15 kwietnia 2003 r.
Senatorowie z Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej rozpatrywali na swym posiedzeniu ustawę o kształtowaniu ustroju rolnego.
Założenia ustawy sejmowej omówił wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi Wojciech Olejniczak. Swoje opinie zgłosili także wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Tadeusz Matusiak i wiceprezes Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa Józef Pyrgies. Zastrzeżeń do ustawy nie miało Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu. Bardzo krytyczną opinię o ustawie przedstawił Związek Miast Polskich.
Rozpatrywana ustawa wprowadza m.in. obowiązek posiadania kwalifikacji do prowadzenia działalności rolniczej oraz określa maksymalną wielkość gospodarstwa rodzinnego - 300 ha.
Prace nad ustawą zostały przyspieszone z powodu opinii o konieczności uchwalenia jej przed 16 kwietnia br. - dniem podpisania Traktatu Akcesyjnego.
Regulowana w ustawie sprawa sprzedaży i dzierżawy polskiej ziemi cudzoziemcom budziła w ostatnim czasie wiele kontrowersji. Do Sejmu skierowano dwa projekty poselskie i jeden rządowy, ostatecznie udało się wypracować wspólne rozwiązania regulujące obrót ziemią.
W intencji ustawodawcy ustawa ma poprawić strukturę gospodarstw rolnych i przeciwdziałać nadmiernemu scalaniu gruntów. Zgodnie z ustawą gospodarstwo rolne to obszar o powierzchni nie mniejszej niż 1 ha użytków rolnych. W wypadku sprzedaży nieruchomości rolnej przez osobę fizyczną, prawną lub Agencję Nieruchomości Rolnych prawo pierwokupu przysługuje, gdy umowa dzierżawy zawarta była od co najmniej 3 lat. W wypadku braku osoby uprawnionej do pierwokupu uzyskuje je Agencja Nieruchomości Rolnych działająca na rzecz Skarbu Państwa.
Ustawa przewiduje także, że osoba chcąca prowadzić gospodarstwo rolne musi mieć co najmniej zasadnicze wykształcenie rolnicze potwierdzone świadectwem ukończenia szkoły. Do prowadzenia gospodarstwa będą uprawnione również osoby z 5-letnim, potwierdzonym przez wójta, burmistrza lub prezydenta, okresem pracy w gospodarstwie.
Jeśli nabywca będzie kupował ziemię od Agencji Nieruchomości Rolnych i przed zawarciem umowy sprzedaży wpłaci 20% ceny, agencja będzie mogła rozłożyć pozostałą kwotę na półroczne raty, maksymalnie na 15 lat. Ustawa wejdzie w życie trzy miesiące po ogłoszeniu.
W dyskusji szczególne zastrzeżenia członków komisji wzbudził art. 15. ustawy uchwalonej przez Sejm. Senatorowie wskazywali, że w wyniku pospiesznego trybu prac legislacyjnych wprowadzono zmiany, które dotyczą przekształceń użytkowania wieczystego w prawo własności. Zapis ten budzi obawy samorządowców, że narusza ich stan prawny i ich dochody. Zdaniem senatorów, istnieje możliwość nowelizacji ustawy o przekształcaniu prawa użytkowania wieczystego we własność, tak aby zapisy ustawy o ustroju rolnym nie wykraczały poza sferę rolnictwa, do której zostały odniesione.
Ostatecznie w głosowaniu Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej postanowiła przyjąć bez poprawek ustawę o kształtowaniu ustroju rolnego. Ustalono, że sprawozdanie w imieniu komisji złoży Izbie senator Zbyszko Piwoński.