1. Rozpatrzenie wniosków zgłoszonych na 82. posiedzeniu Senatu do projektu rezolucji w sprawie oceny i postulatów dotyczących Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013 oraz innych rządowych dokumentów programowych na lata 2007-2013 wzakresie polityki regionalnej dotyczącej tzw. ściany wschodniej (województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego i warmińsko-mazurskiego) oraz do projektu rezolucji w sprawie oceny i postulatów dotyczących Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013 oraz innych rządowych dokumentów programowych na lata 2005-2013 w zakresie polityki regionalnej dotyczącej wschodniej części Polski (województw: warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego i podkarpackiego).

Otwieram posiedzenie i czynię to w imieniu pani przewodniczącej, pani senator Liszcz i własnym. Dzisiaj naszą powinnością jest rozpatrzenie poprawek, które zostały zgłoszone do rezolucji opracowanej i przyjętej przez połączone komisje. Jest ich więcej niż się spodziewałem, bo w czasie debaty nie były one przedstawiane, jest tych poprawek troszkę więcej, ale wiele z nich wyklucza się wzajemnie i myślę, że nie powinniśmy nad tym długo procedować.

(Główny Specjalista do spraw Legislacji w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Roman Kapeliński: Tak.)

(Senator Teresa Liszcz: Panie Przewodniczący, myślę, że najlepiej będzie, gdy każdy uzasadni swoje propozycje, są przecież wnioskodawcy.)

Nie ma pan jakichś zastrzeżeń do pierwszej poprawki? Dobrze.

Uchwała, którą podejmujemy, dotycząca Narodowego Planu Rozwoju, moim zdaniem na wstępie powinna dokonać pewnej oceny dotychczasowej polityki prowadzonej wobec najbiedniejszych regionów. Dlatego proponuję zapis mówiący o tym, o czym mówiłem już podczas plenarnego posiedzenia, że nie chodzi o ostatni rząd, tylko dotychczasowe rządy, które przynajmniej od czasu II wojny światowej, po wojnie nie przykładały niejako większej wagi do rozwoju zapóźnionych regionów, mówię tu miedzy innymi o czterech województwach ściany wschodniej. Jest to niejako zwrócenie przez Senat uwagi na ten problem. Dziękuję.

Dziękuję.

Jest tu trochę błędów gramatycznych i stylistycznych. Jeśli już pan senator sugeruje użycie zwrotu w dopełniaczu, a więc “w tym zakresie pogłębiają i wzmocnią dysproporcje ekonomiczne i społeczne mniej rozwinięte gospodarczo itd.", to chyba powinno być “między mniej rozwiniętymi gospodarczo województwami ściany wschodniej a innymi regionami kraju", bo…

(Senator Krzysztof Jurgiel: Jeśli tak będzie stylistycznie lepiej, to bardzo proszę, jestem gotów zgłosić autopoprawkę.)

(Głos z sali: Proszę włączyć mikrofon.)

Dane, którymi dysponuję, które mam przed sobą, dotyczące obecnego NPR na lata 2002-2006 stanowią niejako zaprzeczenie sensu tej poprawki. Proszę zwrócić uwagę, że jeśli średnio dla całego kraju przyjąć sto, to w przypadku województw, które są tu wymieniane, na przykład województwo warmińsko-mazurskie ma sto siedemdziesiąt trzy. To jest wskaźnik, który pokazuje, że województwo to zostało uprzywilejowane w przydziale środków ze zintegrowanego programu operacyjnego. Teraz kolejno będę wymieniał: podlaskie - sto dwadzieścia sześć, podkarpackie - sto dwadzieścia sześć, lubelskie - sto dwadzieścia sześć, a pozostałe mają ten wskaźnik poniżej stu, średnio sto jest dla całego kraju. Te dane wskazują na to, że jednak już w tym NPR, który teraz obowiązuje i zbliża się jego zakończenie, zostały przyjęte preferencje dla tych województw. Jest to sprawozdanie z rozdziału środków na NPR w latach 2004-2006. Mówię o tym, ponieważ trochę zaprzecza to tezie, którą pan senator zgłasza w swojej poprawce, i stąd moja obiekcja związana z jej przyjęciem.

Proszę bardzo.

Jeszcze w tym duchu. Otóż chciałbym przywołać jeden z najbardziej spektakularnych wskaźników określających kondycję województw, czyli wskaźnik bezrobocia. Tylko jedno z województw ściany wschodniej, że użyję tego terminu, sytuuje się na podium, mam na myśli województwo warmińsko-mazurskie, pozostałe dwa województwa, zachodniopomorskie i lubuskie, też się mieszczą. Zatem teza wysunięta przez pana senatora Jurgiela w świetle tych wskaźników nie znajduje uzasadnienia.

Wysoka Komisjo, ponieważ powinniśmy dyskutować na temat tych najistotniejszych punktów, a z tego, co tu widzę, są to punkty drugi, trzeci i czwarty, zaś pierwszy, niestety, nic nie wnosi, prosiłbym o jego odrzucenie. To tylko gmatwa sprawę, jątrzy pomiędzy minionymi czasy różnymi… Co to da? Opracujmy najistotniejsze działania, które pozwolą Rzeczypospolitej wyrównywać swoje szanse, i to jest wszystko.

Ja krótko, żeby nie przedłużać posiedzenia komisji. Należałoby tu przeprowadzić analizę, bo wskaźnik bezrobocia nie jest obiektywnym wskaźnikiem, dlatego że na terenach, na obszarach wiejskich występuje tak zwane bezrobocie ukryte, te osoby nie są rejestrowane. Także, wie pan, to nie jest właściwy wskaźnik, proszę zapoznać się z opracowaniami dotyczącymi bezrobocia. Tu trzeba by było wziąć pod uwagę produkt krajowy brutto, dostęp do edukacji, mieszkania, wtedy niestety te dysproporcje się powiększają. Tyle chciałem powiedzieć. Dziękuję bardzo.

Jeśli nie ma uwag, poddaję poprawkę pod głosowanie.

Właśnie dochodzimy do tego, o czym przed chwilą wspomniał pan senator Lorenz. Są trzy rozwiązania, dotyczą one tej samej materii, a są autorstwa pana senatora Jurgiela, pana senatora Lorenza i pani senator Liszcz. Wszystkie one dotyczą zmiany redakcji, a mianowicie odstąpienia od propozycji przyjęcia nowego algorytmu, jako że w czasie dyskusji wskazywaliście państwo, że ten algorytm w stosunku do niektórych województw może okazać się raczej złem, a nie dobrem. W związku z tym zgłoszone zostały te propozycje. Pan mecenas nie zgłasza tu żadnych uwag.

Nad tym problem szeroko dyskutowano podczas sesji plenarnej Senatu. Chodzi o to, że komisja zaproponowała konkretny algorytm liczbowy, który niestety mógł spowodować niejednoznaczność we wspomaganiu województw najsłabiej rozwiniętych, dlatego powstały te trzy zapisy. Myślę, że można ewentualnie poprzeć, jeśli mogę tak mówić, zapis pani senator Teresy Liszcz, bo dotyczyłoby to, jeśli taka jest intencja komisji, wszystkich regionów. Ja mówię o ścianie wschodniej, ale widzę, że chyba nie będzie tu takiej woli. Dlatego poprosiłbym o głosowanie w pierwszej kolejności nad poprawką pani Liszcz, a potem nad następnymi.

Zaraz, przepraszam bardzo, najpierw wysłuchamy opinii, a później się nad tym zastanowimy. Te poprawki zapisane są w takiej kolejności, a jeżeli tak, to czy, tak to rozumiem, wycofuje pan swoją poprawkę.

(Senator Krzysztof Jurgiel: Nie wycofuję jej, bo jeśli inni też wycofają, to wtedy żadnej nie będzie.)

W zasadzie poprawki trzecia i czwarta są do siebie bardzo zbliżone. Mnie się wydaje, że poprawka trzecia jest bardzo dobra, ponieważ nie zawęża niczego, daje szansę wszystkim województwom w Polsce, bez wymieniania dysproporcji, a pokazuje, że trzeba znaleźć rozwiązania, które będą wspomagały najbiedniejsze województwa i im sprzyjały, ich rozwojowi. Tak jak powiedziałem, poprawki trzecia i czwarta są sobie bardzo bliskie, także wybór należy do Wysokiej Komisji. Dziękuję.

Każda liszka swój ogonek chwali, to ja też. Myślę, że moja poprawka jest pewnym kompromisem między pierwszą a drugą, ponieważ poprawka pierwsza mówi tylko o ścianie wschodniej, poprawka druga mówi ogólnie, a w mojej propozycji jest mowa ogólnie, ze szczególnym uwzględnieniem ściany wschodniej. Chcę przypomnieć, że cztery województwa wśród pięciu najbiedniejszych w Unii to jest właśnie ściana wschodnia. Wydaje mi się, że…

(Senator Janusz Lorenz: …nie mówmy o tej ścianie wschodniej…)

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Dobrze. Dlatego zachęcałabym do przyjęcia mojej poprawki. Gdyby miała zostać przyjęta poprawka trzecia, to wydaje mi się, że wymagałaby jakiejś korekty stylistycznej, bo chyba niezbyt zręczne jest sformułowanie: algorytm, “który będzie wspomagał najbiedniejsze województwa i im sprzyjał". Jeśli będzie je wspomagał, to jest jasne, że będzie im sprzyjał, chyba nie trzeba już tego dodawać, albo jedno, albo drugie. Dziękuję.

Ponieważ widzę, że jest szansa na przyjęcie poprawki pana senatora Lorenza, to chciałbym, abyśmy tam napisali zamiast “podziału środków rozwoju kraju" “podziału środków na rozwój regionalny", bo to dotyczy środków na rozwój regionalny. Wszystkie środki przeznaczane na rozwój kraju to cały budżet państwa, chyba że pan miał na myśli wszystkie środki, jakie są w Polsce. Rozumiałbym sformułowanie “na rozwój regionalny". Dziękuję.

(Senator Zbigniew Zychowicz: Mógłbym jeszcze…)

Proszę państwa, przyjęliśmy w tytule określenie, które mówi o województwach zagrożonych marginalizacją i jeśli mamy być konsekwentni, to poprawka trzecia napisana jest właśnie w tym duchu. Ja bym nie używał tego pejoratywnego określenia “ściana wschodnia", czas od tego odejść.

(Senator Teresa Liszcz: Ale gdzie ono jest użyte?)

(Głos z sali: Na prawym brzegu Wisły.)

…to znaczy “na prawym brzegu Wisły".

Przy okazji apelowałbym do senatora Lorenza, aby zechciał dodać czy wnieść małą autopoprawkę i zamiast słów “im sprzyjał" wpisał słowa “ich rozwojowi", czyli byłoby “wspomagał najbiedniejsze województwa i sprzyjał ich rozwojowi". Wtedy jest to logiczne. Dziękuję uprzejmie.

(Senator Janusz Lorenz: …“i sprzyjał ich rozwojowi". Tak jest. Dziękuję.)

Zgoda, ale przypominam, jaka była geneza rezolucji. Zaczęło się właśnie od województw ściany wschodniej i one są wymienione w tekście rezolucji, dlatego odnoszę postulat do wszystkich województw najbiedniejszych, ale ze szczególnym uwzględnieniem ściany wschodniej, co moim zdaniem jest uzasadnione, zważywszy na to, że cztery województwa najbiedniejsze w Polsce i najbiedniejsze w Unii to są właśnie te cztery prawobrzeżne województwa. Z tego powodu zgłaszam taką poprawkę. Jeśli państwo nie podzielacie tego zdania, to wyrazicie stanowisko w głosowaniu. Gdybym wprowadziła tę autopoprawkę, to moja poprawka już niczym poza językiem nie różniłaby się od poprawki pana senatora Lorenza.

Czy ktoś z pań i panów senatorów miałby jeszcze jakąś uwagę, wątpliwość? Nie ma zgłoszeń.

Wobec tego przystąpimy do rozstrzygnięcia tego dylematu. Z tego, co rozumiem, zgodnie z sugestią pana senatora Jurgiela ewentualne głosowanie odłożymy na koniec, bo pan senator nie wycofał tej poprawki. Tymczasem będziemy głosowali w kolejności nad poprawkami trzecią i czwartą, a na końcu zostawimy tamtą. Pan nie wycofuje swojej poprawki?

(Senator Krzysztof Jurgiel: Jeśli państwo przyjmiecie poprawkę trzecią, to automatycznie, jest zapis, wyklucza to głosowanie…)

Pomijając chwilowo poprawkę drugą, przystępujemy do głosowania nad poprawkami trzecią i czwartą, które są w stosunku do siebie alternatywne.

Wobec tego przystępujemy do głosowania nad poprawką czwartą.

(Senator Teresa Liszcz: Nie, już nie głosujemy.)

Przepraszam. Spośród tych trzech została przyjęta poprawka trzecia z autopoprawką wcześniej zgłoszoną przez pana senatora Lorenza.

(Główny Specjalista do spraw Legislacji w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Roman Kapeliński: Nie mam zastrzeżeń.)

Jest to poprawka, powiedziałbym, twardsza, bo komisja zapisała miękko: “uwzględnić w rządowych dokumentach programowych działania". Można powiedzieć, że to jest już realizowane. Tymczasem ja proponuję wpisać słowa “do realizacji", czyli niejako konkretnie, chodzi o to, że te zadania mają być zrealizowane w tym okresie, w tej perspektywie finansowej. Jest to niejako twardszy zapis i bardziej zobowiązujący, tak to można w skrócie określić.

Zaczyna się od “umieścić w Narodowym Planie Rozwoju", a następnie jest “do realizacji następujących inwestycji". Jeśli już, to powinno być słowo “następujące", chyba czwarty przypadek.

(Senator Krzysztof Jurgiel: Może i “następujące"…)

Przy tym “umieścić do realizacji"? Chyba “zobowiązać do realizacji inwestycji".

Tu jest tak: umieścić w planie oraz rządowych dokumentach do realizacji następujące inwestycje. Może rzeczywiście tu jest… Ktoś przepisał…

Panie Senatorze, mam do pana pytanie.

(Senator Krzysztof Jurgiel: Jeśli o chodzi styl, może być “do realizacji".)

Przepraszam bardzo, uważam, że pan senator Romaszewski ma rację, gdybyśmy w poprawce piątej wyrzucili słówko “do", byłoby wówczas “umieścić w Narodowym Planie Rozwoju…"

(Przewodniczący Zbyszko Piwoński: Pan senator mówi o tekście rezolucji, tak?)

Tak. I dalej “oraz w rządowych dokumentach programowych realizację następujących inwestycji".

(Senator Robert Smoktunowicz: To już w ogóle jest nie po polsku.)

(Senator Teresa Liszcz: Nie “umieścić realizację", tylko “zobowiązać do realizacji".)

Proszę państwa, ja protestuję, bo po raz drugi jest zgłaszana poprawka, która po prostu kompletnie nie ma nic wspólnego z językiem polskim i mamy nad nią głosować. Ja protestuję przeciwko takim poprawkom. Niech wnioskodawca ją wycofa. Przestańmy się wstydzić.

Panie Senatorze, ja się z tym nie zgodzę. Może i jest pan bystrzejszy i mądrzejszy w niektórych sprawach, ale to nie świadczy o pana kulturze. Jak pan to określi? Jeśli mamy plan do realizacji, to mówi się o umieszczeniu w danym wykazie, takich słów się używa, czyli może być “umieszczenie w wykazie, w Narodowym Planie Rozwoju", bo mamy tabele…

Panie Senatorze, niech pan popatrzy na swoją pierwszą poprawkę, w której ma pan problem z używaniem przypadków. Jeżeli jest taki problem, to…

(Głos z sali: Ja uważam, że słowo “umieścić" jest właściwe.)

Chciałbym prosić państwa o to, żebyśmy w swoich wypowiedziach troszkę się wzajemnie szanowali, każdy ma prawo do tego, by mieć własny pogląd. Chciałbym, żebyśmy unikali niepotrzebnych zwrotów.

Tak się zastanawiam nad jedną sprawą. Ten dokument nazywa się “rezolucja" i w związku z tym mam pewne wątpliwości. Czy dokument w postaci rezolucji może być dokumentem twardym, jak pan to nazwał, Panie Senatorze? Czy w związku z tym w dokumencie mogą być zobowiązania skierowane do jakichś stron? Rezolucja jest niejako tylko wyrażeniem woli, a nie nakazem, to jest apel, a nie nakaz. W związku z tym mam wątpliwości, czy w rezolucji można używać słów twardych w charakterze nakazu. Dziękuję.

Wobec tego poddaję pod głosowanie propozycję pana senatora Jurgiela zawartą we wniosku piątym.

(Głos z sali: Czy jest modyfikacja?)

(Senator Teresa Liszcz: Jak to ma brzmieć? Niech pan przeczyta.)

Ma to brzmieć tak: “umieścić w Narodowym Planie Rozwoju na lata 2007-2013 oraz w rządowych dokumentach programowych realizację następujących inwestycji".

(Senator Teresa Liszcz: Może “zobowiązanie do realizacji"?)

(Senator Andrzej Jaeschke : Nie można umieszczać realizacji.)

Przepraszam. Można, są plany, umieszcza się realizację. Pan senator nie ma racji. Realizację można umieścić w planie. Planujemy na przykład od 2007 r. realizację jakiegoś odcinka czy jakiegoś zadania, tak się mówi.

Czy podtrzymuje to pan, zgłasza pan tego typu autopoprawkę?

(Senator Krzysztof Jurgiel: Tak jest, proszę tak to przyjąć.)

Przy pomocy pana senatora Romaszewskiego. Dobrze. Dziękuję.

Przechodzimy do następnej. Teraz poprawka szósta. Nie widzę jej autora.

Kto z państwa chciałby zabrać głos w tej sprawie?

(Głos z sali: Przecież chodzi o to samo.)

(Głos z sali: To są wszystko kosmetyczne…)

To jest dokładny zapis tego, co jest w uchwale, ale już rozpisany przez urząd marszałkowski w sposób, powiedziałbym, bardziej fachowy, z podaniem parametrów.

Myślę, że mogłoby być tak szczegółowe sformułowanie, gdyby odpowiednio szczegółowo było…

(Głos z sali: Pani Przewodnicząca, mikrofon.)

(Głos z sali: Ale nie jest włączony.)

(Głos z sali: Pewnie jest jakiś problem z…)

(Głos z sali: Wszystkie są wyłączone. Światełka się świecą, ale…)

(Przewodniczący Zbyszko Piwoński: Ja widzę, że się świeci, więc…)

(Senator Robert Smoktunowicz: Już działa, chcę zgłosić, że już działa.)

(Głos z sali: Tak, tak, działa.)

Proszę bardzo, pani senator Liszcz.

Ja namawiałabym pana senatora, żeby wycofał tę poprawkę z następującego powodu, otóż żaden inny punkt nie jest tak szczegółowo rozpisany i będzie dysproporcja w tekście. To jest na pewno rozpisane porządnie i prawidłowo, jednak w tej sytuacji albo należałoby rozpisywać tak wszystkie punkty, albo z tego zrezygnować, a chyba rezolucja nie powinna być na tyle szczegółowa. Dziękuję.

(Senator Krzysztof Jurgiel: Proszę o głosowanie. Jeśli państwo odrzucicie, to…)

(Senator Robert Smoktunowicz: Ja proponuję wykreślić Kowno.)

(Senator Janusz Lorenz: Prosiłbym o głos w tej sprawie.)

Proszę państwa, podzielam część opinii pani profesor, chciałbym jednak zauważyć, że pewne sprawy zostały tu włączone wbrew woli połączonych komisji, z powrotem znalazł się tu port lotniczy. Proszę państwa, jeżeli to wykreślono w innych miejscach, to nie możemy tu tego nagle wprowadzać, robić czegoś, o czym mówiliśmy i wczoraj, i na poprzednich posiedzeniach komisji. Kolego Jurgiel, uważam, że jest nie fair wprowadzanie czegoś, o czym w ten sposób postanowiliśmy zarówno na wczorajszym posiedzeniu plenarnym, jak i na poprzednich posiedzeniach komisji. Mogę wybaczyć, ponieważ pana wtedy nie było, ale słyszał pan nasze wystąpienie i uzasadnienia na posiedzeniu plenarnym. To jest wszystko. Jestem za odrzuceniem.

Czy ktoś z państwa senatorów chciałby jeszcze zabrać głos w tej sprawie? Nie widzę chętnych.

Wobec tego poddaję pod głosowanie poprawkę siódmą.

Chciałbym, żeby w ramach NPR został przyjęty specjalny program operacyjny dotyczący obszarów ściany wschodniej, aby przewidziane działania zawarte były w jednym programie, który opisywałby szanse, zagrożenia rozwoju oraz te wszystkie przewidziane działania. Chodzi o to, aby było to w jednym kompleksowym dokumencie. Dziękuję bardzo.

(Senator Zbigniew Zychowicz: Ja poproszę.)

Proszę państwa, ja już wczoraj o tym mówiłem. W Unii Europejskiej nie ma takich programów, które obejmowałyby tylko kawałek terytorium. One są zawsze uzasadnione, a więc na przykład poprzedzone rezolucjami Rady Europy. Podam przykłady: ziemie górskie, ziemie położone wokół basenu jakiegoś morza, ziemie położone w obszarach depresyjnych, zatem zawsze jest to jakieś kryterium bardzo wyróżniające, precyzyjne i logiczne, a objęcie czegoś na jakiejś ścianie tu się nie mieści. To po prostu nie zostanie zaakceptowane. Ja w trosce o jakość prawa stanowionego przez Senat apeluję, żeby nie proponować takiego programu, czyli nie przyjmować tej poprawki.

Nie zgadzam się z panem senatorem. Te cztery województwa, jak powiedział nawet wczoraj pan minister, to są w Europie województwa marginalizowane, jest to obszar problemowy, specjalny. Takie programy istnieją we Włoszech, w Portugalii. Zresztą jeszcze pan premier Hausner mówił o tym, że w Polsce trzeba by było przyjąć cztery czy pięć takich programów operacyjnych, dotyczących na przykład obszaru Żuław czy innych regionów, choćby górskich. Wie pan, trudno… Uważam, że pan tu nie ma racji. Dziękuję.

Chciałabym poprzeć pana senatora Jurgiela w tej sprawie. Pan senator zresztą bardzo obszernie uzasadniał to na posiedzeniu plenarnym, przedstawiał historię tych ziem, przyczyny aktualnego upośledzenia, skądinąd pogłębiającego się, jest to także obszar wydzielony geograficznie, to właśnie prawobrzeżna część Polski od dawna nazywaną ścianą wschodnią; uważam, że nie musimy unikać tego określenia. Są pewne dodatkowe argumenty, także na przykład ekologiczne, ale to już inna bajka. Także wydaje mi się, że w tej sprawie akurat pan senator Zychowicz nie ma racji, bo są kryteria, które pozwalają wyodrębnić ten obszar, aby objąć go takim programem. Dziękuję.

Proszę państwa, proszę mi wierzyć, zasięgałem opinii w tej materii, także w Ministerstwie Gospodarki i Pracy. Z tego, co się dowiedziałem, Ministerstwo Gospodarki i Pracy prowadziło na ten temat rozmowy w Brukseli i nie ma szans na to, żeby zadecydowało o tym tylko i wyłącznie kryterium geograficzne. Poza tym państwo mówią o czterech województwach, a wiemy, że jest ich w Polsce pięć, a niebawem dołączy szóste, jeśli chodzi o najbiedniejsze regiony Unii Europejskiej. I jeszcze jedna sprawa, jeśli przyjęliśmy wcześniejsze poprawki i rząd opracuje ten algorytm, to stanie się zadość naszym dążeniom, by te województwa nie podlegały marginalizacji w przyszłości.

(Senator Teresa Liszcz: Panie Senatorze, te cztery są położone razem, tworzą pewną całość.)

Przepraszam, jeżeli można, chciałbym coś dodać. Proszę pana, można tu podać kontrprzykład. Takim regionem są na przykład Niemcy Wschodnie, które nawet w konstytucji funkcjonują na szczególnych prawach.

(Senator Zbigniew Zychowicz: Panie Senatorze, to jest całe państwo.)

Nie, Niemcy Wschodnie w tej chwili nie są państwem, są to wydzielone landy.

(Senator Zbigniew Zychowicz: Ale wcześniej zostały potraktowane jako państwo.)

Panie Senatorze, tu nie chodzi o ilość środków, lecz o sposób zarządzania, o to, że pewien obszar jest opisany w pewnym dokumencie. W Polsce mamy politykę horyzontalną, centralizowaną przez rząd, zaś to będzie opracowanie, które będzie zbierało w jednym dokumencie wszystkie środki przeznaczane przez państwo na ten obszar. Nie chodzi o ilość środków. Z tego, co rozumiem, wszyscy myślą o tym, że jeśli zostanie przyjęty program, to zabierze się więcej pieniędzy z przeznaczeniem na inną część kraju. Chodzi o to, aby było to kompleksowe opracowanie analityczne, wskazujące na wzrost pewnych wskaźników przy wykorzystaniu tych instrumentów finansowych, które państwo stosuje.

Ja, jak zwykle, pewnie senator Jurgiel będzie miał pretensje, mam prośbę o pewną stylistykę. Jest to zapisane tak: program horyzontalny, potem jest myślnik, później zaczyna się wielką literą i nie wiadomo, o co chodzi, a wszystko kończy się cudzysłowem. Piszmy po polsku. Z tego, co rozumiem, chodzi o program horyzontalny pod nazwą, pewnie o to chodziło wnioskodawcy. Jeżeli coś się kończy cudzysłowem, to niech w pewnym momencie też się nim zaczyna.

(Senator Teresa Liszcz: Czy mogę prosić o głos w tej sprawie?)

Panie Senatorze, niech pan uważnie patrzy. To jest cudzysłów, który postawiony jest przed pktem 5, tu się to zaczyna, a gdy się formułuje nowe brzmienie czegoś, to naturalnie bierze się to w cudzysłów.

Chodzi mi teraz o sam cudzysłów, bo tego się czepiamy, a niesłusznie.

Tak, ale z tego, co rozumiem, chodzi o program horyzontalny pod nazwą. Jeżeli się nie użyje takiego sformułowania, to dalej logika tego zdania… To jest kompletnie bez sensu, zwróćcie państwo na to uwagę.

To jest pana zdanie, moim zdaniem to ma sens, nie musi pan głosować za, niech pan najpierw zrozumie, o co tu chodzi. Jest w ramach NPR taki program horyzontalny siedemnasty Wzmocnienie potencjału rozwojowego regionów i przekształcenia strukturalne obszarów wiejskich. W ramach tego potrzebny jest odrębny program operacyjny. To jest taki zapis. Być może można dywagować nad stylem, ale musi pan też zrozumieć, o co tu chodzi, a nie podchodzić do tego tylko od strony stylistycznej.

Ale przecież nie chodzi o to, czy pan senator Smoktunowicz rozumie, czy nie, tylko o to, czy zrozumieją ci, którzy będą to czytać. Nie sądzę, żeby to zrozumieli, dlatego rzeczywiście trzeba to przygotować tak, żeby odpowiednio wyglądało.

Proszę bardzo.

Mnie się wydaje, że już przyzwyczailiśmy się czepiać tych poprawek, widzę tu czepialstwo. Ja nie mam do tego pretensji. Przyjąć w ramach prac nad Narodowym Planem Rozwoju - jasne - program horyzontalny. To, co jest między myślnikami, to jest tytuł tego programu. Zamiast stawiać myślniki można by to chyba wziąć w cudzysłów, może wtedy byłoby mniej problemów. Tytuł programu brzmi: Wzmocnienie potencjału rozwojowego regionów i przekształcenia strukturalne obszarów wiejskich, i koniec, a potem jest wyjaśnienie: jako odrębny program operacyjny, dotyczący tak zwanej ściany wschodniej. Ja proponowałabym jedynie zastąpić te dwa myślniki przez cudzysłów.

(Senator Krzysztof Jurgiel: Bardzo proszę. Jeśli chodzi o język polski, to nie jestem takim specjalistą i do tego się przyznaję.)

Mam potraktować to w ten sposób, że zgłasza pan, przyjmując tę sugestię pani senator, autopoprawkę, tak?

(Senator Krzysztof Jurgiel: Tak, Panie Senatorze, bardzo proszę. Zgłaszam to jako autopoprawkę.)

Wobec tego poddaję pod głosowanie ostatni nasz wniosek, poprawkę ósmą.

(Senator Teresa Liszcz: Dziękuję bardzo.)