorcy przy prowadzeniu działalności związanej z wyrobem i rozlewaniem napojów spirytusowych.

Ustawa wprowadza przepisy, które pozwolą na nadawanie tym wyrobom oznaczeń geograficznych. Obecnie nie ma przepisów, które regulowałyby tę kwestię. Wprowadzenie oznaczeń geograficznych polskich alkoholi spowoduje ich lepszą ochronę za granicą.

Ustawa zakłada też stworzenie krajowej listy chronionych oznaczeń geograficznych tych napojów. Aby produkt mógł być wpisany na krajową listę chronionych oznaczeń, musi mieć odpowiednie cechy charakterystyczne, związane z miejscem pochodzenia.

Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu zaproponowało doprecyzowanie kilku przepisów. Propozycja ta zyskała akceptację senatorów, nie miał do niej zastrzeżeń także resort rolnictwa.

Ustalono, że stanowisko komisji w sprawie ustawy na posiedzeniu plenarnym Izby przedstawi senator Paweł Michalak.

W ostatnim punkcie porządku posiedzenia Komisja Rolnictwa i Ochrony Środowiska rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw.

Po dyskusji senatorowie postanowili zaproponować skreślenie w rozpatrywanej nowelizacji przepisu przyznającego prawo do rekompensaty osobom, które pozostawiły nieruchomości poza obecnymi granicami Polski w związku z regulacją w 1951 r. granic między Polską a Rosją.

Jak powiedział obecny na posiedzeniu komisji wiceminister skarbu Paweł Piotrowski, przepis ten wybiega poza uregulowania będące w ustawie zabużańskiej.

Rekompensaty przysługują na mocy ustawy z 8 lipca 2005 r. o prawie do rekompensat z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Polski; jest to realizacja zobowiązania podjętego przez Polskę wobec zabużan. Zakłada ono rekompensatę w wysokości 20% wartości pozostawionego majątku.

Nowelizacja ustawy, przyjęta przez Sejm 8 września br., ujednolica przepisy z zakresu zobowiązań Agencji Nieruchomości Rolnych wobec Skarbu Państwa i określa sposób przekazywania środków na Fundusz Rekompensacyjny. Z tego funduszu będą wypłacane rekompensaty za mienie pozostawione poza obecnymi granicami Polski.

Pieniądze na Fundusz Rekompensacyjny mają pochodzić ze sprzedaży 400 tys. ha gruntów rolnych będących w zasobie agencji.

Jak zaznaczył wiceprezes ANR Wacław Klukowski, agencja będzie co roku przekazywała pieniądze na fundusz w formie kwartalnych zaliczek. W 2006 r. będzie to 280 mln zł, w 2007 r. - 400 mln zł, w 2008 r. - 430 mln zł, a w 2009 r. - 470 mln zł. W sumie na fundusz trafi 2,5 mld zł.

Wiceminister P. Piotrowski poinformował, że jeszcze w tym roku w urzędach wojewódzkich rozpocznie się tworzenie rejestrów zabużan i nastąpią pierwsze wypłaty. Według szacunków, na rekompensaty oczekuje jeszcze 80 tys. osób.

Zabużanie, którym przyznano prawo do rekompensaty, mogą także otrzymać ją w postaci nieruchomości rolnej. Przedstawiciel ANR poinformował, że w czasie obowiązywania ustawy odbyło się już 1661 przetargów z udziałem zabużan, z których 1596 wygrali. Do końca czerwca tego roku otrzymali oni łącznie 3680 ha o wartości prawie 57 mln zł.

Na sprawozdawcę stanowiska komisji podczas posiedzenia plenarnego Izby wyznaczono senatora J. Chróścikowskiego.