Sprawozdanie z III posiedzenia Polonijnej Rady Konsultacyjnej
przy Urzędzie Marszałka Senatu Rzeczypospolitej Polskiej.
W dniu 10 listopada 2004 r. w siedzibie Senatu RP odbyło się III posiedzenie Polonijnej Rady Konsultacyjnej przy Urzędzie Marszałka Senatu RP V Kadencji, powołanej na podstawie uchwały Senatu z 21 czerwca 2002 r.
Polonijna Rada Konsultacyjna wyraża opinię w sprawach istotnych dla Polonii i Polaków za granicą, na temat projektów aktów normatywnych dotyczących tych środowisk oraz o kierunkach działania Senatu i jego organów w tym zakresie.
Porządek dzienny posiedzenia obejmował następujące punkty :
W posiedzeniu uczestniczyli :
Posiedzenie prowadził Marszałek Senatu, prof. dr hab.
Longin Pastusiak. Senat reprezentowali także:Gośćmi posiedzenia byli :
Ministrom towarzyszyli dyrektorzy departamentów zajmujący się sprawami będącymi przedmiotem obrad Rady.
Ad 1.
Marszałek Senatu powitał członków Polonijnej Rady Konsultacyjnej i zaproszonych gości. Przed przystąpieniem do przyjęcia porządku obrad III posiedzenia, Marszałek Senatu poinformował zebranych o zmianie struktury organizacyjnej Kancelarii Senatu i powołaniu Biura Polonijnego. W związku z tym, iż dyrektor Biu
ra Polonijnego odpowiada za całość spraw związanych z realizacją przez Senat i jego organy zadań w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą, prowadzący obrady zaproponował zamianę na stanowisku Sekretarza Polonijnej Rady Konsultacyjnej : dotychczasowego Sekretarza - dyrektora Biura Prawno-Organizacyjnego Piotra Świąteckiego, zastąpi dyrektor Biura Polonijnego Artur Kozłowski.
Następnie członkowie Rady przyjęli zaproponowany porządek obrad III posiedzenia.
Ad 2.
Nawiązując do II Posiedzenia Polonijnej Rady Konsultacyjnej w dniu 15 listopada 2003 r. Ministrowie: Spraw Zagranicznych, Spraw Wewnętrznych i Administracji, Edukacji Narodowej i Sportu, przedstawili informację na temat realizacji w 2004 roku zgłoszonych wówczas postulatów.
Pan Jakub Wolski, Podsekretarz Stanu w MSZ przedstawił informację na temat realizacji "Rządowego Programu współpracy z Polonią i Polakami za granicą", nakreślił główne kierunki programu i przedstawił zadania jakie stawia sobie resort w jego realizacji. Szczególnego podkreślenia wymagają działania w zakresie rozszerzenia dostępu i możliwości Polonii i Polaków za granicą do nauczania i doskonalenia znajomości języka polskiego, zapewnienia rzetelnej informacji o Polsce, czy szczególna pomoc Polakom na Wschodzie w odbudowywania polskiej inteligencji. Działania Rządu w tym zakresie stanowić będą znaczącą część polityki państwa w zakresie współpracy z Polonią i Polakami za granicą i prowadzone będą w ścisłej konsultacji z Prezydentem RP, Parlamentem RP, ze szczególnym uwzględnieniem Senatu, kościołami i związkami wyznaniowymi, instytucjami oraz organizacjami pozarządowymi.
Pan Leszek Ciećwierz, Podsekretarz Stanu w MSWiA przedstawił informację
na temat trwających prac nad projektem zmian ustawy z dnia 29 listopada 1990r.
o paszportach, oraz o procedurach związanych z wydawaniem dokumentów paszportowych za granicą. Druga części wypowiedzi dotyczyła informacji na temat zaawansowania prac nad nową ustawą o obywatelstwie.
Członkowie Rady zwrócili się z prośbą o usprawnienie procedury związanej z wydawaniem paszportów przez placówki dyplomatyczne, oraz o przekazanie do konsultacji środowiskom polonijnym projektu ustawy o obywatelstwie. Zwrócono uwagę na postulat środowisk polskich na Wschodzie, dotyczący uproszczeń w trybie odzyskiwania obywatelstwa polskiego, problemy związane z legalizacją pobytu na terytorium RP studentów polskiego pochodzenia studiującym na polskich wyższych uczelniach.
Minister Edukacji Narodowej i Sportu Mirosław Sawicki przedstawił obszerną informację na temat sytuacji oświaty polskiej za granicą, z uwzględnieniem rozszerzania dostępu i możliwości Polonii i Polaków za granicą do nauczania i doskonalenia znajomości języka polskiego. Przedstawione na II Posiedzeniu Polonijnej Rady Konsultacyjnej główne kierunk
i działań MENiS są kontynuowane w bieżącym roku, a realizacja poszczególnych zadań uwzględnia aktualne potrzeby środowisk polonijnych w zakresie oświaty. Członkowie Rady podnieśli problem uznawalności dyplomów wyższych uczelni, szczególnie w stosunkach z państwami z za wschodniej granicy Polski, oraz kwestię dostępności podręczników dla szkół polskich za granicą.W związku z prośbą Ministra Kultury nastąpiła zmiana porządku obrad i jako pierwszy rozpatrywano punkt 5 porządku dziennego.
Ad 5.
Minister Kultury Waldemar Dąbrowski przedstawił informację na temat upowszechniania wiedzy o polskim dziedzictwie narodowym poza granicami Polski i o wkładzie Polaków w rozwój krajów ich osiedlenia. Informacja zawierała przykłady działań Ministra Kultury w obszarach związanych z udzielaniem pomocy w konserwacji i ratowania dóbr kultury polskiej w różnych częściach świata. Podkreślono wielkie zaangażowanie organizacji skupiających Polonię i Polaków za granicą w działaniach na rzecz ratowania zabytków, a także propagowania osiągnięć kulturalnych współczesnej Polski. Członkowie Rady postulowali zorganizowanie w Polsce Tygodnia Kultury Polonijnej, oraz promowanie i przygotowywanie wydawnictw o Polonii i Polakach za granicą na rynku krajowym.
Ad 3.
O ochronie polskich interesów narodowych jako istotnym obszarze współdziałania władz polskich z diasporą polską w świecie mówił przedstawiciel MSZ. Wymienił cele i formy działania Polonii i Polaków za granicą w dziedzinie ochrony polskich interesów narodowych, wskazał jak istotnym elementem jest lobbying wśród polityków kraju zamieszkania w sprawach istotnych dla Polski czy promocja Polski w kręgach opiniotwórczych kraju zamieszkania i w obrębie własnej społeczności lokalnej. Minister J. Wolski przedstawił także zadania podmiotów krajowych w dziedzinie pozyskiwania Polonii i Polaków za granicą do wspierania polskich interesów. Członkowie Rady zwrócili uwagę, iż w ich odczuciu została zbudowana struktura współdziałania w tym zakresie pomiędzy instytucjami polskimi a Diasporą, należy teraz dążyć do określenia obszarów aktywności poszczególnych struktur i doprecyzowania odpowiedzialności za poszczególne działania.
Ad 4. Resort Gospodarki od wielu lat podejmuje działania w kierunku włączenia Polonii i Polaków za granicą do promowania polskiej gospodarki i eksportu. Przyjęty program promocji gospodarczej Polski do roku 2005 zakłada wzmocnienie współpracy z Polonijnymi środowiskami gospodarczymi. Z ekonomicznego punktu widzenia nasze oczekiwania kierują się przede wszystkim do posiadającej największe możliwości Polonii zamieszkałej w USA, Kanadzie i Europie Zachodniej. Natomiast promowanie naszej gospodarki na Wschodzie ma zupełnie inny charakter i wymiar. Przejawia się to poprzez udzielanie pomocy przy organizacji wyjazdów grup biznesu Polaków zamieszkałych na Wschodzie do Polski, czy pomoc w nawiązywaniu kontaktów i inicjowaniu działalności gospodarczej w krajach zamieszkania. Członkowie Rady zwrócili uwagę na doniosłą rolę jaką pełnią Ośrodki Wspierania Przedsiębiorczości na Wschodzie i na potrzebę wzmocnienia kontaktów przy okazji wizyt polskich biznesmenów za granicą ze środowiskami polonijnymi.
W tym miejscu prowadzący obrady Marszałek Senatu Prof. L. Pastusiak poprosił o zabranie głosu dyrektora TV Polonia i przedstawienie aktualnej sytuacji związanej z emisją sygnału oraz proponowanymi działaniami w roku 2005.
Dyrektor TV Polonia Antoni Bartkiewicz przedstawił informację na temat działalności w roku 2004 oraz plany na rok przyszły.
Zaniepokojenie członków Rady wywołały informacje na temat trudnej sytuacji budżetowej TV Polonia. Z roku na rok budżet ten jest coraz mniejszy. Dyrektor Bartkiewicz przedstawił proporcje kosztów produkcji w stosunku do kosztów emisji sygnału. Informacja obejmowała również dane na temat zasięgu geografic
znego TV Polonia i problemów związanych z emisją sygnału do poszczególnych krajów. Dyrektor TV Polonia poinformował członków Rady o toczącej się dyskusji na temat koncepcji finansowania telewizji, której program skierowany jest przede wszystkim dla odbiorcy zagranicznego. Podniesiono także problem przejścia na cyfrowy system nadawania sygnału, jako znacznie tańszy, ale niedostępny dla dużej grupy odbiorców, szczególnie na Wschodzie. Członkowie Rady podkreślili wagę i znaczenie TV Polonia dla utrzymywania więzów z Macierzą i nieocenionego źródła języka i kultury polskiej, jednocześnie zwrócili się z apelem o zwiększenie oferty programowej dotyczącej tematów z życia środowisk polonijnych. Nieodzownym, zdaniem Rady staje się również zwiększenie zasięgu geograficznego dostępności TV Polonia.
Ad 6.
Szef Kancelarii Senatu poinformował członków Rady o głównych kierunkach finansowania zadań w zakresie realizowanej przez Senat opieki nad Polonią i Polakami za granicą w roku 2004, w zestawieniu z priorytetami przyjętymi w tym zakresie przez Prezydium Senatu w roku bieżącym.
Minister A. Witalec przedstawił członkom Rady propozycje priorytetów finansowania zadań w zakresie sprawowanej przez Senat opieki nad Polonią i Polakami za granicą na rok 2005, które obejmują :
W dyskusji członkowie Rady zwrócili uwagę na konieczność racjonalnego gospodarowania środkami polskiego podatnika przeznaczonymi na ten cel. Poruszono również kwestie kosztów utrzymania organizacji polskich zarówno na Wschodzie, jak i w innych krajach oraz zagadnienia dotyczące pomocy charytatywnej.
Podsumowanie
Podsumowując całodniowe obrady członkowie Rady wyrazili satysfakcję, że pomimo obfitego i zróżnicowanego programu obrad III Posiedzenia Polonijnej Rady Konsultacyjnej, dzięki dobremu przygotowaniu i merytorycznej dyskusji udało się omówić i podsumować wszystkie zaproponowane tematy. Z zadowolen
iem przyjęto deklaracje ministrów : spraw zagranicznych, spraw wewnętrznych i administracji, kultury a także edukacji narodowej i sportu, zmierzające do wdrożenia stałych procedur konsultacyjnych, stałego współdziałania z przedstawicielami organizacji polonijnych o charakterze kontynentalnym. Członkowie Rady podzielili stanowisko MSZ, iż nastąpił " znaczny postęp w koordynacji działań instytucji Państwa Polskiego w odniesieniu do spraw Polonii i Polaków za granicą." W dyskusji nad rolą nauki języka polskiego w umacnianiu polskości, szczególnie wśród młodego pokolenia Polaków mieszkających za granicą, przedstawiciel MSZ podkreślił rolę nowoczesnych narzędzi do nauczania języka jakim jest np. internet, szczególnie wśród diaspory polskiej na zachodzie, gdzie dostępność do internetu jest powszechna.Zaproponowano, aby informacje będące odpowiedzią na postulaty i uwagi zgłaszane przez członków Rady były składane na ręce Marszałka Senatu.
Rada przedyskutowała szeroko problemy związane z emisją sygnału Telewizji Polonia do środowisk polskich i polonijnych na świecie. Ukazała ona w pełnym świetle konieczność poszukiwania nowych rozwiązań legislacyjnych dla funkcjonowania TV Polonia oraz refleksji i debaty nad budżetem TV polonia, które umożliwiłyby jej wykonywanie zad
ań na oczekiwanym przez środowiska polonijne poziomie. Liderzy Organizacji Polonijnych obecni na posiedzeniu Rady wystosowali do Prezesa TVP S. A. Jana Dworaka rezolucję w sprawie znaczenia programu TV Polonia dla utrzymania więzów naszych Rodaków, żyjących za granicą, z Macierzą.Członkowie Rady zapoznali się z informacją przedstawioną przez Szefa Kancelarii Senatu, pana Adama Witalca, na temat realizacji zadań w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą oraz przyjęli propozycje priorytetów finansowania przez Senat zadań w tym obszarze w roku 2005.
Przebieg posiedzenia był rejestrowany. Na podstawie zapisów magnetofonowych zostanie sporządzony stenogram posiedzenia.