3 listopada 2004 r.

Odbyło się posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych, podczas którego rozpatrzono ustawę o ratyfikacji Protokołu przeciwko nielegalnemu wytwarzaniu i  obrotowi bronią palną, jej częściami i komponentami oraz amunicją, uzupełniającego Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, przyjętego przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 31 maja 2001 r.

Na temat ustawy sejmowej wypowiadali się: podsekretarz stanu w MSWiA Paweł Dakowski, wicedyrektor Departamentu Prawno-Traktatowego w MSZ Piotr Ogonowski oraz wicedyrektor Biura Prawnego w Komendzie Głównej Policji Marek Enerlich. Pozytywną opinię o ustawie przedstawiło Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu.

Ratyfikacja przedmiotowego protokołu miała na celu usprawnienie działań polegających na zapobieganiu, wykrywaniu i zwalczaniu przestępczości, w tym przestępczości zorganizowanej, związanej z nielegalnym wytwarzaniem i obrotem bronią palną, jej częściami i komponentami oraz amunicją.

Protokół nakłada na państwa-strony obowiązek ustanawiania odpowiednich środków
i procedur, takich jak znakowanie broni palnej, pozbawiania jej cech bojowych, wydawania zezwoleń na eksport, import i tranzyt oraz kładzie nacisk na potrzebę wymiany informacji i doś
wiadczeń oraz współpracy międzynarodowej o charakterze naukowo-technicznym
i szkoleniowym w tym zakresie.

Organem krajowym, działającym jako łącznik między Rzecząpospolitą Polską a innymi państwami - stronami w kwestiach związanych z przedmiotowym protokołem będzie komendant główny Policji.

W głosowaniu Komisja Spraw Zagranicznych jednogłośnie postanowiła zarekomendować Senatowi przyjęcie bez poprawek rozpatrywanej ustawy sejmowej. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora Janusza Lorenza.

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia rozpatrywano ustawę o ratyfikacji Konwencji o ochronie interesów finansowych Wspólnot Europejskich, sporządzonej w Brukseli dnia 26 lipca 1995 r., Protokołu do Konwencji o ochronie interesów finansowych Wspólnot Europejskich z dnia 26 lipca 1995 r., sporządzonego w Dublinie dnia 27 września 1996 r., Protokołu w sprawie interpretacji w trybie orzeczenia wstępnego przez Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich Konwencji o ochronie interesów finansowych Wspólnot Europejskich z dnia 26 lipca 1995 r., sporządzonego w Brukseli dnia 29 listopada 1996 r. oraz Drugiego Protokołu do Konwencji o ochronie interesów finansowych Wspólnot Europejskich z dnia 26 lipca 1995 r., sporządzonego w Brukseli dnia 19 czerwca 1997 r.

Opinie o ustawie sejmowej przedstawili sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Andrzej Grzelak, wicedyrektor Departamentu Prawno-Traktatowego w MSZ Piotr Ogonowski oraz podsekretarz stanu w MSWiA P. Dakowski. Żadnych uwag o charakterze legislacyjnym do rozpatrywanej ustawy ratyfikacyjnej nie zgłosiło senackie biuro legislacyjne.

Przedmiotowa konwencja wraz z protokołami mają zapobiegać uszczuplaniu zasobów finansowych Unii Europejskiej przez podmioty w jakikolwiek sposób zaangażowane w uzyskiwanie i przekazywanie wspólnotowych środków budżetowych.

Aby osiągnąć ten cel, w konwencji wprowadzono definicję oszustwa, przewidziano karalność postaci stadialnych i zjawiskowych przestępstwa oszustwa, określono zasady odpowiedzialności karnej osób zarządzających przedsiębiorstwami, uregulowano kwestie związane z ekstradycją i ściganiem, wskazano tryb rozstrzygania sporów pomiędzy państwami członkowskimi w zakresie stosowania konwencji, uznano regułę ne bis in idem oraz określono zasady jurysdykcji w sprawach przestępstw, o których stanowi konwencja.

Ponadto konwencja zobowiązuje państwa - strony do spenalizowania wszystkich opisanych w niej czynów, zaleca, aby kary przewidziane w prawie krajowym za oszustwo były skuteczne i proporcjonalne, oraz przewiduje, że postępowania karne w sprawach o oszustwa na szkodę interesów Wspólnot będą prowadzone według prawa wewnętrznego. Państwa-strony, których prawo krajowe zakazuje ekstradycji własnego obywatela (zasada taka obowiązuje w prawie polskim), są zobowiązane do objęcia swoją jurysdykcją przestępstwa oszustwa popełnionego przez obywatela na terenie innego państwa członkowskiego.

W głosowaniu nad omawianą ustawą Komisja Spraw Zagranicznych opowiedziała się jednogłośnie za jej przyjęciem bez poprawek. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora Bogusława Mąsiora.

Następnie Komisja Spraw Zagranicznych przystąpiła do rozpatrzenia ustawy o ratyfikacji Europejskiego porozumienia w sprawie zniesienia wiz dla uchodźców, sporządzonego w Strasburgu dnia 20 kwietnia 1959 r.

W tym punkcie senatorowie wysłuchali informacji wiceministra spraw wewnętrznych i administracji P. Dakowskiego, wicedyrektora P. Ogonowskiego z MSZ oraz dyrektora generalnego Urzędu ds. Repatriacji i Cudzoziemców Jana Węgrzyna. Ponadto zapoznano się z pozytywną opinią senackiego biura legislacyjnego. Przedmiotowe porozumienie określa warunki bezwizowego podróżowania uchodźców między państwami. Uchodźcy przebywający legalnie na terytorium jednego z państw - stron porozumienia i posiadający ważny dokument podróży wystawiony przez państwo, na terytorium którego legalnie mieszkają, są zwolnieni z obowiązku uzyskiwania wiz, jeżeli wizyta nie trwa dłużej niż 3 miesiące. Wiza może być wymagana w razie pobytu dłuższego niż 3 miesiące lub w wypadku zamiaru podjęcia pracy zarobkowej na terytorium innego państwa - strony. W polskim prawodawstwie status uchodźcy reguluje przede wszystkim ustawa z 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Do praw cudzoziemca o statusie uchodźcy zalicza się możliwość podróżowania poza granice państwa, które udzieliło mu ochrony. Realizację tego prawa gwarantuje art. 74 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy, zgodnie z którym cudzoziemcowi i jego małżonkowi, któremu nadano status uchodźcy, wydaje się dokument podróży (zgodnie z Konwencją Genewską). Możliwość podróżowania bezwizowego przewiduje natomiast ratyfikowane porozumienie.

Jak uzasadniono, Polska złożyła przy podpisywaniu porozumienia deklarację dotyczącą terminu "osiedlenie", który ma być rozumiany jako pobyt związany z przeniesieniem ważnych interesów życiowych uchodźcy, na który uchodźca uzyskał inne niż wiza zezwolenie. Pobyt w związku z nauką czy leczeniem nie będzie uważany za osiedlenie się. Celem złożenia deklaracji jest zapobieżenie wykorzystywaniu przez uchodźcę pobytu na terytorium Polski związanego np. z nauką po to, aby uniknąć przekazania do kraju, który wydał uchodźcy dokument podróży.

W głosowaniu Komisja Spraw Zagranicznych postanowiła jednomyślnie zarekomendować Senatowi przyjęcie bez poprawek rozpatrywanej ustawy ratyfikacyjnej. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora Bogusława Litwińca.

Podczas posiedzenia senatorowie przyjęli także oświadczenie Komisji Spraw Zagranicznych w sprawie współpracy transgranicznej i euroregionów w RP. Posiedzenie na ten temat odbyło się 26 października br. W oświadczeniu napisano:

"Komisja Spraw Zagranicznych Senatu RP, biorąc pod uwagę fakt, że współpraca transgraniczna stanowi jeden z priorytetów polskiej polityki zagranicznej:

- pozytywnie ocenia wpływ współpracy transgranicznej oraz euroregionów na budowanie europejskiego wizerunku Polski, a także na stosunki z naszymi sąsiadami;
- wysoko ocenia poziom wykorzystania środków przeznaczonych na wspieranie współpracy transgranicznej w ramach programu PHARE CBC. Doświadczenia te powinny służyć wzmacnianiu roli euroregionów w zakresie absorpcji środków wewnętrznych Unii Europejskiej, również na granicę wschodnią.

Komisja Spraw Zagranicznych Senatu RP, widząc zasadność współpracy transgranicznej, pragnie w przyszłości położyć szczególny nacisk na sferę współpracy kulturalnej, edukacyjnej, gospodarczej, komunikacyjnej, medycznej oraz w dziedzinie bezpieczeństwa i koordynacji systemu ratownictwa. Dla efektywności współpracy przygranicznej ważne i potrzebne są działania inwestycyjne w dziedzinie infrastruktury (drogowej, rzecznej, kolejowej, morskiej, lotniczej).

Komisja szczególnie wspiera inicjatywy w zakresie współpracy młodzieży, dla której działalność euroregionów stanowić powinna podstawę budowania wzorców przyjaznej i pokojowej integracji społeczeństw sąsiednich krajów.

Biorąc powyższe pod uwagę, Komisja Spraw Zagranicznych Senatu RP - uznaje za niezbędne dalsze wspieranie działalności komisji międzyrządowych na wszystkich granicach. Wzmacnianie roli tych komisji powinno nastąpić przede wszystkim poprzez aktywny udział przedstawicieli euroregionów i innych podmiotów terenowych w pracach plenarnych oraz w grupach roboczych;

- wskazuje na konieczność dalszej, coraz pełniejszej współpracy organów administracji rządowej z euroregionami, w celu rzeczywistej integracji społeczeństw przygranicznych, na wszystkich granicach naszego kraju".