Oświadczenie skierowane do ministra sprawiedliwości, prokuratora generalnego RP Zbigniewa Ziobry

Jako senator RP - w związku ze zgłoszoną do mojego Biura Senatorskiego prośbą o interwencję - zwracam się z uprzejmą prośbą o odpowiedź na problemy podejmowane w przedmiotowym piśmie i ewentualne podjęcie stosownych działań.

Od dłuższego czasu grupa byłych pracowników Zakładu Projektowego przy Zakładach Chemicznych "Oświęcim" w Oświęcimiu bezskutecznie dochodzi roszczenia o przeliczenie wysokości świadczenia emerytalnego z uwzględnieniem premii produkcyjnej za lata 1965-1977. Dotyczy to ośmiu z trzydziestu pracowników byłego Zakładu Projektowego przy Zakładach Chemicznych "Oświęcim", którzy czują się pokrzywdzeni rozbieżnością orzecznictwa w przedmiotowych sprawach.

W związku ze skierowaną do mnie prośbą pozwolę sobie przedstawić sprawę na przykładzie jednej z pokrzywdzonych osób, pani Heleny Graff.

Pani Helena Graff była pracownikiem Zakładu Projektowego przy Zakładach Chemicznych "Oświęcim" w Oświęcimiu. W 2000 r., korzystając z ustawowego uprawnienia do przeliczenia należnego jej świadczenia emerytalnego zgodnie z rzeczywistymi zarobkami z dowolnie wybranego dziesięcioletniego okresu z ostatnich dwudziestu lat kalendarzowych (art. 15 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS), Helena Graff wystąpiła o przeliczenie należnej jej emerytury przy uwzględnieniu zarobków z dwudziestu wybranych lat pracy i rzeczywistej wysokości otrzymywanych zarobków, to jest wraz z premią regulaminową. Identyczne wnioski składali również inni byli pracownicy Biura Projektowego uspołecznionego zakładu pracy, który w tym czasie stał się samodzielnym podmiotem gospodarczym, wyodrębnionym z firmy macierzystej, która też zresztą uległa przekształceniom i stała się Spółką Akcyjną "Dwory".

Ze względu na niekwestionowany przez nikogo fakt, że na początku lat dziewięćdziesiątych w nieustalonych okolicznościach i z nieznanych powodów dokumentacja płacowa dotycząca dawnych lat istnienia Zakładów Chemicznych "Oświęcim" została zniszczona, ZUS konsekwentnie odmawiał ubezpieczonym prawa do przeliczenia emerytury. Wobec takiego stanowiska ZUS ubezpieczeni składali odwołania do właściwych miejscowo sądów okręgowych wydziałów pracy i ubezpieczeń społecznych.

Wielu byłych pracowników Biura Projektowego Zakładów Chemicznych "Oświęcim" uzyskało korzystne dla siebie orzeczenia sądów ubezpieczeń społecznych, przeliczające ich emerytury z uwzględnieniem rzeczywistych zarobków, czyli z uwzględnieniem premii produkcyjnej. Jednak pewnej grupie byłych pracowników, w tym pani Helenie Graff, sądy orzekające odmówiły uprawnienia do przeliczenia należnej emerytury. Oznacza to, że w tożsamych sprawach, rozstrzyganych na podstawie podobnego stanu faktycznego i prawnego, zapadają rozbieżne wyroki, zaś przyczyna tego tkwi w rozbieżnościach wykładni przepisów regulujących zasady dowodzenia wysokości zarobków w sprawach o przeliczenie świadczeń emerytalnych.

W efekcie zaistniała sytuacja, w której części pracownikom przyznano prawo do przeliczenia emerytury, zaś część z nich tego prawa została pozbawiona. Zaznaczyć przy tym należy, iż w obu przypadkach zarówno stan faktyczny, jak i prawny spraw jest tożsamy. Różnice w orzecznictwie są natomiast wynikiem odmiennej oceny możliwości dowodzenia wysokości zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę przeliczenia wymiaru emerytury, w oparciu o inne dowody niż zaświadczenie zakładu pracy wystawione według wzoru ustalonego przez ZUS albo legitymację ubezpieczeniową pracownika, względnie inną dokumentację płacową, wskazującą bezpośrednio wysokość zarobków, w szczególności w oparciu o dokumentację pracowników tak zwanych porównywalnych, to jest zatrudnionych u tego samego pracodawcy, na takim samym lub podobnym stanowisku i przez taki sam okres. Nie ulega zatem wątpliwości, iż taki stan podważa zaufanie obywateli do państwa.

Monitorowanie rozbieżności w orzecznictwie sądów powszechnych na gruncie obowiązującego prawa jest jednym z zadań ministra sprawiedliwości. Minister sprawiedliwości jest również podmiotem uprawnionym do podejmowania w tym zakresie stosownych działań mających na celu rozstrzygnięcie związanych z tym problemów.

Mając powyższe na uwadze, zwracam się z prośba o udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy w związku z poruszoną problematyką możliwe jest podjęcie przez Ministerstwo Sprawiedliwości jakichkolwiek działań w celu urzeczywistnienia konstytucyjnej zasady równości obywateli i zaufania obywateli do organów władzy publicznej.

Bardzo proszę o odpowiedź w możliwie krótkim terminie z uwagi na wagę problemu podejmowanego w niniejszym piśmie.