Oświadczenie skierowane do wiceprezesa Rady Ministrów, ministra edukacji narodowej Romana Giertycha

Zwracam się z prośbą o uregulowanie sprawy realizacji za granicą obowiązku szkolnego przez polskie dzieci z terenów przygranicznych, uczęszczające w szczególności do szkół niemieckich.

Konstytucja RP w art. 70 ust. 1 stanowi, że sposób wykonywania obowiązku szkolnego określa ustawa. Ustawa, o której mowa w Konstytucji RP, o systemie oświaty w art. 16 ust. 5 stanowi, że "obowiązek szkolny spełnia się przez uczęszczanie do szkoły podstawowej i gimnazjum, publicznych albo niepublicznych".

W świetle tego ustawodawca określił, że dziecko będące obywatelem polskim obowiązek szkolny musi realizować w szkole funkcjonującej w polskim systemie oświaty. Istnieje wprawdzie zapis w art. 16 ust. 8 ustawy o systemie oświaty zezwalający na spełnienie obowiązku szkolnego poza szkołą, ale warunkiem otrzymania świadectwa ukończenia poszczególnych klas danej szkoły oraz ukończenia tej szkoły jest przystąpienie przez ucznia do egzaminów klasyfikacyjnych i zdanie ich. Przyjęcie świadectwa ukończenia zagranicznej szkoły podstawowej lub gimnazjum jako podstawy na przykład do zakwalifikowania ucznia do polskiej szkoły wyższego stopnia ma charakter uznaniowy. Najczęściej jako kryterium przyjmuje się liczbę lat nauki lub adekwatność nauczanych przedmiotów.

W związku z tym wnoszę o zmianę obecnych przepisów zmierzającą do dopuszczenia realizacji obowiązku szkolnego poza granicami kraju i określenie jednoznacznych zasad uznawania świadectw ukończenia szkoły podstawowej lub gimnazjum za granicą.

Problem ten staje się odczuwalny w szczególności w miastach leżących przy granicy polsko-niemieckiej. W miastach tych, po latach odseparowania części niemieckiej i polskiej, obecnie występuje w wielu obszarach życia społecznego i gospodarczego daleko idąca integracja, która obejmuje również oświatę. Należy zauważyć, że proces integracji zintensyfikował się po wejściu Polski do Unii Europejskiej i można przewidywać, że przedstawione problemy będą narastać.

Marian Miłek
senator RP