Zapis stenograficzny (361) z 39. posiedzenia

Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska

w dniu 3 sierpnia 2006 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie wniosków zgłoszonych na 16. posiedzeniu Senatu do ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych.

W związku z tym, że nie ma przewodniczącego naszej komisji, jako że musiał wyjechać, w zastępstwie witam państwa na trzydziestym dziewiątym posiedzeniu Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska.

Witam panów senatorów, witam pana ministra Sebastiana Filipka-Kaźmierczaka, witam pana Mariusza Lipińskiego z Agencji Rynku Rolnego, witam pana Jerzego Dąbrowskiego z Departamentu Rynków Rolnych i panią Ewę Mazgajską z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, witam serdecznie także panie z biura komisji.

Proszę państwa, podczas obrad Senatu zgłoszony został wniosek przez pana senatora Chróścikowskiego, który poparłem, aby mógł formalnie wpłynąć. Pan senator Chróścikowski zasygnalizował w czasie naszego poprzedniego spotkania konieczność zwrócenia uwagi na kwestię usunięcia kolizji terminów i wysłania tylko jednego rozliczenia, jeżeli chodzi o wykorzystanie ilości referencyjnych. Zanim przystąpimy do rozpatrzenia tego wniosku, poproszę pana ministra o kilka słów wyjaśnień.

Po rozmowie z panem senatorem Chróścikowskim chciałbym przedstawić bliżej, z czego wynika proponowana poprawka. Celem ustawy jest, jak rozumiem, korekta rozwiązań z lutego, która ma trochę zmienić zasady podziału rezerwy krajowej. Pierwsze pytanie jest następujące: czy i jak wpłynie to na warunki dotyczące beneficjentów, o których mowa w ustawie z lutego? Chciałbym uzyskać oficjalną interpretację.

Następna sprawa. Chodzi o informację, czy decyzja Rady związana z rozporządzeniem dotyczącym 85 tysięcy t jest już podjęta, czy nie. To będzie ważne. Jeżeli ta decyzja będzie podjęta, to konieczne będą zmiany w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. W projekcie unijnym, który opiniowaliśmy w Komisji Spraw Unii Europejskiej, jest wyszczególnione, które artykuły powinny być zmienione. Kiedy ministerstwo przewiduje wprowadzenie tamtych zmian? Czy dopiero w dniu podjęcia formalnej decyzji dotyczącej funkcjonowania rozporządzenia Rady? I czy jest możliwość zmiany terminów tak, żeby nie wysyłać podwójnego rozliczenia do producentów? Senator Chróścikowski nie ukrywał, że chodzi mu o koszty wysłania tego rozliczenia, które wstępnie wyliczył na pół miliona złotych. Może nie jest ważne to, że zarobi Poczta Polska, tylko że w tej chwili bardzo potrzebne są czas i pieniądze. Być może trzeba je inaczej zagospodarować. Jest to też kwestia sprawności naszej administracji, agencji, żeby można było taką operację w sposób czytelny przede wszystkim dla rolników przeprowadzić, bo oni będą pytali, dlaczego musieli uzyskać dwie decyzje.

Jeśli można, chciałbym prosić pana ministra o wyjaśnienie.

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Odpowiadając na pytania pana przewodniczącego, chciałbym na wstępie powiedzieć o pewnych kwestiach, które są bardzo istotne dla sprawy. Mówimy o dwóch kwestiach. Pierwsza dotyczy rozporządzenia komisji w sprawie przesunięcia terminu o dwa miesiące, co pozwoli na załatwienie innych spraw, a mianowicie na uzyskanie zgody w czasie oczekiwania na decyzję Rady na konwersję kwoty bezpośredniej na kwotę hurtową. To jest zasadnicza różnica. Na dzień dzisiejszy czekamy na oficjalne rozporządzenie komisji w sprawie przesunięcia terminu. Decyzja zapadła, czekamy na publikację, jako że po trzech dniach od publikacji rozporządzenie wejdzie w życie. Jeżeli chodzi o sprawę decyzji Rady, to nie będzie to możliwe wcześniej niż w październiku. Te dwie decyzje są dla nas bardzo istotne.

Nawiązując do pytania o zmiany, które zostały zaproponowane, dotyczące rozszerzenia kwoty referencyjnej o grupę do 5 tysięcy kg i grupę powyżej 800 tysięcy kg, chcę powiedzieć, że nie będą one miały żadnego wpływu na grupę zasadniczą, dlatego że to zostało określone. Wiadomo, o jaki poziom zostały przekroczone limity. Następnie dodatkowa kwota będzie rozdzielona pomiędzy grupę do 5 tysięcy kg i grupę powyżej 800 tysięcy kg. Jest to drugi etap i to się może zmienić w zależności od wskaźnika. Będzie to związane ze współczynnikiem redukcji. To jest odpowiedź na pytanie pana przewodniczącego.

Kolejne pytanie: czy jest decyzja Rady? Na dzień dzisiejszy decyzja Rady nie została podjęta. Jest projekt, czekamy na decyzję. Po rozmowach, jakie były prowadzone przez naszych przedstawicieli, przez ministra Babuchowskiego, mamy informację, że ta decyzja będzie podjęta zgodnie z naszymi oczekiwaniami, natomiast na dzień dzisiejszy jeszcze nie jest podjęta. Jeżeli chodzi o zmiany legislacyjne w prawie krajowym, to nastąpią one dopiero wtedy, kiedy wejdzie w życie ta decyzja. My nie możemy wcześniej proponować zmian, dopóki decyzja Rady nie wejdzie w życie. Dziękuję bardzo.

Czy ktoś z panów senatorów chciałby zadać pytanie? Nie.

Może jeszcze sprawa porządkowa. Z materiałów sejmowych wynika, że istotne byłoby przyspieszenie pracy nad tą ustawą. Jeszcze kilka słów na temat tego, dlaczego tak szybko ta ustawa powinna być przyjęta, przynajmniej zgodnie z życzeniami posła sprawozdawcy Steca.

Panie Przewodniczący, proszę, żeby odpowiedziała na to pytanie i doprecyzowała tę kwestię pani Ewa Mazgajska, specjalista w Departamencie Rynków Rolnych.

Szanowny Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Wydaje się bardzo uzasadnione, aby niniejsza ustawa, nad którą w chwili obecnej proceduje Senat, weszła w życie jak najszybciej, albowiem przepisy tej ustawy przewidują, że rolnicy, którzy posiadają kwoty w wysokości powyżej 800 tysięcy kg i kwoty w wysokości od 100 tysięcy kg do 5 tysięcy kg, będą mieli możliwość złożenia wniosków w terminie do dnia 30 września. Jeżeli w chwili obecnej zostałyby przyjęte jakieś poprawki, ustawa wróci do Sejmu i przedłuży się procedowanie nad nią, a tym samym opóźni się jej wejście w życie. Chodzi również o to, aby jak najszybciej były rozpatrzone wnioski o przyznanie dodatkowych ilości z krajowej rezerwy, złożone przez rolników, którzy są zobowiązani do uiszczenia opłaty wyrównawczej za przekroczenie kwoty krajowej w roku kwotowym 2005/2006. Dziękuję bardzo.

Czy ktoś z panów senatorów chciałby jeszcze zadać pytanie panu ministrowi dotyczące spraw ogólnych związanych z tą ustawą? Nie.

Może przejdziemy do omówienia propozycji poprawki zgłoszonej przez pana senatora Chróścikowskiego. Zapytam panią mecenas, czy zgłasza uwagi.

Proszę bardzo.

Szanowni Państwo!

Nie mogę mieć uwag merytorycznych, bo nie tkwię tak głęboko w potrzebie takich rozwiązań. Mogę tylko stwierdzić, że ta poprawka polega na dodaniu przepisu przejściowego. Rozwiązanie to opiera się na gruncie art. 36 ustawy matki, czyli ustawy, która była zmieniana poprzednią nowelizacją, i dotyczy kwestii rozliczeniowych. I tylko właśnie na życzenie panów senatorów zostało to w taki, a nie w inny sposób zapisane w tej ustawie.

Prosiłabym, żeby merytoryczną zasadność szanowni państwo dokładnie wyjaśnili z fachowcami z punktu widzenia tego, czy jest potrzeba przesuwania terminów. Przede wszystkim należałoby wyjaśnić, czy to nie wpłynie negatywnie na tych beneficjentów, którzy przez obecnie obowiązujące przepisy są uprawnieni do rozdysponowania kwot, którymi państwo może w tej chwili dysponować, bez czekania na decyzję Rady, bo nasuwa się taki logiczny wniosek.

Jeżeli jest możliwość załatwienia spraw dotyczących grupy, która ma w tej chwili prawo do kwot, i to załatwienia ich w sposób lepszy niż się spodziewano, bo są jakieś rezerwy z dodatkowych nawisów, to w sposób logiczny na temat przesuwania tego terminu muszą się wypowiedzieć fachowcy. Prosiłabym o jasne stanowisko w tej sprawie, bo sama jako prawnik, tylko i wyłącznie formalnoprawnie oceniając tę ustawę, nie umiem znaleźć na to pytanie odpowiedzi.

Pan senator Gołaś ma dodatkowe pytanie, pomocnicze.

Nie, nie mam pytania dodatkowego, bo tak samo jak pani mecenas nie do końca wszystko rozumiem, ale nie muszę, bo jakoś podglądnę, jak reszta głosuje, i najwyżej się wstrzymam, mam natomiast pytanie natury formalnej. Mianowicie pierwszy wniosek dotyczy przyjęcia ustawy bez poprawek, a pan przewodniczący przeszedł już do omówienia poprawki. Pytanie jest takie: nie wiem, czy wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek nie jest wnioskiem taktycznym, wysuniętym tylko po to, żebyśmy na wypadek, gdyby zostały odrzucone wszystkie poprawki, nie zostali w sytuacji patowej? Być może intencja jest taka, żebyśmy najpierw odrzucili wniosek o głosowanie bez poprawek, a potem głosowali nad poprawkami. Nie wiem, jak to jest.

Pani mecenas uspokoi.

Nie zrozumiałam tego w taki sposób, że przechodzimy już do głosowania. Wyjaśniamy tylko poprawkę, bo głosowanie będzie się odbywało według przedłożonego państwu zestawienia. Pierwszy będzie poddany pod głosowanie wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.

(Senator Andrzej Gołaś: W takim razie przepraszam, nieuważnie słuchałem.)

Pan senator Adamczak.

Chciałbym się ustosunkować do wypowiedzi przedstawicieli ministerstwa. Jeżeli sytuacja jest taka, że trzeba to przyspieszyć, to myślę, że należałoby zrobić wszystko, aby nie odkładać tego tematu i podjąć taką decyzję, żeby rolnicy mogli na tym skorzystać.

Panie Ministrze, proszę odnieść się do poprawki.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Panie Senatorze, na razie nie głosujemy, tylko, jeżeli można, merytorycznie rozważamy, czy są możliwe zmiany terminów takie, jak przedstawione w poprawce senatora Chróścikowskiego.

Proszę bardzo.

Panie Przewodniczący, Wysoka Izbo, chciałbym prosić pana wiceprezesa Lipińskiego z Agencji Rynku Rolnego, żeby przedstawił, jaka jest sytuacja, jak również zasadność tej poprawki, aby państwo mogli się zapoznać z naszą interpretacją. Dziękuję.

Dziękuję bardzo.

Panie Przewodniczący! Szanowna Komisjo!

W chwili obecnej Agencja Rynku Rolnego znalazła się w bardzo trudnej sytuacji, ponieważ stoimy na gruncie prawa polskiego, na gruncie ustawy o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych, a także unijnego rozporządzenia nr 595, co wiąże się z koniecznością wydania decyzji. Nasza ustawa, obowiązująca w chwili obecnej, określa ten termin na dzień 15 sierpnia.

Działania, które zostały podjęte w Komisji Europejskiej, miały na celu przede wszystkim wydłużenie dla roku kwotowego 2005/2006 terminu wniesienia przez Polskę opłaty wyrównawczej - do 30 października. Tak, jak pan minister wspomniał, takie rozporządzenie zostało przyjęte na posiedzeniu komitetu zarządzającym, natomiast nie ma jego publikacji i nie ma jego wejścia w życie. A zatem w chwili obecnej obowiązuje rozporządzenie nr 595 i na podstawie tego rozporządzenia państwo członkowskie musi pobrać opłaty wyrównawcze. Muszą one wpłynąć do podmiotów skupujących do 31 sierpnia. Taki jest stan prawny w chwili obecnej.

Prezes Agencji Rynku Rolnego, a w tym przypadku dyrektorzy oddziałów terenowych Agencji Rynku Rolnego, są zobowiązani, mocą polskiej ustawy, jeżeli nie wejdzie w życie rozporządzenie zmieniające termin 15 sierpnia, do wydania tych decyzji. Nie ma podstawy prawnej, która umożliwiałaby dyrektorom oddziałów terenowych odstąpienie od wydania owych decyzji. Byłoby to po prostu niewykonanie decyzji. To jest pierwsza sprawa.

Z chwilą, kiedy pojawiłoby się rozporządzenie, które zmieniałoby termin pobrania opłaty i przekazania do Komisji Europejskiej na dzień 30 października, a to rozporządzenie już zostało przyjęte, istniałaby możliwość wydłużenia terminu poboru zarówno od dostawców, jak i od podmiotów skupujących dla agencji z 31 sierpnia do 30 października. To jest pierwszy element. Zapewne brzmi to bardzo skomplikowanie, ale terminy są pierwszym elementem.

Innym elementem jest wysokość opłaty. Jak rozumiem, Panie Przewodniczący, tak naprawdę treść poprawki zgłoszonej do noweli ustawy odnosi się do wydania jednej decyzji. Niestety, w chwili obecnej, na podstawie obowiązującego prawa, agencja będzie musiała wydać dwie decyzje, bo jeżeli nawet do 15 sierpnia zostanie opublikowane i wejdzie w życie rozporządzenie wydłużające terminy, to my nadal jesteśmy zobowiązani krajową ustawą do wydania decyzji do 15 sierpnia. Powiem więcej, ta decyzja będzie wydana przy bilansie, który agencja jest zobowiązana rozliczyć do 31 lipca. W chwili obecnej, tak jak informowaliśmy ministerstwo rolnictwa, Agencja Rynku Rolnego wydała komunikat. Opłata wyrównawcza, która została naliczona przy przekroczeniu, wynosi 55 zł 75 gr za 100 kg. Takie decyzje zostały wydane.

Pojawienie się rozporządzenia Rady, o czym informował pan minister, dotyczącego tak zwanej konwersji krajowej, tych 85 milionów, które by przeszły, po pierwsze, do bilansu zakończonego roku kwotowego 2005/2006, a następnie do rezerwy na rok następny, mogłoby spowodować obniżenie tej opłaty. Ministerstwo rolnictwa wielokrotnie już informowało, także Wysoką Izbę, o tych dwóch liczbach: pierwszej większej, drugiej mniejszej. W tym wypadku było to około 38-39 gr.

Agencja jest zobowiązana, przy założeniu, że rozporządzenie zostanie opublikowane do 15 sierpnia, do wydania decyzji w sprawie kwoty 55 zł 75 gr za 100 kg, po wejściu natomiast w życie rozporządzenia, które przekazuje Polsce te 85 milionów, niestety będziemy zobligowani do wydania decyzji korygujących wysokość opłaty. Opłata zostanie pobrana od dostawców w mniejszej wysokości, zakładając oczywiście, że takie rozporządzenie ukaże się najpóźniej do dnia 15 października.

Mam jeszcze pytanie, bo chcę, żeby to było czytelne. Oprócz decyzji jest płatność ponad zaliczkę. Czy też trzeba będzie to zapłacić, czy przynajmniej z tym można poczekać?

Panie Przewodniczący, na podstawie obowiązującego prawa unijnego będą zobowiązani uiścić opłatę do 31 sierpnia. Jeżeli natomiast termin zostanie wydłużony, ta płatność zostanie wydłużona do 30 października, zgodnie ze środkiem przejściowym, którym jest rozporządzenie na rok kwotowy 2005/2006.

Rozumiem, że jest jeszcze szansa na wstrzymanie tej płatności, gdyby się ukazało? Wtedy ministerstwo zareaguje, tak?

Panie Przewodniczący, jedną sprawą jest decyzja, która zostanie wydana przez agencję - to jest akt administracyjny i ustawa obliguje dyrektorów oddziałów terenowych agencji - a drugą sprawą jest pobranie opłaty, dlatego że w tym wypadku skorzystalibyśmy z bezpośredniego i nadrzędnego zastosowania prawa unijnego, ustaw, do wydłużenia terminu pobrania.

Czy panowie senatorowie mają pytania?

Proszę, senator Łyczak.

Mam pytanie do pana prezesa. Z argumentacji, którą pan przedstawił, wynika, że rząd jest przeciwny tym poprawkom, bo to by tylko skomplikowało sprawę, prawda? Bardzo proszę o jasne zajęcie stanowiska.

Oczywiście stoimy na stanowisku, że nic by to nie zmieniło. Trwa pewien proces. Opóźniłoby to tylko wejście w życie i taki byłby efekt. Stoimy więc na stanowisku, że musimy podjąć decyzję, musimy się trzymać terminów. Są przepisy, które nas do tego obligują i nie możemy ich nie respektować. A zatem, powiem to jeszcze raz, te poprawki opóźniłyby wejście w życie ustawy.

Rozumiem, że panowie senatorowie mają jasność. W takim razie przystąpimy do głosowań.

Zgłoszone są dwa wnioski. Wniosek oznaczony rzymską jedynką dotyczy przyjęcia ustawy bez poprawek, a wniosek oznaczony rzymską dwójką, zgłoszony przez pana senatora Chróścikowskiego, dotyczy wprowadzenia zmian związanych z terminami.

Poddaję pod głosowanie wniosek oznaczony rzymską jedynką.

Kto jest za tym, żeby przyjąć ustawę zmieniającą ustawę o zmianie ustawy o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych, uchwaloną przez Sejm w dniu 21 lipca, bez poprawek? Proszę podnieść rękę. (4)

Kto jest przeciw? (0)

Kto jest za wnioskiem o wprowadzenie poprawki do ustawy? (0)

(Głos z sali: Chyba nie jest przewidziane takie głosowanie.)

(Wypowiedzi w tle nagrania)

Aha, dobrze, czyli rozumiem, że stanowisko komisji jest takie, żeby przyjąć ustawę bez poprawek. Chciałbym zapytać...

(Brak nagrania)

Senator Michalak już do końca będzie się zajmował tą materią.

Dziękuję bardzo i zamykam trzydzieste dziewiąte posiedzenie senackiej Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska.