11 października 2006 r.

Podczas posiedzenia Komisji Nauki, Edukacji i Sportu senatorowie przyjęli stanowisko komisji w sprawie poradnictwa zawodowego jako sposobu zapobiegania i efektywnego obniżania bezrobocia młodzieży. W dyskusji na ten temat udział wzięli także przedstawiciele Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz Ministerstwa Obrony Narodowej. W przyjętym stanowisku napisano:

"Komisja Nauki, Edukacji i Sportu Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z rosnącym niepokojem obserwuje utrzymywanie się bardzo wysokiego wskaźnika bezrobocia młodzieży polskiej w wieku 18-25 lat, która nie kontynuuje nauki w trybie dziennym i nie uzyskała zatrudnienia w Polsce. Według danych Eurostatu w sierpniu 2006 r. wskaźnik ten wynosił 30,1%. Taka sytuacja zmusza młodych ludzi do masowych wyjazdów za granicę w celu uzyskania zatrudnienia. Konsekwencjami tych wyjazdów, już w niedalekiej przyszłości, mogą być: brak ciągłości pokoleniowej, wraz ze wszystkimi skutkami makroekonomicznymi dla budżetu państwa, kryzys demograficzny w Polsce oraz problemy psychospołeczne i moralne w polskich rodzinach.

Komisja Nauki, Edukacji i Sportu Senatu Rzeczypospolitej Polskiej uważa, za wskazane rozbudowanie, na wzór innych krajów członkowskich Unii Europejskiej, systemu poradnictwa zawodowego, który przyczyniałby się do rozwiązywania wielu problemów związanych z bezrobociem młodzieży w Polsce.

Komisja Nauki, Edukacji i Sportu Senatu Rzeczypospolitej Polskiej docenia również rolę infrastruktury organizacyjnej, informacyjnej poradnictwa zawodowego w obniżaniu bezrobocia i wspieraniu karier zawodowych młodzieży w Polsce oraz dostrzega wskazaną
w rezolucji Rady Unii Europejskiej (z 28-29 maja 2004 r. w sprawie rozwoju doradztwa kariery przez całe życie, jako skutecznego instrumentu przeciwdziałania bezrobociu i zmniejszania skali tego zjawiska), konieczność rozwoju systemu poradnictwa zawodowego w Polsce.

W związku z tym senacka Komisja Nauki, Edukacji i Sportu widzi konieczność wzmocnienia współpracy resortów odpowiedzialnych za poradnictwo zawodowe,
a w szczególności Ministerstwa Edukacji Narodowej, Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej oraz Ministerstwa Obrony Narodowej,
a także organizacji pozarządowych, których działalność jest bezpośrednio związana z rozwojem poradnictwa zawodowego. Chodzi zwłaszcza o podjęcie działań, które wspierać będą integrację różnych środowisk doradców zawodowych, podnoszenie kompetencji kadry doradców zawodowych i rozwój ich warsztatu pracy, co docelowo powinno gwarantować podniesienie jakości i zwiększenia efektywności usług poradnictwa zawodowego.
W działaniach tych przydatne będzie korzystanie z doświadczeń i dobrych praktyk sprawdzonych w innych krajach europejskich.

W szczególności celowa jest współpraca administracji rządowej
z instytucjami naukowo-badawczymi oraz organizacjami pozarządowymi, związanymi z poradnictwem zawodowym, we wspieraniu działań w zakresie:

  1. badań naukowych dotyczących takich zagadnień, jak rynek pracy, zawodoznawstwo, efektywność i jakość poradnictwa zawodowego, globalny rynek pracy, poradnictwo przez całe życie a kształcenie przez całe życie, psychologia, socjologia i pedagogika doradztwa zawodowego;
  2. wprowadzenie treści z zakresu poradnictwa zawodowego do programów kształcenia na wszystkich poziomach;
  3. koordynowania programów kształcenia akademickiego doradców zawodowych
    i nauczycieli przedsiębiorczości;
  4. koordynowania poradnictwa zawodowego w skali krajowej i regionalnej oraz rozwijania postaw przedsiębiorczych młodzieży;
  5. doskonalenia zawodowego i ustawicznego, dokształcania doradców zawodowych.".

Podczas posiedzenia Komisji Nauki, Edukacji i Sportu rozpatrzono także ustawę o likwidacji Funduszu im. Komisji Edukacji Narodowej oraz o zmianie ustawy o systemie oświaty i ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji.

Sejmową ustawę, uchwaloną przez Sejm z przedłożenia rządowego, rekomendował senatorom wiceminister edukacji narodowej Stanisław Sławiński. Pozytywną opinię o ustawie przedstawiło Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu.

Celem ustawy jest likwidacja utworzonego 1 września 2005 r. Funduszu im. Komisji Edukacji Narodowej. Fundusz jest państwowym funduszem celowym, stanowiącym wyodrębniony rachunek bankowy, na którym gromadzone są środki na wspieranie jednostek samorządu terytorialnego w zakresie wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży szkolnej. W art. 4 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 2005 r. o Funduszu Komisji Edukacji Narodowej wskazano katalog przychodów funduszu (m.in. środki przekazywane z budżetu państwa w wysokości określonej w ustawie budżetowej, w tym: 0,5% podatku dochodowego od osób prawnych stanowiącego dochód budżetu państwa obliczanego na podstawie wykonania budżetu za rok budżetowy poprzedzający rok, na który składany jest projekt ustawy budżetowej, 1% przychodów uzyskanych z prywatyzacji w roku budżetowym poprzedzającym rok, na który składany jest projekt ustawy budżetowej, oraz różnica pomiędzy 1% podatku dochodowego od osób fizycznych należnego za rok podatkowy poprzedzający rok, na który składany jest projekt ustawy budżetowej, a dokonanymi i odliczonymi, wpłatami na rzecz organizacji pożytku publicznego). Dysponentem funduszu jest minister właściwy do spraw oświaty i wychowania.

Zgodnie z uzasadnieniem, wnosząc projekt omawianej ustawy, Rada Ministrów miała na względzie, że przepisy o funduszu m.in.: powielają działania realizowane w ramach Narodowego Programu Stypendialnego, którego elementem jest pomoc materialna dla uczniów, uniemożliwiają rzetelne i realne planowanie wydatków, powodują niebezpieczeństwo nadmiernego rozdrobnienia środków finansowych na pomoc materialną dla uczniów oraz powodują dodatkowe skutki finansowe w związku z obsługą Funduszu.

Przepis przejściowy opiniowanej ustawy przewiduje, że środki zgromadzone na rachunku funduszu niewykorzystane do dnia jego likwidacji minister właściwy do spraw oświaty i wychowania przeznaczy do 31 grudnia 2006 r. na zwiększenie dotacji celowej dla gmin na dofinansowanie świadczeń pomocy materialnej o charakterze socjalnym.

W związku z likwidacją funduszu utraci moc ustawa o Funduszu im. Komisji Edukacji Narodowej. Ponadto, w celu przywrócenia stanu prawnego sprzed 1 września 2005 r., znowelizowane zostaną ustawa o systemie oświaty oraz ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji. Opiniowana ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

W głosowaniu Komisja Nauki, Edukacji i Sportu opowiedziała się za przyjęciem bez poprawek ustawy o likwidacji Funduszu im. Komisji Edukacji Narodowej oraz o zmianie ustawy o systemie oświaty i ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora Zbigniewa Szaleńca.