22 października 2002 r.

Na swym posiedzeniu Komisja Ustawodawstwa i Praworządności pracowała nad projektem inicjatywy uchwałodawczej dotyczącej 80. rocznicy przywrócenia Senatu RP, która przypada 28 listopada br. Tego dnia Izba ma przyjąć uchwałę.

W dyskusji senatorowie Ewa Serocka, Aleksandra Koszada i Andrzej Jaeschke proponowali wprowadzenie zmian do przedstawionego tekstu.

Po dyskusji i wprowadzeniu autopoprawek przez wnioskodawczynię senator T. Liszcz Komisja Ustawodawstwa i Praworządności przyjęła następujący projekt uchwały:

"28 listopada bieżącego roku mija 80 lat od pierwszego posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej, przywróconego w odrodzonej, po ponad 100 latach niewoli, Polsce przez Konstytucję Marcową.

Senat Drugiej Rzeczypospolitej, wbrew swojej długiej i świetnej tradycji, został ukształtowany jako organ władzy ustawodawczej o bardzo ograniczonych kompetencjach. Mimo to, dzięki swej powadze i kwalifikacjom członków, zyskał wysoką pozycję w państwie. W pełni wykorzystując i umacniając swą aktywną postawą konstytucyjne uprawnienia, znacząco wpływał na jakość ustawodawstwa i łagodził grożące stabilności państwa polityczne konflikty.

Obecny Senat Rzeczypospolitej, ponownie wskrzeszony w 1989 r. po przerwie spowodowanej czasami okupacji i Polski Ludowej, czuje się spadkobiercą wielkiej tradycji Senatu Pierwszej i Drugiej Rzeczypospolitej. Ta tradycja zobowiązuje do tego, aby przy najlepszym wykorzystaniu konstytucyjnych uprawnień, Senat jako izba rozsądku, refleksji i umiaru pełnił funkcję strażnika dobrego prawa i czynnika stabilizacji politycznej państwa oraz opiekuna Polonii i Polaków za granicą.

Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

W uzasadnieniu zaakceptowanego przez komisję projektu stwierdzono m.in., że uchwała ma na celu przypomnienie chlubnych tradycji Senatu, których Izba czuje się spadkobiercą.

Nawiązano także do historii Senatu, która sięga XIV wieku: Senat istniał wówczas jako Rada Królewska, a od końca XV wieku - jako jeden z trzech stanów Sejmu (obok króla i Izby Poselskiej). W Konstytucji 3 maja stanowił jedną z dwóch - obok Izby Poselskiej - izb sejmowych o mniejszych kompetencjach.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości po rozbiorach, Senat przywrócony został przez Konstytucję Marcową z 1921 r. jako drugi, obok Sejmu, organ władzy ustawodawczej. W uzasadnieniu podkreślono, że za kadencji pierwszego marszałka Senatu Wojciecha Trąmpczyńskiego izba, gromadząca wiele wybitnych osobistości, osiągnęła wielki prestiż w państwie. Pełniła też rolę protektora polskiej emigracji i Polaków za granicą.

Ostatnie posiedzenie Senatu II RP odbyło się 2 września 1939 r. 2 listopada 1939 r. wraz z Sejmem został rozwiązany przez Prezydenta RP na Obczyźnie, który jednocześnie zapowiedział nowe wybory do Sejmu i Senatu po upływie 60 dni od zakończenia wojny.

Po wojnie, na podstawie sfałszowanych wyników referendum z czerwca 1945 r., Senat został zniesiony (w rzeczywistości tylko 27%, a nie jak podano oficjalnie - 67% głosujących opowiedziało się przeciwko Senatowi).

Przywrócony ponownie w 1989 r. na podstawie Porozumienia Okrągłego Stołu, Senat został "dopisany" w drodze nowelizacji do Konstytucji 1952 r. nie jako równoprawna izba ustawodawcza, lecz jako organ o ograniczonych w stosunku do Sejmu kompetencjach.

W uzasadnieniu podkreślono, że niniejsza uchwała ma na celu przypomnienie chlubnych tradycji Senatu, których spadkobiercą czuje się nasza Izba.

Podczas posiedzenia Komisji Ustawodawstwa i Praworządności ustalono również, że w dalszych pracach nad tym projektem uchwały komisję reprezentować będzie senator T. Liszcz.