28 stycznia 2003 r.

Podczas posiedzenia Komisji Ustawodawstwa i Praworządności senatorowie zapoznali się z informacją o działalności Instytutu Pamięci Narodowej w okresie od 1 lipca 2001 r. do 30 czerwca 2002.

W posiedzeniu komisji udział wzięli przedstawiciele IPN: prezes Leon Kieres, dyrektor Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Witold Kulesza, dyrektor generalny Bohdan Marciniak, dyrektor Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów Bernardetta Gromek oraz dyrektor Biura Edukacji Publicznej Paweł Machcewicz.

Prezes L. Kieres omówił szczegółowo działalność instytutu, a także zapoznał senatorów z prowadzonymi śledztwami. W swoim wystąpieniu wskazał m.in. na problemy z archiwizacją dokumentów, szczególnie w kontekście trudności lokalowych, a także z ich przejmowaniem. Prezes nawiązał również do udostępniania akt osobom pokrzywdzonym oraz wystaw organizowanych przez instytut, często pod patronatem prezydenta i premiera. Ponadto ustosunkował się do informacji prasowych na temat działalności IPN.

Jak poinformował prof. L. Kieres, na jego decyzje wpłynęło 20 skarg do Naczelnego Sądu Administracyjnego, z czego uwzględniona została tylko jedna.

Przebieg śledztw prowadzonych przez pion śledczy oraz przykłady kar orzeczonych w sprawach przygotowanych przez ten pion omówił szczegółowo prof. W. Kulesza, który udzielał również wyjaśnień na temat naboru prokuratorów oraz uzasadniał konieczność pozostawienia pionu śledczego jako bardzo specyficznego w ramach instytutu.

W drugiej części posiedzenia Komisja Ustawodawstwa i Praworządności przystąpiła do rozpatrywania ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze.

Senatorowie wysłuchali informacji na temat ustawy, które przedstawili wiceminister sprawiedliwości Marek Staszak, dyrektor Departamentu Legislacyjnego w tym resorcie marek Sadowski, przedstawiciele komisji kodyfikacyjnej przygotowującej projekt: jej przewodniczący prof. Feliks Zedler oraz sekretarz sędzia Robert Zegadło, a także przedstawiciele Narodowego Banku Polskiego oraz Związku Banków Polskich. Swoją opinię i szczegółowe uwagi przedstawiło Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu. Ponadto komisja dysponowała opiniami prof. Janusza A. Strzępki, kierownika Katedry Prawa Gospodarczego i Handlowego Wydziału prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego oraz dr. Jana Mojaka z Instytutu Prawa Cywilnego UMCS w Lublinie. Swoje uwagi do ustawy sejmowej zgłosił także pisemnie NBP.

Nowe prawo upadłościowe ma umożliwić m.in. zwołanie wstępnego zgromadzenia wierzycieli, na którym będzie można zawrzeć układ. Dzięki temu zbędne będzie prowadzenie postępowania upadłościowego na ogólnych zasadach.

Sejm doprecyzował przepisy dotyczące postępowania o ogłoszenie upadłości i zdecydował, że postanowienie w tej sprawie powinno być wydane w ciągu dwóch miesięcy od złożenia wniosku.

Sejm przyjął także zmianę rozszerzającą majątek spółki, który po ogłoszeniu upadłości nie wchodzi do masy upadłości. Oprócz m.in. nieściągalnych wierzytelności wyłączonych przez sędziego-komisarza dodano tu także niezbywalne ruchomości.

Prawo upadłościowe przewiduje wprowadzenie jednolitego postępowania wobec niewypłacalnego przedsiębiorcy zamiast dotychczasowego postępowania upadłościowego i postępowania układowego.

W pierwszym etapie będzie przeprowadzone badanie, czy istnieją podstawy do ogłoszenia upadłości. Drugi etap to właściwe postępowanie upadłościowe, które służyć będzie likwidacji majątku upadłego i zaspokojeniu wierzycieli z uzyskanych w ten sposób środków lub zawarcia układu.

Zgodnie z ustawą, podstawą ogłoszenia upadłości będzie niewypłacalność dłużnika, czyli niespłacanie długów.

Nowe prawo zezwoli przedsiębiorcom m.in. na zastosowanie postępowania naprawczego i skorzystanie z oddłużenia. Postępowanie naprawcze dotyczy przedsiębiorców, którzy płacą podatki, ale wiedzą, że wkrótce skończą się im dochody i będą niewypłacalni. Procedurę przewidziano dla przedsiębiorców wpisanych do Krajowego Rejestru Sądowego - nie obejmuje firm wpisanych do ewidencji działalności gospodarczej. Sejm rozszerzył możliwość stosowania tej procedury także o publiczne zakłady opieki zdrowotnej.

Postępowanie naprawcze będzie postępowaniem uproszczonym i będzie toczyć się poza sądem, jedynie pod jego nadzorem.

Małe i średnie przedsiębiorstwa będą miały trzy miesiące na przedstawienie planu restrukturyzacji oraz jego przyjęcie i zawarcie układu, większe firmy - cztery miesiące.

Ustawa sejmowa zaostrza kary dla przedsiębiorców, którzy celowo doprowadzają firmy do upadłości i utrudniają proces upadłościowy. Grozić będzie za to zakaz prowadzenia działalności przez 10 lat.

W porównaniu z aktualnym stanem prawnym ustawa wprowadza zasadnicze zmiany, jeśli chodzi o sytuację wierzycieli, których wierzytelności zostały zabezpieczone hipoteką, zastawem rejestrowym czy wpisem w rejestrze. Zgodnie z nowym prawem, wierzyciele będą zaspokajani z sumy uzyskanej ze sprzedaży przedmiotu obciążonego po odliczeniu kosztów sprzedaży.

Koszt wejścia w życie nowego prawa upadłościowego ocenia się na około 35 mln zł i wynika on głównie z zatrudnienia większej liczby sędziów i urzędników sądowych, co jest związane ze spodziewaną większą liczbą postępowań upadłościowych. W opinii resortu sprawiedliwości, w 2003 roku po wejściu w życie nowych przepisów liczba takich spraw w sądach gospodarczych wzrośnie do 12 tysięcy (obecnie około 6 tysięcy).

Podczas posiedzenia senatorowie rozpatrzyli 178 artykułów ustawy sejmowej. Senator Teresa Liszcz zgłosiła do nich 28 poprawek, uwzględniających m.in. uwagi zawarte w opiniach, którymi dysponowała komisja. Do całej ustawy senator postulowała wprowadzenie ponad 80 zmian.

Ustalono, że komisja będzie kontynuowała rozpatrywanie ustawy - Prawo upadłościowe na kolejnym posiedzeniu, 29 stycznia br.