Podczas posiedzenia Komisji Ustawodawstwa i Praworządności rozpatrzono "Informację Prezesa Trybunału Konstytucyjnego o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2004 r."

• wyrok z 21 kwietnia 2004 r. K 33/03 dotyczący niezgodności z konstytucją przepisów zobowiązujących producentów paliw do stosowania biokomponentów, w którym wskazano, że stopień ograniczenia wolności gospodarczej polskich producentów nie był konieczny dla implementacji dyrektyw wspólnotowych, a skutkiem byłaby dyskryminacja polskich rolników;
• wyrok z 12 stycznia br. K 24/04 dotyczący trybu wypracowywania stanowiska zajmowanego przez Rzeczpospolitą w ramach organów i instytucji unijnych, w którym wskazano na potrzebę włączenia obu Izb parlamentu w proces opiniowania stanowiska, jakie polski rząd zamierza zająć wobec aktu prawnego rozpatrywanego przez Radę Unii Europejskiej. W opinii trybunału, nie ma podstaw do różnicowania roli Sejmu i Senatu w procesie sprawowania władzy ustawodawczej. Prezes trybunału podkreślił szczególną rolę opinii parlamentów narodowych w sytuacji, gdy około 70% polskiego ustawodawstwa będzie tworzone pod wpływem prawa unijnego.

• przepisy kodeksu postępowania karnego wprowadzające tzw. europejski nakaz aresztowania (ENA), będący w istocie ekstradycją. Trybunał orzekł o ich niegodności z konstytucją i uznał potrzebę zmiany konstytucji w celu umożliwienia wprowadzenia ENA jako instytucji koniecznej, gdyż nie może to się odbyć z pogwałceniem zasad konstytucyjnych.
• traktat akcesyjny wraz z aktem dotyczącym warunków przystąpienia Polski do UE, jak również art. 234 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, odnośnie do przekazania kompetencji Trybunałowi Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich (ETS). Trybunał Konstytucyjny nie zgodził się ze związaniem polskich sądów orzecznictwem ETS, gdyby to wymagało wydania orzeczenia niezgodnego z konstytucją. Prezes M. Safjan uznał, że potrzeba kooperacji ETS i krajowych trybunałów konstytucyjnych, a w Polsce ETS-u, Trybunału Konstytucyjnego oraz Sądu Najwyższego w celu interpretacji orzecznictwa ETS zgodnie z tradycją konstytucyjną i ukształtowanym orzecznictwem sądów krajowych.

Omawiając wymienione orzeczenia, prezes Trybunału Konstytucyjnego krytycznie odniósł się do mediów elektronicznych, które zignorowały je, nie przekazując społeczeństwu informacji, i skupiały się na sensacjach.

Prezes M. Safjan zaapelował do Senatu o przejęcie obowiązku wykonywania orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, wprowadzenie systemu monitoringu, który zapewniłby niepowtarzalność błędów legislacyjnych, oraz o wprowadzenie szybkiej ścieżki legislacyjnej.

Odnosząc się do postulowanych działań Senatu, przewodnicząca Komisji Ustawodawstwa i Praworządności senator T. Liszcz zwróciła uwagę, że inicjatywa ustawodawcza Senatu jest procesem bardzo długim, gdyż projekt ustawy wypracowywany jest w trzech czytaniach, a także, aby sprostać zadaniom, które trybunał stawia przed Senatem, pożądana byłaby rozbudowa Kancelarii Senatu o oddzielne komórki, które usytuowano by poza obecnym biurem legislacyjnym.

Rozpatrywana ustawa stanowiła rezultat prac nad poselskim projektem ustawy o wyłączeniu odpowiedzialności karnej uczestników powstania warszawskiego posiadających bez wymaganego pozwolenia broń i amunicję.

Projekt ustawy w pierwotnej wersji był ustawą abolicyjną wyłączającą odpowiedzialność karną uczestników powstania warszawskiego za posiadanie broni lub amunicji wytworzonej przed 1944 rokiem, pod warunkiem, że osoby te w terminie 90 dni od dnia wejścia w życie ustawy złożą broń w jednostce Policji. Podstawowym zastrzeżeniem dotyczącym tego projektu ustawy było naruszenie wynikającej z art. 32 Konstytucji RP zasady równości wobec prawa z powodu depenalizacji posiadania broni i amunicji tylko wobec uczestników powstania warszawskiego, z pominięciem pozostałych osób walczących w przeszłości o wolność kraju.

Uchwalona przez Sejm ustawa rozszerzała krąg jej adresatów na wszystkie osoby walczące o suwerenność i niepodległość Polski, zmieniając jednocześnie koncepcję, na której oparto projekt ustawy. W miejsce zwolnienia od odpowiedzialności karnej wprowadzono instytucję wyłączenia bezprawności posiadania bez wymaganego pozwolenia lub rejestracji broni i amunicji przez osoby walczące o suwerenność i niepodległość Polski, jeżeli osoby te w określonym terminie wystąpią z wnioskiem o wydanie pozwolenia na broń lub jej rejestrację, przekażą broń do muzeum, złożą na Policji lub zadysponują nią w inny sposób.

Podczas posiedzenia Komisji Ustawodawstwa i Praworządności w imieniu rządu głos zabrał wiceminister sprawiedliwości Andrzej Grzelak, który omówił krótko rozwiązania przyjęte w rozpatrywanej ustawie. Wiceminister przypomniał, że rząd prezentował w Sejmie - i nadal je podtrzymuje - negatywne stanowisko wobec uchwalonej regulacji. Zdaniem rządu, stosowniejsze byłoby zastosowanie abolicji i taki projekt ustawy Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało i przedstawiało w toku prac legislacyjnych w Sejmie.

Po przerwie komisja przystąpiła do zapoznania się z alternatywnym projektem, przygotowanym przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Projekt omówiła dyrektor Biura Legislacyjno-Prawnego Beata Mik. Przedłożony projekt obejmował ten sam krąg osób i realizował ten sam cel, ale byłby ustawą abolicyjną.

Sygnalizowane przez biuro legislacyjne zmiany przejęła senator T. Liszcz. W kolejnych głosowaniach uzyskały one akceptację Komisji Ustawodawstwa i Praworządności. Następnie przyjęto stanowisko w sprawie ustawy o wyłączeniu bezprawności posiadania bez wymaganego pozwolenia lub rejestracji broni lub amunicji przez osoby walczące o suwerenność i niepodległość Polski wraz zaakceptowanymi wcześniej poprawkami. Ustalono, ze podczas posiedzenia plenarnego zarekomenduje je Izbie senator T. Liszcz.

Nowelizację omówił wiceminister A. Grzelak, który podkreślił, że uchwalona na podstawie projektu poselskiego ustawa uzyskała poparcie rządu i zmierza do ochrony pokrzywdzonego małoletniego przed powtórnym, a czasem wielokrotnym, przeżywaniem stresu. Ponadto głos zabrał naczelnik wydziału w Biurze Taktyki Zwalczania Przestępczości w Komendzie Głównej Policji Roman Wojtaszek, wysłuchano także pozytywnej opinii senackiego biura legislacyjnego.

Ponadto senatorowie rozpatrywali ustawę o zmianie ustawy - Kodeks karny. Na prośbę przewodniczącej komisji ustawę omówił wiceminister sprawiedliwości A. Grzelak. Została ona uchwalona na podstawie projektu poselskiego. Jak stwierdził wiceminister, rząd nie kwestionował inicjatywy, ale zwracał uwagę na potrzebę wprowadzenia zmian w projekcie i ostateczny kształt ustawy został wypracowany w porozumieniu z rządem. Wiceminister wskazał, że uregulowanie będzie dotyczyło najcięższych przestępstw, typu Art. B.