19 listopada 2004 r.

Odbyło się posiedzenie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, podczas którego rozpatrzono ustawę o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym.

Gośćmi komisji byli: podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu Henryk Gołębiewski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Tadeusz Matusiak, wicedyrektor Departamentu Wyznań i Mniejszości Narodowych w tym resorcie Danuta Głowacka-Mazur, naczelnik Wydziału Mniejszości Narodowych w tym departamencie Dobiesław Rzemieniewski, stały doradca Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych Sejmu Lech M. Nijakowski, przewodniczący Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP Piotr Kadlcik, prezes Klubu Inteligencji Katolickiej Piotr Cywiński, wiceprzewodniczący Związku Tatarów RP Grzegorz Bohdanowicz oraz prezes Związku Ukraińców w Polsce Miron Kertyczak.

Otwierając posiedzenie, przewodniczący komisji senator Zbyszko Piwoński krótko wprowadził w tematykę rozpatrywanej ustawy i przedstawił przebieg prac nad ustawą w Komisji Ustawodawstwa i Praworządności. Wiceminister T. Matusiak omówił przebieg prac sejmowych. Jego wypowiedź uzupełnił L. Nijakowski.

W dyskusji P. Kadlcik, przytaczając wypowiedź Jacka Kuronia dotyczącą definicji mniejszości narodowych i etnicznych, poruszył kwestie działalności kulturalnej mniejszości i resortu zajmującego się mniejszościami. Do tej wypowiedzi ustosunkował się wiceminister spraw wewnętrznych, odnosząc się do kwestii nadzoru nad działalnością kulturalną mniejszości.

Senator Grzegorz Matuszak wskazał na kontrowersje wokół art. 2 ustawy, odnosząc się do mniejszości romskiej, która jest, jego zdaniem, odpowiednio zakwalifikowana do mniejszości etnicznych.

L. Nijakowski poruszył problematykę różnicy między definicjami etnicznymi a definicjami prawnymi dotyczącymi kwestii mniejszości narodowych i etnicznych oraz wyjaśnił podstawy nadzoru Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji jako działu administracji rządowej nad sprawami związanymi z mniejszościami.

Senator Apolonia Klepacz przedstawiła stanowisko polskich Romów w sprawie rozpatrywanej ustawy, a także podzieliła się wątpliwościami dotyczącymi art. 30 ustawy.

Senator Aleksandra Koszada, podzielając wątpliwości senator A. Klepacz, przedstawiła poprawki, jakie do omawianego artykułu zaproponowała Komisja Ustawodawstwa i Praworządności. Senator zwróciła uwagę, że omawiana ustawa, mimo iż jest kontrowersyjna, stanowi pierwszy krok do uregulowania istotnych kwestii, a jednym z najważniejszych rozwiązań przyjętych w ustawie jest powołanie Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych.

Do wypowiedzi senator A. Klepacz odniosła się wicedyrektor D. Głowacka-Mazur, która przedstawiła zróżnicowanie w mniejszości romskiej.

Senator G. Matuszak poruszył problem mniejszości łemkowskiej i innych mniejszości nieobjętych zapisami ustawy.

Ponadto Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej zapoznała się z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, w której zawarto propozycje wprowadzenia zmian do sejmowej ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym.

Do zmiany zaproponowanej w art. 2 negatywne stanowisko rządu przedstawili wiceminister spraw wewnętrznych i administracji T. Matusiak, a także L. Nijakowski.

Następnie przewodniczący obradom senator Z. Piwoński poddał pod głosowanie zaprezentowane w dyskusji poprawki.

W kolejnych głosowaniach komisja zaproponowała wprowadzenie 34 poprawek do ustawy sejmowej, w większości zbieżnych z poprawkami zaproponowanymi przez Komisję Ustawodawstwa i Praworządności. Opowiedziano się m.in. za wprowadzeniem możliwości używania języka mniejszości w urzędach gmin, w których przedstawiciele mniejszości narodowych stanowią co najmniej 20% mieszkańców.

Ponadto senatorowie opowiedzieli się także za przyjęciem poprawki zakładającej ustalenie dodatkowych nazw miejscowości i ulic w języku mniejszości tam, gdzie te mniejszości stanowią co najmniej 20%.

Komisja zaakceptowała też poprawkę, zgodnie z którą do definicji mniejszości dodano warunek zamieszkiwania terytorium RP przez jej przodków co najmniej od 100 lat (zgodnie z projektem sejmowym jednym z warunków uznania za mniejszość narodową jest zamieszkiwanie Polski przez tę grupę co najmniej od 100 lat).

Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej ustaliła, że stanowisko w sprawie ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym wraz z zaproponowanymi poprawkami zarekomenduje Izbie senator A. Klepacz.

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia przewodniczący komisji senator Z. Piwoński przedstawił propozycję odbycia 9 grudnia br. konferencji "Wzajemne relacje administracji rządowej i samorządu terytorialnego w sprawowaniu władzy w regionie"