1 czerwca 2005 r.
Na swym posiedzeniu Komisja Ustawodawstwa i Praworządności rozpatrywała "Informację Rzecznika Praw Obywatelskich z działalności w 2004 r. z uwagami o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela".
W posiedzeniu wzięli udział rzecznik praw obywatelskich Andrzej Zoll, jego II zastępca Stanisław Trociuk oraz wicedyrektor Biura Rzecznika Praw Obywatelskich Kazimierz Nalaskowski.
W swoim wystąpieniu prof. A. Zoll przedstawił problemy, z jakimi spotkał się jego urząd w działalności w 2004 r. i omówił najistotniejsze zagadnienia i uwagi o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela.
W ub.r. do biura RPO wpłynęło 59 248 spraw (o 3962 więcej niż w roku 2003), a w całym okresie funkcjonowania urzędu ponad 750 tysięcy. Rzecznik skierował 271 wystąpień problemowych (w tym 92 o podjęcie inicjatywy ustawodawczej), 21 wniosków do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności przepisów z konstytucją, 10 zawiadomień o przystąpieniu do postępowania ze skargą konstytucyjną, 2 pytania prawne, 47 kasacji do Sądu Najwyższego oraz 10 skarg do wojewódzkich sądów administracyjnych.
Podsumowując tę część swojej wypowiedzi, rzecznik praw obywatelskich stwierdził, że mamy do czynienia z państwem nieprzyjaznym obywatelowi.
W dalszej swojej wypowiedzi rzecznik zwrócił uwagę na następujące kwestie:
- hiperinflację ustawodawczą (Dziennik Ustaw za rok 2004 ma objętość ponad 21 tys. stron),
- potrzebę publikowania treści Dziennika Ustaw również w wersji elektronicznej,
- potrzebę uchwalenia ustawy o tworzeniu prawa,
- potrzebę powołania Krajowej Rady Legislacyjnej jako organu opiniotwórczego przy pracach legislacyjnych (parlament nie mógłby przyjąć ustawy, która nie uzyskała akceptacji KRL),
- potrzebę zapewnienia dostępu do pomocy prawnej poprzez tworzenie ośrodków, które umożliwiałyby łatwiejszy dostęp obywateli do tej pomocy (świadczenie tej pomocy najuboższym odbywałoby się na zasadzie pomocy społecznej), ale również stałyby się dobrą formą kształcenia nowych kadr prawników,
- prawa do dobrej administracji (egzekwowanie respektowania przez urzędników przepisów "kodeksu dobrej administracji"),
- korupcji jako zagrożenia funkcjonowania państwa,
- problemy z wymiarem sprawiedliwości, upolitycznienie prokuratury (niewszczynanie pewnych spraw oraz nadmierny pośpiech w prowadzeniu innych) oraz zbyt mała uwaga poświęcona prawom osób pokrzywdzonych przestępstwem (wypadki drogowe, błędy w sztuce lekarskiej),
- potrzebę budowy społeczeństwa obywatelskiego, m.in. poprzez edukację dla rozwoju, przygotowanie diagnozy stanu edukacji, prowadzenie poradnictwa prawnego i obywatelskiego,
- katastrofę w ochronie zdrowia, konieczność ustalenia koszyka usług medycznych,
- destabilizację systemu zabezpieczeń społecznych, niedoszacowanie (na poziomie 25%) w ustawie budżetowej wysokości środków na pomoc społeczną,
- realne zmniejszenie wysokości świadczeń emerytalnych,
- brak spójnej polityki mieszkaniowej,
- niespójność i skomplikowanie prawa podatkowego,
- nierozwiązanie kwestii odszkodowań dla zabużan,
- problemy z prawem konsumenckim,
- potrzebę uchwalenia ustawowego zakazu lichwy,
- potrzebę zmiany polityki karnej w kierunku wskazanym w uchwale Senatu, za co rzecznik praw obywatelskich podziękował komisji.
Ponadto prof. A. Zoll omówił działalność międzynarodową rzecznika praw obywatelskich, w tym upowszechnianie standardów pracy ombudsmana i warunków skuteczności ich działania oraz upowszechniania praw człowieka.
W dyskusji głos zabrali senatorowie: Zbigniew Romaszewski, Ewa Serocka, Anna Kurska, Gerard Czaja, Mirosław Lubiński oraz Robert Smoktunowicz, którzy pytali m.in. o wystąpienia w sprawie następujących problemów:
- nieczytelności przepisów podatkowych oraz w sprawie zablokowania aplikacji radcowskich i adwokackich,
- jakości stanowionego prawa,
- permanentnej nowelizacji ustaw na skutek działania grup lobbingowych,
- potrzebę dostępu obywatela do informacji,
- marginalizacji społeczeństwa na terenach popegeerowskich,
- problem wprowadzenia dodatkowych zryczałtowanych opłat za niektóre świadczeni
a zdrowotne i cel ich wprowadzenia (fiskalny?, regulacyjny?),- potrzebę uchwalenia ustawy o tworzeniu prawa jako ustawy organicznej,
- czy zdaniem rzecznika słuszne jest powołanie instytucji Rzecznika Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego,
- maksymalny czas trwania tymczasowego aresztowania i koszty, jakie mogą zostać ponoszone przez Skarb Państwa w wypadku nieudowodnienia winy.
W związku z kończącą się 30 czerwca br. kadencją prof. A. Zolla wiceprzewodniczący Komisji Ustawodawstwa i Praworządności senator Andrzej Jaeschke podziękował rzecznikowi i wszystkim jego współpracownikom za ogromną, rzetelną i bardzo potrzebną pracę na rzecz społeczeństwa, a także za bardzo dobrą współpracę z komisją.