18 listopada 2003 r.
Sprawozdanie z przebiegu posiedzenia
Polonijnej Rady Konsultacyjnej
15 listopada 2003 r. w siedzibie Senatu odbyło się posiedzenie Polonijnej Rady Konsultacyjnej przy urzędzie Marszałka Senatu V Kadencji, powołanej na podstawie uchwały Senatu z 21 czerwca 2002 r.
Polonijna Rada Konsultacyjna wyraża opinie w sprawach istotnych dla Polonii
i Polaków za granicą, na temat projektów aktów normatywnych dotyczących tych środowisk oraz o kierunkach działań Senatu i jego organów w tym zakresie.
Porządek dzienny posiedzenia obejmował następujące punkty:
W posiedzeniu uczestniczyli:
Posiedzenie prowadził Marszałek Senatu, Profesor
Longin Pastusiak. Senat na tym posiedzeniu reprezentowali także:W spotkaniu uczestniczyli również przedstawiciele Rządu:
Ministrom towarzyszyli dyrektorzy departamentów zajmujących się sprawami Polonii.
Kancelarię Senatu reprezentował jej Szef, Minister Adam Witalec wraz z dyrektorami odpowiednich biur.
Ad 1. Marszałek Senatu Longin Pastusiak przypomniał zasady funkcjonowania Rady i zasady wspierania Polonii i Polaków za Granicą przez Senat. Marszałek przedstawił również ważniejsze wydarzenia w życiu Polonii i dotyczące współpracy Senatu z Polonią, które miały miejsce po poprzednim posiedzeniu Rady. Mówił o ukończonych w ostatnim czasie inwestycjach, finansowanych ze środków Senatu, o ważnych wydarzeniach kulturalnych, o zorganizowanym przez Marszałków Sejmu i Senatu spotkaniu poświęconym koordynacji wysiłków zachodnioeuropejskiej Polonii przed referendum akcesyjnym.
Ad 2. Wprowadzenie wygłosiła Ewa Freyberg, Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu. MENiS zmierza do zapewnienia Polonii
i Polakom za granicą jak najszerszego dostępu do nauczania języka polskiego, odbudowy polskiej inteligencji na Wchodzie, zwiększania roli Polaków w życiu krajów zamieszkania dzięki wyższemu poziomowi wykształcenia. MENiS m.in. kieruje polskich nauczycieli do pracy dydaktycznej na Wschodzie, organizuje pomoc metodyczną, głownie dla nauczycieli języka polskiego, organizuje letni wypoczynek dla dzieci polskich zamieszkałych za granicą, wspiera kształcenie akademickie naszych rodaków ze Wschodu w krajach zamieszkania i w Polsce.
W dyskusji członkowie Rady podnosili potrzebę silniejszego wspierania nauczycieli polskich szkół i szkółek sobotnio-niedzielnych, potrzebę wydania podręcznika historii Polski wskazującego na osiągnięcia Polaków, opowiadali się za bliższą współpracą MENiS z organizacjami polonijnymi. Członkowie rady wskazywali na rolę kultury ludowej w budowaniu tożsamości narodowej i na celowość wspierania zespołów folklorystycznych, a także - mówili o wprowadzaniu nowoczesnych metod nauczania na odległość.
Podkreślali również konieczność uregulowania spraw kształcenia z administracją krajów zamieszkania Polonii w drodze umów międzynarodowych. Członkowie Rady zwracali też uwagę na potrzebę staranniejszego doboru uczestników wakacyjnego wypoczynku w Polsce.
Ad 3. Skupiono się na dwóch aspektach tej problematyki: na polityce paszportowo-wizowej i sprawach obywatelstwa. Na wstępie uwarunkowania prawne przedstawił Leszek Ciećwierz, podsekretarz stanu w MSWiA. Wypowiedź Ministra Ciećwierza uzupełnił dyrektor generalny Urzędu ds. Repatriacji i Cudzoziemców Jan Węgrzyn.
Przedstawiciele Rządu omówili zasadę wyłączności obywatelstwa, problemy rozbudowy systemu urzędów konsularnych, konieczność zachowania bezpieczeństwa i wiarygodności dokumentów.
W dyskusji członkowie Rady wskazywali na przykłady występujących niekiedy utrudnień w przyjazdach do kraju. Apelowali o ułatwienia dla Polaków ze Wschodu, o zmniejszenie wymagań dokumentacyjnych przy załatwianiu spraw obywatelstwa.
Członkom Rady odpowiadali przedstawiciele Rządu. Minister Krzysztof Janik zwrócił uwagę na uwarunkowania wynikające z konieczności zabezpieczenia się przed nadużyciami, fałszowaniem paszportów i wykorzystywaniem ich przez osoby nieuprawnione.
Dyrektor Jan Węgrzyn zapowiedział szerokie konsultacje projektu nowej ustawy o obywatelstwie.
Ad 4. Wprowadzenie do tematu wygłosił senator Tadeusz Rzemykowski, przewodniczący Komisji Emigracji i Polaków za Granicą. Senator Rzemykowski podkreślił konieczność zorganizowania tych obchodów w ośrodkach polonijnych za granicami kraju i celowość koordynacji w tym zakresie. Uznał za celowe zapewnienie udziału w tych imprezach przedstawicieli polskich władz, posłów i senatorów. Wspomniał o koncepcji TV POLONIA; stacja zamierza tego dnia przekazywać migawki z uroczystości w najważniejszych ośrodkach polonijnych.
Marszałek Longin Pastusiak zaproponował powołanie zespołu roboczego, koordynującego działania w tym zakresie, w skład którego wchodziliby m.in.:
Ad 5. Minister Adam Witalec, Szef Kancelarii Senatu, przypomniał podstawy prawne zlecania zadań państwowych w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą. Wskazał na konsekwencje przepisów zawartych w ustawach o finansach publicznych, o rachunkowości i o zamówieniach publicznych. Poinformował m.in., że tegoroczny senacki budżet polonijny wynosi 46 mln. 265 tys. zł, w tym na zadania programowe 31 mln. 930 zł i zadania inwestycyjne 14 mln. 335 tys. zł.
Aktualnie w Sejmie trwają prace nad projektem budżetu państwa na 2004 r., w którym na opiekę nad Polonią i Polakami za granicą Kancelaria Senatu zaplanowała ponad 7 % wzrost wydatków. Adam Witalec opisał również trzyetapowy tryb podejmowania decyzji w sprawach zlecania zadań państwowych.
Szef Kancelarii przedstawił także propozycję priorytetów dotowania na rok 2004 r., obejmujących:
W dyskusji zwracano uwagę na kwestie rozliczeń dotacji przyznawanych na realizację zleconych zadań i na konieczność spełniania wymagań prawa w tym zakresie. Marszałek zwrócił szczególną uwagę na te wymagania. Członkowie Rady apelowali o szczególne podejście do 60. Rocznicy Powstania Warszawskiego i obchodów organizowanych przez harcerzy.
Ad 6. Członkowie Polonijnej Rady Konsultacyjnej postulowali omówienie, na kolejnym posiedzeniu, spraw:
Podsumowując przebieg posiedzenia Marszałek Senatu Longin Pastusiak zwrócił uwagę na fakt, że rzeczowym pytaniom i wątpliwościom ze strony członków Rady towarzyszyły rzeczowe odpowiedzi przedstawicieli Rządu. Dyskusja miała merytoryczny, konkretny charakter, dzięki temu była pożyteczna dla wszystkich uczestników.
Należy podkreślić, że w dyskusji w każdym z punktów porządku dziennego brali aktywny udział wszyscy członkowie Polonijnej Rady Konsultacyjnej.
Członkowie Polonijnej Rady Konsultacyjnej pozytywnie ocenili merytoryczną jakość materiałów przygotowanych na posiedzenie.
Komunikat sporządził
Sekretarz Polonijnej Rady Konsultacyjnej
Piotr Świątecki
Akceptował
Marszałek Senatu, Longin Pastusiak
Przebieg posiedzenia był rejestrowany. Na podstawie zapisów magnetofonowych zostanie sporządzony stenogram posiedzenia.