Podczas posiedzenia Komisji Kultury i Środków Przekazu rozpatrywano ustawę o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Przebieg prac sejmowych nad ustawą omówił w imieniu posła sprawozdawcy Jana Ołdakowskiego przewodniczący sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu poseł Paweł Kowal, który podkreślił m.in., że nowelizacja, przygotowana przez rząd premiera Marka Belki, została podtrzymana przez rząd premiera Kazimierza Marcinkiewicza i była przedmiotem pracy ustawodawczej w Sejmie. Poseł P. Kowal scharakteryzował główne wątki dyskusji nad ustawą, która toczyła się w sejmowej Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz na sali plenarnej.

Jak stwierdził, duże zainteresowanie budziła kwestia dotycząca art. 10 ust. 2 - czy zabytki o szczególnej wartości historycznej, artystycznej lub naukowej mogą być z urzędu wpisywane do rejestru zabytków, co rodzi konsekwencje w zakresie wywożenia ich za granicę.

Drugą kwestią budzącą żywe zainteresowanie była sprawa opisana w art. 31 ust. 1. Dotyczy on wskazania, że osoba fizyczna realizująca nowe zalesienia zobowiązana jest do pokrycia kosztów badań archeologicznych oraz ich dokumentacji. Również bardzo interesująca dyskusja związana była z art.64 i zapisem "wyłącznie ręcznie". Sejmowa Komisja Kultury i Środków Przekazu dodała nowy art. 109 b, którego istotą jest objęcie karalnością także obrotu przedmiotami sfałszowanymi przedstawionymi w obrocie jako zabytki.

Senator Urszula Gacek interesowała się, czy w komisji sejmowej dyskutowano nad art. 59, który określa zabytki będące obiektami techniki, nie wpisane do rejestru, mające nie więcej niż dwadzieścia pięć lat, a które w tej chwili nie wymagają pozwolenia.

Odpowiadając, podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Tomasz Merta przedstawił definicję zabytku, zgodnie z art. 3, gdzie stwierdzono, że zabytek to nieruchomość lub rzecz ruchoma, ich części lub zespoły będące dziełem człowieka albo związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową.

Następnie zapoznano się z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, w której zasygnalizowano trzy zastrzeżenia do omawianej ustawy i przedstawiono propozycje wprowadzenia odpowiednich poprawek. Do proponowanych zmian odnieśli się wiceminister T. Merta oraz zastępca dyrektora Departamentu Ochrony Zabytków w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Dariusz Jankowski.

Wiele kontrowersji budził zapis w art. 44 w ust. 1 pkt 2, który otrzymuje brzmienie: "nakładającej obowiązek uzyskania, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia jej doręczenia, pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków na prowadzenie wstrzymanych badań, prac, robót lub innych działań przy zabytku, albo". W opinii senatorów, zapis ten nie jest do końca zrozumiały. Podsekretarz stanu T. Merta zaproponował zastanowienie się nad właściwszym sformułowaniem stylistycznym omawianego zapisu.

Ponieważ w trakcie dyskusji zgłoszono wnioski o wprowadzenie poprawek, przewodnicząca komisji senator Krystyna Bochenek poddała pod głosowanie dwie poprawki zgłoszone przez senatorów Piotra Boronia i Jana Szafrańca.

Po głosowaniu nad poszczególnymi poprawkami przewodnicząca komisji poddała pod głosowanie wniosek o przyjęcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w całości wraz z przegłosowanymi poprawkami. Został on przyjęty jednogłośnie. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wyznaczono senatora P. Boronia.

W następnym punkcie porządku dziennego posiedzenia Komisji Kultury i Środków Przekazu przystąpiono do rozważenia podjęcia w trybie art. 69 ust. 1 Regulaminu Senatu inicjatywy ustawodawczej w sprawie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Wniosek w tej sprawie skierował do komisji senator P. Boroń. Celem przedłożonego projektu ustawy było ustanowienie podstaw prawnych udzielania dotacji przez sejmiki województw na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru.

Senatorowie zapoznali się z opinią senackiego biura legislacyjnego, które stwierdziło, że nie zgłasza zastrzeżeń legislacyjnych do omawianego projektu. Zwróciło jedynie uwagę, że w związku z tym, iż omawiany projekt dotyczy udzielania pomocy publicznej w rozumieniu Traktatu o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej, nie jest, zdaniem biura, możliwe zastosowanie trybu wniesienia tej inicjatywy na podstawie art. 69 Regulaminu Senatu, lecz na podstawie przepisów ogólnych regulaminu, dotyczących postępowania w sprawie inicjatyw ustawodawczych Senatu i innych uchwał. Ponadto zwrócono uwagę, że zgodnie z art. 87 ust. 3 Traktatu o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej może zostać uznana za zgodną ze wspólnym rynkiem pomoc publiczna w odniesieniu do wspierania kultury i zachowania dziedzictwa kulturowego, jeżeli nie zmienia ona warunku wymiany handlowej i konkurencji we wspólnocie w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem, przy czym zakwalifikowanie tej pomocy jako dopuszczalnej z punktu widzenia postanowień art. 87 ust. 1 traktatu jest, na mocy art. 88 traktatu, wyłączną kompetencją Komisji Europejskiej o charakterze uznaniowym. W związku z tym na podstawie przepisów ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej Senat, jako inicjator procesu legislacyjnego, obowiązany jest do zachowania wymogu zasięgnięcia opinii prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Urząd ten winien wydać opinię w przedmiocie, czy projekt przewiduje udzielanie pomocy publicznej i czy jest zgodny ze wspólnym rynkiem oraz czy istnieje obowiązek dokonania notyfikacji projektu.

Biorąc pod uwagę fakt, że w dniach od 15-16 lutego br. Senat będzie rozpatrywał omówioną wcześniej ustawę uchwaloną przez Sejm 26 stycznia br. o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, a prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów ma 21 dni na zajęcie stanowiska, nie jest możliwe rozpatrzenie omawianego projektu w trybie art. 69. W związku z powyższym biuro legislacyjne zaleca, by w wypadku podzielenia stanowiska merytorycznego senatora P. Boronia komisja skierowała projekt jako wniosek w sprawie inicjatywy ustawodawczej do marszałka Senatu w trybie normalnym, czyli w trybie Działu IX Regulaminu Senatu.

W swej wypowiedzi senator P. Boroń uzasadnił potrzebę i cel przedłożonego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Zasadność inicjatywy ustawodawczej potwierdził wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego T. Merta.

Następnie przewodnicząca komisji senator K. Bochenek poddała pod głosowanie wniosek o podjęcie przez komisję postępowania w sprawie inicjatywy ustawodawczej dotyczącej projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Wniosek w tej sprawie został przyjęty jednogłośnie. Ustalono, że w dalszych pracach nad tym projektem komisję reprezentować będzie senator P. Boroń.

W trzecim punkcie porządku dziennego Komisja Kultury i Środków Przekazu przystąpiła do wyboru zastępcy przewodniczącego komisji.

Przewodnicząca komisji senator K. Bochenek przypomniała, że 30 listopada 2005 r. komisja wybrała na zastępców przewodniczącego senatorów P. Boronia i Czesława Ryszkę. Z uwagi na wygaśnięcie mandatu senatora Cz. Ryszki 19 grudnia 2005 r. Komisja Kultury i Środków Przekazu przystąpiła do ponownego wyboru drugiego zastępcy przewodniczącej komisji, zgodnie z art. 58 ust 3 Regulaminu Senatu.

Na funkcję zastępcy przewodniczącego kandydaturę senatora Cz. Ryszki zgłosił senator Jan Szafraniec.

Wybory tajne, przy użyciu opieczętowanych kart do głosowania, przeprowadziła komisja skrutacyjna w składzie: senatorowie Krzysztof Cugowski, J. Szafraniec i P. Boroń. Po przeprowadzeniu głosowania przewodnicząca komisji senator K. Bochenek ogłosiła przerwę, w trakcie której senatorowie powołani do przeprowadzenia tajnego głosowania dokonali obliczenia głosów oraz sporządzili protokół tajnego głosowania. Protokół ten stał się podstawą do ogłoszenia wyników głosowania. W głosowaniu tajnym udział wzięło 7 senatorów. Za kandydaturą senatora Cz. Ryszki opowiedziało się 7 senatorów. Protokół głosowania tajnego odczytała przewodnicząca obrad senator K. Bochenek, stwierdzając, iż zgodnie z wynikami głosowania senator Cz. Ryszka został wybrany na zastępcę przewodniczącego Komisji Kultury i Środków Przekazu.

Na zakończenie posiedzenia senator J. Szafraniec omówił propozycję zorganizowania konferencji "Sacrum i profanum a współczesna sztuka". Przeprowadził już wstępne rozmowy co do wykładów i tematów z prof. Henrykiem Kieresiem z KUL w Lublinie, z prof. Tadeuszem Jasudowiczem, kierownikiem Katedry Praw Człowieka na UMK w Toruniu, z reprezentantem Metropolity Warszawy i całej Polski, Jego Eminecji Sawy. Przewidywany termin konferencji to 25 kwietnia br.