Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment

5 stycznia br. odbyło się 4. posiedzenie Senatu. Obradom przewodniczyli marszałek Bogdan Borusewicz oraz wicemarszałkowie - Ryszard Legutko, Maciej Płażyński, Krzysztof Putra i Marek Ziółkowski. Na sekretarzy posiedzenia wyznaczono senatorów Andrzeja Łuczyckiego i Andrzeja Mazurkiewicza; listę mówców prowadził senator A. Łuczycki.

Zatwierdzony przez Izbę porządek posiedzenia obejmował:

• informację Ministra Spraw Zagranicznych o sytuacji mniejszości polskiej na Białorusi,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw,
• zmiany w składach komisji senackich.

Informację Ministra Spraw Zagranicznych o sytuacji mniejszości polskiej na Białorusi

przedstawiła Anna Fotyga, sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Wiceminister odpowiadała też na pytania senatorów.

Po wysłuchaniu informacji oraz wniosków senatorów, wyrażonych podczas debaty, Senat zwrócił się do Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą z prośbą o przygotowanie projektu uchwały, który uwzględniłby przedstawione opinie.

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 6. posiedzeniu, 29 grudnia 2005 r., i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek 30 grudnia, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie komisji przedstawił senator Przemysław Alexandrowicz. Senator przypomniał, że obowiązujące przepisy dotyczące przedterminowych wyborów wójtów, burmistrzów, prezydentów miast oraz organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego przewidują sześćdziesięciodniowy termin do zarządzenia i przeprowadzenia wyborów, a zarządza je prezes Rady Ministrów. Gdyby data wyborów miała przypaść w okresie sześciu miesięcy przed zakończeniem kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego, według obecnych przepisów nie przeprowadzałoby się wyborów przedterminowych.

Senator sprawozdawca podkreślił, że przyjęta przez Sejm ustawa zmieniająca ustawę o samorządzie gminnym oraz ordynację wyborczą do rad gmin nie wprowadza nowych rozwiązań, a jedynie wydłuża termin, w jakim należy zarządzić i przeprowadzić wybory przedterminowe, z sześćdziesięciu do dziewięćdziesięciu dni, oraz wydłuża z sześciu do dwunastu miesięcy okres, w którym przedterminowe wybory organów jednostek samorządu terytorialnego nie są przeprowadzane.

Senator P. Alexandrowicz poinformował, że senacka Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej postanowiła zaproponować jedną poprawkę do ustawy uchwalonej przez Sejm. Poprawka ta stanowiła, że art. 4 ustawy otrzymuje brzmienie: ustawa wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Senator zaznaczył, że w dyskusji na posiedzeniu komisji były głosy zarówno aprobujące, jak i krytyczne wobec ustawy. W szczególności zwracano uwagę, że po raz pierwszy mamy do czynienia z kończącą się kadencją wójtów, burmistrzów i prezydentów powoływanych w wyborach powszechnych. Przeprowadzanie wyborów na dziesięć, dziewięć, osiem czy siedem miesięcy przed końcem kadencji i powtórnymi wyborami nie wydaje się zasadne. Sejm Rzeczypospolitej uznał proponowane w tej ustawie rozwiązanie za dobre, ale dopiero od przyszłej kadencji samorządu, rozpoczynającej się 11 października tego roku.

W opinii członków komisji, Jeżeli jakieś rozwiązanie ustawowe uznaje się za dobre za dziewięć miesięcy, to trudno uznać je za złe dzisiaj. Dlatego Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej postanowiła rekomendować Senatowi przyjęcie rozpatrywanej ustawy wraz z przedstawioną poprawką - poinformował senator.

Sprawozdanie mniejszości Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawił senator Mariusz Witczak. Senator zaakcentował, że istota zmian rozpatrywanej ustawy polega na tym, iż zostaje wydłużony termin, w którym nie przeprowadza się wyborów przedterminowych, z sześciu do dwunastu miesięcy przed zakończeniem kadencji organów samorządu gminy, oraz na wydłużeniu terminu, w którym obowiązkowo należy przeprowadzić wybory, z sześćdziesięciu do dziewięćdziesięciu dni od wystąpienia przyczyny skrócenia kadencji.

Stosownie do art. 28f ustawy o samorządzie gminnym w wypadku wygaśnięcia mandatu wójta przed upływem kadencji jego funkcje do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta pełni osoba wyznaczona przez prezesa Rady Ministrów.

W opinii senatora, przytoczone zmiany powodują, że wspólnota samorządowa tworzona przez mieszkańców gminy zostaje w sposób bardzo istotny ograniczona w swojej samodzielności. A przecież, zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. W świetle zaś proponowanych zmian trudno mówić o tym, że gmina będzie wykonywała zadania w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, skoro ustawodawca dopuszcza taką możliwość, by przez 1/4 kadencji organ wykonawczy wybrany w wyborach powszechnych był zastąpiony przez przedstawiciela administracji rządowej.

Senator sprawozdawca zwrócił też uwagę, że w art. 8 ust. 2 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego - karty, którą Polska ratyfikowała w 1993 r. - zapisano, iż wszelka kontrola administracyjna działalności lokalnych władz powinna sprowadzać się jedynie do kontroli niełamania prawa i poszanowania zasad konstytucyjnych. Zasadą konstytucyjną zaś, według art. 165 ust. 2 Konstytucji RP, jest zasada samodzielności jednostek samorządu terytorialnego. Proponowane zmiany ograniczają zatem w sposób istotny samodzielność gminy i są niedopuszczalne z punktu widzenia zasad obowiązujących w demokratycznym państwie prawa. Senator M. Witczak podkreślił, że wszelka ingerencja administracji rządowej w sprawy jednostek samorządu terytorialnego winna ograniczać się do niezbędnego minimum. Jak stwierdził, "skoro wspólnotom lokalnym zapewniono w Konstytucji RP prawo samodzielnego decydowania o powierzonych im zadaniach, przedsięwzięciach, to nie można ograniczać tego prawa, i to tym bardziej dla koniunkturalnych interesów wynikających, jak powszechnie wiadomo, z potrzeby chwili".

W imieniu mniejszości komisji senator M. Witczak wniósł o odrzucenie projektu ustawy w całości.

Podczas dyskusji poprawki do ustawy zaproponował senator Andrzej Mazurkiewicz.

Wszystkie propozycje rozpatrzyła komisja senacka. Komisja poparła dwie spośród pięciu zgłoszonych ogółem poprawek.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności poddano pod głosowanie wniosek o odrzucenie ustawy (Senat 58 głosami, przy 35 za, odrzucił ten wniosek), następnie przegłosowano poszczególne poprawki, po czym Izba 58 głosami, przy 34 przeciw i 1 wstrzymującym się, podjęła uchwałę:

uchwała

Sprawozdawca Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich senator Tadeusz Lewandowski poinformował, że senator Jan Szafraniec postanowił zrezygnować z przynależności do Komisji Rodziny i Polityki Społecznej, a  senator Marek Ziółkowski - do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

Senator sprawozdawca poinformował też, że komisja na swym posiedzeniu 4 stycznia br. rozpatrzyła wnioski senatorów i przychyliła się do nich.

Senat w głosowaniu poparł wniosek komisji i 82 głosami, przy 1 wstrzymującym się, powziął uchwałę:

uchwała

Diariusz Senatu RP: spis treści, następny fragment