1. Przygotowanie projektu uchwały w osiemdziesiątą rocznicę przywrócenia Senatu Rzeczypospolitej.

Otwieram posiedzenie Komisji Ustawodawstwa i Praworządności poświęcone jednej tylko sprawie, to jest projektowi uchwały związanej z osiemdziesiątą rocznicą inauguracji odrodzonego Senatu II Rzeczypospolitej.

Pan marszałek zwrócił się do mnie z prośbą o przygotowanie takiego projektu. Uznałam, że byłoby dobrze, gdyby to był projekt komisyjny, a nie pojedynczego senatora czy grupy senatorów. Zawsze lepiej, jak komisja ustawodawcza podda to obróbce wstępnej, dlatego pozwoliłam sobie poprosić o to jedno posiedzenie. Jesteśmy na samym początku drogi, uchwała prawdopodobnie byłaby podjęta w okolicy 28 listopada, pora już więc się tym zająć jako wstępnym praprojektem.

Jest to uchwała rocznicowa, a więc typowa, nie ma tu żadnych rewelacji. Rocznica ta została przypomniana dlatego, że dokładnie 28 listopada odbyło się pierwsze posiedzenie Senatu pierwszej kadencji II Rzeczypospolitej. W drugim akapicie jest mowa o tym, że mimo ograniczonych kompetencji Senat II Rzeczypospolitej zyskał, dzięki kwalifikacjom jego członków, wysoką pozycję w państwie, wpływał skutecznie na jakość prawa i łagodził konflikty.

W uzasadnieniu podano króciusieńki rys historyczny, przypomnienie genezy Senatu z Rady Królewskiej, tego, że istniał on w I Rzeczypospolitej przez cały czas jej trwania i miał wtedy rolę bardzo poważną, równorzędną izbie poselskiej; że został wznowiony po dyskusjach i z oporami, w wyniku kompromisu - którego owocem była Konstytucja marcowa - już nie jako izba w dwuizbowym parlamencie, ale jako odrębny organ legislacyjny, i że taka sama jest w istocie konstrukcja Senatu obecnie.

Tekst jest bardzo dobry, mam tylko wątpliwość co do sformułowania "w dniu dzisiejszym". Według mnie niezbyt dobrze ono brzmi. Czy nie lepsze byłoby sformułowanie: 28 listopada bieżącego roku mija 80 lat od pierwszego posiedzenia Senatu?

To jest bezpieczniejsze, bo odpowiednie zarówno wtedy, kiedy rocznica będzie obchodzona dokładnie 28 listopada, jak i wtedy, gdy będzie czczona w okolicy tej daty. Sądzę, że mogę to przyjąć i uwzględnić w tekście jako autopoprawkę.

Pani senator Serocka, proszę bardzo.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

(Senator Ewa Serocka: Ja wysunęłam propozycję: po pięćdziesięcioletniej przerwie czuje się spadkobiercą.)

Wiem, że pani senator to wniosła. Jestem jak najdalsza od tego, żeby wywoływać dyskusję i konflikt, jednak takie enigmatyczne powiedzenie o przerwie, która się wzięła nie wiadomo skąd, też wydaje mi się niedobre. Rozumiem, że elementem najbardziej konfliktującym jest słowo "niesuwerennej". Zapytuję panią senator: czy gdyby ograniczyć się do skreślenia słowa "niesuwerennej", reszta mogłaby, zdaniem pani, zostać?

(Senator Ewa Serocka: Może być, oczywiście.)

Mnie również tekst się podoba i w tej chwili nie mam do niego zastrzeżeń. Czy powinniśmy jednak w obecnej sytuacji ocen Senatu i dyskusji wokół Senatu podkreślać to, że on kiedyś powstał - to jest prawda, rzecz jasna - mimo silnej niechęci społeczeństwa i mówić o obecnym ograniczeniu jego konstytucyjnych uprawnień? Wszystko to prawda i na pewno zyska duży aplauz wśród kolegów senatorów. Ale czy biorąc z naszego, senackiego, politycznego punktu widzenia, należy podnosić ten element? Jeżeli mnie państwo przekonają, to się zgodzę. Powiedzmy "ukształtowany jako organ władzy o ograniczonych" nawet niech będzie "kompetencjach". "Mimo to, dzięki swej powadze..." itd., itd., wszystko w porządku. I tutaj: "Ta tradycja zobowiązuje nas do tego, aby przy najlepszym wykorzystaniu istniejących konstytucyjnych uprawnień Senat jako..." itd., itd. tak jak pani senator bardzo ładnie to napisała.

Zrobiłabym wszystko, żeby to załatwić w atmosferze koncyliacji. Rozumiem, że pan senator proponuje wykreślić z drugiego akapitu słowa między przecinkami: "w następstwie silnej niechęci części społeczeństwa", tak?

(Senator Andrzej Jaeschke: Tak, wykreślić. Zostawić "Senat jako izba rozsądku, refleksji"...)

(Głos z sali: O to chodzi.)

Właśnie, Pani Senator. Myślą przewodnią mojej wypowiedzi było, żeby to była uroczysta chwila, żeby nie podnoszono jakichkolwiek elementów politycznych. Uważam, że tekst bardziej uroczysty nie podkreśla takich elementów. Dziękuję.

Chciałabym dodać, jeżeli można, że mnie się bardzo podoba rys historyczny, który tutaj zawiera uzasadnienie. Powszechnie znane są fakty, że jak ruszała pierwsza kadrowa, to było mnóstwo przeciwników Piłsudskiego.

Jeżeli są powszechnie znane, to możemy je sobie podarować. (Wesołość na sali)

(Głos z sali: Oczywiście, zdecydowanie.)

To wszystko, co było w dzisiejszym porządku.

Panie Senatorze, pałam ciekawością i chciałabym, żeby to nie było bardzo króciutko, tylko długo. Proszę króciutko powiedzieć dzisiaj i obiecać, że szerzej nam pan opowie przy okazji, dobrze?

Chcę powiedzieć to, co powiedziałem dzisiaj na naszej konferencji "Stanowienie prawa - kompetencje Senatu w procesie legislacyjnym", że nawet mi się podobały wypowiedzi. Praktycznie było to jak gdyby powielenie dyskusji z konferencji w Moskwie. Mnie podbudowało również to, że właściwie we wszystkich krajach, które były reprezentowane, istnieje ten sam problem. To znaczy jak to zasygnalizowałem, bardzo wiele osób mówiło, że jest dyskusja na temat: być albo nie być Senatu. Wiele krajów ciągle zastanawia się nad tym, czy ta druga izba jest potrzebna, czy ona rzeczywiście spełnia swoją funkcję w tym procesie legislacyjnym. Nie do końca była podana informacja, jak przebiega proces legislacyjny w poszczególnych krajach, ale dało się odczuć jedną rzecz. Przewodniczący senatu Słowenii zadał mi bardzo grzecznie, spokojnie, w rozmowie przy lampce wina - bo to już było po oficjalnej części - pytanie: Panie Senatorze, czy u was posłowie was, senatorów, kochają? Odpowiedziałem mu na to: "Nie bardzo". "U nas też nie". (Wesołość na sali)

I jeszcze jedna rzecz. Tu się trochę usprawiedliwiam z powodu mojej wypowiedzi, nerwowej trochę, o kobietach, ale zostałem w trakcie mojego wystąpienia sprowokowany pytaniem przewodniczącego: "A jak u was kobiety w Senacie?" To mi się bardzo podobało. (Wesołość na sali) Powiedziałem, że nasze panie są sumienne, bardzo drobiazgowe oraz wyjątkowo zdyscyplinowane. I nie może być inaczej. Dlatego my, mężczyźni, się zachowujemy tak, żeby dorównać paniom. Mówię to oczywiście w skrócie, trochę tam dodałem kolorytu. Na zakończenie podsumowujący konferencję pan przewodniczący powiedział, że tak pięknie o kobietach może mówić tylko Polak lub Francuz. (Wesołość na sali)