29 stycznia 2004 r.

Na swym posiedzeniu Komisja Ustawodawstwa i Praworządności rozpatrywała ustawę o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu oraz o zmianie niektórych ustaw.

Senatorowie zapoznali się z opiniami o nowelizacji sejmowej, które przedstawili generalny inspektor informacji finansowej Jacek Uczkiewicz, członek Zarządu Narodowego Banku Polskiego Andrzej Jakubiak, posłanka sprawozdawczyni Stanisława Prządka, prezes Naczelnej Rady Radców Prawnych Andrzej Kalwas, a także Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu.

Celem rozpatrywanej nowelizacji sejmowej jest dostosowanie przepisów obowiązującej ustawy do przepisów Dyrektywy 2001/97/WE Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej Dyrektywę Rady 91/308/EWG w sprawie uniemożliwienia korzystania z systemu finansowego w celu prania brudnych pieniędzy.

Nowelizacja poszerza katalog podmiotów wskazanych w ustawie jako instytucje obowiązane o Narodowy Bank Polski, fundacje, podmioty prowadzące działalność w zakresie gier na automatach o niskich wygranych oraz o grupę tzw. wolnych zawodów prawniczych, czyli: adwokatów, radców prawnych (wykonujących zawód poza stosunkiem pracy), prawników zagranicznych (świadczących pomoc prawną poza stosunkiem pracy), biegłych rewidentów oraz doradców podatkowych.

Ustawa precyzuje definicje zawarte w art. 2 ustawy zmienianej: definicję transakcji, wartości majątkowej, rachunku, jednostki współpracującej oraz definicję prania brudnych pieniędzy, mówiącą, co należy rozumieć przez wprowadzanie do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł.

Dokonana została zasadnicza zmiana przepisów art. 8 ustawy zmienianej. Wprowadzono wyjątki od zasady obowiązku rejestracji transakcji powyżej 15 tys. euro. Dotyczą one zakupu lub sprzedaży żetonów w kasynach gry, umów ubezpieczenia na życie oraz polis ubezpieczeniowych związanych z ubezpieczeniem emerytalnym.

Ustawa zakłada, że osoby wykonujące wolne zawody prawnicze (z wyjątkiem biegłych rewidentów i doradców podatkowych), instytucje pieniądza elektronicznego oraz pośrednicy w obrocie nieruchomościami będą wyłączeni spod obowiązku rejestracji transakcji powyżej 15 tys. euro. Zwolnienie to nie rozciąga się na obowiązek rejestracji tzw. transakcji podejrzanych (art. 8 ust. 3).

Ustawa nowelizuje też art. 11 ustawy przez wprowadzenie przepisu umożliwiającego przekazywanie informacji o transakcjach, o których mowa w art. 8 ust. 3, przez samorządy zawodowe notariuszy, adwokatów, radców prawnych i prawników zagranicznych, a nie osobiście przez osoby wykonujące te zawody.

W dyskusji przedstawiciel NBP zaproponował, by do 1 stycznia 2005 r. wydłużyć vacatio legis w odniesieniu do postanowień nowelizacji uznających tę instytucję za instytucję obowiązaną.

W uzasadnieniu tej propozycji stwierdzono, że NBP od stycznia do grudnia br. wprowadza etapami nowe systemy informatyczne, dostosowując się do zasad rachunkowości w Europejskim Systemie Banków Centralnych. Wydłużenie vacatio legis do 1 stycznia 2005 r. pozwoli NBP na uwzględnienie wymagań ustawy w tych systemach bez potrzeby kosztownej modyfikacji starych rozwiązań informatycznych, które i tak będą działać do końca 2004 r. Pozostawienie zapisów nowelizacji sejmowej, w myśl których NBP byłoby jednostką obowiązaną już od maja br., tworzyłoby ustawowy przymus wydania przez bank 3-5 mln zł i obniżyło zysk banku wpłacany do budżetu państwa.

W kolejnych głosowaniach Komisja Ustawodawstwa i Praworządności postanowiła zaproponować Senatowi wprowadzenie 6 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu oraz o zmianie niektórych ustaw. Przyjęto min. zmianę postulowaną przez NBP. Ustalono, że sprawozdanie w tej sprawie podczas posiedzenia plenarnego złoży senator Teresa Liszcz.

Do stanowisko komisji zgłoszono wniosek mniejszości, dotyczący skreślenia pkt 5 w art. 1. Jego sprawozdawcą będzie senator Zbigniew Romaszewski.