Zapis stenograficzny (663) ze wspólnego posiedzenia

Komisji Nauki, Edukacji i Sportu (31.)

oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej (77.)

w dniu 15 marca 2007 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (cd.) (druk nr 386).

Witam wszystkich na kolejnym spotkaniu połączonych Komisji Nauki, Edukacji i Sportu oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

Chciałbym zapytać, czy Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej ma kworum?

(Głos z sali: Nie ma.)

Komisji Nauki, Edukacji i Sportu nie pytam, bo tu tradycyjnie frekwencja jest wyższa niż wymagane kworum.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Panie Senatorze, proszę nie żartować, bo poprosimy o zgodę rodziców i mogą być kłopoty. Czekamy jeszcze, aby w komisji samorządowej było kworum.

(Rozmowy na sali)

Proszę państwa, jest już kworum, możemy rozpoczynać.

Szanowni Państwo, wznawiam posiedzenie połączonych Komisji Nauki, Edukacji i Sportu oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Przypominam, że dyskusja została zamknięta i jedynym punktem do rozpatrzenia na dzisiejszym posiedzeniu jest przegłosowanie poprawek zgłoszonych w trakcie dyskusji.

Bardzo serdecznie witam przedstawicieli Ministerstwa Edukacji Narodowej, na czele z panem ministrem Kłosowskim, witam pozostałych gości, których listy nie mam przed sobą, witam panów senatorów.

Proszę państwa, w tej chwili sytuacja jest następująca: mamy wniosek o odrzucenie ustawy oraz mamy wnioski dotyczące poprawek do ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty, tych poprawek jest dwadzieścia osiem. Proponuję, żebyśmy je po prostu przegłosowali w poczuciu świadomości, że to nie jest ostatnia rekomendacja komisji dla tych poprawek.

Mówiłem o tym przedwczoraj i to podtrzymuję, że dzisiaj nie jesteśmy w stanie wnikliwie tych poprawek przeanalizować, jest to wstępna rekomendacja dla Senatu. Debata nad ustawą o zmianie ustawy o systemie oświaty odbędzie się prawdopodobnie - widzieliśmy to już w proponowanym porządku obrad - za dwa tygodnie jako punkt pierwszy czy jakiś następny, zobaczymy. Wtedy odbędzie się dyskusja, zostaną złożone kolejne poprawki i wtedy komisja będzie musiała już bardzo rzetelnie nad tym popracować, ale nie tylko. Chciałbym, żeby panowie senatorowie i panie senator, których w tej chwili nie ma na sali, przez najbliższe dwa tygodnie wnikliwie zapoznali się z tymi poprawkami, ponieważ już z pobieżnej analizy chociażby poprawek pierwszej i drugiej witać, że one się pokrywają, są bardzo podobne, chociaż na pozór wyglądają bardzo różnie. Różnica polega na tym, że poprawka pierwsza ma nowe brzmienie, a poprawka druga to jest poprawianie brzmienia dotychczasowego. Gdyby jednak porównać je dokładnie, to by się okazało, że te różnice nie są może takie duże.

Po drugie, mam ogromną prośbę zarówno do Biura Legislacyjnego Senatu, jak i do Ministerstwa Edukacji Narodowej, żeby nam przygotowali stosowne opinie na spotkanie za dwa tygodnie. Mamy zwyczaj być tu wcześniej, dlatego jeśli w skrytkach senatorskich będziemy mieli taki materiał, to będziemy mieli jeszcze czas odnieść się do niego przed kolejnym posiedzeniem komisji. Proszę państwa, jesteśmy już zmęczeni po dwóch dniach posiedzenia, mamy też różne plany, dlatego bym apelował, abyśmy już nie prowadzili dyskusji ani specjalnego wyjaśniania wniosków, tutaj w szczególności patrzę na przedstawicieli ministerstwa. Chciałbym, żeby długość wypowiedzi była odwrotnie proporcjonalna do reprezentacji składu, ponieważ myśmy już dyskusję odbyli, a to głosowanie komisji traktujemy jako wstępne, ponieważ nad każdą z tych poprawek komisja będzie jeszcze raz musiała głosować w trakcie posiedzenia Senatu, a potem będzie musiała być zarządzona przerwa tak długa, jak będzie trzeba, a my - myślę - będziemy konstruktywnie rozmawiali. Zakładam, że jakiś rozsądny czas, dwie, maksymalnie trzy godziny, powinien na to wystarczyć. Wtedy będziemy musieli te wszystkie poprawki przeanalizować. W związku z tym za chwilę przystąpię do przeprowadzenia głosowania nad tymi poprawkami.

Czy ktoś chciałby zabrać głos w sprawach porządkowych, formalnych?

Proszę bardzo.

Szanowni Państwo, w przedstawionym państwu materiale jest jeden błąd, jeżeli chodzi o łączne głosowanie. Mianowicie przy poprawce czwartej jest uwaga, iż nad poprawkami czwartą, piątą, szóstą i dwudziestą siódmą należy głosować łącznie. Otóż prawidłowa uwaga powinna brzmieć: nad poprawkami czwartą, piątą i dwudziestą siódmą należy głosować łącznie, a nad poprawką szóstą należy głosować odrębnie, ponieważ ze względów merytorycznych nie jest związana z tym blokiem poprawek.

Bardzo dziękuję za tę poprawkę.

Proszę państwa, chciałbym tylko jeszcze powiedzieć, że te liczne poprawki składają się z pewnych bloków. Pierwszy jest wniosek o odrzucenie ustawy, to widzimy. Następnie są poprawki, które przewodniczący komisji przejęli na siebie od Biura Legislacyjnego, potraktowaliśmy to jako swój obowiązek. Dalej są poprawki pana senatora Kubiaka, są poprawki pana senatora Alexandrowicza i to w zasadzie...

(Wypowiedź w tle nagrania)

Jest też poprawka pana senatora Witczaka i to w zasadzie wyczerpuje listę tych poprawek. Rozumiem, że pozostałe poprawki będziemy zgłaszali już na sali.

Proszę państwa, w takim razie...

Jeszcze?

Chciałabym, żeby państwo mieli świadomość, bo być może nie zrozumiałam wypowiedzi pana przewodniczącego. Jak rozumiem, rezultatem prac dzisiejszego posiedzenia komisji ma być przyjęcie poprawek do tej ustawy, ale, jak zaznaczyłam, jest część poprawek, które się nawzajem wykluczają. Innymi słowy, komisja nie może przyjąć wszystkich poprawek, ponieważ wtedy w sprawozdaniu byłyby poprawki nawzajem się wykluczające, a sprawozdanie nie może mieć wykluczających się wniosków legislacyjnych. To tylko takie wyjaśnienie.

To jest bardzo trudne zadanie, mogę tylko apelować do rozsądku panów senatorów, żeby... Wiem, że takie rzeczy to i w Izbie mogą się zdarzać, chociaż Biuro Legislacyjne czuwa nad tym, żeby się nie zdarzały, ale rozumiem, że będziemy to przytomnie starali się realizować, zresztą nawet kolejność tych poprawek troszkę tę sprawę porządkuje.

Jeszcze pan senator Szaleniec.

Mam pytanie do pani z Biura Legislacyjnego. Czy te wszystkie poprawki uwzględniają wszystkie pani zastrzeżenia legislacyjne, konstytucyjne, czy one wyczerpują...

Może ja odpowiem. Ustalenie w trakcie dyskusji było takie, że wszystkie poprawki sformułowane przez Biuro Legislacyjne przejęliśmy z panem senatorem Szmitem, są one zawarte w tym druku. Poprawki natury ogólnej natomiast nie są uwzględnione i państwo mogą jeszcze je sobie przeanalizować i zgłosić w formie własnych przemyśleń, zastrzeżeń czy poprawek. Tam były bodajże trzy, jeśli pamiętam, takie poprawki... przepraszam, uwagi. Oczywiście mogę je przytoczyć, jeśli państwo sobie życzą. To był punkt piąty opinii, w zasadzie tylko punkt piąty, wszystkie pozostałe kończyły się poprawkami, tam chodziło o przedszkola publiczne i niepubliczne.

Proszę bardzo.

Rozumiem, że panu senatorowi chodziło również o to, czy uwagi zgłoszone przez państwa senatorów uwzględniają uwagi Biura Legislacyjnego, czy zostały niejako przepracowane pod kątem zasad techniki prawodawczej i wątpliwości natury prawnej i konstytucyjnej. Dobrze rozumiem pytanie?

(Senator Zbigniew Szaleniec: Nie.)

Myślę, że pan senator pytał raczej o to, o czym ja mówiłem, a teraz rozszerza swoje pytanie, tak?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Proszę państwa, proponuję, przystąpmy do głosowania.

(Głos z sali: Pan minister.)

Proszę bardzo.

Jeszcze jedno zdanie, Panie Przewodniczący. Zdaję sobie sprawę z tego, że rzeczywiście dzisiaj nie dostaniemy odpowiedzi na wszystkie pytania i wątpliwości, przyjmuję to do wiadomości. Pan przewodniczący mówi, że to jest rozpoczęcie dyskusji, że jeszcze będziemy kontynuować, jednak w ostatecznym momencie prosiłbym Biuro Legislacyjne o jasne stanowisko.

To znaczy, ja już powiedziałem przed chwilą, że prosimy o uwagi zarówno Biuro Legislacyjne Senatu, jak i ministerstwo, żebyśmy mieli dwie opinie dotyczące wszystkich poprawek. Trudno przewidzieć, jakie poprawki zostaną zgłoszone, ale chodzi o te, które już mamy. Uwagi te dotyczyłyby tego, czy to się zgadza z pomysłem ministerstwa, ale czy także zgadza się z systemem prawnym, bo to są dwie różne sprawy.

Jeszcze pan minister, bardzo proszę.

Panowie Przewodniczący, Wysokie Komisje, mam wniosek, prośbę formalną, dotyczącą poprawki piątej. Prośba dotyczy tego, aby mimo wszystko głosować nad nią rozłącznie, ponieważ dotyczy dwóch kategorii egzaminatorów. My tutaj bardzo mocno zwracamy na to uwagę, że to dotyczy egzaminatorów tradycyjnych, w rozumieniu tradycyjnym, i egzaminatorów egzaminów eksternistycznych. Stąd prośba, żeby poprawkę piątą jednak rozłączyć z poprawkami czwartą i dwudziestą siódmą.

(Wypowiedzi w tle nagrania)

Ja oczywiście zgadzam się z tym, co mówił pan przewodniczący, że jesteśmy trochę zmęczeni po zakończeniu obrad Senatu i że chcielibyśmy w miarę sprawnie wszystko przeprowadzić, ale to nie zwalnia nas z konieczności zachowania odrobiny roztropności. Dzisiaj dotarły do mnie uwagi, dotyczące sprawy podręczników, sformułowane na piśmie przez ludzi, którzy się tym zajmują i zwracają uwagę na to, że na przykład nie uwzględniamy w tym, iż już na szczeblu gimnazjum są różne poziomy nauczania języka obcego: początkowy i rozszerzony, zależnie od tego, z jakim bagażem wiedzy przyjdą uczniowie po klasie szóstej szkoły podstawowej. Zapis, że jeden zestaw podręczników dla jednego przedmiotu z góry uniemożliwia zastosowanie różnych stopni zaawansowania, czyli różnych podręczników.

Druga sprawa, na którą zwrócono uwagę, to jest możliwość manewru, ale w szkołach ponadgimnazjalnych.

(Wypowiedzi w tle nagrania)

Proszę państwa, chciałbym zwrócić uwagę, że dyskusja jest zamknięta i jestem zobowiązany pilnować porządku. Tak że, Panie Senatorze, bardzo proszę krótko zakończyć wypowiedź.

Dobrze.

Druga sprawa: postulat, który ma prowadzić do oszczędności w wydatkach na podręczniki. Jeżeli w szkołach, w różnych klasach obowiązują różne podręczniki, to w chwili, kiedy od razu wprowadzimy zestawy na trzy lata, będzie to generowało gwałtowne zyski wydawców, ponieważ szkoła będzie musiała wymienić wszystko dla całych trzech cyklów. Jest sposób obejścia tego w ten sposób, że w pierwszym roku wprowadzamy to dla pierwszej klasy, w drugim dla dwóch klas, w trzecim dla trzech klas, ale tego dzisiaj nie zredagujemy.

Wobec tego bardzo bym prosił, żeby jednak pan przewodniczący dopuścił możliwość roztropnego procedowania.

Panie Senatorze, chciałbym powiedzieć tylko tyle, że jestem zobowiązany przestrzegać Regulaminu Senatu.

(Senator Przemysław Alexandrowicz: Jest to zdrowy rozsądek.)

Ustaliliśmy przed przerwą, że dzisiaj zajmiemy się tylko punktem zatytułowanym: głosowanie, a w tej chwili otwieramy ponownie dyskusję. Z rozsądkiem to ma tyle wspólnego, że jesteśmy wszyscy świadomi, iż te wszystkie sprawy zarówno w sensie sformułowania poprawek, jak i uzasadnienia w formie dyskusji i debaty, są przed nami, jest taka możliwość. Gdyby to było ostatnie posiedzenie komisji i nie było więcej takich możliwości, podzieliłbym tutaj pogląd pana senatora, żeby to robić.

Proszę bardzo, pan senator Witczak.

Dziękuję, Panie Przewodniczący.

Oczywiście cenię ten porządek rzeczy, który przyjął pan przewodniczący, ale bardzo gorąco chcę wesprzeć pana senatora Alexandrowicza, materia bowiem jest tak ważna, że nie ograniczałbym się, nawet jeżeli ustaliliśmy, że dzisiaj tylko głosujemy, skoro pojawiają się nowe, bardzo ważne wątki. No, po to jesteśmy komisją, po to możemy spotykać się wielokrotnie, po to tutaj rozmawiamy, aby stworzyć jak najlepsze prawo. Tak że te spostrzeżenia są bardzo interesujące i myślę, że bardzo, bardzo istotne z punktu widzenia tej ustawy. Popieram pana senatora Alexandrowicza, aby jednak zająć się tą kwestią. Dziękuję bardzo.

Pani legislator chciałaby się jeszcze wypowiedzieć?

Bardzo proszę.

Chciałabym odnieść się do propozycji pana ministra, aby wyłączyć z głosowania łącznego poprawkę piątą.

Otóż ze względów formalnych jest to niemożliwe, dlatego że poprawka piąta jest skorelowana z dwudziestą siódmą w zakresie terminu wejścia w życie tych zmian. Rozumiem, że - państwo mówili o tym na poprzedniej części posiedzenia - chodzi o to, aby w poprawce piątej ograniczyć całość zmian do tego, co obecnie jest w lit. d, czyli tak naprawdę dokonanie zmiany merytorycznej.

Proponowałabym po prostu przedstawienie państwu senatorom przy głosowaniu tego bloku poprawek państwa sugestii i wtedy komisja wykluczy z poprawki piątej lit. c, a niezależnie od tego przegłosuje blokiem wszystkie te poprawki.

Bardzo dziękuję.

Proszę państwa, przystępujemy do głosowania nad zgłoszonymi poprawkami.

Wniosek oznaczony rzymską jedynką o odrzucenie ustawy, zgłoszony przez pana senatora Owczarka i pana senatora Szaleńca.

Kto z członków komisji popiera ten wniosek? Proszę o podniesienie ręki. (6)

Kto jest przeciw? (14)

Kto się wstrzymał od głosu? (0)

Głosujemy nad poprawkami...

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Tak, oczywiście, wniosek mniejszości. Pan senator Owczarek będzie referował. Dziękuję bardzo.

Proszę państwa, poprawka pierwsza, pana senatora Kubiaka, mówi o zapewnieniu dostępu do internetu. Wszyscy mamy tekst przed sobą, wiemy, czego poprawka dotyczy.

Kto jest za tą poprawką? Proszę o podniesienie ręki. (2)

Kto jest przeciw? (6)

Kto się wstrzymał od głosu? (10)

Dziękuję bardzo.

Poprawka druga dotyczy warunków...

(Wypowiedzi w tle nagrania)

To będziemy o tym dyskutowali na sali senackiej. Proszę państwa, nie możemy...

(Głos z sali: Żeby rząd mógł się odnieść do poprawki.)

Ale dyskusja już była, proszę państwa.

(Głos z sali: Tylko odniesienie się rządu, nie dyskusja.)

Jeżeli udzielę teraz głosu panu ministrowi, nie będą miał powodu, aby odmówić głosu panom senatorom, ponieważ zostaną podane kolejne okoliczności i będziemy dyskutowali od nowa i będzie debata, dlatego niestety nie widzę takiej możliwości.

Proszę bardzo, senator Miłek w sprawie formalnej.

W sprawie formalnej.

Panie Przewodniczący, jednak proponowałbym, aby przed głosowaniem nad każdą poprawką zwrócić się z zapytaniem do Biura Legislacyjnego oraz do pana ministra o krótki komentarz, tak żebyśmy mieli po prostu szerszy ogląd sprawy. Dziękuję bardzo.

Czy są wnioski przeciwne?

W takim razie, proszę państwa, przed każdym wnioskiem będziemy prosili panią legislator.

Czy jest wniosek, żeby w tej sytuacji wrócić do poprawki pierwszej? Nie...

Ja mam taki wniosek, wniosek o reasumpcję tego głosowania. Chciałbym, żebyśmy jednak w całej procedurze tak zrobili, zaczynając od poprawki pierwszej.

W takim razie bardzo proszę, Pani Legislator, poprawka pierwsza.

Szanowni Państwo, Biuro Legislacyjne ma pewne zastrzeżenia, jeżeli chodzi o tę poprawkę. Mianowicie przewiduje ona, iż obowiązek zainstalowania i aktualizowania oprogramowania może być nałożone na szkoły i placówki w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, czyli aktu wykonawczego do ustawy. W moim przekonaniu przekazanie takiej kompetencji Radzie Ministrów jest niemożliwe, ponieważ kwestię zasadniczą, kwestię praw i obowiązków powinna regulować ustawa, a nie akt wykonawczy. To, co wynika z art. 92 konstytucji, dotyczącego zakresu upoważnień ustawowych, stanowi, że rozporządzenie ma konkretyzować ustawę, a nie ją uzupełniać w sensie przekazywania nowych kompetencji merytorycznych organom, które są uprawnione do wydawania aktów wykonawczych, dlatego też Biuro Legislacyjne ma wątpliwość, czy w ten sposób można tę kwestię uregulować. Niezależnie od tego jest tu problem, który będzie dotyczył również poprawki drugiej, mianowicie problem minimalnych wymagań. Zwracałam już państwa uwagę, że rozporządzenie powinno mieć wytyczne. To rozporządzenie, które ma być wydane na podstawie art. 4a ust. 1 w zakresie minimalnych wymagań, również nie ma wytycznych. To są zastrzeżenia Biura Legislacyjnego. Dziękuję bardzo.

Bardzo dziękuję.

Bardzo proszę, Panie Ministrze.

Panowie Przewodniczący, Wysokie Komisje, rząd jest za przyjęciem tej poprawki w takim brzmieniu. Myśmy wcześniej analizowali zastrzeżenia i wątpliwości Biura Legislacyjnego. Jest to jednak powrót do pierwotnego brzmienia przedstawionego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Zwracam się do państwa senatorów o przyjęcie tej poprawki. Dziękuję.

Dziękuję bardzo.

Proszę państwa, zarządzam powtórne głosowanie w sprawie poprawki pierwszej.

Kto jest za? Proszę o podniesienie ręki. (6)

Kto jest przeciw? Proszę o podniesienie ręki. (7)

Kto się wstrzymał od głosu? (5)

Dziękuję bardzo.

Poprawka druga, bardzo proszę.

Poprawka ma na celu uzupełnienie rozporządzenia, które ma być wydane na podstawie art.4 ust. 2, o brakujące wytyczne w zakresie minimalnych wymagań.

Bardzo proszę, Panie Ministrze.

Rząd jest przeciwko przyjmowaniu tej poprawki. Dziękuję.

Dziękuję bardzo.

Zarządzam głosowanie.

Kto jest za? Proszę o podniesienie ręki. (11)

Kto jest przeciw?

(Głos z sali: 3.)

(Głos z sali: 4.)

(Głos z sali: 4, przepraszam.)

Kto się wstrzymał od głosu? (2)

Poprawka trzecia, bardzo proszę.

Poprawka trzecia ma właściwie charakter doprecyzowujący. Chodzi o to, że minimalne wymagania będą określone w przepisach wydanych na podstawie ust. 2 pkt 1, a nie w przepisie, który został tutaj wskazany. Przy czym jest tutaj drobny błąd, mianowicie w linijce drugiej powinno być: "o których mowa w ust. 2" i dalej zastępuje się wyrazami, tak jak jest w poprawce.

Dziękuję bardzo.

Panie Ministrze?

Jesteśmy konsekwentnie przeciwko tej poprawce.

Dziękuję bardzo.

Kto jest za tą poprawką? Proszę o podniesienie ręki. (11)

Kto jest przeciw? (4)

Kto się wstrzymał od głosu? (3)

Dziękuję bardzo.

Poprawka czwarta.

(Głos z sali: Cztery, pięć, dwadzieścia siedem.)

Poprawki czwarta, piąta, dwudziesta siódma, tak.

To są poprawki przedstawione przez Biuro Legislacyjne w opinii. Chodzi o uzupełnienie regulacji dotyczących zasad wpisywania egzaminatorów do ewidencji i wykreślania egzaminatorów z ewidencji ze względu na nałożenie na okręgowe komisje egzaminacyjne dodatkowych zadań związanych z przeprowadzaniem egzaminów eksternistycznych. Przy czym tutaj jest sugestia pana ministra, aby poprawka piąta została ograniczona tylko i wyłącznie do lit. d. W tym zakresie Biuro Legislacyjne nie zgłasza zastrzeżeń.

(Przewodniczący Kazimierz Wiatr: Czy to oznacza, że lit. c wykreślamy?)

Poprawka piąta będzie po prostu ograniczona do zmian w zakresie lit. d, tych, które są zawarte w lit. d, zostanie po prostu odpowiednio przeredagowana. W konsekwencji, w art. 27, w poprawce dwudziestej siódmej, również zostanie skreślone odesłanie do ust. 3 pkt 4 jako konsekwencja wykreślenia tej zmiany z poprawki.

(Wypowiedzi w tle nagrania)

Bardzo proszę, Panie Ministrze.

Przychylamy się do tej interpretacji Biura Legislacyjnego.

Dziękuję bardzo.

Zarządzam głosowanie.

Kto jest za? Proszę o podniesienie ręki. (17)

(Głos z sali: Z modyfikacją?)

Z modyfikacją, tak.

Kto jest przeciw? (0)

Kto się wstrzymał od głosu? (0)

Dziękuję bardzo.

Poprawka szósta, bardzo proszę.

Ta poprawka zasadniczo ma charakter doprecyzowujący, chodzi o właściwe wskazanie ramowych planów nauczania, które będą miały zastosowanie przy przeprowadzaniu egzaminów eksternistycznych. Przy czym już wiem, że ministerstwo ma tutaj uwagę.

Bardzo proszę, Panie Ministrze.

Jest to bardzo drobna zmiana techniczna, po wyrazie "gimnazjum" na stronie czwartej należy napisać "gimnazjum dla dorosłych", czyli dopisać samo "dla dorosłych", tylko tyle. Proszę o poparcie tej poprawki. Dziękuję.

Gimnazjum dla dorosłych i liceum ogólnokształcące dla dorosłych?

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Sławomir Kłosowski: Tak.)

(Wypowiedzi w tle nagrania)

Tak, dopisujemy.

Proszę państwa, kto jest za? Proszę o podniesienie ręki. (17)

Kto jest przeciw? (0)

Kto się wstrzymał od głosu? (0)

Dziękuję.

Poprawka siódma pana senatora Alexandrowicza.

Bardzo proszę.

Poprawka zmierza do tego, aby dyrektor szkoły miał obowiązek podejmowania działań organizacyjnych dotyczących obrotu wyłącznie podręcznikami używanymi, a nie tak jak jest obecnie w przepisie, w ogóle podręcznikami, w tym używanymi, o ile dobrze zrozumiałam intencję pana senatora.

Bardzo proszę, Panie Ministrze.

Jesteśmy przeciwni tej poprawce.

Kto jest za przyjęciem tej poprawki? Proszę o podniesienie ręki. (17)

Kto jest przeciw? (0)

Kto się wstrzymał od głosu? (2)

2 wstrzymało się od głosu, bo się zmienia liczba głosujących.

Proszę państwa, poprawki ósma i dziewiąta są bliźniacze, polegają na tym, że w poprawce ósmej, pana senatora Witczaka, mamy zastąpienie trzech przedstawicieli wojewody i kuratora, bodajże.

Bardzo proszę, powie o tym pani, może proszę omówić obie razem.

Tak, oczywiście. To są przepisy dotyczące zasad wyboru kuratora oświaty i składu komisji konkursowej, przy czym poprawka ósma przewiduje zmniejszenie liczby przedstawicieli ministra i wojewody z trzech do dwóch, a zwiększenie liczby przedstawicieli władz samorządu województwa z dwóch do czterech.

Poprawka dziewiąta natomiast dotyczy wyłącznie zwiększenia liczby przedstawicieli samorządu województwa z dwóch do trzech.

Bardzo proszę, Panie Ministrze.

Jesteśmy przeciwni obu tym poprawkom, i ósmej, i dziewiątej. Dziękuję.

Dziękuję bardzo.

Zarządzam głosowanie nad poprawką ósmą.

Kto jest za? Proszę o podniesienie ręki. (7)

Kto jest przeciw? Proszę o podniesienie ręki. (11)

Kto się wstrzymał od głosu? (1)

Ile było za? Przepraszam, 7, dziękuję bardzo.

Poprawka dziewiąta.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

7 za, 11 przeciw.

Poprawka dziewiąta.

Kto jest za? Proszę o podniesienie ręki. (11)

Kto jest przeciw? (4)

Kto się wstrzymał od głosu? (4)

Dziękuję bardzo.

Poprawka dziesiąta, bardzo prosimy...

(Wypowiedzi w tle nagrania)

Proszę państwa, ponieważ pojawiła się wątpliwość, ja nie mówiłem o głosowaniach, powiem więc dla porządku. Poprawka pierwsza: 6 głosów za, 7 - przeciw, 5 senatorów wstrzymało się od głosu - poprawka nie przeszła; poprawka druga: 11 głosów za, 4 - przeciw, 2 senatorów wstrzymało się od głosu - poprawka przeszła; poprawka trzecia: 11 głosów za, 4 - przeciw, 3 senatorów wstrzymało się od głosu - przeszła; poprawki czwarta, piąta, dwudziesta siódma: 17 głosów za, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał od głosu - poprawki przeszły; poprawka szósta: 17 głosów za, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzymał od głosu - poprawka została przyjęta; poprawka siódma: 17 głosów za, nikt nie był przeciw, 2 senatorów wstrzymało się od głosu - poprawka została przyjęta; poprawka ósma: 7 głosów za, 11 - przeciw, 1 senator wstrzymał się od głosu - poprawka nie została przyjęta; poprawka dziewiąta: 11 głosów za, 4 - przeciw, 4 senatorów wstrzymało się od głosu - poprawka została przyjęta.

Przystępujemy do poprawki dziesiątej, bardzo proszę.

Jeżeli chodzi o poprawkę dziesiątą, chciałabym zauważyć, że w przekonaniu biura wykracza ona poza materię ustawy, czyli to oznacza, że nie mieści się ona w granicach unormowań ustawy przekazanej do rozpatrzenia Senatowi przez Sejm.

Dziękuję bardzo.

Panie Ministrze?

Ministerstwo prosi o uchwalenie tej poprawki, bo jest ona niezmiernie istotna przy rozdysponowywaniu tych środków finansowych, które musimy rozdysponować. Dziękuję.

Państwo słyszeli, co zostało powiedziane, nie chcę tutaj nic więcej dodawać.

Kto jest za przyjęciem tej poprawki? Proszę o podniesienie ręki. (8)

Kto jest przeciw? (6)

Kto się wstrzymał od głosu? (4)

Poprawka została przyjęta.

Poprawki jedenasta i dwudziesta ósma, bardzo proszę.

Te poprawki zmierzają do wykreślenia przepisów zmieniających zasady wyboru dyrektora szkoły.

Bardzo proszę, Panie Ministrze.

Jesteśmy przeciwni poprawce jedenastej i dwudziestej ósmej też. Jesteśmy przeciwni tym dwóm poprawkom.

Bardzo proszę.

Kto jest za przyjęciem tych poprawek? Proszę o podniesienie ręki.

(Wypowiedzi w tle nagrania)

Bardzo proszę o powtórzenie, Pani Legislator.

W poprawce jedenastej, Szanowni Państwo, jest zmiana do art. 36 ustawy o systemie oświaty, przewidująca nowe zasady wyboru dyrektora szkoły lub placówki. W poprawce dwudziestej ósmej natomiast jest zmiana, która jest konsekwencją dokonania zmian w art. 36 i określa termin wejścia w życie tych zmian.

(Głos z sali: Co oznacza skreślenie pktów 11 i 12?)

Oznacza, że w tej ustawie, tą nowelizacją, nie będą wprowadzone zmiany, w zakresie zasad wyboru dyrektorów szkół i placówek.

(Wypowiedzi w tle nagrania)

(Głos z sali: Nie będzie, nie będzie.)

Będzie tak, jak jest obecnie w ustawie oświatowej.

Potwierdzam, jesteśmy przeciwni i poprawce jedenastej, i dwudziestej ósmej. Dziękuję.

Bardzo proszę, zarządzam głosowanie.

Kto jest za? Proszę o podniesienie ręki. (9)

Kto jest przeciw? (8)

Kto się wstrzymał? (2)

Poprawka dwunasta.

(Wypowiedzi w tle nagrania)

To znaczy, proszę państwa, mam dylemat, bo my jakby opiniujemy tutaj te poprawki i nie jestem pewien, czy na tym etapie procedowania możemy poprawkę dwunastą wyrzucić.

(Wypowiedzi w tle nagrania)

Jedenastą poprawkę przegłosowaliśmy razem z dwudziestą ósmą i teraz powstaje pytanie, czy w związku z tym komisja ma wykreślić ze swojego sprawozdania poprawkę dwunastą.

Panie Przewodniczący, ja zaznaczyłam, że komisja nie może przyjąć w sprawozdaniu dwóch sprzecznych ze sobą wniosków. Skoro komisja zdecydowała się na wykreślenie zmiany dotyczącej art. 36, to w kolejnej poprawce nie może modyfikować art. 36.

Jasna sprawa, czyli pan senator Kubiak zgłosi ten wniosek, jeśli uzna za stosowne, na sali Senatu. Dziękuję bardzo.

Przystępujemy do analizowania poprawki trzynastej, bardzo proszę.

Poprawka trzynasta doprecyzowuje przepis tak, aby było wiadomo, że chodzi w tym przepisie o rady oddziałowe.

Panie Ministrze, bardzo proszę.

Jesteśmy za przyjęciem tej poprawki.

Dziękuję bardzo.

Kto jest za tą poprawką? Proszę o podniesienie ręki. (18)

Kto jest przeciw? (0)

Kto się wstrzymał od głosu? (0)

Brakuje nam jednej osoby.

Poprawka czternasta, bardzo proszę.

To jest poprawka, która zmierza do wykluczenia organu sprawującego nadzór pedagogiczny z procedury ustalania programu wychowawczego i programu profilaktyki. Jeżeli ten program nie jest ustalony w porozumieniu z radą rodziców w przewidzianym terminie... To znaczy procedura przewidywała, że programy te ustala rada rodziców w określonym terminie. Jeżeli tego nie uczyni, miał to uczynić dyrektor szkoły w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny. Teraz z tego przepisu wyrzucamy "organ sprawujący nadzór pedagogiczny".

Dziękuję bardzo.

Panie Ministrze, bardzo proszę.

Ministerstwo jest za przyjęciem tej poprawki.

Proszę państwa, zarządzam głosowanie. Poprawka czternasta.

Kto jest za? Proszę o podniesienie ręki. (18)

Kto jest przeciw? (0)

Kto się wstrzymał od głosu? (1)

Dziękuję bardzo.

Poprawka piętnasta, bardzo proszę.

To jest poprawka, która nakłada ustawowo obowiązek noszenia jednolitego stroju szkolnego w szkołach podstawowych i gimnazjach. Od razu powiem, że jej przyjęcie wyklucza głosowanie nad poprawką szesnastą pana senatora Alexandrowicza, która dotyczyła wprowadzenia ściślejszej formy współdziałania dyrektora szkoły i rady rodziców przy podejmowaniu decyzji co do wprowadzeniu jednolitego stroju szkolnego.

Bardzo dziękuję.

Bardzo proszę o opinię pana ministra.

Ministerstwo jest za wprowadzeniem tej poprawki.

(Senator Przemysław Alexandrowicz: Czy można zadać pytanie legislatorowi?)

Bardzo proszę, Panie Senatorze.

Czy zapisy ust. 1 i 2 są sprzeczne, czy tylko wydają się sprzeczne po pobieżnej lekturze? Pierwszy mówi, że to jest obowiązkowe, a drugi, że dyrektor... Ach, przepraszam, chodzi o inny szczebel, już rozumiem.

Zostało to wyjaśnione.

Proszę państwa, zarządzam głosowanie.

Kto jest za przyjęciem poprawki piętnastej? Proszę o podniesienie ręki.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

6 za, 7 przeciw, 3 senatorów wstrzymało się od głosu.

Poprawka nie uzyskała poparcia.

Bardzo proszę, poprawka szesnasta.

Proszę bardzo, pan minister.

Jesteśmy przeciwni tej poprawce.

Bardzo proszę o głosowanie.

(Głos z sali: Można prosić Biuro Legislacyjne o powtórzenie...)

Bardzo proszę powtórzyć.

Ta poprawka zmierza do tego, aby była ściślejsza forma współdziałania dyrektora szkoły z radą rodziców przy podejmowaniu decyzji dotyczących wprowadzenia jednolitego stroju szkolnego. Wcześniej było: "po zasięgnięciu opinii rady rodziców", a teraz będzie: "w porozumieniu z radą rodziców".

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Chodzi o wprowadzenie obowiązku w ogóle, nie tylko wzoru, zasad.

Tak, oczywiście.

Kto jest za przyjęciem tej poprawki? Proszę o podniesienie ręki. (14)

Kto jest przeciw? (3)

Kto się wstrzymał? (2)

Dziękuję bardzo. Poprawka uzyskała poparcie.

Poprawka siedemnasta, bardzo proszę.

Przyznam, że będzie mi dość trudno omawiać poprawki pana senatora Alexandrowicza, ponieważ nie miałam czasu na ich dogłębną analizę. Dotyczą one kwestii dotacji.

Co do poprawki siedemnastej to wydaje mi się, że chodzi w niej o zmianę zasad liczenia dotacji na uczniów z gmin innych niż te, w których oni mieszkają. W przekonaniu biura jest to poprawka, która wykracza poza materię ustawy.

Bardzo proszę pana ministra...

Chciałbym zwrócić szczególną uwagę na to, że przyjęcie poprawek siedemnastej, osiemnastej i kolejnych może rodzić, i pewnie będzie rodziło, skutki finansowe w trakcie roku budżetowego. Nie były one konsultowane z Komisją Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego. W związku z tym zwracam się ze szczególnym apelem o to, ażeby poprawki siedemnastą, osiemnastą i kolejne odrzucić. No, ale na razie jesteśmy przy siedemnastej. Dziękuję.

Dziękuję bardzo.

Zarządzam głosowanie.

Kto jest za? Proszę o podniesienie ręki. (2)

Kto jest przeciw? (14)

Kto się wstrzymał? (2)

Dziękuję bardzo. Poprawka nie uzyskała poparcia.

Wniosek mniejszości.

Tak.

(Głos z sali: Kto jest drugi?)

(Senator Przemysław Alexandrowicz: Były dwa głosy za, drugi senator to... pan senator Rybka.)

(Wypowiedzi w tle nagrania)

Tak, pan Alexandrowicz.

Dziękuję bardzo.

Poprawka osiemnasta, bardzo proszę.

Dotyczy ona również zmiany zasad liczenia dotacji i w przekonaniu biura także wykracza poza materię ustawy.

Dziękuję bardzo.

Panie Ministrze...

Jesteśmy zdecydowanie przeciw, bo może ona rodzić skutki finansowe w trakcie roku budżetowego. Dziękuję.

Kto jest za? Proszę o podniesienie ręki. (3)

Kto jest przeciw? (14)

Kto się wstrzymał? (1)

Wniosek mniejszości.

Tak, wniosek mniejszości.

Poprawka dziewiętnasta.

Jest to poprawka, która ma charakter legislacyjny. Chodzi o to, że przepis ust. 6 w art. 80 powinien dotyczyć wyłącznie szkół, a nie placówek, dlatego też wykreśla się zbędne wyrazy.

Dziękuję bardzo.

Panie Ministrze...

Jest to poprawka doprecyzowująca, w związku z tym jesteśmy za jej przyjęciem.

Dziękuję bardzo.

Zarządzam głosowanie.

Kto jest za? Proszę o podniesienie ręki. (17)

Kto jest przeciw? (0)

Kto się wstrzymał? (0)

Dziękuję bardzo.

Poprawka została przyjęta.

Poprawka dwudziesta, bardzo proszę.

Ta poprawka również zmienia zasady liczenia dotacji w wypadku szkół niepublicznych i w przekonaniu biura również wykracza poza materię ustawy.

Dziękuję bardzo.

Panie Ministrze...

W przypadku tej poprawki również szczególna prośba, bo ta poprawka może również rodzić skutki finansowe w trakcie roku budżetowego. Dziękuję.

Dziękuję bardzo.

Zarządzam głosowanie.

Kto jest za? Proszę o podniesienie ręki. (2)

Kto jest przeciwny? (14)

Kto się wstrzymał? (3)

Dziękuję bardzo.

Wniosek mniejszości.

Tak, wniosek mniejszości.

Dziękuję.

Poprawka dwudziesta pierwsza.

Ta poprawka także dotyczy zmiany zasad liczenia dotacji, tym razem dla przedszkoli niepublicznych, i również wykracza poza materię ustawy.

Bardzo proszę, Panie Ministrze.

Tak jak w poprzednim przypadku może ona rodzić skutki finansowe w trakcie roku budżetowego, dlatego jesteśmy zdecydowanie przeciw tej poprawce.

Zarządzam głosowanie.

Kto jest za? Proszę o podniesienie ręki. (2)

Kto jest przeciw? (12)

Kto się wstrzymał? (3)

(Wypowiedzi w tle nagrania)

Poprawka nie uzyskała poparcia.

Wniosek mniejszości.

Tak, wniosek mniejszości.

Poprawka dwudziesta druga.

Poprawka ta zmierza do tego, aby zasady przekazywania dotacji na rachunek szkoły dotyczyły również niepublicznych szkół artystycznych o uprawnieniach szkół publicznych, zgodnie ze zmianami, jakie wprowadzono w wypadku innych szkół i innych podmiotów uprawnionych do uzyskiwania dotacji.

Panie Ministrze, bardzo proszę.

Jesteśmy za przyjęciem tej poprawki.

Dziękuję bardzo.

Zarządzam głosowanie.

Kto jest za? Proszę o podniesienie ręki. (17)

Kto jest przeciwny? (0)

Kto się wstrzymał? (2)

Dziękuję bardzo. Poprawka uzyskała poparcie.

Poprawka dwudziesta trzecia.

Szanowni Państwo, jest to poprawka skreślająca w ustawie - Prawo o szkolnictwie wyższym zmianę, która w przekonaniu biura została wprowadzona z naruszeniem trybu stanowienia prawa, a mianowicie uprawnienie dla ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania do zlecania uczelni wykonania określonego zadania w dziedzinie nauczania lub kształcenia kadr naukowych.

Bardzo proszę, Panie Ministrze.

Jesteśmy przeciwni przyjęciu tej poprawki.

Zarządzam głosowanie.

Kto jest za przyjęciem tej poprawki? Proszę podnieść rękę. (7)

Kto jest przeciwny? (8)

Kto się wstrzymał? (3)

Dziękuję bardzo. Poprawka nie uzyskała poparcia.

Poprawka dwudziesta czwarta.

O ile dobrze rozumiem, jest to poprawka, która zmierza do przedłużenia terminu uchwalania przez szkoły programów wychowawczych i programów profilaktyki w roku szkolnym 2007/2008.

Bardzo proszę, Panie Ministrze.

Jesteśmy za przyjęciem tej poprawki.

Dziękuję bardzo.

Zarządzam głosowanie.

Kto jest za? Proszę o podniesienie ręki. (19)

Kto jest przeciwny? (0)

Kto się wstrzymał? (0)

Wszyscy głosowali za. Poprawka została przyjęta.

Poprawka dwudziesta piąta.

Jest to poprawka o charakterze legislacyjnym. Chodzi w niej o właściwe wskazanie podstawy prawnej wydania aktu wykonawczego.

Dziękuję bardzo.

Panie Ministrze, bardzo proszę.

Jesteśmy za przyjęciem tej poprawki.

Proszę bardzo, zarządzam głosowanie.

Kto jest za przyjęciem poprawki dwudziestej piątej? Proszę o podniesienie ręki. (17)

Kto jest przeciwny? (0)

Kto się wstrzymał? (0)

Proszę państwa, w wynikach głosowań mamy liczbę głosów 17-19, ale pozostawiam to już państwa uznaniu.

Poprawka dwudziesta szósta.

Jest to poprawka, która zmierza do tego, aby w jednym terminie weszły w życie wszystkie zmiany w przepisach określających zadania okręgowych komisji egzaminacyjnych związane z przeprowadzaniem egzaminów eksternistycznych.

Panie Ministrze, bardzo proszę.

Jesteśmy za przyjęciem tej poprawki.

Dziękuję bardzo.

Zarządzam głosowanie.

Kto jest za? Proszę o podniesienie ręki. (19)

Kto jest przeciw? (0)

Kto się wstrzymał? (0)

Poprawka została przyjęta.

Poprawka dwudziesta ósma...

(Starszy Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Renata Bronowska: Wszystkie pozostałe były wcześniej przegłosowane w blokach.)

Została już przegłosowana.

Proszę państwa, w sprawozdaniu przedstawimy wszystkie te poprawki z wyjątkiem jednej, tej, która wypadła...

(Głos z sali: Panie Senatorze, musimy jeszcze przegłosować całość.)

Tak, ale najpierw chciałbym powiedzieć, jak będzie wyglądało sprawozdanie.

Przedstawimy poprawki, oprócz tej jednej poprawki, która automatycznie została zlikwidowana, przy czym...

(Wypowiedzi w tle nagrania)

Rozumiem, że te, które nie uzyskały poparcia, nie znajdują się w sprawozdaniu komisji.

(Starszy Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Renata Bronowska: Panie Senatorze, w zestawieniu...)

Tylko wnioski mniejszości i...

(Głos z sali: Tak.)

(Starszy Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Renata Bronowska: Można?)

Proszę bardzo.

W sprawozdaniu komisji znajdą się tylko te wnioski, które zostały wyraźnie poparte przez komisję, uzyskały większość głosów. Wnioski mniejszości nie znajdują się w sprawozdaniu komisji, aczkolwiek sprawozdawcy są oczywiście uprawnieni do ich przedstawienia na posiedzeniu plenarnym. Również te poprawki, które nie były przegłosowane w związku z przyjęciem innych poprawek, nie znajdują się w sprawozdaniu komisji.

Dziękuję za to sprostowanie, bo troszkę inaczej to rozumiałem.

(Senator Przemysław Alexandrowicz: Ale my zawsze na tych żółtych karteczkach dostawaliśmy wnioski mniejszości.)

(Głos z sali: Ale nie w sprawozdaniu.)

(Starszy Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Renata Bronowska: Wnioski mniejszości są przedstawione, są odrębnie dołączone do sprawozdania, w tym sensie ma pan senator rację.)

Proszę państwa, ja jednak będę oponował, bo w sprawozdaniach komisji, jakie otrzymywaliśmy, zawsze było tak, że były trzy grupy wniosków. Były wnioski, które uzyskały poparcie komisji, były wnioski, które uzyskały poparcie mniejszości...

(Głos z sali: To dopiero w trzecim czytaniu.)

W trzecim czytaniu, tak? Dobrze...

Panie Senatorze, proszę zauważyć, że mówimy teraz o sprawozdaniu komisji. Sprawozdanie komisji musi być jednolite pod względem, że tak powiem, intencji komisji.

(Przewodniczący Kazimierz Wiatr: Panie Senatorze, czyli w trzecim czytaniu...)

Po posiedzeniu plenarnym będzie druk "Z", czyli zestawienie wszystkich wniosków, tych ze sprawozdania komisji, wniosków mniejszości i poprawek zgłoszonych na posiedzeniu plenarnym.

Bardzo dziękuję.

Proszę państwa, wszystko zostało wyjaśnione. Przepraszam, że zajęło to nam dodatkowo trzy minuty. Do tej pory Komisja Nauki, Edukacji i Sportu była tak zgodna, że nie miała takich problemów, pojawiły się one po raz pierwszy, i chciałbym, żebyśmy mieli to dobrze wyjaśnione.

Proszę państwa, pozostała nam jeszcze sprawa przegłosowania całości i wyznaczenia sprawozdawcy.

Proszę państwa, głosujemy nad całością. Głosujemy nad punktem oznaczonym rzymską dwójką, bo punkt oznaczony rzymską jedynką już przegłosowaliśmy. Teraz punkt oznaczony rzymską dwójką.

Kto jest za przyjęciem ustawy z tymi poprawkami? Proszę o podniesienie ręki. (12)

Kto jest przeciwny? (4)

Kto się wstrzymał? (2)

Proszę państwa, jeśli chodzi o sprawozdawcę, to pan senator Biela był ode mnie szybszy. Proszę bardzo...

(Senator Adam Biela: Chciałbym zaproponować, aby sprawozdawcą był pan senator Wiatr.) (Wesołość na sali)

Musimy to jakoś zaakceptować, w jakieś formie...

(Wypowiedzi w tle nagrania)

Proszę państwa, zanim zakończymy posiedzenie, chciałbym jeszcze powiedzieć kilka zdań, może trochę osobistych, ale mających wpływ... Chciałbym bardzo państwa przeprosić, że zarówno na poprzedniej części posiedzenia, jak i dzisiaj troszeczkę dyscyplinowałem tę dyskusję. Bardzo przepraszam. Było to robione trochę wbrew samemu sobie, ale chciałem przeprowadzić dyskusję w miarę sprawnie. Mam świadomość, że każda poprawka została przez nas rozważona i będzie także rozważana na posiedzeniu. Nie chciałem jednak, żebyśmy przesadnie dużo... użyję może słowa "gadulstwo"... po prostu chciałem, abyśmy nie przegadali sprawy.

Mamy jeszcze przed sobą debatę w Senacie, mamy kolejne posiedzenie komisji. Ponawiam zatem prośbę do pana ministra i do pani legislator o to, żebyśmy przed kolejnym posiedzeniem mieli materiały pomocnicze.

Panów senatorów zgłaszających poprawki, które nie uzyskały poparcia komisji, proszę o rozważenie, czy przedłożą je na forum Senatu, czy też nie.

Bardzo dziękuję państwu za cierpliwość i za tolerowanie mojego prowadzenia.

Pan senator Szaleniec chciał jeszcze coś powiedzieć.

Chciałbym poprosić, ostatnio prosił o to również pan przewodniczący, żebyśmy w żadnym przypadku nie traktowali tej ustawy jako sprawy politycznej niezależnie od tego, do jakiego klubu należymy. Myślę, że dzisiejsze głosowania pokazały, że rozpatrywaliśmy ją pod kątem wartości merytorycznej, a nie politycznych preferencji. Chciałbym, żeby nasza uwaga była skupiona w tym duchu aż do końca.

Dziękuję bardzo panu senatorowi za ten głos. Muszę powiedzieć, że kiedy zastanawiałem się nad swoim wystąpieniem na posiedzeniu Senatu, a jeszcze nie wiedziałem, że będę sprawozdawcą, to zamierzałem rozpocząć swoje wystąpienie od dokładnie takiego sformułowania. Jednocześnie mam świadomość, że ta ustawa była oczekiwania jako pewien przełom, jako duże otwarcie, a ona nie jest przełomem, nie jest dużym otwarciem, jest jednak istotną korektą. I to będzie druga myśl, którą pozwolę sobie przedstawić w swoim imieniu, a także odzwierciedlając odczucia naszej komisji... przepraszam, naszych komisji.

Czy jeszcze ktoś chciałby zabrać głos? Nie widzę chętnych.

Bardzo dziękuję państwu za przybycie, za uwagę. Dziękuję naszym gościom.

Zamykam posiedzenie komisji.