20 stycznia 2003 r.

16 grudnia 2002 r. pod przewodnictwem Marszałka, prof. Longina Pastusiaka odbyło się pierwsze posiedzenie Polonijnej Rady Konsultacyjnej przy Marszałku Senatu V Kadencji. Rada została powołana uchwałą Senatu z dnia 21 czerwca 2002 r.

W posiedzeniu uczestniczyli członkowie Rady: Jadwiga Dubla Kalinowska, prezes Rady Polonii Afryki Południowej, Tadeusz Kruczkowski, prezes Związku Polaków na Białorusi, Les Kuczyński, prezes Rady Polonii Świata, Helena Miziniak, prezydent Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych, Grzegorz Sobocki, prezes Kongresu Polonii Kanadyjskiej, Jan Zinkiewicz, prezes Związku Polaków w Kazachstanie. Nieobecnego Jana Kobylańskiego, prezesa Unii Stowarzyszeń i Organizacji Polskich Ameryki Łacińskiej, reprezentował red. Zbigniew Różański.

Obecni byli też przedstawiciele władzy wykonawczej: Minister Spraw Zagranicznych Włodzimierz Cimoszewicz, podsekretarz stanu w MSZ Sławomir Dąbrowa oraz Piotr Stachańczyk, prezes Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców.

Senat na posiedzeniu Rady reprezentowali, obok Marszałka Longina Pastusiaka, Wicemarszałek Jolanta Danielak i przewodniczący senackiej Komisji Emigracji i Polaków za Granicą Tadeusz Rzemykowski.

1. Wręczenie aktów powołania członkom Polonijnej Rady Konsultacyjnej.
2. Zasady działania Polonijnej Rady Konsultacyjnej.
3. Informacja Ministerstwa Spraw Zagranicznych o rządowym programie współpracy z Polonią i Polakami za granicą.
4. Informacja Urzędu ds. Repatriacji i Cudzoziemców dotycząca działalności w 2003 r.
5. Kierunki finansowania przez Senat pomocy dla Polonii i Polaków za granicą w 2003 r.
6. Propozycje kolejnych tematów prac Rady.
7. Sprawy różne.

Następnym punktem programu było wystąpienie Ministra Spraw Zagranicznych Włodzimierza Cimoszewicza. Ponieważ posiedzenie odbywało się kilka dni po zakończeniu rządowych negocjacji o przystąpienie do Unii Europejskiej (13 grudnia 2002 r.), dużą część swego wystąpienia minister Cimoszewicz poświęcił temu wydarzeniu i ogólniej - kwestiom związanym z integracją europejską. Minister przedstawił propozycje dotyczące przyszłej wspólnej polityki wschodniej Unii, formułowane przez resort. W planach przygotowanych przez MSZ znaczącą rolę odgrywają działania organizacji pozarządowych, a więc organizacji społecznych, wspieranych finansowo-instytucjonalnie przez Unię Europejską i przez kraje członkowskie. Realizacja takiej polityki zapobiegłaby niebezpieczeństwu rodzenia się poczucia wyobcowania w krajach, które pozostaną poza granicą rozszerzonej Unii Europejskiej. W opinii Ministra Polacy za granicą wschodnią byliby ważnym adresatem wspólnej polityki wschodniej UE.

Minister zapewnił również Radę o gotowości bezpośredniej i ścisłej współpracy z Radą. Zwrócił też uwagę, że strona internetowa MSZ (www.msz.gov.pl), zawiera już substronę dotyczącą Polonii.

Prezentując założenia nowego rządowego programu współpracy z Polonią Włodzimierz Cimoszewicz podkreślił potrzebę podejmowania konkretnych działań na rzecz rozwoju języka polskiego, literatury, poprzez docieranie z materiałami edukacyjnymi do szkół i ośrodków polskich i polonijnych, również przez Radio Polonia i internet. MSZ zamierza wspierać codzienną aktywność Polaków za granicą i wysoko ceni odgrywanie przez środowiska polonijne istotnej roli w tak kluczowych momentach, jak przystąpienie Polski do NATO.

W swoim wystąpieniu, stanowiącym kolejny punkt porządku dziennego, prezes Piotr Stachańczyk omówił problemy wiążące się z przeprowadzaniem akcji repatriacyjnej. Podkreślił negatywny wpływ wzrostu bezrobocia w kraju na liczbę zaproszeń adresowanych do Polaków zza granicy. Prezes Stachańczyk wskazał też na ograniczone możliwości gmin w zakresie zapewnienia powracającym do kraju Polakom mieszkania i pracy. Zwrócił również uwagę na trudności związane z barierą językową i kulturową.

Rada poświęciła kwestiom repatriacji dużo uwagi, m.in. w trakcie dyskusji zgłaszano wnioski, aby organizacje polonijne wspomogły finansowo akcję prowadzoną ze środków budżetu. Zamykając dyskusję nad informacją przedstawioną przez prezesa Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców, Marszałek Senatu Longin Pastusiak podkreślił potrzebę stworzenia ustawodawstwa ułatwiającego kontakt Polonii i Polaków za granicą z ojczyzną, zaznaczając jednocześnie rolę, jaką w tym procesie ma do spełnienia Senat.

W następnym punkcie obrad Rada zapoznała się z przedstawioną przez dyrektora generalnego Kancelarii Senatu, Piotra Miszczuka informacją dotyczącą kierunków finansowania przez Senat pomocy dla Polonii i Polaków za granicą w 2003 r. Środki przekazane Kancelarii przeznaczone są na finansowanie zadań programowych oraz realizację zadań inwestycyjnych. W dyskusji uwagę skupiono na konieczności selekcji wniosków, gdyż potrzeby przewyższają możliwości finansowe. Podkreślano, że powiększeniu uległo grono organizacji pracujących na rzecz Polonii na zlecenie Kancelarii Senatu.

Wśród propozycji zagadnień, którym powinno być poświęcone kolejne posiedzenie Polonijnej Rady Konsultacyjnej wskazano sprawy nauczania języka, historii i kultury polskiej. Podkreślono też możliwości wiążące się z działalnością Polonii promującą Polskę w świecie. Ma to szczególne znaczenie w kontekście zbliżającego się przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Zaproponowano też, aby przedmiotem następnego posiedzenia było właściwe wykorzystanie i skoordynowanie działań promocyjnych.

Sprawozdanie z posiedzenia Polonijnej Rady Konsultacyjnej sporządzono na podstawie stenogramu, przechowywanego w Kancelarii Senatu.