Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Chciałbym złożyć oświadczenie w sprawie uruchomienia na południu Polski zakładu przetwarzającego węgiel na benzynę metodą syntezy Fischera-Tropscha.

W ostatnich tygodniach rozgorzała w kraju dyskusja na temat przetwarzania węgla kamiennego na benzynę. Pomysł ten nie jest bynajmniej nowy, bo sięga lat trzydziestych i czterdziestych ubiegłego wieku, kiedy to podczas II wojny światowej w zakładach chemicznych w Kędzierzynie-Koźlu oraz Oświęcimiu Niemcy produkowali paliwo, które w około 70% zaspokajało potrzeby Wehrmachtu na froncie wschodnim. W latach siedemdziesiątych w obliczu kryzysu paliwowego tematem rafinacji węgla zainteresowały się władze PRL. Powstał wówczas projekt fabryki i zakupiono około 30% urządzeń potrzebnych do rafinacji węgla. Gdy ceny ropy na światowych giełdach wróciły do równowagi, pomysł upadł, a gotowy projekt i zakupione urządzenia uległy zniszczeniu. Dziś wracamy do tematu głównie ze względu na rekordowe ceny ropy na światowych giełdach.

Według różnych analiz produkcja benzyny z węgla metodą syntezy Fischera-Tropscha jest opłacalna w przypadku, gdy cena baryłki ropy na światowych giełdach przekracza 50 dolarów. Obecnie koszt baryłki to ponad 60 dolarów i szanse na to, że cena ta będzie malała, są prawie żadne. Koszt wytworzenia 1 l benzyny z węgla wyniósłby, według różnych źródeł, około 2 - 2,5 zł. Oznacza to, że paliwa wytwarzane w wyniku rafinacji węgla byłyby konkurencyjne cenowo w stosunku do paliw produkowanych na bazie ropy. Konkurencyjność ta będzie tym większa, im wyższe będą ceny ropy na światowych giełdach.

Najważniejsze są tutaj jednak aspekty gospodarcze całego przedsięwzięcia. W Polsce, jak wiemy, węgla kamiennego nie brakuje. Praktycznie możemy wydobywać go w bardzo dużych ilościach przez dziesiątki lat. W chwili obecnej polskie górnictwo wydobywa rocznie około 100 milionów t węgla, z czego około 20% przeznaczone jest na eksport. Zwiększony wewnętrzny popyt na węgiel może uratować przed likwidacją kilkanaście kopalń oraz uruchomić dziesiątki tysięcy miejsc pracy. Budowa na południu Polski rafinerii, która produkowałaby benzynę z węgla, mogłaby oznaczać nakręcenie ogromnej koniunktury na te surowiec, co z kolei byłoby dużą szansą na rozwój Śląska. Tym sposobem górnictwo, które obecnie stanowi swego rodzaju problem dla każdej kolejnej ekipy rządzącej, stałoby się ponownie strategicznie ważnym sektorem polskiej gospodarki. Poza tym poprzez dywersyfikację źródeł energii, w tym przypadku benzyny i ropy, w jakimś stopniu uniezależnilibyśmy się od zagranicznych dostawców, przede wszystkim od Rosji.

Technologia produkcji benzyny i oleju napędowego z węgla jest powszechnie stosowana w Republice Południowej Afryki, gdzie koncern Sasol wytwarza około stu pięćdziesięciu tysięcy baryłek paliw dziennie. Zużywa do tego celu około 80 tysięcy t węgla. Benzyna i olej napędowy, produkowane w ten sposób, mają znaczny udział w lokalnym rynku paliw.

Należy tutaj podkreślić, że w wyniku rafinacji węgla oprócz benzyny powstaje wiele surowców chemicznych, między innymi takich jak etylen, etylobenzen, metanol i wiele innych, które są niezbędne w procesie produkcji tworzyw sztucznych. Obecnie surowce te polskie fabryki - takie jak na przykład Dwory SA w Oświęcimiu, największy w kraju producent wielu tworzyw sztucznych oraz jeden z największych wytwórców kauczuków syntetycznych w Europie - sprowadzają zza granicy. W wypadku uruchomienia produkcji benzyny z węgla surowce chemiczne mielibyśmy niejako po kosztach, gdyż są one produktem ubocznym tego procesu. Pozwoliłoby to zwiększyć rentowność całego przedsięwzięcia i obniżyć cenę jednostkową produkowanej w ten sposób benzyny.

Pragnę zwrócić się do ministra gospodarki, pana Piotra Grzegorza Woźniaka, z kilkoma pytaniami dotyczącymi przedmiotowej sprawy. Na ile realne jest uruchomienie w Polsce zakładu produkującego benzynę na bazie węgla metodą syntezy Fischera-Tropscha? Jakie kroki zostały poczynione w tym kierunku? Kiedy ewentualnie mogą zapaść decyzje w tej sprawie? Czy został wyznaczony koordynator całego projektu?

Pragnę raz jeszcze podkreślić ogromne znaczenie przedmiotowego przedsięwzięcia dla Śląska, tutejszej gospodarki i perspektyw jej rozwoju. Liczę na to, że pan minister dołoży wszelkich starań, aby jak najszybciej rozpocząć realizację opisanego projektu. Dziękuję za uwagę.