Oświadczenie skierowane do wiceprezesa Rady Ministrów, ministra spraw wewnętrznych i administracji Ludwika Dorna

Wprowadzanie kwalifikowanego podpisu elektronicznego napotyka w dalszym ciągu na przeszkody, które, jak dotychczas, skutecznie uniemożliwiają jego rzeczywiste upowszechnienie. Przeszkody te mają różne przyczyny i różny jest ich charakter. Do najważniejszych jednak z pewnością należą błędy popełnione przez ustawodawcę w przyjętych rozwiązaniach prawnych. Dotyczy to zarówno samej ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym, jak i przepisów wykonawczych do niej.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 sierpnia 2002 r. w sprawie określenia warunków technicznych i organizacyjnych dla kwalifikowanych podmiotów świadczących usługi certyfikacyjne dopuszcza trzy różne formaty podpisu elektronicznego. Są to: format CMS, format oparty o XML oraz format PKCS7. Wymienione formaty nie są ze sobą kompatybilne - każdy z nich ma inną strukturę i jest inaczej kodowany. Oznacza to, iż podpis elektroniczny złożony w jednym formacie nie jest możliwy do odczytania przez oprogramowanie obsługujące inny format.

Konsekwencją tak przyjętego rozwiązania jest to, iż każdy z obecnych na polskim rynku kwalifikowanych podmiotów świadczących usługi certyfikacyjne wybrał inny, niekompatybilny z pozostałymi format kwalifikowanego podpisu elektronicznego. W praktyce każdy użytkownik podpisu powinien mieć wykupione kwalifikowane certyfikaty u każdego z podmiotów świadczących usługi certyfikacyjne i trzy różne aplikacje do skutecznej komunikacji z innymi użytkownikami podpisu elektronicznego. Dotyczy to także administracji państwowej, dla której wykonanie wyznaczonego na maj 2008 r. obowiązku obsługiwania dokumentów elektronicznych opatrzonych kwalifikowanym certyfikatem oznacza konieczność obsługiwania wszystkich trzech formatów podpisu elektronicznego.

Należy jednak z satysfakcją zauważyć, że wszystkie trzy centra certyfikacji doszły do porozumienia co do konieczności opracowania jednolitego formatu podpisu elektronicznego - powołany został nieformalny zespół roboczy, którego zadaniem będzie zaadaptowanie międzynarodowej normy XAdES (ETSI TS 101 903) do potrzeb polskich standardów podpisu elektronicznego.

W tej sytuacji można stwierdzić, iż problem niekompatybilności formatów podpisu elektronicznego został rozwiązany i nie stanowi praktycznej przeszkody w jego wprowadzaniu i upowszechnianiu. Nie zmienia to jednak faktu, iż rozporządzenie z dnia 7 sierpnia 2002 r. nadal dopuszcza trzy odmienne formaty podpisu elektronicznego.

Wydaje się zatem konieczne uporządkowanie stanu prawnego w ten sposób, aby potencjalna niezgodność dopuszczonych formatów podpisu elektronicznego nie stała się ponownie barierą w rozwoju podpisu elektronicznego w Polsce. Zmiana treści rozporządzenia z dnia 7 sierpnia 2002 r. polegająca na dopuszczeniu jednego standardu podpisu elektronicznego ostatecznie wyeliminuje groźbę stosowania przez centra certyfikacji różnych niekompatybilnych formatów. Takim jednym formatem mógłby być wskazany powyżej format XAdES. Standard XAdES jest międzynarodowym standardem podpisu elektronicznego przeznaczonym dla dokumentów XML oraz przystosowanym do podpisu weryfikowanego certyfikatami kwalifikowanymi.

Zbigniew Rau