Na swym posiedzeniu, zgodnie z art. 6 ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, Komisja Spraw Unii Europejskiej zaopiniowała następujące projekty aktów prawnych Unii Europejskiej:

- Wnioski nierozpatrywane - sygnatura Rady UE 13370/04, 13349/04, 12904/04.

- Wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie stanowiska jakie Wspólnota powinna zająć w Radzie stowarzyszenia utworzonego na podstawie Układu Europejskiego między Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi, z jednej strony, a Rumunią, z drugiej strony, w odniesieniu do poprawy zasad wymiany przetworzonych produktów rolnych, takich jakie zostały przewidziane w protokole nr 3 Układu Europejskiego między Wspólnotą Europejską i Rumunią (Proposition de décision du Conseil relative à la position que la Communauté doit prendre au sein du Conseil d'association institué par l'Accord européen entre les Communautés européennes et leurs États membres, d'une part, et la Roumanie, d'autre part, concernant l'amélioration des régimes d'échanges pour les produits agricoles transformés, tels que prévus dans le protocole n° 3 de l'Accord européen entre la Communauté européenne et la Roumanie) (COM(2004) 615) wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 12942/04.

Referent: senator Andrzej Anulewicz.

Opiniowany przez Komisję Spraw Unii Europejskiej projekt decyzji Rady dotyczył modyfikacji, w części dotyczącej obrotu towarami rolnymi przetworzonymi, postanowień Układu Europejskiego UE-Rumunia. Zmierzał on do dalszej liberalizacji handlu w związku z planowanym przystąpieniem Rumunii do UE. Projekt przewidywał modyfikację postanowień regulujących import towarów rumuńskich do UE oraz modyfikację postanowień regulujących import towarów pochodzących z UE do Rumunii.

Jak stwierdzono w uzasadnieniu stanowiska rządu, projektowana decyzja nie wywiera bezpośrednich skutków prawnych w odniesieniu do systemu prawa polskiego, nie będzie też miała żadnych skutków społecznych.

Oceniając skutki gospodarcze, stwierdzono, że polskie towary rolne przetworzone uzyskają dostęp do rynku rumuńskiego na takich samych warunkach, jakie posiadają pozostali członkowie UE. Oznacza to, że polskie towary będą mogły korzystać z preferencyjnych stawek celnych, przewidzianych w wyżej opisanym zmodyfikowanym protokole nr 3 do Układu Europejskiego UE - Rumunia. Jeśli chodzi o koncesje handlowe udzielone Rumunii przez UE, nie powinny one stanowić zagrożenia dla polskich producentów rolnych.

Ponadto z analizy zapisów propozycji Rady UE zawartej w dokumencie COM(2004)615 wynika, iż redukcja stawek celnych na towary wymienione w załączniku 1 do projektu umowy spowodowałaby obniżkę wpływów z cła o mniej więcej 40 tys. euro. Największy udział w tej kwocie miałaby redukcja cła na przemysłowe kwasy tłuszczowe klasyfikowane pod kodem CN 3823 19 90. Ich import z Rumunii do Polski w 2003 r. przekroczył 1,0 mln euro, co przy aktualnej stawce z unijnej taryfy celnej oznaczałoby wpływy z cła na poziomie około 30 tys. EUR.

Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia Europejskiego Rejestru Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń i zmieniającego dyrektywy Rady 91/689/EWG i 96/61/WE (Proposal for a Regulation of the European Parliament and of the Council concerning the establishment of a European Pollutant Release and Transfer Register and amending Council Directives 91/689/EEC and 96/61/EC COM(2004) 634), wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13371/04.

Wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie zawarcia, w imieniu Wspólnoty Europejskiej, protokołu Narodów Zjednoczonych Europejskiej Komisji Gospodarczej dotyczącego Europejskich Rejestrów Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń. (Proposal for a Council Decision on the conclusion, on behalf of the European Community, of the UN-ECE Protocol on Pollutant Release and Transfer Registers COM(2004) 635) - wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13247/04.

Referent: senator Jerzy Smorawiński.

Celem niniejszego projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia Europejskiego Rejestru Uwalniania i Rejestracji Zanieczyszczeń zmieniającego Dyrektywę 91/689/EWG oraz Dyrektywę 96/61/WE jest wzmocnienie publicznego dostępu do informacji o środowisku poprzez utworzenie spójnego, europejskiego rejestru, który ma przyczynić się do przeciwdziałania i redukcji zanieczyszczeń wprowadzanych do środowiska poprzez dostarczanie danych umożliwiających podejmowanie decyzji politycznych.

Niniejszy projekt rozporządzenia wprowadza zmiany w art. 15(3) Dyrektywy 96/61/WE w sprawie zintegrowanego zapobiegania i ograniczania zanieczyszczeń i w art. 8(3) Dyrektywy 91/689/EWG w sprawie odpadów niebezpiecznych. Celem tych zmian jest zastąpienie istniejących rejestrów zanieczyszczeń obszerniejszym, ogólnoeuropejskim rejestrem uwalniania i transferu zanieczyszczeń (PRTR).

Rejestry PRTR zawierają informacje o uwalnianiu i transferach zanieczyszczeń do powietrza, wody i ziemi oraz o odpadach kierowanych do zakładów unieszkodliwiania lub na składowiska, obejmując w ten sposób wszystkie komponenty środowiska. Dane na ten temat będzie musiał przekazywać odpowiednim władzom operator urządzeń/instalacji wymienionych w załączniku nr 1 do projektu rozporządzenia (działania w ramach: przemysłu energetycznego, produkcji i przetwórstwa żelaza, przemysłu mineralnego, przemysłu chemicznego, gospodarki odpadami i ściekami, procesów produkcji papieru i drewna, przemysłu rolno-spożywczego i innych). Podmiot będzie raportować corocznie, wskazując przy tym sposób uzyskania przekazywanych wielkości - pomiary, obliczenia, szacunki. Rodzaje zanieczyszczeń wraz z wartościami progowymi, od których należy raportować określone zostały w załączniku nr 2 (łącznie 90 substancji). Poszczególne kraje członkowskie będą zobowiązane do przekazania zebranych danych do Komisji Europejskiej, która następnie analizuje przekazane informacje pod kątem zgodności z wymaganiami art. 7 i 16 projektu propozycji i co trzy lata publikuje raport oparty na otrzymanych informacjach. Pierwszy raport, zawierający informacje dotyczące zanieczyszczeń za rok 2007, powinien zostać przekazany do Komisji Europejskiej w przeciągu 15 miesięcy od zakończenia pierwszego roku raportowego, tzn. najpóźniej do marca 2009 r. Następne raporty powinny być przekazane do Komisji Europejskiej w przeciągu 12 miesięcy od zakończenia roku raportowego.

Celem projektu Decyzji (Proposal for a Council Decision on the conclusion, on behalf of the European Communty, of the UN-ECE Protocol on Pollutant Release and Transfer Registers (COM (2004) 635) było przyjęcie w imieniu Wspólnoty Europejskiej Protokołu Narodów Zjednoczonych Europejskiej Komisji Gospodarczej dotyczącego rejestrów uwalniania i transferu zanieczyszczeń (PRTR), stanowiącego realizację art. 5 Konwencji z Aarhus, który został podpisany 21 maja 2003 r., w czasie Paneuropejskiej Konferencji Ministrów Środowiska w Kijowie.

Jak stwierdzono, utworzenie ogólnokrajowych rejestrów uwalniania i transferu zanieczyszczeń (PRTR) w postaci publicznie dostępnych baz danych, opartych na informacjach dostarczanych przez podmioty gospodarcze w formie ujednoliconych sprawozdań, jest jednym ze zobowiązań Konwencji z Aarhus (art. 5 ust. 9). Szczegółowe zapisy dotyczące tej kwestii znalazły się w Protokole PRTR, którego ostateczny tekst został podpisany w maju 2003 r., w czasie Paneuropejskiej Konferencji Ministrów Środowiska w Kijowie. Omawiany projekt rozporządzenia został przygotowany w celu zapewnienia spełnienia przez Wspólnotę zapisów Konwencji z Aarhus.

25 czerwca 1998 r. w Aarhus, w Danii, w czasie IV Paneuropejskiej Konferencji Ministrów Środowiska podpisano Konwencję o Dostępie do Informacji, Udziale Społeczeństwa w Podejmowaniu Decyzji oraz Dostępie do Sprawiedliwości w Sprawach Dotyczących Środowiska. Konwencję, powstałą w ramach Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ w Aarhus, oraz Protokół z Kijowa podpisała także Polska.

W związku z przyjęciem opiniowanych aktów konieczne będzie przygotowanie przepisów prawnych, zarówno na poziomie ustawowym, jak i aktów wykonawczych (nowelizacja ustawy - Prawo ochrony środowiska) lub opracowanie odrębnej ustawy dotyczącej rejestracji emisji, dających podstawy do zbierania szczegółowych danych na temat emisji z poszczególnych źródeł określonych w załączniku 2 do projektu rozporządzenia, oraz do prowadzenia krajowego rejestru uwalniania i transferu zanieczyszczeń - zgodnie z wymogami PRTR.

W opinii rządu, władze odpowiedzialne za tworzenie polityk, programów, strategii itp. dzięki zgromadzonym danym na temat emisji i przemieszczania zanieczyszczeń będą mogły sprawniej i skuteczniej wybierać i wdrażać nowe elementy polityki ekologicznej oraz określać kierunki rozwoju gospodarczego państwa. Dane te stanowią także ważny element oceny skuteczności i efektywności stosowanych instrumentów prawno-ekonomicznych. Mogą także pomóc określić tendencje oraz wskazać potencjalne obszary rosnącego zagrożenia lub poprawy sytuacji. Dla instytucji kontrolnych oraz egzekwujących przepisy ochrony środowiska, dane zawarte w rejestrach stanowią dodatkowe narzędzie kontroli wywiązywania się z wymogów stawianych przedsiębiorstwom.

Jak stwierdzono w uzasadnieniu, istnieje potrzeba stworzenia krajowej bazy danych - rejestru dotyczącego wielkości emisji z poszczególnych źródeł wprowadzających je do środowiska, a także systemu zbierania danych do tej bazy. Powinien to być spójny i w pełni skoordynowany system. Do chwili obecnej tego typu rejestr nie funkcjonował w Polsce. Zadanie jego utworzenia, prowadzenia, a także przygotowywania raportów dla Komisji Europejskiej spoczywać będzie na ministrze środowiska. Wdrożenie systemu PRTR będzie za sobą pociągało koszty zarówno dla budżetu państwa (koszt opracowania oprogramowania do rejestru i jego prowadzenia), jak i podmiotów zobowiązanych do raportowania.

- Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie uniemożliwienia korzystania z systemu finansowego w celu prania pieniędzy, włącznie z finansowaniem terrorystów COM(2004) 448) wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 11134/04.

Referent: senator Andrzej Wielowieyski.

Jak poinformowano podczas posiedzenia Komisji Spraw Unii Europejskiej, Dyrektywy 91/308/EEC oraz 2001/97/EC były inicjatywą podjętą w ramach Unii Europejskiej w celu stworzenia kompleksowej regulacji dotyczącej zwalczania narastającego problemu prania pieniędzy w Europie. Zakresem swym obejmowały implementację standardów wypracowanych na forach międzynarodowych, m.in. 40 zaleceń Grupy Specjalnej ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF).

Dodanie do zapisów III Dyrektywy treści zaleceń FATF oraz uwzględnienie istniejących już standardów doprowadzi do harmonizacji i ujednolicenia systemów wewnętrznych państw członkowskich. W rezultacie utworzony zostanie sprawniejszy system zwalczania procederu prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu w Unii Europejskiej. Gwarancja jednolitych systemów pozwoli utworzyć na terenie Unii Europejskiej jeden obszar prawny (single jurisdiction) w tym zakresie.

W przedstawionym Komisji Spraw Unii Europejskiej projekcie stanowiska rządu wyrażono akceptację dla dokumentu COM(2004) 448 final ;2004/0137 (COD), uwzględniając, że będą kontynuowane prace nad proponowanymi zapisami III Dyrektywy. W zakresie przedłożonego projektu III Dyrektywy generalny inspektor informacji finansowej oraz współpracujące z nim instytucje państwowe nie rozpoznały znacznej liczby obszarów, których uregulowanie w krajowym porządku prawnym mogłoby w przyszłości stać się kwestią problematyczną.

Jak stwierdzono w uzasadnieniu projektu stanowiska rządu, wykorzystanie systemów finansowych do legalizacji dochodów z przestępstw oraz finansowania działalności terrorystycznej jest problemem zagrażającym stabilności tych systemów i bezpieczeństwu w skali globalnej. Polska powinna poprzeć stanowczość, z jaką Unia Europejska i inne kraje demokratyczne podejmują działania w celu przeciwdziałania tego typu zjawiskom. W związku z powyższym niezbędny jest udział naszego kraju w realizacji inicjatyw międzynarodowych, podejmowanych w tym obszarze. Część zapisów projektu III Dyrektywy wzbudza nadal pewne wątpliwości i dlatego konieczne będzie podejmowanie dalszych prób zmierzających do uwzględnienia stanowiska Polski:

Jak zauważono w uzasadnieniu, egzekucja realizacji zapisu 2.1f będzie niezwykle utrudniona ze względu na brak możliwości identyfikacji instytucji obowiązanych danym zapisem oraz ze względu na, wynikające z powyższego, utrudnione szkolenie pracowników takich instytucji, a także przeprowadzanie w nich kontroli, co w efekcie doprowadzić może do sytuacji, w której przepis ten stanie się przepisem martwym. Polska nie wyraziła poparcia dla zapisu 2.1 f. L, natomiast poparła powrót do brzmienia art. 2a.6 II dyrektywy, mającej na celu była identyfikację sektorów wrażliwych (wraz z 7 innymi delegacjami).

2. Art.3.10. - "Politically Exposed Persons" (PEPs) - Polska może wyrazić poparcie dla treści tego zapisu. Warto jednak uwzględnić zakres podmiotowy wskazany w definicji opracowanej przez Grupę FATF. Dotychczasowa propozycja, w której brakuje dokładnego wskazania zakresu podmiotowego spowodować może utratę przejrzystości zapisu, a także objęcie nim osób spoza grup zwiększonego ryzyka.

Jak stwierdzono w uzasadnieniu, zaproponowane przez Komisję Unii Europejskiej zapisy III Dyrektywy w znacznym stopniu obejmą istniejące już standardy międzynarodowe, w szczególności 40 zaleceń FATF oraz 8 specjalnych zaleceń FATF, dotyczących finansowania terroryzmu. W związku z powyższym konieczne będzie nowelizacja ustawy z 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu.

Jak stwierdzono w uzasadnieniu projektu stanowiska rządu, implementacja III Dyrektywy wymagać będzie dodatkowych nakładów finansowych z budżetu państwa, ale ich wysokość jest w tej chwili trudna do określenia.

W związku z rozszerzeniem listy podmiotów obowiązanych konieczne będzie wzmocnienie administracyjne (finansowe, techniczne i osobowe) generalnego inspektora informacji finansowej wraz z Departamentem Informacji Finansowej. Właśnie na te podmioty spadnie obowiązek aktualizacji bazy danych instytucji obowiązanych, a przede wszystkim organizacji szkoleń oraz przeprowadzenia kontroli realizacji nowych postanowień.

- Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady ustanawiającego plan odbudowy stada halibuta niebieskiego w ramach Północno-Zachodniej Atlantyckiej Organizacji Rybołówczej (Proposal for a Council Regulation establishing a rebuilding plan for Greenland halibut in the framework of the Northwest Atlantic Fisheries Organisation. COM(2004) 640) - wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13375/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Jak poinformowano podczas posiedzenia Komisji Spraw Unii Europejskiej, halibut niebieski (ang. Greenland halibut) należy do głównych gatunków ryb poławianych przez kraje UE na obszarze Konwencji o przyszłej wielostronnej współpracy w rybołówstwie na północno-zachodnim Atlantyku (NAFO).

Plan został implementowany do prawa unijnego w rozporządzeniu Rady (WE) Nr 2287/2003 z 19 grudnia 2003 r., ustalającym wielkości dopuszczalne połowów na br. i inne związane z nimi warunki dla niektórych zasobów rybnych, stosowane na wodach terytorialnych Wspólnoty, oraz w odniesieniu do statków wspólnotowych na wodach, gdzie wymagane są ograniczenia połowowe.

W projekcie stanowiska rządu przedstawionym Komisji Spraw Unii Europejskiej stwierdzono, że Polska akceptuje projekt rozporządzenia. Niemniej jednak zgłosi 4 szczegółowe uwagi do tego projektu, których uzasadnienie zawarto w projekcie stanowiska rządu.

Pierwsza z zaproponowanych zmian wynika zdaniem rządu z konieczności zapewnienia w rozporządzeniu (WE) 2371/2002, aby Polska została uwzględniona w przydziale kwot, jakie przysługiwały Polsce w NAFO w grupie państw "innych". Pozostałe zmiany zmierzały do jednoznacznego określenia, które statki bander państw - stron UE podlegać będą kontroli portowej, określonej w rozporządzeniu.