Oświadczenie skierowane do ministra środowiska Jana Szyszki

Stocznia Szczecińska Nowa Sp. z o.o. do prowadzenia budowy statków pełnomorskich potrzebuje odpowiedniej głębokości nabrzeży i głębi wodowaniowych, w związku z czym jest zmuszona do ciągłego pogłębiania przyległych akwenów. Problem ten dotyczy także innych stoczni produkcyjnych oraz portów.

Stocznia Szczecińska Nowa Sp. z o.o. podejmuje wszelkie możliwe działania, by chronić wody Odry przed zanieczyszczeniem, lecz urobek zalegający na dnie rzeki zanieczyszczany jest w sposób ciągły przez znajdujący się na terenie stoczni wylot kanalizacji miejskiej. Wypływają nim ścieki z 1/4 terenu miasta Szczecina. Zakład kanalizacji miejskiej nie interesuje się jednak zanieczyszczeniem dna Odry. Problem pogłębiania akwenów i dalszego postępowania z zanieczyszczanym urobkiem pozostaje więc po stronie stoczni.

Obecnie jedynym dokumentem określającym, kiedy urobek z pogłębiania jest zanieczyszczony - co jest jednoznaczne z tym, że stanowi on odpad niebezpieczny i musi być poddany utylizacji - jest Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów oraz stężeń substancji (DzU nr 55, poz. 498). Podano w nim rodzaje oraz stężenia substancji, które powodują, że urobek pochodzący z pogłębiania akwenów morskich w związku z utrzymywaniem infrastruktury zapewniającej dostęp do portów a pochodzący z pogłębiania zbiorników wodnych, stawów, cieków naturalnych, kanałów i rowów do utrzymywania regulacji wód, jest zanieczyszczony i stanowi odpad niebezpieczny. Wydane rozporządzenie stanowi realizację Dyrektywy 2006/11/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lutego 2006 r. w sprawie zanieczyszczenia spowodowanego przez niektóre substancje niebezpieczne odprowadzane do środowiska wodnego Wspólnoty (wersja ujednolicona).

Podane w Rozporządzeniu z dnia 16 kwietnia 2002 r. normy określające dopuszczalne stężenia substancji są bardzo rygorystyczne i nie korelują zupełnie z innymi aktami prawnymi określającymi dopuszczalne stężenia tych samych substancji w glebie i ściekach, wspomniane akty prawne wydane były niemal w tym samym czasie (Rozporządzenie z dnia 1 sierpnia 2002 r. oraz Rozporządzenie z dnia 9 września 2002 r.). Nieznaczne przekroczenie normy przez jedną z podanych substancji klasyfikuje całość urobku jako odpad niebezpieczny, który wymaga utylizacji. Ta zasada w bardzo wysokim stopniu chroni środowisko, lecz wymaga od podmiotu zmuszonego do pogłębienia akwenu poniesienia ogromnych kosztów, co przy obecnej kondycji finansowej zakładów w Polsce, także Stoczni Szczecińskiej Nowa Sp. z o.o., jest dla nich rujnujące. Rozporządzenie nie pozwala na jakiekolwiek inne postępowanie z tym odpadem nawet wtedy, gdy nie powoduje to pogorszenia stanu środowiska, a takie działanie dopuszcza wymieniona wyżej Dyrektywa 2006/11/WE, art. 8. Bezwzględnie niedopuszczalne jest jedynie zwiększenie zanieczyszczenia wód. Dyrektywa ta sugeruje również podział substancji zanieczyszczających na dwie grupy, biorąc pod uwagę ich toksyczność, trwałość i podatność na biokumulację oraz możliwość ograniczenia zasięgu ich oddziaływania wymieniając je odpowiednio w wykazie I i II. Celem nadrzędnym dyrektywy jest zmniejszenie zanieczyszczenia wody substancjami z wykazu II nie tylko poprzez podawanie dopuszczalnych norm zanieczyszczenia urobku, ale również poprzez tworzenie programów mających na celu poprawę czystości wód.

Należy wziąć pod uwagę stan czystości wód, a w szczególności to, że ponieważ miasto Szczecin nie posiada do chwili obecnej oczyszczalni ścieków, w rejonie Odry, w pobliżu terenów stoczni, ścieki miejskie są zrzucane bezpośrednio do Odry, również z nabrzeża stoczni, co powoduje, że urobek jest znacząco zanieczyszczony i oczyszczenie wymaga czasu i środków finansowych.

Obecnie w celu umożliwienia prowadzenia działalności stoczni, jak i innych zakładów korzystających z nabrzeży, toru wodnego i wymagających jego pogłębiania, konieczne jest ustanowienie okresu przejściowego, w którym obowiązywałyby łagodniejsze normy oraz istniałaby możliwość zagospodarowania urobku w sposób, który nie powodowałby pogorszenia stanu wód.

Ministerstwo Środowiska wydało Rozporządzenie z dnia 21 marca 2006 r. w sprawie odzysku lub unieszkodliwienia odpadów poza instalacjami i urządzeniami, w którym pozwala na różnorakie wykorzystanie wielu odpadów lecz nie został tam wymieniony odpad o kodzie 17 0505, jaki stanowi urobek zanieczyszczony substancjami niebezpiecznymi, a nawet odpadu 170 506, którym jest urobek niezanieczyszczony.

Obowiązujące obecnie przepisy krajowe dotyczące postępowania z urobkiem z pogłębiania są bardzo rygorystyczne, co praktycznie nie pozwala na odkładanie gdziekolwiek urobku w niewielkiej mierze przekraczającego dopuszczalny stopień stężenia oraz na jakiekolwiek jego wykorzystanie.

Czy istnieje możliwość zmiany obecnych przepisów krajowych tak, by bardziej racjonalnie gospodarować urobkiem z pogłębienia z jednoczesną dbałością o ochronę środowiska?

Z poważaniem
senator RP
Margareta Budner