1. Pierwsze czytanie projektu uchwały w dwusetną rocznicę urodzin Ignacego Domeyki.

Proponuję, żeby przewodniczącą była pani senator Teresa Liszcz.

(Wesołość na sali) (Oklaski)

(Przewodnictwo obrad obejmuje przewodnicząca Teresa Liszcz)

Dziękuję bardzo. Ja zaś proponuję, żeby pan senator Rzemykowski przewodniczył.

(Senator Tadeusz Rzemykowski: Nie, nie, proszę bardzo.)

Posiedzenie zostało już otwarte. Przypominam, że jest poświęcone inicjatywie dwóch komisji - Komisji Emigracji i Polaków za Granicą oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej - dotyczącej uczczenia rocznicy urodzin naszego wybitnego rodaka - Ignacego Domeyki.

Tak, jestem, jestem. Dzień dobry państwu.

Miałem już przyjemność i zaszczyt prezentować, z racji mojego zawodu, sylwetkę Ignacego Domeyki na forum dwóch komisji: Komisji Emigracji i Polaków za Granicą oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Jestem bowiem geofizykiem i inżynierem górniczym, dlatego postać Ignacego Domeyki jest mi nieco bliżej znana, jako że każdy polski mineralog, geolog, geograf, geofizyk, meteorolog, inżynier górniczy czy geodeta górniczy doskonale zna tę sylwetkę. Nie wiem, na ile jest ona znana ogółowi społeczeństwa, w każdym razie w tych kręgach zawodowych jest to postać doskonale znana, wysoce zasłużona dla rozwoju tychże nauk. Jeszcze lepiej jest znana w tych samych kręgach chilijskich czy, mówiąc ogólnie, południowoamerykańskich, jako że Domeyko działał głównie na obszarze Chile i Ameryki Południowej.

(Senator Tadeusz Rzemykowski: Pół godziny wystarczy na prezentację, wydaje mi się.)

(Wesołość na sali)

No nie, gdybym chciał w pełni wyczerpać wszystkie aspekty działalności Domeyki, to nawet pół godziny by nie wystarczyło.

(Przewodnicząca Teresa Liszcz: Proszę państwa o uwagę.)

Żeby niejako udokumentować, udowodnić tę wszechstronność jego zainteresowań, pozwolę sobie wymienić tytuły niektórych jego dzieł lub podręczników: "Elementos de Fisica Experimental y de Meteorologia" - to chyba nie wymaga tłumaczenia, "Elementos de Mineralogia" - tego też chyba nie trzeba tłumaczyć, "Introduction al Estudio de la ciencias naturales", czyli wstęp do studiów w zakresie nauk przyrodniczych, "Datas recojidas sobre el Terremoto", czyli dane zebrane na temat trzęsień ziemi, "Ensayo sobre los depositos metaliferos de Chile" - esej dotyczący złóż metalicznych Chile, "Estudio sobre las Aquas Minerales de Chile", czyli studium o wodach mineralnych Chile, a także prace o polskich tytułach - "Araucania i jej mieszkańcy" oraz "Rzut oka na Kordyliery Chilijskie i zawarte w ich łonie pokłady metaliczne", i wreszcie kolejna praca - "Mineralogia. Tercera ediction que comprende principalmente las especies minerales de Chili, Boliwia, Peru y prowincias Argetinas" - dzieło jego życia, dotyczące okazów mineralnych Chile, Boliwii, Peru i Argentyny.

Uczony publikował najczęściej w języku hiszpańskim - ze zrozumiałych powodów, bo największą część życia spędził właśnie w Chile - a także po francusku i niemiecku. Część jego prac ukazała się też w języku polskim, bądź jako dzieła oryginalne, bądź tłumaczone z innych języków.

Domeyko - jak pisze się w uzasadnieniu, w druku nr 97 - był odkrywcą wielu nowych minerałów, na przykład arkerytu, amiolitu i domeykitu. Ten ostatni to arsenek miedzi - Cu₃As, będący rudą miedzi. Został tak nazwany na cześć naszego rodaka przez niemieckiego mineraloga Heidingera. Imieniem polskiego uczonego został również nazwany okaz małża z dawnych epok geologicznych.

(Przewodnicząca Teresa Liszcz: A okazją do podjęcia tej uchwały, Panie Senatorze, Panie Profesorze, jest...)

(Przewodnicząca Teresa Liszcz: Trzeba powiedzieć.)

Jest to dwusetna rocznica urodzin Domeyki. Przy okazji powiem może o takiej trochę zabawnej informacji. (Rozmowy na sali). W "Trybunie" z dnia 11 kwietnia pani Ewa Rosolak napisała...

(Przewodnicząca Teresa Liszcz: Bardzo proszę państwa o uwagę! Jakoś nie możemy się skupić...)

...że w wypowiedziach dla prasy obaj politycy - chodzi o naszego prezydenta i prezydenta Chile Lagosa - podkreślali, że wizyta odbywa się w dwusetną rocznicę śmierci Domeyki. Była to akurat nieprawda, bo 3 lipca przypada rocznica urodzin naszego wybitnego uczonego, działającego głównie na terenie Chile.

(Przewodnicząca Teresa Liszcz: Przyjaciela Mickiewicza, można dodać.)

Witamy nowo przybyłych gości - przede wszystkim pana marszałka Stelmachowskiego.

Sam tekst jest króciutki - dużo bogatsze jest uzasadnienie.

Bardzo dziękuję.

Nie śmiałbym zabierać głosu w dyskusji i nie chcę tego czynić. Chcę tylko dodać dwa zdania uzupełnienia, właśnie na temat pobytu pana prezydenta Kwaśniewskiego w Ameryce Łacińskiej. W Chile prezydent przebywał konkretnie w dniach 10-12 kwietnia. W czasie wizyty w Chile wielokrotnie podkreślano rolę i znaczenie dokonań Ignacego Domeyki z okazji dwustulecia jego urodzin, a na uniwersytecie chilijskim odbyło się seminarium naukowe, którego współorganizatorem był Uniwersytet Warszawski. W imieniu prezydenta w tym seminarium uczestniczył wiceminister spraw zagranicznych, pan Andrzej Załucki. Dziękuję bardzo.

Chciałabym tylko pozwolić sobie na jedną uwagę. Dotyczy ona kwestii publikacji tejże uchwały. Jeżeli wolą wszystkich państwa będzie, aby ta uchwała została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", wówczas konieczne jest dodanie do niej zdania właśnie w takim brzmieniu: "Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej »Monitor Polski«". Taki wymóg wynika po prostu z ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych.

(Przewodnicząca Teresa Liszcz: Tam nawet bardziej znany...)

No więc właśnie, jest bardziej znany tam niż u nas. Naprawdę. Robiłam kwerendę wśród młodzieży i okazało się, że nasza młodzież nie wie, kim był Ignacy Domeyko. Wydaje mi się, że należałoby to podkreślić. Może przynajmniej przy okazji naszej uchwały szkoły poświęciłyby mu chociaż trochę czasu i powiedziały uczniom, dlaczego Senat przyjmuje taką uchwałę. To jest bardzo istotne z wychowawczych względów. Bo my czynimy coś takiego, robimy taki gest, przyjmujemy taką uchwałę, a młodzież nie wie, o kogo chodzi. W Chile, jak się domyślam, wiedzą.

Jeśli można. Zastrzegam, że nie wiem, jak się przedstawia znajomość tej sylwetki wśród ogółu polskiego społeczeństwa, ale w kręgach zawodowych, które wymieniłem, jest ona naprawdę doskonale znana, jako że dorobek Domeyki mieści się w wymienionym tutaj obszarze. Co więcej, wiem z autopsji, że w analogicznych kręgach zawodowych Chile czy w ogóle wśród ogółu społeczeństwa chilijskiego i w Ameryce Południowej jest to postać znacznie lepiej znana niż w Polsce. Zaryzykowałbym nawet stwierdzenie, że być może nie ma Chilijczyka, który nie znałby tej postaci, bo Domeyko to człowiek naprawdę zasłużony, w szczególności dla rozwoju i organizacji chilijskiego szkolnictwa wyższego, a także dla badań naukowych w wielu dziedzinach wiedzy, wymienionych zresztą przeze mnie. W dodatku pozostawił po sobie olbrzymi dorobek, również dydaktyczny, w postaci wielu podręczników, i to często naprawdę unikalnych. Dziękuję.

(Głos z sali: Uchwała będzie miała datę 3 lipca, tak?)

(Głos z sali: Czy w takim razie nie powinna być podana data? Bo z samej treści uchwały nie wynika, kiedy...)

(Senator Bernard Drzęźla: Poza tym w tej propozycji mówi się o dwusetnej rocznicy urodzin.)

To można by dopisać "przypadającą na dzień 3 lipca" na przykład. Ale chyba nie ma takiej potrzeby.

Dla formalności spytam, kto jest przeciw? Nikt.

(Senator Bernard Drzęźla: Będzie to o tyle uzasadnione, że analogiczną uchwałę ma podjąć również senat chilijski.)

(Głos z sali: To trzeba o tym wspomnieć.)

(Głos z sali: To tym bardziej.)

A czy pan senator ma informację, że na przykład jest w Polsce jakaś szkoła imienia Domeyki?

(Wesołość na sali)

(Senator Bernard Drzęźla: Nie mam pojęcia.)

(Senator Bernard Drzęźla: Któraś ze szkół górniczych mogłaby rzeczywiście wybrać takiego patrona, jeśli go jeszcze nie ma.)