1. Rozpatrzenie wniosków zgłoszonych do ustawy o zmianie ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców oraz ustawy o opłacie skarbowej.

Naszym celem jest omówienie zgłoszonych w czasie debaty poprawek. Przypominam, komisja nasza zgłosiła dwie, dojdziemy do nich kolejno.

Najdalej idącym wnioskiem był wniosek o odrzucenie ustawy. Myślę, że wszyscy mamy w pamięci dyskusję. Chcę od razu poddać pod głosowanie ten wniosek, choć zdajemy sobie sprawę, że potrzeba tej ustawy jest ważka. Nie ośmieliłbym się nawet podawać tego w wątpliwość, zważywszy, że konsumuje ona już rozstrzygnięcia prawne począwszy od traktatu i poprzez dwie inne ustawy. Poddaję pod głosowanie, aczkolwiek zdaję sobie sprawę z tego, że w świadomości naszej komisji jest przekonanie, że ustawa powinna być przyjęta.

Dziękuję.

Przechodzimy wobec tego do rozpatrzenia grupy zgłoszonych poprawek. Mam prośbę do pani mecenas o ich interpretację, jako że nie były uzasadniane, a jedynie przedłożone przez pana senatora. Jak zdążyłem się zorientować, były już wcześniej przedmiotem rozważań w Sejmie i jest to troszkę powtórzenie wniosków, które nie zostały tam przyjęte.

Poprawka pierwsza, pana senatora Jurgiela, zmierza do utrzymania obowiązującego stanu prawnego w zakresie wyrażania zgody przez ministra obrony narodowej lub również przez ministra właściwego do spraw rolnictwa, na udzielenie zezwolenia cudzoziemcowi na nabycie nieruchomości, w miejsce uchwalonego przez Sejm ewentualnego sprzeciwu.

Było to dość często komentowane w dzisiejszej dyskusji. Słyszeliśmy już stanowisko pana ministra.

Przypominamy, że w ogóle całą tą ustawą troszkę liberalizujemy dotychczasowe zasady. W tym przypadku pozostawia się w gestii dwóch ministrów, tylko inaczej, łagodniej sformułowane jest to zadanie.

(Senator Mieczysław Janowski: Chciałem tylko zadać pytanie.)

Pamiętam. Była to stała liczba głosów, która była za poprawkami, które, jak mówię, miały spowodować jedno: nie można będzie w ogóle sprzedawać nieruchomości cudzoziemcom. Liczba wahała się między pięćdziesięcioma dwoma, pięćdziesięcioma sześcioma, czterdziestoma ośmioma, maksymalnie było to około pięćdziesięciu sześciu osób. Mogę nawet wymienić ugrupowania, które reprezentowały tego typu podejście. To były stałe osoby.

Panie Przewodniczący, ale dodam, że instytucja milczącej akceptacji sprawdza się w praktyce systemu prawnego i, że tak powiem, powiększa sprawność działania organów administracji.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Przepraszam, żeby nie było niedomówień: tak przedstawiano w Sejmie. Ministerstwo za każdym razem wysyła to zapytanie i do MON i do ministerstwa rolnictwa, i to nie jest tak, że oni muszą gdzieś się dowiadywać. To jest obowiązek Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji powiadomienia, a tam nie ma obowiązku odpowiedzi. Jeżeli nie ma, to znaczy, że nie ma sprzeciwu.

Poprawka trzecia ma na celu pozostawienie obowiązującego rocznego okresu ważności zezwolenia na nabycie nieruchomości przez cudzoziemca, w miejsce uchwalonego przez Sejm dwuletniego okresu ważności tego zezwolenia.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Poprawka piąta ma na celu pozostawienie w ustawie nowelizowanej art. 5a, a tym samym pozostawienie obowiązku dla ministra właściwego do spraw wewnętrznych dokonywania kontroli przestrzegania warunków określonych przez cudzoziemca w udzielonym mu zezwoleniu na nabycie nieruchomości.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Celem tej poprawki jest pozostawienie w ustawie nowelizowanej art. 5a, a tenże art. 5a przewiduje, że w ciągu dziesięciu lat od wydania cudzoziemcowi zezwolenia na nabycie nieruchomości, minister właściwy do spraw wewnętrznych będzie dokonywał kontroli przestrzegania warunków określonych w tym zezwoleniu. Ten przepis w wersji uchwalonej przez Sejm ma zostać usunięty, a pan senator Jurgiel chce, aby został.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Jeśli dobrze pamiętam, Panie Ministrze, to ten przepis, mianowicie art. 5a, był wprowadzony podczas jednej z ostatnich nowelizacji. Rząd przyjął wtedy ten pomysł, uznając, że to on racjonalny. Stwarza bowiem nawet w opinii publicznej takie przekonanie, że nie można bezkarnie zmieniać warunków, które były podawane ministrowi spraw wewnętrznych i administracji, aby uzyskać zgodę na nabycie tej nieruchomości. Wydaje mi się, że może to pozostawienie tutaj niczemu nie szkodzi. Nawet jeśli temu przepisowi grozi martwota, to praktycznie jako minister ma pan szansę sięgnąć po pewne rygory. Prosiłbym więc o uzasadnienie.

Jak mówiłem, ten przepis nie był poprawką rządową. To była znowuż jedna z poprawek, które zostały wniesione przez posłów w trakcie prac parlamentarnych. Po pierwsze, ten przepis nigdy nie był, niestety, realizowany, bo fizycznie jest bardzo trudno go wykonać. Po drugie, to też nie jest prawda, że można tak dowolnie interpretować, bo chodzi tutaj o przeznaczenie gruntów pod różnego rodzaju cele. Te cele, po pierwsze, wyznaczają takie dokumenty, jak plan zagospodarowania przestrzennego. Jeżeli takowego planu zagospodarowania przestrzennego nie ma, to też nie jest tak, że nie ma żadnych innych dokumentów, które regulują te sprawy. Jest wtedy studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, są również decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu i są jednak stosowne instytucje, które stoją na straży przestrzegania tego prawa.

Mówimy tutaj również o różnego rodzaju samowolach budowlanych, bo to też będzie się wiązało z tym zagadnieniem. Tak tylko mówię: możemy stworzyć ten przepis i nie wiem, ile, ale odpowiednią armię urzędników, która będzie może raz w roku kontrolowała wyrywkowo czy według jakiegoś planu. Tak to by mniej więcej wyglądało, a te kontrole wynikają też z innych przepisów.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Specjalny aparat. Mówię teraz tak przykładowo jako osoba, która ma pewien związek z praktyką, spoglądam na profesora Matuszaka... Jest w jakiejś części miasta, osiedla jakaś budowla, która zmienia przeznaczenie, ale przeznaczenie na uciążliwe. Wierzcie mi, że wtedy od razu jest tyle reakcji i sygnałów ze strony osób, które mieszkają w okolicach, że zmieniło się przeznaczenie. Ja nie wiem, czy trzeba jeszcze robić stosowne zapisy, żeby było to kontrolowane z urzędu. Mówię to tylko tak jako osoba, która kiedyś w mieście była odpowiedzialna za podobne sprawy.

Celem poprawki szóstej jest usunięcie z ustawy przepisu art. 8 ust. 2b, dodawanego tą nowelizacją, co oznacza usunięcie z ustawy przepisu, który dopuszcza zaliczanie okresu dzierżawienia nieruchomości rolnych przez spółkę do dzierżawy, którą wykonywał obywatel państwa członkowskiego Europejskiego Obszaru Gospodarczego przy spełnieniu jeszcze pozostałych warunków wynikających z tego przepisu.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Poprawka ósma, senatora Jurgiela, dotyczy art. 8 ust. 2a pktu 2. Celem tej poprawki jest usunięcie lit. b w pkcie 2, czyli usunięcie braku wymogu uzyskania zezwolenia przez cudzoziemca na nabycie w okresie przejściowym drugiego domu, jeżeli nabywa drugi dom w celu wykonywania działalności gospodarczej, polegającej na świadczeniu usług turystycznych, a pozostawienie tylko przesłanki, która znajduje się pod lit. a. Dziękuję.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Jesteśmy również przeciwni. Jest to delikatna materia najwyżej stawiana w krajach Unii Europejskiej. Dotyczy mianowicie swobodnego przepływu kapitałów, swobodnego przepływu siły roboczej. Są to podstawowe wartości, które, jak uważa się w Unii, należy nie tylko cenić, ale również popierać, żeby można było się rozwijać.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Chciałby pan senator Jurgiel wykluczyć tutaj tę działalność gospodarczą, która polega na świadczeniu usług turystycznych, a więc hotele i pensjonaty.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Poddaję pod głosowanie tę poprawkę.

Sprawozdawcą, Panie Senatorze, będzie pan...

Tak na marginesie przyznam się, że wahałem się, zgłaszając tamten wniosek do regulaminu i nawet rozmawialiśmy dzisiaj w międzyczasie o tym z panią Bożeną. Miałem zapisany wniosek, że jeżeli senator zgłasza poprawki, to jego obowiązkiem jest uczestniczenie w obradach. Odwiedli mnie od tego nasi legislatorzy, argumentując, że w tym samym czasie odbywają się różne posiedzenia i trzeba by ciągle usprawiedliwiać nieobecność. Ale przyznam się, że buntuję się przeciwko temu, że najszybciej zgłasza się te poprawki, pisze się je, a wtedy, kiedy trzeba o nich powiedzieć, uzasadnić, to autora nie ma.

(Głos z sali: Ja przychodzę, Panie Senatorze.)

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Panie Przewodniczący, mam jeszcze pytanie do pana przewodniczącego i do Wysokiej Komisji. Każdego roku składamy przed Wysokim Sejmem roczne sprawozdanie dotyczące właśnie nabywania nieruchomości przez cudzoziemców. Jest to rzeczywiście robione tylko przed sejmową Wysoką Izbą. Jeżeli państwo życzyliby sobie, to służymy również. Jest to dokument zawierający około stu dwudziestu czy stu czterdziestu stron. Wynika z niego jasno, że nie jest prawdą, że wszystkie nasze nieruchomości na Pomorzu czy na Mazurach są już w rękach cudzoziemców. Nie wiem, czy to źle, czy niedobrze, czy dobrze; nie będę oceniał, w którą to idzie stronę, ale w tej chwili mamy naprawdę niewiele gruntów w posiadaniu cudzoziemców.

Mówi się tutaj o różnego rodzaju dzierżawach. Trudno to ocenić, bo przez dzierżawę rozumiemy również i umowę ustną, natomiast liczy się później tak zwana data pewna. Jeżeli więc później chcielibyśmy dochodzić terminów umowy, to data musi być poświadczona przez urząd, że ktoś takowej dzierżawy dokonał. Ale też nie oceniamy, że tych dzierżaw w różnej formie byłoby zbyt dużo. Jest również pewna prawidłowość: im wyższy był rozwój gospodarczy naszego kraju, tym obrót nieruchomościami był większy. Jeżeli było jakieś zahamowanie naszej gospodarki, to wtedy znacznie spadała ilość nieruchomości nabywanych przez cudzoziemców. Jeśli więc chodzi o kwestię nabywania nieruchomości, jest to pewnego rodzaju odbicie rozwoju gospodarczego państwa.

Chciałem serdecznie podziękować panu ministrowi za tę inicjatywę. Pamiętamy, że była taka próba regulacji i nie została przyjęta przez Sejm. Myślę, Panie Ministrze, że będziemy korzystali z pańskiej oferty, ponieważ jest taka potrzeba. Zresztą nawet z dzisiejszej debaty i pytań zrodziły się nowe wątpliwości. Mamy decydować, a w pewnym momencie akurat ta informacja jest ważna i należy się nią posłużyć.

(Głos z sali: Ta informacja będzie dla nas bardzo cenna.)

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Tadeusz Matusiak: To prawda. Sejm nie chce nas dopuścić do czynności kontrolnych.)

(Głos z sali: Tak jest.)

Chciałam tylko zauważyć, że, jak pamiętam, ta informacja również wpływała do Senatu, tylko nigdy nie była przedmiotem dyskusji.

Natomiast pozwolę sobie jeszcze bardzo poprzeć wypowiedź pana przewodniczącego. Wyprzedził moją uwagę, że przyzwoitość nakazuje, że jeżeli ktoś zgłasza wnioski, to powinien być na posiedzeniu i ich bronić. To już jest nie pierwszy raz. W moim odczuciu jest to jak gdyby pewna zabawa, bo wydaje mi się, że parlamentarzysta składający wnioski powinien uczestniczyć w posiedzeniu i nieprawdą jest, że posiedzenia innych komisji temu przeszkadzają. Wydaje mi się, że wynika to ze zwykłej przyzwoitości. Przykro mi, że nie można tego uregulować. Byłabym za tym, żeby rzeczywiście rozpatrywać wnioski w obecności wnioskodawcy. Dziękuję.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Nie. Miałem taki przygotowany wniosek, dyskutowaliśmy z panią Bożeną, ale później, już w czasie, kiedy omawiałem poprawki z przedstawicielami Biura Legislacyjnego, zgłoszono obiekcje, że byłoby to dość trudne do realizacji i dlatego odstąpiłem.

(Głos z sali: Pani senator zakłada idealistycznie, że wszyscy są uczciwymi ludźmi.)