Oświadczenie skierowane do ministra zdrowia Zbigniewa Religi

Bank Komórek Macierzystych "Novum" zajmuje się organizacją pobierania przez wykwalifikowany personel medyczny krwi pępowinowej oraz preparatyką i przechowywaniem w "Novum" spreparowanych komórek macierzystych, pochodzących z krwi pępowinowej, na potrzeby dziecka bądź najbliższej rodziny.

Bank Komórek Macierzystych "Novum" powstał w styczniu 2004 r. we współpracy z Przychodnią Lekarską "Novum". Jej założycielami są doktor Katarzyna Kozioł oraz doktor Piotr Lewandowski, właściciele i kierownicy działającej od maja 1994 r. Przychodni Lekarskiej "Novum". Przychodnia specjalizuje się w diagnostyce i leczeniu niepłodności, stosując wszystkie rodzaje terapii niepłodności dostępne współczesnej medycynie. Do dnia dzisiejszego uzyskała sześć tysięcy sto pięćdziesiąt ciąż, w tym cztery tysiące sto czternaście metodą IVF + ICSI, a dwa tysiące trzydzieści sześć innymi metodami. Przychodnia została wpisana do rejestru zakładów opieki zdrowotnej pod numerem 14-00804.

Bank Komórek Macierzystych "Novum" Spółka z o.o. został powołany przez właścicieli przychodni w odpowiedzi na oczekiwania pacjentów, którzy doczekali się w wyniku leczenia niepłodności upragnionej ciąży. U podstaw tych oczekiwań leżało bez wątpienia zaufanie, jakim pacjenci obdarzyli przychodnię i jej personel, co wiąże się z dużą skutecznością przeprowadzanego leczenia niepłodności, w tym zabiegów zapłodnienia pozaustrojowego, a co się z tym wiąże, kriokonserwacji komórek ludzkich.

Zgodnie z art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów - dalej: ustawa - wszystkie podmioty działające jako banki krwi pępowinowej zostały zobowiązane do uzyskania pozwolenia na prowadzenie takiej działalności - dalej: pozwolenie - do dnia 31 grudnia 2006 r. Ustawa zawiera wiele delegacji ustawowych, nakładając na ministra zdrowia obowiązek wydania przepisów wykonawczych regulujących w sposób szczegółowy materię podlegającą ogólnej regulacji w ustawie.

Niestety, do dnia dzisiejszego nie przyjęto wszystkich przepisów wykonawczych wynikających z tej ustawy, między innymi tych, które określałyby szczegółowo tryb i warunki uzyskania takiego pozwolenia, co praktycznie uniemożliwia uzyskanie pozwolenia.

W związku ze zbliżającym się upływem wyznaczonego ustawowo terminu uzyskania pozwolenia i brakiem działań zarówno ze strony Ministerstwa Zdrowia, jak i Krajowego Centrum Bankowania Tkanek i Komórek, "Novum" Spółka z o.o. rozpoczęło procedurę uzyskania pozwolenia, zgodnie z art. 26 ust. 2 ustawy o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek tkanek i narządów, składając odpowiedni wniosek do Krajowego Centrum Bankowania Tkanek i Komórek dnia 31 października 2006 r. Niestety, do dnia dzisiejszego, pomimo ciążącego na organach obowiązku wynikającego z art. 35 §3 kodeksu postępowania administracyjnego, przychodnia "Novum" nie otrzymała w tej sprawie żadnej pisemnej odpowiedzi ani ze strony Ministerstwa Zdrowia, ani Krajowego Centrum Bankowania Tkanek i Komórek.

Przychodnia "Novum" jest tą sytuacją bardzo zaniepokojona. Już w chwili obecnej otrzymuje ogromną liczbę telefonów od zaniepokojonych rodziców, którzy chcą pobrać krew pępowinową swoich dzieci i zamrozić w tej placówce wyizolowane komórki macierzyste, a w wypadku których terminy porodów, niestety, są szacowane na okres po dniu 1 stycznia 2007 r., czyli okres, w którym przychodnia teoretycznie powinna wykazywać się uzyskanym pozwoleniem.

Obecnie przychodnia "Novum" boryka się z poważnym problemem: jak powinna rzetelnie odpowiadać rodzicom na zadawane przez nich pytanie, czy możliwe będzie pobieranie krwi pępowinowej po 1 stycznia 2007 r.?

Być może wyjściem z tej sytuacji jest podjęcie inicjatywy ustawodawczej zmierzającej do wydłużenia ustawowego terminu nakładającego obowiązek uzyskania pozwolenia, na przykład o kolejny rok. Niestety, taka zmiana ustawy powinna mieć miejsce jeszcze przed 1 stycznia 2007 r.

Mimo wielu kontrowersji badania nad komórkami macierzystymi z krwi pępowinowej trwają na całym świecie, dając nadzieję na rozwój medycyny regeneracyjnej, a nie wywołując takich dylematów etycznych jak w przypadku komórek macierzystych pochodzenia zarodkowego. Pozytywne, choć pojedyncze, doniesienia naukowe o odtwarzaniu tkanek, a nawet niektórych organów z komórek macierzystych dają ludziom ogromną nadzieję, której nie wolno odbierać, tym bardziej że finansowane z własnych środków pacjentów przechowywanie komórek macierzystych nie obciąża w żaden sposób budżetu państwa.

Zwracam się do Pana Ministra z uprzejmą prośbą o zajęcie stanowiska w opisanej przeze mnie sprawie. Sytuacja przychodni "Novum" jest jednym z wielu przykładów sytuacji jednostek, których funkcjonowanie jest regulowane w ustawie z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów, a które borykają się z podobnymi problemami.

Z poważaniem
Margareta Budner
senator RP