Otwieram kolejne posiedzenie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

Tym razem naszym zadaniem jest dokonanie przeglądu i zaopiniowanie poprawek zgłoszonych w trakcie debaty senackiej, łącznie z tymi, które już wcześniej zostały sformułowane przez komisję. Przechodzimy od razu do realizacji tego zadania, bowiem pracy mamy sporo. Prosiłbym zatem o dyscyplinę w wyrażaniu sądów, abyśmy w sensownym czasie mogli zakończyć pracę. Będziemy kolejno omawiali wszystkie poprawki.

Szanowni Państwo, poprawki pierwsza i druga dotyczą tej samej kwestii, a mianowicie zmiany tytułu ustawy. Pierwsza polega na tym, że w tytule dodaje się słowa: "oraz o zmianie ustaw dotyczących ich kompetencji jako samorządowych organów wykonawczych", zaś druga mówi o tym, żeby na końcu tytułu dodać sformułowanie: "oraz o zmianie niektórych ustaw". Przyznam, że miałyśmy poważne wątpliwości co do treści obydwu poprawek. Pierwsza nie jest wystarczająco precyzyjna. Nasze ustawodawstwo nie posługuje się pojęciem "samorządowych organów wykonawczych". Ponadto chodzi tutaj nie o każdy samorządowy organ wykonawczy, a o organ wykonawczy gminy. Tylko i wyłącznie. Użyta liczba mnoga - "organów wykonawczych" - mogłaby sugerować, że w gminie jest więcej niż jeden taki organ. Przyznam, że nie mamy konkretnej propozycji, jednak ten tytuł może wprowadzać w błąd, nie jest bowiem wystarczająco precyzyjny. Druga propozycja: "oraz o zmianie niektórych ustaw" jest formułą, która niczego nie wyjaśnia, ponieważ nie wiadomo, jakie ustawy są zmieniane w związku ze zmianą kompetencji i zmianą organu wykonawczego, a ciągnie się za tytułem ustawy i powoduje, że wygląda on nieelegancko. A więc opowiadamy się również przeciwko dodaniu tych wyrazów. Dziękuję bardzo.

Chciałbym zwrócić uwagę na to, że ten dodatek do tytułu należy czytać jednym tchem razem z jego początkiem, a więc całość powinna brzmieć tak: "ustawa o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta oraz o zmianie ustaw dotyczących ich kompetencji". Jestem skłonny przyjąć tę propozycję, skrócić tytuł i zlikwidować sformułowanie: "jako samorządowych organów".

Co do tych skłonności: gdybym zaproponował czy skłonny jestem zrezygnować...

(Senator Grzegorz Matuszak: Jeśli państwo przegłosują, nie mogę tego dziecka wylać z kąpielą.)

(Senator Mieczysław Janowski: Mam pytanie.)

Chciałbym skierować pytanie do pani mecenas, miałem bowiem te same wątpliwości, o czym panie zresztą wiedzą. Niejednokrotnie mieliśmy do czynienia z takimi sytuacjami, że jest jakaś materia zasadnicza ustawy i w związku z tą materią zmienia się cały szereg innych ustaw. Praktyka była taka, że wtedy na ogół przyjmowaliśmy tytuł zasadniczy, bo wiadomo, że te zmiany pociągają za sobą następne. Czy taka jest praktyka? Dziękuję bardzo.

Te same wątpliwości miało wielu z nas. Ja także mówiłem dzisiaj o tym, że właściwie z tego tytułu nie wynika treść ustawy. Ale taka jest dość powszechnie przyjęta praktyka legislacyjna, więc myślę, że nie będziemy się już dłużej zajmować tą kwestią.

Kto jest za przyjęciem tej poprawki? (2)

Kto jest za jej przyjęciem? (0)

Znowu pozwolę sobie odnieść się jednocześnie do poprawek trzeciej oraz czwartej, ponieważ dotyczą one tej samej kwestii i dlatego wykluczają się. Chodzi tutaj o przesłanki, jakie musi spełniać kandydat na wójta. Art. 3 ust. 2 przewiduje, iż nie musi on stale zamieszkiwać na obszarze gminy, w której kandyduje, zaś poprawka trzecia mówi, że musi on zamieszkiwać na terenie powiatu obejmującego tę gminę. Poprawka czwarta skreśla tylko wyrazy: "nie musi" i zastępuje je wyrazami: "powinien". Oznacza to, że kandydat powinien zamieszkiwać na obszarze gminy, w której kandyduje, przy czym sformułowanie "powinien" oznacza, że musi. To jest dokładnie to samo.

(Specjalista w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Renata Kociszewska: Jeszcze jedna uwaga, jeżeli mogę.)

Wprowadzenie poprawki czwartej powoduje, że następuje powtórzenie treści normatywnej, ponieważ przepis ten jest wprowadzony w sposób dość skomplikowany. Mówi się w nim o tym, że prawo wybieralności ma każdy obywatel Polski posiadający prawo wybierania do rady gminy. I tutaj jest odesłanie do ordynacji samorządowej. Zgodnie z nią prawo wybierania do rady ma każdy obywatel Polski, który najpóźniej w dniu wyborów kończy osiemnaście lat i stale zamieszkuje na obszarze działania tej rady, co oznacza, że ta przesłanka zawarta jest już w sformułowaniu "posiada prawo wybierania do rady gminy". Jest to więc po prostu powtórzenie.

Nie sądzę, żeby ktokolwiek z członków komisji miał wątpliwości w tej kwestii, ale chciałem państwu uzmysłowić jedną kwestię. Otóż w Stanach Zjednoczonych i w wielu krajach europejskich na uniwersytetach kształci się dzisiaj specjalną kadrę, która obejmuje funkcje profesjonalnych burmistrzów. Sądzę, że powinniśmy także zmierzać w tym kierunku. W mojej ocenie jest to dodatkowy argument za odrzuceniem tych poprawek.

Aczkolwiek jest to perspektywa jeszcze dość odległa.

Idąc za sugestią pana senatora Zychowicza, można sobie wyobrazić, że jest bardzo zdolny pracownik samorządu gminy, który zostaje następnie słuchaczem Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. Po jej ukończeniu otrzymuje stanowisko w Warszawie, gdzie zamieszkuje, ale z różnych względów - rodzice, rodzina itd. - postanawia wrócić do swojej miejscowości jako znakomity fachowiec. Dlaczego, na skutek tej poprawki, miałby tej możliwości nie mieć? Dziękuję.

Tu znów poprawka trzecia nie wyklucza konieczności głosowania nad poprawką czwartą.

Kto jest za przyjęciem poprawki czwartej, aczkolwiek omawialiśmy je razem? (0)

Przechodzimy do następnej poprawki, piątej, która była już opiniowana przez naszą komisję, a dzisiaj wywołała najwięcej kontrowersji. Zresztą nie tylko dzisiaj. Chciałbym postawić wniosek, żebyśmy jednak jej nie popierali, padło bowiem przeciw niej wiele rzeczowych, konkretnych argumentów, które mnie przekonują. Jeżeli bowiem mówimy o wykorzystaniu kandydatów - a był to jeden z argumentów - to trzeba dać im szansę kandydowania do rady powiatu i do sejmiku województwa. Dlatego, pomimo iż poprawka ta była proponowana przez komisję, stawiam wniosek, aby jej teraz nie popierać. Ale pozostawiam to do uznania państwa.

(Senator Mieczysław Janowski: Tak jest.)

Wydaje mi się, że popełniamy błąd, eliminując kandydatów z samorządu gminnego. Załóżmy, że działacz polityczny wysokiego szczebla jednej z partii politycznych nie wie, gdzie ma startować - czy w Łodzi, czy w Warszawie, czy jeszcze gdzie indziej - i że partia jest autentyczną, oddolnie budowaną strukturą demokratyczną. Wyeliminowanie takiego człowieka jest błędem, bowiem będzie on starał się funkcjonować w życiu publicznym za kulisami i wtedy wyrządzi więcej szkód. Może zdarzyć się taka sytuacja, jaką przewiduje art. 4, że nie będzie kandydatów. Wtedy wójta wybiera rada gminy, która może na przykład stwierdzić, że w jej gronie znajduje się odpowiedni kandydat na wójta. Tą poprawką pozbawiamy radę możliwości wyboru wartościowego człowieka. Czy taki jest zamysł jej autorów? Uważam, że popełniamy błąd, eliminując taką możliwość kandydowania. Dziękuję.

Zakładamy, że to nie są ludzie, którzy mogą szkodzić. Padały bowiem i takie argumenty, że trzeba ich mieć koło siebie, a nie przeciwko sobie. Przepraszam, upraszczam sprawę, ale myślę, że nie jest to chyba argument, który mógłby tutaj ważyć. Jeżeli ktoś jest dobry, to powinien właśnie być zgłoszony jako kandydat.

Skoro pan senator podjął taką polemikę, to może zdarzyć się taka sytuacja, że został zgłoszony dobry kandydat, który przegrał, bo takie są reguły i arytmetyka wyborcza. Wtedy zostaje on wyeliminowany z życia w swojej gminie, są bowiem osoby, które nie mają aspiracji do kandydowania do rady powiatu czy sejmiku, bo zdobycie mandatu w sejmiku jest niezmiernie trudne, a radzie powiatu też będzie trudne, gdyż w sposób nazbyt radykalny zmniejszyliśmy liczbę radnych.

Widzę, że głos chce zabrać pan poseł sprawozdawca.

Jest jeszcze jeden argument. Otóż ta poprawka nie przewiduje konsekwencji sytuacji, w której kandydat na wójta i burmistrza otrzyma propozycję objęcia mandatu z tytułu wygrania jednych i drugich wyborów i rezygnuje z mandatu radnego. Nie ma tu rozwiązania dotyczącego wyborów uzupełniających. Proszę zwrócić uwagę, że w wyborach w okręgach jednomandatowych komitet wyborczy nie ma drugiego kandydata i nie ma możliwości scedowania mandatu. Jest to rozwiązanie absolutnie nie do przyjęcia, albowiem tworzymy sytuację nieco irracjonalną, również ze względów politycznych. Wtedy konieczne są kolejne wybory.

Rozumiem. Myślę, że wyraziliśmy już swoje wątpliwości...

(Senator Mieczysław Janowski: Ale jeszcze raz...)

Proszę państwa, była już mowa o tym, że osoba taka może kandydować na radnego do rady powiatu czy do sejmiku. Załóżmy, że kandydat został wybrany na wójta, burmistrza czy prezydenta miasta i równocześnie jest radnym rady powiatu. Wtedy sytuacja jest podobna - musi wybrać.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Nie, nie, mam tego świadomość, tylko tu jest pewne zamieszanie. A z drugiej strony, jeżeli ktoś...

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Proszę pozwolić mi skończyć. Jeżeli ktoś został wybrany do rady gminy w gminie poniżej dwudziestu tysięcy mieszkańców, czyli wedle innej zasady, zdarzy mu się nieszczęście i przestanie być radnym, to w ordynacji wyborczej jest przecież przewidziany sposób uzupełnienia składu rady. A więc wydaje mi się, że...

(Głos z sali: W drodze wyborów uzupełniających.)

(Senator Mieczysław Janowski: Nie, już dziękuję.)

Chciałbym zapytać panią mecenas, czy taki zapis nie ogranicza praw obywatelskich i biernego prawa wyborczego. Jeżeli człowiek ma prawo być wybierany do rady powiatu, to dlaczego nie ma prawa być wybierany do rady gminy? Myślę, że jest to naruszenie podmiotowych praw obywatelskich. Ale proszę o opinię, bo być może się mylę.

W odniesieniu do tej kwestii można wysunąć taki sam argument jak w odniesieniu do wszystkich zakazów łączenia funkcji i mandatów, na przykład funkcji radnego z mandatem senatora, posła itd. To jest ta sama sytuacja. Kandydowanie jest właściwie wstępem do tego, żeby...

Łączenie funkcji to jest co innego. Ale kandydowanie nie jest łączeniem funkcji.

(Senator Mieczysław Janowski: Posłowi i senatorowi wolno kandydować.)

Przepraszam, tak na marginesie, jestem ciekaw, czy senatorowie będą kandydowali, bo to są dodatkowe wybory. Skoro obawiamy się kosztów...

Dziękuję.

Poprawka szósta polega na zamianie słów: "uzyskał" na "otrzymał". Mam pytanie do jej autora. Rozumiem, że jest ona inspirowana sugestią pana profesora Gebethnera. Jeżeli tak jest, to należałoby konsekwentnie, zmieniając wyrazy "uzyskał" na "otrzymał", dokonać zmian również w innych przepisach, gdzie ten wyraz się pojawia. Czy należy rozumieć, że pan senator...

Zgłaszając tę poprawkę, rzeczywiście szedłem śladem sugestii znanego konstytucjonalisty i chciałem zachować konwencję, że otrzymuje się głosy, a uzyskuje mandat. Chodzi o oczywistą różnicę znaczeniową tych wyrazów i sądzę, że w ustawie takie rozróżnienie powinno być zachowane. Podzielam pogląd pani mecenas, że należałoby konsekwentnie wprowadzić zmiany w całym tekście ustawy.

Rozumiem więc, że pan senator chce zgłosić autopoprawkę.

(Senator Mieczysław Janowski: Bo to musi być zmienione także w pozostałych punktach.)

Tak, chodzi o to, aby to rozróżnienie było stosowane konsekwentnie.

(Głos z sali: Co na ten temat pan z Krajowego Biura Wyborczego?)

Chciałbym zabrać głos z uwagi na to, że to ja proponowałem tę poprawkę komisji i - podobnie jak to uczyniłem poprzednio - obecnie jej nie rekomenduję. Wywołała ona wiele kontrowersji zarówno u nas, jak i w innych gremiach, bowiem już wcześniej prasa poinformowała, że był to przedmiot naszych rozważań. Dyskusja na ten temat toczy się od momentu, w którym zakończyliśmy pracę komisji. Dla jasności sprawy i gwoli spełnienia oczekiwań tych, którzy chcą klasycznej formuły wyborów bezpośrednich w pierwszej i w drugiej turze, proponuję nie popierać tej poprawki, mimo iż poprzednio sam ją zgłaszałem.

Idziemy dalej. Nad poprawkami ósmą i dziesiątą będziemy głosować łącznie. Wykluczają one głosowanie nad poprawką dziewiątą.

Poprawka ósma i związana z nią poprawka dziesiąta dotyczą zmiany sposobu wyłaniania kandydatów na wójtów w drugiej turze wyborów. Do tej pory w drugiej turze uwzględniani byli dwaj kandydaci, którzy w pierwszym głosowaniu otrzymali największą liczbę ważnie oddanych głosów. Teraz jest propozycja, aby w ponownym głosowaniu byli uwzględniani ci, którzy w pierwszym głosowaniu otrzymali co najmniej 15% ważnie oddanych głosów.

Chcemy ponadto zaznaczyć, że poprawki te nie mają koniecznych konsekwencji w postaci zmian w dalszej części art. 4, między innymi właśnie w ust. 4, 8 i 9 i ewentualnie w ust. 7. Nie wiadomo, czy autor poprawki miał na myśli taki tryb głosowania, żeby ust. 4 i 7 był skreślony, czy trzeba tutaj dokonać zmian merytorycznych. Dlatego nie jesteśmy w stanie jakby dokończyć tej poprawki.

Widzę wśród nas jej autorów.

W grupie autorów dyskutowaliśmy nad taką oto sytuacją, że pierwszy kandydat otrzymuje 49% głosów, a drugi 14%. Oczywiście to, jaki przyjąć próg, jest kwestią dyskusyjną, ale kontrast jest dość znaczący i dlatego postanowiliśmy przedstawić taką propozycję.

Pan poseł sprawozdawca.

Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!

Poprawka jest bez wątpienia wadliwie sporządzona pod względem legislacyjnym. Jest ona nie do przyjęcia, albowiem jest sprzeczna z logiką, z prawem i z porządkiem, który powinien być zachowany w ustawie. To po pierwsze.

Po drugie, pan senator przed chwilą zwrócił uwagę na kolejną sprawę: otóż może się zdarzyć sytuacja, w której ktoś otrzyma nie 49% głosów, a 30%, następny kandydat będzie miał 12%, a reszta jeszcze mniej. I znowu mamy problem.

Uwzględniając wadliwość, na którą zwróciły uwagę obydwie panie, poddaję poprawkę pod głosowanie.

Przechodzimy do poprawki dziewiątej.

Ta poprawka sugerowana jest przez Krajowe Biuro Wyborcze. Chodzi o wyjaśnienie sytuacji, kiedy w ponownym głosowaniu co prawda dokonuje się wyboru spośród dwóch kandydatów, którzy w pierwszym otrzymali największą liczbę ważnie oddanych głosów, ale może być tak, że pierwszy będzie miał określoną liczbę głosów, zaś liczba głosów oddana na dwóch kolejnych będzie identyczna. Ta poprawka ma ten problem rozwiązać. Tutaj będzie rozstrzygała, podobnie jak w ust. 8 i 9 tego przepisu, liczba obwodów, w których jeden z kandydatów otrzymał większą liczbę głosów; a jeżeli to nie da efektu, wówczas będzie przeprowadzane losowanie.

Ta poprawka dotyczy przypadku raczej rzadkiego, ale takie zabezpieczenie musi być.

(Głos z sali: Nie.)

(Poseł Witold Gintowt-Dziewałtowski: To reguluje ust. 9.)

Kto z państwa jest za przyjęciem tej poprawki? (9)

Poprawka jedenasta dodaje zdanie, że jeden egzemplarz uchwały przekazuje się niezwłocznie komisarzowi wyborczemu. Chodzi tutaj o uchwałę o konieczności i przyczynach przeprowadzenia ponownego głosowania oraz uchwałę podającą datę ponownego głosowania, a także nazwisko i imiona osoby lub osób kandydujących w tym głosowaniu.

(Głos z sali: Nie została przyjęta razem z ósemką.)

Tak, nieprzyjęta razem z ósemką.

(Głos z sali: Czy jest to potrzebne?)

Żeby już nie prowokować państwa do zadawania pytań chcę poinformować, że wszystkie poprawki dotyczące ordynacji wyborczej, które tutaj sygnowałem, zostały zaopiniowane przez Krajowe Biuro Wyborcze. Gdyby było inaczej, wtedy pan minister to zasygnalizuje.

Poprawka ta upoważnia Państwową Komisję Wyborczą do określenia trybu przeprowadzania losowań, o których mowa w ust. 3 i 9.

Poprawka trzynasta uzupełnia katalog podmiotów uprawnionych do zgłaszania kandydatów na wójtów i nad nią komisja już dyskutowała.

(Senator Mieczysław Janowski: Dotyczy koalicji organizacji.)

Poprawka ta dotyczy terminu zgłaszania kandydatów na wójta. Teraz jest to trzydzieści dni, a będzie dwadzieścia pięć dni przed dniem wyborów z uwagi na konieczność zarejestrowania list kandydatów na radnych najpóźniej w trzydziestym dniu. Warunkiem zarejestrowania kandydata na wójta jest liczba okręgów, w których listy te zarejestrowano. W związku z tym musi być czas na zarejestrowanie najpierw list kandydatów na radnych.

Czy są jakieś wątpliwości? Nie widzę zgłoszeń.

Dotychczas art. 9 ust. 2 brzmiał tak: "O rejestracji zawiadamia się pełnomocnika komitetu wyborczego". Poprawka wprowadza obowiązek przesłania jednego egzemplarza protokołu rejestracji pełnomocnikowi komitetu wyborczego i jednego - komisarzowi wyborczemu.

Dziękuję.

Poprawka ta odsyła do art. 10 ust. 2 w art. 11 ust. 5, co oznacza, że uchwała, o której mowa w art. 11 ust. 5, będzie musiała być najpóźniej w piętnastym dniu przed dniem wyborów podana do wiadomości wyborców przez rozplakatowane obwieszczenia.

Dziękuję.

Kolejna poprawka, czyli osiemnasta, jest to zmiana w art. 11 ust. 7 pkt 3 i była już omawiana przez komisję. Chodzi o doprecyzowanie, że radnemu przysługuje prawo poparcia w zgłoszeniu tylko jednego kandydata.

Dyskutowaliśmy już o tym.

Mnie osobiście ta poprawka odpowiada.

Następna poprawka ma na celu sprecyzowanie odwołania do art. 3 w art. 11 ust. 8. Chodzi o to, że do kandydata na wójta nie stosuje się całego art. 3, ale tylko jego ust. 2 i 3 z wyłączeniem ust. 1, ponieważ tu akurat ten przypadek nie zachodzi, gdyż kandydat jest wybierany przez radę gminy. Stosuje się też odpowiednio art. 8, a więc, w konsekwencji, odpowiednie przepisy dotyczące zgłoszenia kandydata na wójta.

Czy są jakieś wątpliwości lub pytania? Nie ma.

Proszę państwa, chodziło mi o to, żeby w sytuacji skrajnej, gdy nie został zgłoszony żaden kandydat, oraz wtedy, kiedy rada gminy nie dokonała wyboru wójta, można było stanowisko wójta powierzyć, w drodze wyboru przez radę, jednemu z radnych tejże gminy, lub żeby premier mógł osobę, której powierzy obowiązki wójta, wybrać spośród radnych. Wtedy mandat tego radnego byłby obsadzany w sposób określony w ustawie. Rzecz w tym, żeby zapisać, że taka możliwość istnieje. W tej chwili byłoby to wykluczone.

(Przewodniczący Zbyszko Piwoński: Czy to nie jest oczywiste?)

Nie jest. Nie wiem, czy przejdzie poprawka pierwsza, która dotyczy niemożności łączenia mandatów. W sytuacji skrajnej, gdy rada może wybrać wójta również ze swego grona, traci on mandat radnego.

Mam tu pewną wątpliwość, ponieważ w sytuacji, kiedy wójt jest wyłaniany w tym szczególnym trybie, czyli przez radę gminy, i rada gminy decyduje o tym, że wyłania wójta ze swojego grona, obsadzanie mandatu radnego następuje na podstawie przepisów ordynacji samorządowej, ponieważ art. 2 ust. 2  mówi, iż we wszystkich sprawach nieuregulowanych ustawą stosuje się przepisy ordynacji. Myślę więc, że dołączanie tego przepisu nie jest bezwzględnie konieczne, ponieważ dokładnie ten sam tryb byłby uruchomiony.

Ale zapis ten mówi jednoznacznie, że radny gminy może być wójtem, zaś z poprzednich sformułowań wynika, że nie może.

Przepraszam, ten przepis mówi tylko, co w takiej sytuacji należałoby zrobić.

(Senator Mieczysław Janowski: Tak, tylko w tej sytuacji.)

Proszę bardzo.

W ustawie istnieje inny przepis, dotyczący sytuacji, w której nie dokonano wyboru wójta w wyborach bezpośrednich. W świetle wykładni, którą panie tutaj przedstawiły, a mianowicie takiej, że ustawa odsyła do innych przepisów, ta poprawka jest niepotrzebna. To nie dotyczy w żadnym wypadku art. 3. Tam chodziło o możliwość jednoczesnego kandydowania na radnego i wójta.

Dobrze. Jeżeli pan przewodniczący pozwoli, to zapytam o to posłów sprawozdawców.

Czy, zdaniem panów jako autorów tego rozwiązania, w sytuacji, gdy nie ma kandydatów i decyzję podejmuje rada gminy, może ona w obecnym stanie prawnym dokonać wyboru wójta ze swego grona? Skąd to wynika?

(Przewodniczący Zbyszko Piwoński: Po wyborze.)

Jeśli wójta wybiera rada i nie jest określone, z jakiego grona, to może wybrać również spośród radnych.

Tak, ale tego człowieka pozbawiliśmy równocześnie możliwości kandydowania.

Czy pani mecenas podziela pogląd, że z obecnego brzmienia przepisów wynika, iż radny może być wybrany wójtem? Jeżeli tak, to jestem gotów wycofać ten zapis.

W obecnych przepisach oczywiście to jest. Tym bardziej, że na ogół wójtowie są radnymi.

Myślę, że tak to jest. Kiedy bowiem odbywają się wybory przez radę gminy? Zazwyczaj w momencie, gdy wybory do rady są już zakończone i nie ma sytuacji jednoczesnego kandydowania, o której mowa w art. 3 ust. 3.

Panie Senatorze, nie można kandydować jednocześnie na funkcję radnego i burmistrza. Jeżeli jednak ktoś już jest radnym, to nie mamy do czynienia z jednoczesnym kandydowaniem na obie funkcje, i tu nie ma żadnej sprzeczności. A więc radny sprawujący mandat, może kandydować na wójta w wyborach dokonywanych przez radę, oczywiście w sytuacjach ekstraordynaryjnych, które są opisane w ustawie.

Nasz materiał jest materiałem ważnym, więc ta dyskusja zostanie zanotowana na wypadek, gdyby ktoś miał wątpliwości.

Podobna sytuacja będzie miała miejsce w przypadku przedterminowych wyborów na wójta, kiedy radny gminy może kandydować na wójta tej samej gminy.

Chodziło mi tylko o to, żeby radny nie był w tej sytuacji wykluczony. Rozumiem, że premier będzie miał możliwość, jeżeli uzna za stosowne, wybrać wójta także spośród radnych.

Poprawka dwudziesta pierwsza dotyczy art. 12 ust. 1 i jest właściwie poszerzeniem treści przepisu o sprawę dotyczącą kandydowania. Gminna komisja wyborcza skreśla z listy kandydatów tego kandydata, który wycofał zgodę na kandydowanie i teraz nie spełnia warunków określonych w art. 3 ust. 2 i 3. Chodzi tu o kandydata, który albo utracił prawo wybieralności, o czym jest mowa w ust. 2, albo nie spełnia warunków przewidzianych w ust. 3 art. 3, czyli jednocześnie kandyduje na wójta w innej gminie lub do rady gminy w gminie, w której kandyduje na wójta. W tej sytuacji komisja wyborcza musi go skreślić z listy kandydatów.

Dziękuję.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Kolejne dwie poprawki to dwudziesta druga i dwudziesta trzecia, nad którymi będziemy głosowali łącznie.

Poprawka ta zmierza do ujednolicenia przepisów art. 16 ust. 3 i art. 17 ust. 3 z odpowiednimi przepisami ordynacji samorządowej i polega na tym, żeby wyrazy "poza kratką" znalazły się po całości przepisu. Wtedy będzie on brzmiał tak: "Dopisanie na karcie do głosowania dodatkowych nazwisk lub nazw albo poczynienie innych dopisków poza kratką". Chodzi o to, żeby to "poza kratką" odnosiło się do wszystkich wcześniej wymienionych elementów, tak jak jest w ordynacji samorządowej.

Nad poprawka tą była dyskusja na posiedzeniu komisji. Chciałabym jednak zapytać pana ministra Czaplickiego, czy nie lepiej byłoby, gdyby brzmiała ona tak: "Przepis art. 14 stosuje się odpowiednio". Chodzi o to, żeby cały art. 14 dotyczył również sytuacji głosowania na jednego kandydata, a w szczególności o to, żeby było jasne, że na karcie do głosowania wymienia się jego nazwisko wraz z nazwą lub skrótem nazwy komitetu wyborczego, drukuje się na karcie do głosowania odcisk pieczęci i tak dalej, i jednocześnie ustala się wzór karty do głosowania.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Teraz ponownie poddaję pod głosowanie przyjęcie tej poprawki już w trybie regulaminowym.

Poprawka dwudziesta szósta dotyczy przepisu art. 19 i 20 ustawy o bezpośrednim wyborze wójta i ma na celu dostosowanie ich do odpowiednich przepisów ordynacji samorządowej, ponieważ przy wymienianiu liczby kart nieważnych nie podaje się przyczyny ich nieważności. Taką przyczynę podaje się przy liczbie głosów, ale nie przy liczbie kart.

Panie Przewodniczący, mam pytanie do pana ministra. Otóż ta poprawka ma jednak znaczenie również merytoryczne. I teraz jest pytanie, czy faktyczna różnica pomiędzy zapisami w omawianej ustawie i zapisami w ustawie o samorządzie gminnym jest wystarczającym argumentem, żeby dostosowywać je w tę stronę? Czy lepszym rozwiązaniem nie byłoby uzupełnienie przepisów w ustawie o samorządzie gminnym o te cztery wyrazy, które są zaproponowane w art. 19 ust. 4? Moim zdaniem, ta zmiana ma charakter merytoryczny.

Poprawka dwudziesta siódma wprowadza obowiązek podawania w protokole sporządzanym przez gminną komisję wyborczą przebiegu losowania czy losowań, o których mowa w art. 4 ust. 3 i 9, czyli również tego dodanego losowania.

Dziękuję.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Te poprawki upoważniają Państwową Komisję Wyborczą do określenia wzoru zaświadczenia o wyborze na wójta oraz w ordynacji samorządowej - wzorów zaświadczeń o wyborze na radnego rady gminy, rady powiatu i sejmiku województwa.

Czy są jakieś pytania? Nie widzę zgłoszeń.

Ta poprawka dotyczy art. 23 ust. 1 i ma wyjaśnić do końca, na czyj koszt rozpowszechniane są nieodpłatnie audycje wyborcze dla komitetów wyborczych w programach regionalnych telewizji publicznej i publicznego radia. Chodzi o to, żeby było wyraźnie powiedziane, że odbywa się to na koszt tej telewizji publicznej i tego publicznego radia, tak jak jest to w innych ordynacjach.

Czy są jakieś pytania? Nie widzę zgłoszeń.

Ta poprawka ma na celu ujednolicenie terminologii. W art. 23 ust. 1 i ust. 2 mowa jest o programie regionalnym telewizji publicznej i radia publicznego. W ust. 5 występuje określenie "Telewizja Polska" i "Polskie Radio", a więc inne niż w pozostałych ordynacjach. Cała kwestia wzięła się z tego, że już teraz bierze się pod uwagę projekt ustawy o radiofonii i telewizji, a tam nie można wpisać Telewizji Polskiej, bo w odniesieniu do programów regionalnych będzie ona miała inną nazwę. Myślę, że trudno było coś zmienić w ust. 4, bo nie wiadomo, jak to będzie wyglądało.

Te poprawki mają na celu rozwinięcie art. 25 mówiącego, że wydatki związane z wyborami wójtów pokrywane są z budżetu państwa. Zostało to zrobione poprzez ponowne odesłanie do ordynacji samorządowej oraz poprzez dokładne określenie, że wydatki związane z organizacją przygotowań i przeprowadzeniem wyborów wójtów są pokrywane z budżetu państwa na zasadach konkretnego przepisu tej ordynacji.

Przepraszam, ale w tym momencie przerwę na chwilę. Nie zostały przez nas wykorzystane dwa rozdziały opinii profesora Gebethnera - jeden, dotyczący przepisów karnych związanych z rozpatrywaną ustawą, oraz drugi, omawiający kwestie finansów. Nie jest to materia, którą można tutaj włączyć jako poprawkę, ale informuję, że taki materiał jest w dyspozycji komisji. Zamierzamy te sprawy przedyskutować i możliwe, iż podejmiemy tu inicjatywę ustawodawczą. Mówię o tym dlatego, że jesteśmy akurat przy kwestiach finansowych, a ponadto wiem, że taka inicjatywa jest w Sejmie.

Rzeczywiście grupa posłów zdecydowała się przygotować przedłożenie, w którym zawarte byłyby przepisy antykorupcyjne, przepisy karne i przepisy określające sankcje za niestosowanie się do zakazów i nakazów przewidzianych również w ustawie o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta oraz w samorządowej ordynacji wyborczej. Projekt jeszcze nie wpłynął do laski marszałkowskiej, ale powinno się to stać lada moment. Myślę, że jest możliwość potraktowania łącznego pomysłów pana profesora Gebethnera i posłów, a także Senatu.

Poprawka ta jest, jak sądzę, istotna. Dotyczy ona art. 26 ust. 1 pkt 10, który mówi, że wygaśnięcie mandatu wójta następuje wskutek zmian w podziale terytorialnym, o których mowa w art. 197 ordynacji samorządowej. W artykule tym opisanych jest dużo sytuacji związanych ze zmianą w podziale terytorialnym. Poprawka zmierza do tego, żeby wskazać, iż wygaśnięcie mandatu wójta następuje tylko wtedy, kiedy jednostka samorządu zostaje włączona do innej jednostki, albo wtedy, kiedy dwie lub więcej jednostki łączą się w nową jednostkę i ich rady zostają z mocy prawa rozwiązane. Nie ma bowiem możliwości, żeby było na przykład dwóch wójtów w jednej gminie. Można jednak zastanowić się nad tym, czy może tu mieć zastosowanie ust. 5. A to już jest decyzja merytoryczna dotycząca tego, czy w wyniku zmian, o których mowa w ust. 4, czyli w wyniku zmniejszenia się składu rady w związku ze zmianami terytorialnymi, ma ustąpić również wójt. Radny jest bowiem związany z terytorium, z którego został wybrany. Kiedy skład rady zmniejsza się poniżej trzech piątych ustawowej liczby radnych, wtedy rada jednostki samorządowej zostaje z mocy prawa rozwiązana. I teraz jest problem: czy w tej sytuacji jest powód i konieczność, żeby wygasł również mandat wójta? To jest pytanie do pana ministra Czaplickiego.

(Senator Mieczysław Janowski: Prosimy, Panie Ministrze.)

Tutaj pani mecenas wprowadziła mnie na bardzo śliską ścieżkę, dlatego że o ile w odniesieniu do ust. 1 pkt 4 sprawa jest absolutnie jasna, o tyle tutaj chodzi o decyzję merytoryczną. Problem dotyczy bowiem tej samej jednostki samorządowej, której tylko rada została rozwiązana. Mamy tu sytuację - o ile dobrze pamiętam przepisy - w której nierozstrzygnięte referendum z inicjatywy rady powoduje, że wójt nadal zostaje, chociaż rady nie ma. Trzeba więc stwierdzić, czy rzeczywiście zachodzą tu merytoryczne przesłanki do tego, żeby w sytuacji, gdy nie ma rady, bo jej skład się zmniejszył, wygasał także z mocy prawa mandat wójta.

(Przewodniczący Zbyszko Piwoński: Tak, zastanawialiśmy się wcześniej nad tym doborem...)

Przecież chodzi tu o wójta czy prezydenta w gminach powyżej dwudziestu tysięcy mieszkańców, bo zmiany tego typu mogą występować w takich gminach. Wtedy będą przedterminowe wybory, ale kadencja nowo wybranej rady i tak będzie upływała łącznie z kadencją wszystkich rad, więc może to być okres dwuletni, a może być półroczny, trudno mi powiedzieć. Nie chciałbym zajmować tutaj zdecydowanego stanowiska, bo po prostu nie jestem do tego uprawniony.

W tej ustawie jest duży rozdział między radą gminy a wójtem, bowiem może funkcjonować sama rada gminy i może działać sam wójt. Tu nie jest tak, jak było do tej pory, że zakończenie pracy przez radę pociąga za sobą zaprzestanie działalności przez zarząd. Ale w tej chwili odesłanie do całego art. 197 jest trudne do rozszyfrowania, a ponadto może powodować, że będzie brany pod uwagę ust. 5. Myślę, że wystarczy odesłanie do ust. 1 pkt 4.

(Przewodniczący Zbyszko Piwoński: Do tej jednej, konkretnej sytuacji.)

Czy są jakieś pytania, wątpliwości?

Tutaj to nie może mieć zastosowania, bowiem funkcjonowanie organu wykonawczego i stanowiącego jest w dużym stopniu niezależne od siebie. Oba organy są wyłaniane w odrębnych wyborach i wygaśnięcie ich mandatów też może następować z różnych przyczyn.

Pierwotnie poprawka ta zmierzała do objęcia całego przepisu, a została przez nas zawężona do ust. 4 i w tej postaci jest państwu prezentowana.

(Senator Mieczysław Janowski: Mam jeszcze pytanie.)

Pani Mecenas, mam co prawda przed sobą ordynację, ale proszę łaskawie przypomnieć sytuację, która powoduje zaistnienie stanu przewidzianego w art. 197 ust. 5.

Trzeba najpierw odnieść się do ust. 4 mówiącego, że w przypadku zmiany składu rady z przyczyn, o których mowa w ust. 1 pkt 1-3, czyli wtedy, kiedy z jednostki samorządu zostaje wyłączony obszar stanowiący część okręgu wyborczego, okręg lub więcej okręgów dla wyborów danej rady, w celu włączenia tego obszaru do tworzonej nowej jednostki, mandat radnego stale zamieszkałego lub wybranego na tym obszarze wygasa z mocy prawa. W pktach 1-3 przewidziane są sytuacje, w których mandat radnego wygasa, ponieważ zmienia się obszar gminy. Rada działa w zmienionym składzie do końca kadencji z zastrzeżeniem ust. 5, czyli rozwiązywana jest z mocy prawa wtedy, kiedy w wyniku tych zmian jej skład zmniejszył się poniżej trzech piątych ustawowej liczby radnych.

Tak.

Poprawka trzydziesta piąta jest związana z ustawą o klęsce żywiołowej, która dokonuje zmian w ustawie o samorządzie gminnym. W wyniku tych zmian w ustawie o samorządzie gminnym pojawiają się sformułowania "wójt" lub "burmistrz". Zważywszy, iż ustawa ta zawiera ogólną klauzulę mówiącą, że ile razy mowa jest o wójcie, rozumie się przez to także burmistrza lub prezydenta miasta, należy po prostu ujednolicić terminologię i dokonać zmiany również w tych dwóch przepisach.

Trudno mi wypowiadać się na ten temat, ponieważ nie mam odpowiedniej wiedzy na temat składania sprawozdań, a to jest sprawa merytoryczna.

Proponowany zapis praktycznie burzy konstrukcję ustrojową całej ustawy. Proponuje on bowiem, żeby łącznie z absolutorium dokonywać oceny działalności wójta w każdej innej dziedzinie, podczas gdy uchwała w sprawie absolutorium jest jednoznacznie podporządkowana ocenie działalności finansowo-gospodarczej i z tego tytułu wynikają proste konsekwencje, polegające przede wszystkim na delegacji do przyjęcia uchwały o ogłoszeniu referendum. W moim przekonaniu, tak skonstruowana poprawka jest nie do przyjęcia - to po pierwsze. Po drugie, jeżeli już mielibyście państwo tę poprawkę rozpatrywać, to wymaga ona dokonania szeregu zmian w kolejnych przepisach tej ustawy. A to jest, moim zdaniem, w tej chwili niewykonalne.

Też mam tu wątpliwości.

Ja nie upieram się przy tym zapisie, ale stwierdzenie w ustawie jest enigmatyczne: "ustalanie wynagrodzenia wójta, stanowienie o kierunkach jego działania oraz przyjmowanie sprawozdań z jego działalności". Kiedy stanowi się o kierunkach działania - raz podczas kadencji? Proponuję, żeby dokonywać tego raz na rok. Przyjmowanie sprawozdań z rocznej działalności może mieć miejsce oddzielnie, można nie łączyć tego z absolutorium. Jeżeli jednak zapis dotyczący sprawozdań będzie taki jak dotychczas, to wójt może powiedzieć, że przedstawi sprawozdanie ze swojej działalności na końcu kadencji.

Panie Senatorze, tu trzeba czytać cały dotychczas obowiązujący art. 18 ust. 2, gdzie wymienione są wszystkie zadania należące do wyłącznej właściwości gminy - to po pierwsze. Po drugie, propozycje, które pan przedkłada, zawężają uprawnienia kontrolne organu stanowiącego względem organu wykonawczego, albowiem dotychczasowe brzmienie przepisu ustawy daje możliwość bardzo swobodnego żądania przez organ stanowiący wszelkich informacji i sprawozdań, w każdej chwili i w każdej sytuacji, a w decyzji, którą podejmuje organ stanowiący, zawierana jest treść sprawozdania, jakie ma złożyć wójt przed organem stanowiącym. Pana propozycje są zdecydowanie nieprecyzyjne i, w moim przekonaniu, jeszcze bardziej ogólne niż to, co jest wyspecyfikowane w obecnie obowiązującym brzmieniu ustawy.

Odwołam się do swojej praktyki, bo przez dwie kadencje byłem prezydentem miasta. Na życzenie rady, które było zapisane w regulaminie, podczas każdej sesji przedstawiałem sprawozdanie z mojej działalności, które mogło być bardziej lub mniej szczegółowe, ale każdy z radnych mógł się z tym dokumentem zapoznać. Myślę, że raz na rok to naprawdę zbyt rzadko. Być może panu senatorowi chodziło o pewne działania kierunkowe czy zbiorcze zestawienie wyników pracy, ale to trzeba zapisać troszeczkę inaczej. Mówiłem już w czasie dyskusji, że jest ocena działalności finansowej i pozafinansowej wójta, i on powinien takie rozliczenie zrobić. Ale to może uchwalić rada gminy w swoim statucie i tu nie ma żadnej przeszkody ani żadnej kolizji.

Jest akurat na sali autorka trzech poprawek, pani senator Liszcz. Chodzi o poprawki trzydziestą siódmą, trzydziestą ósmą i czterdziestą czwartą.

Szanowni Państwo, nie ukrywam, że mam spory kłopot z tą poprawką, chciałam bowiem wyjść naprzeciw oczekiwaniom dotyczącym rozwiązania problemu, o którym mówiłam, ale okazało się, że to nie jest takie proste. Przypomnę - chodzi o uchwałę absolutoryjną. Przy wymaganiu kwalifikowanej większości zarówno dla uchwały o nieudzieleniu absolutorium, jak i o jego udzieleniu, może dojść do takiej sytuacji, kiedy żadna z tych uchwał nie uzyska tej większości i wtedy będzie tak, jak jest w tej chwili w Lublinie, że nie wiadomo, czy zarząd ma absolutorium, czy go nie ma, bo nie podjęto ani takiej uchwały, ani takiej. Wobec tego próbowałam, zresztą w końcowej fazie wspólnie z Biurem Legislacyjnym, stworzyć zapis bardziej odpowiedni, co okazało się dosyć trudne. Jeżeli jednak państwo uznają, że tę sprawę trzeba rozstrzygnąć merytorycznie, to możemy poszukać lepszego rozwiązania w sensie redakcyjnym.

Idea moja jest taka, żeby w zasadzie zawsze głosować nad wnioskiem o udzielenie absolutorium, niezależnie od tego, czy stanowisko komisji rewizyjnej i ewentualnie RIO jest za, czy przeciw. Chodzi o to, żeby zawsze poddawać pod głosowanie pozytywny wniosek o udzielenie absolutorium. Niepodjęcie uchwały, czyli brak kwalifikowanej większości do udzielenia absolutorium, ma automatycznie oznaczać brak absolutorium, a więc nie ma już głosowania nad drugim wnioskiem o jego nieudzielenie. Nie wiem, czy to jest jasne, czy zawiłe i pokrętne, ale chyba jasne, prawda?

(Głos z sali: Nieco skomplikowane.)

Trochę skomplikowane. W związku z tym, po pierwsze, w poprawce trzydziestej siódmej - dotyczy to oczywiście ustawy o samorządzie gminnym - tam, gdzie wymienia się kompetencje rady i mówi się o uchwale w sprawie udzielenia bądź nieudzielenia absolutorium, proponuję skreślić słowa: "lub nieudzielenia", bo i tak jest to tylko kwestia udzielenia - tylko ona może być rozstrzygnięta na "nie" albo na "tak". A więc ta poprawka mogłaby się ostać, moim zdaniem, niezależnie od przyjęcia dalszych poprawek, jako ulepszająca redakcję. Chodzi o to, żeby pozostawić tutaj tylko wyrazy "w sprawie udzielenia", co ma zasugerować ideę głosowania tylko wniosku pozytywnego. To jest pierwsza, najprostsza część poprawki.

Konsekwencją tego jest poprawka trzydziesta ósma, która, moim zdaniem, ma charakter redakcyjny. Chodzi o to, że komisja rewizyjna nie składa wniosku w sprawie udzielenia bądź nieudzielenia absolutorium, tylko konkretnie wniosek o udzielenie albo nieudzielenie - albo jedno albo drugie, a nie "lub". Tu nie może być dwóch rzeczy na raz, a "lub" to jest alternatywa, która pozwala zaistnieć obydwu członom równocześnie. Więc tu na pewno nie może być "lub", tylko powinno być "albo".

(Głos z sali: Nie, powinno być "i".)

Jak to nie? "Lub" dopuszcza traktowanie obu członów albo oddzielnie, albo łącznie. Tak mnie zawsze uczono. Istota rzeczy jest w poprawce czterdziestej czwartej, gdzie zapisane jest proponowane przeze mnie brzmienie art. 28a ust. 2. Dotychczas przepis ten mówił o wymogu kwalifikowanej większości. Według tej poprawki, zdanie o wymaganiu kwalifikowanej większości dla obydwu uchwał - na "nie" i na "tak - miałoby być zastąpione zdaniem stwierdzającym, iż niepodjęcie w głosowaniu uchwały o udzieleniu absolutorium jest równoznaczne z podjęciem uchwały o jego nieudzieleniu. Przepis ten zmierza bezpośrednio do uniknięcia sytuacji patowej. To oznaczałoby jednocześnie, że nie ma wymogu kwalifikowanej większości, skoro nie ma specjalnego przepisu, i stosuje się tu ogólne zasady podejmowania uchwał. Taka regulacja oczywiście ułatwiałaby uzyskanie absolutorium.

Do przyjęcia tej wersji zachęciło mnie to, co podczas posiedzenia mówił między innymi senator Janowski, a mianowicie, że jeżeli jest pozytywna opinia komisji rewizyjnej i RIO w sprawie wykonania budżetu, to właściwie udzielenie absolutorium powinno być wręcz automatyczne. A więc stawianie tak wysoko umieszczonej poprzeczki w sprawie absolutorium, gdzie nie chodzi o pełną, kompletną ocenę działalności wójta, a tylko o wykonanie budżetu -co można sprawdzić niemal matematycznie - wydawało mi się logiczne. Jeżeli byłyby tu wątpliwości, to mogę tę poprawkę zmodyfikować w taki sposób, że pozostawiając dotychczasowe brzmienie art. 28a ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, czyli tę kwalifikowaną większość, dodaje się do niego to zdanie. Sądzę jednak, że, logicznie rzecz biorąc, wymagałoby to takiej modyfikacji, że kwalifikowanej większości wymaga się tylko do udzielenia absolutorium. Chodzi o to, że większości tej wymaga się nie do podjęcia uchwały zarówno o udzieleniu jak i nieudzieleniu absolutorium, a tylko do jego udzielenia. To byłoby zresztą logiczną konsekwencją idei, że zawsze głosuje się tylko nad udzieleniem.

Oczywiście jest to bardzo wysoki próg, ale ta kwalifikowana większość obowiązuje i dzisiaj, a przez odniesienie jej do obydwu wersji uchwały w sprawie absolutorium może doprowadzić do pata. Taka jest moja idea. Nie będę się przy niej upierać, bo nie jestem działaczem samorządowym, ale zwrócili się z tym do mnie właśnie działacze, a przede wszystkim RIO, konkretnie na skutek sytuacji lubelskiej.

Muszę przyznać, Pani Senator, że ciężko jest tak pospiesznie dokonywać zmian w ustawie o samorządzie gminnym. Sugerowałabym - z autopoprawką, że zostaje zmiana do ust. 1 - żeby wyrazy "w sprawie nieudzielenia" zastąpić wyrazami "o nieudzieleniu", a w ust. 2 wyrazy "w sprawie udzielenia" zastąpić wyrazami "uchwałę o udzieleniu absolutorium" i dodać zdanie drugie w brzmieniu: "Odrzucenie uchwały o udzieleniu absolutorium jest równoznaczne z podjęciem uchwały o nieudzieleniu absolutorium". Zdaję sobie sprawę z tego, że jest to robione naprędce i może skomplikować działalność organów gminy.

Myślę, że naprędce była przygotowywana większość poprawek, bo przecież wszystkie były składane dzisiaj, a widziałam, że wiele z nich redagowano także dzisiaj. Nie mówiłabym tu o odrzuceniu uchwały, tylko o jej niepodjęciu w głosowaniu, bo uchwały właściwie nie odrzuca się, tylko podejmuje się bądź nie. Odrzuca się wniosek. Nie upieram się przy tej poprawce, nie agituję specjalnie w tej sprawie, ale poddaję problem pod rozwagę.

Mam pytanie do pani senator: jeżeli komisja rewizyjna wnosi o nieudzielenie absolutorium, a następnie w głosowaniu ta uchwała nie przechodzi, to absolutorium zostało udzielone, tak?

Nie. Trudno w takiej sytuacji zmuszać komisję rewizyjną, żeby stawiała wniosek o udzielenie absolutorium z negatywną opinią. Zastanawialiśmy się, jak to zapisać. Ja nie wiem, czy to komisja wnosi o udzielenie absolutorium. Właściwie to o absolutorium ubiega się zarząd, a komisja rewizyjna...

(Wypowiedź poza mikrofonem)

(Senator Mieczysław Janowski: Tylko ona ma do tego prawo. Proszę nam wierzyć, mamy doświadczenie.)

Trudno zatem, żeby komisja stawiała wniosek o udzielenie absolutorium w sytuacji oceny negatywnej, stawia więc wniosek o nieudzielenie. Taki przypadek jest opisany w ustawie o Trybunale Stanu i odpowiedzialności konstytucyjnej. Niezależnie od tego, jaki jest wniosek Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej - czy o pociągnięcie do odpowiedzialności, czy nie - marszałek zawsze poddaje go pod głosowanie jako wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności, oczywiście przypominając stanowisko komisji. Głosuje się z całą świadomością tego, jakie jest stanowisko komisji.

Zmierzam do tego, że nawet jeżeli jest wniosek komisji o nieudzielenie absolutorium, to pod głosowanie poddaje się wniosek o jego udzielenie, oczywiście z wysłuchaniem opinii w tej sprawie komisji rewizyjnej i RIO. I powinno głosować się raz. I jeżeli, zgodnie z intencją komisji, ten wniosek padnie, to oznacza, że nie udzielono absolutorium i nie głosuje się drugi raz.

Czy w związku z tym lit. b w poprawce czterdziestej czwartej można czytać w taki sposób, że niepodjęcie w głosowaniu uchwały o nieudzieleniu absolutorium jest równoznaczne z podjęciem uchwały o jego udzieleniu?

Nie, to jest tylko w jednym kierunku.

(Senator Grzegorz Matuszak: Mam wątpliwości.)

Proszę państwa, mamy tu do czynienia z sytuacją dosyć kuriozalną. Przyznam się, że mam obszerne doświadczenie samorządowe, ale nigdy nie spotkałem się z przypadkiem, żeby komisja rewizyjna, RIO czy sama rada miały problemy z rozstrzygnięciem, kiedy głosuje się nad uchwałą o udzielenie bądź nieudzielenie absolutorium i żeby komisja rewizyjna też nie miała tej pewności.

Po pierwsze, uważam, że większość kwalifikowana jest konieczna, Pani Senator, w każdej sytuacji - i udzielenia i nieudzielenia absolutorium - albowiem nigdzie nie znajdzie pani przepisu mówiącego o tym, że regionalna izba obrachunkowa ma rację. RIO też może się mylić. I jeżeli rada podejmie uchwałę inną niż to sugerowała RIO w swojej opinii, to oznacza, że jest podstawa do wszczęcia postępowania wyjaśniającego dotyczącego tego, który z organów miał rację. I może się okazać, że to jednak rację miała rada, a nie RIO. A podstawę do wszczęcia postępowania daje uchwała podjęta większością, prawda? Po drugie, komisja rewizyjna nie stawia wniosku o udzielenie absolutorium, a de facto ten wniosek opiniuje.

Przeczytam, jak brzmi przepis art. 118a: "Komisja rewizyjna opiniuje wykonanie budżetu i występuje z wnioskiem do rady gminy w sprawie udzielenia lub nieudzielenia zarządowi absolutorium". Czyli de facto jest to opinia. Komisja rewizyjna nie jest inicjatorem podjęcia uchwały w tę lub w tamtą stronę.

Dziwi mnie interpretacja, którą przyjęto na Lubelszczyźnie, bo, moim zdaniem, ona jest karkołomna. Gdyby jednak przyjąć tryb postępowania, który proponuje pani senator, to musielibyśmy z ustawy o samorządzie terytorialnym i ustawy o bezpośrednim wyborze zrobić niezłą księgę, w której dopisalibyśmy całe mnóstwo przepisów wykładających szczegółową interpretację każdego zapisu, każdego rozstrzygnięcia, i to nie tylko w tej kwestii. Uważam, że dopisywanie interpretacji i wyjaśnień - bo de facto o to chodzi - może spowodować tylko zaciemnienie rozstrzygnięć zawartych w ustawie.

No właśnie.

(Senator Teresa Liszcz: Ja mogę...)

(Senator Teresa Liszcz: Mogę?)

Proszę bardzo.

To nie jest kwestia interpretacji, Panie Pośle. To jest fakt, który może zaistnieć wszędzie. Ponieważ wymaga się bezwzględnej, kwalifikowanej większości zarówno przy uchwale o nieudzieleniu, jak i o udzieleniu, to nie podjęto żadnej uchwały. Nie było bezwzględnej większości, bo część rady wstrzymała się od głosu, nie było też chyba dostatecznej frekwencji tak, aby obecna była bezwzględna większość ustawowego składu rady. Zresztą nawet przy obecności wystarczy wstrzymanie się od głosu. Nie było bezwzględnej większości dla żadnej uchwały. I to się może zdarzyć wszędzie, i wtedy jest pat.

Nie, tu nie ma pata. Po prostu nie ma uchwały o udzieleniu absolutorium. Pani Senator, miałem ostatnio do czynienia z trzema pismami, nie z Lubelszczyzny, ale też z Polski centralnej, w których chodziło o interwencję w sprawie pełnienia mandatu przez osoby, które wyprowadziły się z zamieszkiwanej gminy. Nie chciało mi się wierzyć, że może mieć miejsce taka sytuacja, iż osoby, które nie mieszkają w gminie, nadal wykonują mandat. Sprawdziłem, i rzeczywiście tak jest. Ale czy to oznacza, że mamy wprowadzać do ustawy dodatkowe przepisy dlatego, że prawo jest łamane, a przepisy nie są przestrzegane? Jeżeli nie są przestrzegane przepisy prawa, to wcale nie oznacza, że musimy je zmieniać, bo one mogą być zupełnie dobrze skonstruowane.

Dziękuję bardzo.

Kolejna poprawka, trzydziesta dziewiąta.

Jeśli można, chcę powiedzieć o jeszcze jednej sprawie, Pani Senator. Otóż mamy tu do czynienia z sytuacją, kiedy przedkładane jest sprawozdanie z wykonania budżetu, jest opinia RIO, a także opinia komisji rewizyjnej oraz projekt uchwały o udzielenie absolutorium zarządowi, ale frekwencja na posiedzeniu jest za mała, żeby taka uchwała mogła być podjęta. I taki stan trwa do momentu, w którym upływa termin rozpatrzenia sprawozdania z wykonania budżetu. Co to oznacza? Oznacza to, że nie została podjęta uchwała w sprawie udzielenia absolutorium i został przyjęty wniosek o podjęcie uchwały w sprawie referendum.

Przepraszam, ale tę poprawkę już przegłosowaliśmy. Moglibyśmy dyskutować nad tą kwestią jeszcze dłużej, ale boję się, że skomplikowalibyśmy sytuację.

(Senator Teresa Liszcz: Nie jest to moją intencją.)

Poprawka trzydziesta dziewiąta była również omawiana przez komisję. Chodzi w niej o skreślenie przepisu, który przewiduje odpowiedzialność regulaminową radnego za naruszanie obowiązków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Rozmawialiśmy na ten temat i doszliśmy do wniosku, że nie ma po prostu możliwości wyegzekwowania tej odpowiedzialności. W związku z tym, przy braku...

Intencja jest słuszna. Nie jest wykluczone, że do tego wątku trzeba będzie wrócić, ale nie tutaj.

(Głos z sali: Pełni obowiązki.)

No nie, to jest tak jak w przypadku rządu i parlamentu. Rząd działa i wykonuje swoje obowiązki. Trzeba więc zapisać tu coś innego. Wójt nie jest pozbawiony żadnej ze swych kompetencji ani żadnego ze swych uprawnień.

Proszę Biuro Legislacyjne.

Czy mógłbym tutaj się odwołać do opinii pana ministra?

Określenie momentu, w którym upływa jedna kadencja, a rozpoczyna się następna, jest rzeczywiście bardzo trudne, bo w tym samym dniu wybierana jest rada gminy i wójt, z tym że rada gminy kończy czteroletnią kadencję, bo zapisane jest, iż kadencja ta trwa cztery lata, licząc od dnia wyborów. Natomiast nie jest zapisane, kiedy kończy się kadencja wójta. Wybory mogą się odbyć w ciągu sześćdziesięciu dni po upływie kadencji rady. W tym przypadku kadencja rady kończy się 11 października, a wybory mogą się odbyć 8 grudnia. Między 11 października a 8 grudnia na pewno nie ma rady. Ale czy jest wójt? Jeżeli jest, to w takim razie jego kadencja będzie trwała do momentu wyboru nowego wójta. Jest jednak przepis dotyczący wójta, który mówi, że obejmuje on swój mandat z dniem złożenia ślubowania. Tak, Panie Pośle?

(Poseł Witold Gintowt-Dziewałtowski: Tak.)

(Wypowiedź poza mikrofonem)

No właśnie. I tu jest ten problem i brak jednoznaczności. Nie znalazłem przepisu, który mówiłby o tym, że stary wójt pełni obowiązki wójta do czasu... Czy jest taki przepis?

W art. 29 - to jest zmiana dwudziesta piąta - jest napisane, że po upływie kadencji wójta pełni on swoją funkcję do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta, czyli została tam określona zasada postępowania. I to jest jedna sprawa. Druga sprawa to wygaśnięcie mandatu wójta w trakcie kadencji. Może być tak, że mandat wójta wygasa w trakcie kadencji, ale może być też tak, że wójt po zakończeniu kadencji nie chce pełnić obowiązków. Dlatego uważam, że nie powinniśmy wprowadzać tutaj tej zmiany. Kadencja obu organów powinna pokrywać się terminowo.

Prosiłbym, żeby pan jedną rzecz uzasadnił, uwzględniając właśnie tę argumentację dotyczącą pełnienia obowiązków. Jest pan bowiem za tym, żeby rozciągnąć kadencję...

Nie wiem, co ma oznaczać sformułowanie "pełnienie obowiązków". Takiego rozwiązania nie ma w ustawie. Co to oznacza? Ktoś został wybrany i pełni swoje obowiązki realizując zadania, które ustawa przypisuje wójtowi. Robi to aż do momentu, gdy pojawi się nowy wójt. Prezes Rady Ministrów pełni swoją funkcję do czasu, gdy pojawi się nowy premier. Ciągłość władzy musi być zachowana co do minuty i musi nastąpić przekazanie władzy. Tutaj jest takie samo rozwiązanie. Może być tak, że ktoś przestanie być wójtem w toku kadencji rady. I wtedy co się dzieje? W określonym trybie wybierany jest nowy wójt w toku kadencji rady. A ten zapis mówi, że jego kadencja kończy się wraz z zakończeniem kadencji rady. Kadencja rady trwa. Tu jest sprzeczność. Dlatego proponuję, żeby zapis ten był jednoznaczny: kadencja wójta jest związana z następstwem tegoż organu. Nie jest związana z kadencją rady.

Ja jednak powracam do art. 29, gdzie jest bardzo wyraźne określenie, co robi wójt po upływie kadencji - pełni on swoją funkcję do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta. To jest dokładnie to, o czym mówił pan senator.

Gdybyśmy przyjęli tę propozycję, to trzeba będzie zakwestionować tamten artykuł?

(Głos z sali: Nie tylko.)

(Głos z sali: To jest rozwiązanie analogiczne do tego, jakie dzisiaj dotyczy zarządu.)

(Głos z sali: Ale jego kadencja kończy się razem z kadencją rady.)

Kto jest za jej przyjęciem? (1)

Poprawka ta ma charakter merytoryczny. Chodzi o to, żeby w mniejszych gminach mogła być powoływana większa liczba zastępców. Dotychczas obowiązująca praktyka nie uzasadnia, w moim przekonaniu, takiego rozwiązania. Pragnę zwrócić uwagę na to, że dzisiaj ustawa przewiduje, iż w gminach do dwudziestu tysięcy musi być jeden zastępca. Może być ich więcej, ale jeden musi być. Jako praktyk mogę powiedzieć, że nie widzę potrzeby powoływania większej liczby zastępców w gminach do dziesięciu tysięcy mieszkańców.

(Głos z sali: W gminach liczących między dziesięć a dwadzieścia tysięcy mieszkańców byłoby ich dwóch.)

(Poseł Witold Gintowt-Dziewałtowski: Do zwiększenia zatrudnienia.)

Kto jest za przyjęciem tej poprawki? (0)

Jest to poprawka, która w przepisie dotyczącym zakazu łączenia funkcji wójta oraz jego zastępcy z określonymi stanowiskami wykreśla w pkcie 2 wyrazy "w tym w gminie w której jest wójtem lub zastępcą wójta". Wydaje się, że nie wiąże się ona z żadnym zagrożeniem. Pozostawienie w pkcie 2 wyrazów "członkostwem w organach jednostek samorządu terytorialnego" powoduje, że wszystkie sytuacje objęte tym przepisem nadal będą nim objęte.

Chodzi mi o to, żebyśmy wykluczyli tu również zatrudnienie w administracji wymiaru sprawiedliwości, a więc po wyrazach "zatrudnieniu w administracji rządowej" dodali słowa "oraz w charakterze pracowników administracyjnych sądu i prokuratury".

(Senator Mieczysław Janowski: Ta kwestia była analizowana przez nasze Biuro Legislacyjne.)

Czy możecie panie to wyjaśnić, bo ujawniły się tu dwie interpretacje zakresu tego pojęcia.

Przepraszam bardzo, jeżeli popełniłyśmy błąd, ale z naszego śledztwa wynikło, że jeżeli mówimy o administracji rządowej, to w tym pojęciu nie mieszczą się osoby pełniące funkcje pracowników administracyjnych sądu czy prokuratury. Taka jest interpretacja przepisów. Poprawka była pisana w miarę szybko i nie miałyśmy możliwości sprawdzenia dokładnie wszystkich regulacji. Wydawało nam się, że pojęcie administracji rządowej nie obejmuje pracowników administracyjnych organów sądowniczych. Stąd ta poprawka.

(Głos z sali: Ale dlaczego mamy zabronić protokolantce kandydowania na radnego?)

(Głos z sali: Sędzia nie może kandydować z innych przyczyn.)

Odrzuciliśmy możliwość zatrudnienia w administracji rządowej, a więc wojewódzkiej, specjalnej itd., na wszystkich stanowiskach - dyrektorów, referentów i innych. Powiem szczerze - w administracji związanej z wymiarem sprawiedliwości działały różne układy. Mieliśmy tam do czynienia z przykrymi sytuacjami, gdy przedstawiciele wymiaru sprawiedliwości byli zaangażowani w przedziwne historie, a nawet spotykali się na przyjęciach z przestępcami. Jeżeli są więc jakieś podejrzenia dotyczące różnych powiązań osób zatrudnionych w sądownictwie, a sądy rozstrzygają również w sprawach samorządowych...

(Głos z sali: Ale nie ci pracownicy.)

Co prawda nie mam przy sobie ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, ale wiem, że wśród dotyczących ich zakazów łączenia określonych funkcji jest właśnie zakaz łączenia tego mandatu z funkcją pracownika administracyjnego sądu i prokuratury. Dlatego doszłyśmy do wniosku, że nie jest to to samo, co administracja rządowa.

Zaczynam zastanawiać się, czy nazbieramy w końcu jakoś przygotowanych kandydatów.

(Poseł Witold Gintowt-Dziewałtowski: Policja też? Nie jestem biegły w tych kwestiach.)

(Głos z sali: Policja też.)

Ja z kolei mam do pana posła pytanie dotyczące intencji wprowadzenia tych zmian. Bo tutaj mamy dwie kwestie: jedna to zakres pojęcia "administracja rządowa", druga to wątpliwość, czy faktycznie należy wprowadzić tu ograniczenie dla pracowników administracji.

Chciałbym panu posłowi to pytanie postawić jeszcze raz: jaka była intencja posłów, gdy wykluczaliście państwo z kandydowania wszystkich pracowników administracji rządowej? Bo konsekwencją tego wykluczenia jest to, co proponuję w kontekście również ograniczeń dotyczących pełnienia mandatu posła i senatora.

Intencja była prosta. Chodziło o to, żeby uniemożliwić łączenie pełnienia tych obowiązków. Trzeba bowiem pamiętać o jeszcze jednej rzeczy. W gminach polskich spotykamy się dzisiaj i będziemy się spotykali z funkcjami zastępców wójtów pełnionymi społecznie. I tu o to chodziło.

(Głos z sali: Członkowie zarządów.)

Nie, nie, ja mówię również o zastępcach wójtów. I tu głównie o nich chodzi, bo ja nie widzę możliwości łączenia zatrudnienia na stanowisku wójta i pracy gdzie indziej. To jest absolutnie niemożliwe. Ale jeżeli chodzi o zastępców, to takie sytuacje będą miały miejsce.

Wyłączyć, uniemożliwić kolizje dotyczące również zachowań interesownych.

Jeżeli intencja była taka, to poprawka pana senatora jest zasadna.

Pkt 3 - "Zatrudnienie w administracji rządowej" ma analogiczne konsekwencje jak postulowane przez pana senatora Janowskiego określenie "pracownik administracyjny sądu i prokuratury". Bo zarówno w przypadku określonym w pkt. 3, jak i w propozycji pana senatora Janowskiego może chodzić na przykład o sprzątaczkę. Sejm poszedł chyba za daleko, a pan senator Janowski chce być konsekwentny i zmierza do tego, abyśmy również poszli tu za daleko. Takie odnoszę wrażenie. Można spróbować...

Ja mogę to poprawić, jeżeli byłaby taka sugestia, i użyć sformułowania "zatrudnieni na stanowiskach kierowniczych w administracji rządowej". Teraz jest problem, jak określić, jakie są to stanowiska.

Przepraszam, kieruję do was, Panowie Posłowie, pytanie - czy intencją waszą było to, żeby wyłączyć z kandydowania pracowników administracji sądu?

Nie, tego nikt nie brał pod uwagę. Wszak pracownicy administracyjni sądów i prokuratury nie są pracownikami administracji rządowej.

O właśnie. A więc zgadzając się z tym, przyznam, że nie opowiadałbym się za przyjęciem tej poprawki.

Ta poprawka oznacza decyzję merytoryczną, czyli rozszerzenie katalogu osób, którym nie wolno łączyć pewnych funkcji. I kwestia jest taka, czy powinniśmy tę grupę osób wyłączyć, czy też nie, i tylko tyle.

(Głos z sali: Chodzi o to, żeby albo wykluczyć administrację rządową, albo doprecyzować jej zakres.)

(Głos z sali: Czterdziesta czwarta.)

(Głos z sali: Czterdziesta czwarta jest już przyjęta.)

Kto z państwa jest za przyjęciem tej poprawki? (9)

Ta poprawka ma na celu doprecyzowanie odrębnych ustaw, o których mowa w art. 28a i wprost odesłanie do obydwu stosowanych w tym zakresie ustaw, czyli do ustawy o bezpośrednim wyborze i do ordynacji samorządowej.

Dziękuję.

Ta poprawka została przyjęta przez Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. W założeniu miała ona zbliżyć tekst roty ślubowania wójta do tekstu roty ślubowania radnego, jednak nie do końca została tak sformułowana. Tekst roty dostałyśmy od pana senatora, który był inicjatorem tej poprawki, i dokładnie go przepisałyśmy. Nie doprowadziło to jednak do jednolitości obydwu tekstów. Chciałabym jeszcze zwrócić uwagę na pewne powtórzenie - mamy tu sformułowanie "wierny konstytucji i prawu" oraz "dochowam wierności prawu".

Chciałbym przypomnieć naszą dyskusję, która odbyła się podczas poprzedniego posiedzenia komisji.

W jakiej mierze nie odpowiada?

W tej propozycji odszedł pan od tekstu drugiej roty.

Uzupełniłem rotę ślubowania nowo wybranego wójta o sformułowania, które są w rocie ślubowania radnego, a mianowicie: "wierny konstytucji i prawu Rzeczypospolitej" oraz "sprawować godnie, rzetelnie i uczciwie".

Wzięło się ono z kompilacji dwóch przepisów. Bo "dochowam wierności prawu" występuje w rocie ślubowania, które składa wójt, zaś "wierny konstytucji i prawu" - w ślubowaniu składanym przez radnego. I stąd pojawiło się to powtórzenie. Sformułowanie "wierny konstytucji i prawu Rzeczypospolitej Polskiej" pochodzi z roty ślubowania radnego, a następnie...

(Senator Grzegorz Matuszak: Uroczyście ślubuję, że powierzone mi...)

(Przewodniczący Zbyszko Piwoński: Bo my tę intencję przyjęliśmy jako zasadną.)

Może przeczytam, jak brzmiałby tekst, gdyby był zgodny z założeniem, że roty mają być podobne: "Obejmując urząd wójta, burmistrza, prezydenta miasta, wierny konstytucji i prawu Rzeczypospolitej Polskiej ślubuję uroczyście, że powierzony mi urząd sprawować będę godnie, rzetelnie i uczciwie", a następnie powinno być: "mając na względzie dobro mojej gminy i jej mieszkańców" - bo tu znowu końcówka roty różni się od końcówki roty wójta.

(Poseł Jerzy Czepułkowski: Trzeba to ujednolicić.)

(Senator Mieczysław Janowski: Tylko autor może to zmienić.)

(Poseł Jerzy Czepułkowski: To jest poprawka komisji.)

Słusznie, przepraszam. W tej chwili jest to poprawka komisji, ale na posiedzeniu komisji zgłaszał ją pan senator i dlatego jego tutaj egzaminujemy. Zgodziliśmy się bowiem z tym, że funkcjonowanie dwóch odrębnych tekstów nie ma uzasadnienia. Jednak w ostatecznej redakcji nastąpiło odejście od idei, którą przyjęliśmy.

(Głos z sali: Radosną twórczość.)

No właśnie. W takiej sytuacji dokonywanie tej zmiany nie ma uzasadnienia. Zresztą zostało to dzisiaj zakwestionowane w trakcie debaty.

Rota ślubowania radnego brzmi tak: "Wierny konstytucji i prawu Rzeczypospolitej Polskiej ślubuję uroczyście obowiązki radnego sprawować godnie, rzetelnie i uczciwie, mając na względzie dobro mojej gminy i jej mieszkańców".

(Głos z sali: Wstawić słowo "wójta")

Tu już nawet nie musi być sformułowania: "obejmując urząd wójta, burmistrza, prezydenta miasta". Można po prostu zacząć od tego, że "wierny konstytucji i prawu Rzeczypospolitej Polskiej ślubuję uroczyście, że powierzony mi urząd sprawować będę godnie, rzetelnie, uczciwie, mając na względzie dobro mojej gminy i jej mieszkańców".

Proponuję taką autopoprawkę naszej komisji. Najpierw musi bowiem nastąpić modyfikacja treści, a potem głosowanie.

Przechodzimy do następnych poprawek.

Poprawka czterdziesta dziewiąta zmierza do tego, aby w sytuacji rażącego, powtarzającego się naruszania prawa tryb odwoływania rady gminy i tryb odwoływania wójta był identyczny w przypadku organu stanowiącego i organu wykonawczego. A więc do trybu odwoływania rady wprowadzono jeszcze jeden element, polegający na tym, że wojewoda wzywa radę do zaprzestania naruszeń, a dopiero w sytuacji, kiedy wezwanie to nie odnosi skutku, występuje do prezesa Rady Ministrów z wnioskiem o jej rozwiązanie. Taka regulacja została wprowadzona do art. 96 ust. 1 i jest ona adekwatna do rozwiązania zawartego w następnym ustępie.

Chciałabym jednak uświadomić państwu jedną sprawę - ustawa o samorządzie powiatowym i o samorządzie województwa zawiera przepisy, które regulują te kwestie w sposób identyczny jak ustawa, która trafiła do nas z Sejmu. Art. 93 ustawy o samorządzie powiatowym mówi o tym, że "w razie powtarzającego się naruszania przez radę powiatu konstytucji lub ustaw, Sejm na wniosek prezesa Rady Ministrów może w drodze uchwały rozwiązać radę powiatu". W odniesieniu do zarządu powiatu uregulowanie jest takie: "jeżeli powtarzającego się naruszania konstytucji lub ustaw dopuszcza się zarząd powiatu, wojewoda wzywa radę powiatu do zastosowania niezbędnych środków, a jeżeli wezwanie to nie odnosi skutku, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji występuje z wnioskiem do prezesa Rady Ministrów o rozwiązanie zarządu powiatu". Identyczne rozwiązanie jest w ustawie o samorządzie województwa. W związku z tym my, wprowadzając zmianę do ustawy o samorządzie gminnym, czynimy pewien wyłom, powiedziałabym, nawet ustrojowy, w pewnej zasadzie, która do tej pory była stosowana w tych trzech ustawach.

Dyskutowaliśmy już na ten temat. Chciałbym zaproponować, żeby nie popierać tej poprawki, aczkolwiek została ona przyjęta przez komisję.

(Głos z sali: Można ją wycofać decyzją komisji.)

(Głos z sali: To jest tak, jak z tym systemem australijskim. Moim zdaniem, te poprawki powinny być wycofane przez komisję, skoro przez nią...)

(Poseł Jerzy Czepułkowski: Z tego, co wiem, to jest.)

(Głos z sali: Komisja nie może głosować przeciwko swojej własnej poprawce. To jest śmieszne.)

(Senator Mieczysław Janowski: Ale wycofana poprawka może być podjęta przez kogoś i...)

(Senator Mieczysław Janowski: Był taki przypadek w poprzedniej kadencji.)

Proponuję wycofać tę poprawkę, Panie Przewodniczący, i składam taki wniosek formalny.

Ta poprawka skreśla punkt, który usuwał wójta, burmistrza i prezydenta miasta z katalogu podmiotów zobowiązanych do składania wojewodzie oświadczeń o stanie majątkowym. Jest to przepis szczególny od przepisu ogólnego, zgodnie z którym każdy, kto nie jest wymieniony w przepisie szczególnym, składa oświadczenie kierownikowi urzędu. Wykreślenie wójta, burmistrza i prezydenta z grupy podmiotów, które składają to oświadczenie wojewodzie powoduje, że muszą oni składać je kierownikowi urzędu, czyli w tym przypadku wójtowi.

Ta poprawka włącza burmistrzów i prezydentów miast do kręgu osób, które muszą informacje o sobie ujawniać w rejestrze korzyści. Chodzi o to, że w ustawie jest wymieniony wójt, a nie wymieniono w niej burmistrzów i prezydentów miast, zaś akurat ustawa o ograniczeniu prowadzenia działalności przez osoby pełniące funkcje publiczne nie zakłada, że jeżeli mowa jest o wójcie, to dotyczy to również pozostałych organów wykonawczych gminy.

Chodzi o to, że teraz jednolity numer otrzymują listy komitetów, które zarejestrowały te listy w więcej niż jednym okręgu wyborczym na obszarze na przykład gminy. Taki system powoduje, że w niektórych okręgach wyborczych występuje numer dwadzieścia oraz jeden, dwa, trzy, i w gruncie rzeczy nie wiadomo, co się dzieje w środku. To dziwi wyborców. Gdyby było tak, że jednolity numer ma każdy komitet, który zarejestrował listy w co najmniej jednym okręgu wyborczym, wtedy losowane będą jednolite numery dla wszystkich i ta jednolitość byłaby zachowana w skali gminy, powiatu i województwa.

Panie Ministrze, wchodzimy tu w kolizję z krajowymi numerami list wyborczych.

No właśnie, bo wtedy komitet wyborczy miałby taki sam numer. Teraz jest tak, że jednolity numer ma taki sam komitet, który w trybie art. 141 i 166 zarejestrował listy w więcej niż jednym okręgu.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Tak. Na czym polega dowcip? Numery losuje się dla okręgu wyborczego, a nie dla gminy, proszę państwa. Dla okręgu wyborczego, a nie dla gminy, nie dla powiatu, nie dla województwa. Czyli sytuacja jest taka, że komitet wyborczy, który zarejestrował w całym powiecie listy w więcej niż w jednym okręgu, ma jednolity numer we wszystkich okręgach. Ale jeżeli zarejestrował on tylko jedną listę w jednym okręgu wyborczym w gminie, to tam ma on całkiem inny numer, bo jest on nadawany w innej grupie. A mogłoby być tak, że będzie miał po prostu ten sam numer.

Chciałem się tylko upewnić, bo teraz nie widzę żadnych przeszkód, aby tę poprawkę uwzględnić. Będziemy jednak mieli nadal do czynienia z taką numeracją w gminach, że w okręgach w gminach będzie numer pierwszy listy, trzeci - bo ci, którzy na szczeblu krajowym otrzymali dwójkę, nie będą wystawiali swoich kandydatów - i siódmy, bo czwartego, piątego i szóstego również nie będzie. A więc wyborcy nadal będą się dziwić.

Ale nie będzie sytuacji takiej, Panie Pośle, że lista danego komitetu zarejestrowana w okręgu wyborczym w powiecie ma inny numer niż lista tegoż samego komitetu zarejestrowana w gminie. Teraz wyborca otrzymuje kartę do głosowania z nazwą komitetu i tu ma numer cztery, a gdzie indziej dwadzieścia cztery.

Dziękuję bardzo.

(Główny Specjalista do spraw Legislacji w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Aleksandra Skorupka: Nad poprawką pięćdziesiątą trzecią już głosowano.)

(Główny Specjalista do spraw Legislacji w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Aleksandra Skorupka: Pięćdziesiąta czwarta i pięćdziesiąta piąta.)

Tu chodzi o wybory do sejmiku województwa, gdzie powiatowa komisja wyborcza spełnia funkcję pomocniczą. W obecnym stanie prawnym powiat może być częścią okręgu wyborczego, a może być także całym okręgiem. Jeżeli jest jego częścią, to protokół sporządza ta sama komisja w częściach, tylko z obwodów częściowych i innych. Chodzi o to, żeby teraz powiatowa komisja była właściwa dla powiatu.

Później jeszcze dość długo nad nią dyskutowaliśmy i zostałem przekonany. Dlatego zgłaszam tę poprawkę. Przepraszam, ale nie chciałbym przedłużać posiedzenia.

(Senator Mieczysław Janowski: Jej zapis mógłby być krótszy: wyraz "lub" zastępuje się wyrazem "i".)

(Głos z sali: Ale w Sejmie śmieliby się z tej poprawki.)

Poprawka ta wprowadza zmianę do ustawy o finansach publicznych, ponieważ klauzula ogólna umieszczona w tej zmianie nie obejmowała przypadku, o którym mowa w art. 133.

Jest to poprawka o charakterze porządkowym, która nie ma żadnego znaczenia merytorycznego. Chodzi tylko o to, żeby po uwzględnieniu nowelizacji przepis wyglądał elegancko.

Mamy teraz poprawkę pana senatora Kulaka, tym razem merytoryczną. Pana senatora nie ma na sali.

Z bardzo skrótowego, zrobionego na brudno zapisu tej poprawki, zgłoszonego przez pana senatora, udało nam się zorientować, że ma ona obniżyć próg udziału mieszkańców, który przesądza o ważności referendum.

(Główny Specjalista do spraw Legislacji w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Aleksandra Skorupka: A także nad ustawą o referendum lokalnym.)

Moim zdaniem, jest to naruszenie pewnych procedur, albowiem Sejm w tej materii nie podejmował żadnych rozstrzygnięć, a więc Senat również nie może ich podejmować.

(Poseł Witold Gintowt-Dziewałtowski: Chociaż dzisiaj takie poprawki były.)

Jesteśmy świadomi istnienia zagrożenia, że wkraczamy w tę materię. Poddaję jednak poprawkę pod głosowanie.

Kto jest za jej przyjęciem? (0)

Ta poprawka ma charakter legislacyjny - usuwa odesłanie do skreślanego przepisu.

Poprawki sześćdziesiątą pierwszą i sześćdziesiątą drugą należy omówić łącznie. Zostały one już przedyskutowane na posiedzeniu komisji, a poprawka sześćdziesiąta druga została przez nią przyjęta. Doszliśmy z panem senatorem do wniosku, że ten przepis art. 67 ustawy o referendum lokalnym może być odczytywany jako wykluczający, jako przepis szczególny od przepisu mówiącego o tym, że referendum jest ważne, kiedy weźmie w nim udział co najmniej 30% uprawnionych do głosowania. Żeby sprawę przesądzić, w poprawce proponujemy dodać przed wyrazem "referendum" wyraz "ważnym". Chodzi o to, żeby było rzeczą jasną, że bierze się pod uwagę tylko ważne referendum. To może wydawać się oczywiste, ale po pewnych ustaleniach i dyskusjach doszliśmy do wniosku, że nie dla wszystkich.

Tutaj chcemy sprecyzować, że chodzi po prostu o spełnienie wymogu trzydziestoprocentowej frekwencji. W projekcie sejmowym mówi się o tym, że referendum odbyło się, ale nie ma tam stwierdzenia, czy było ono ważne, a więc czy była wymagana frekwencja.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Ale która komplikacja jest niepotrzebna: czy w ogóle ta poprawka w swej istocie, czy samo dodanie wyrazu "ważnym"?

Nie, mówimy o dodaniu tego wyrazu. Dość długo dyskutowaliśmy na ten temat i doszliśmy do wniosku, że jednak ten zapis jest...

(Głos z sali: Jeżeli ono nie jest ważne, to nie przynosi żadnego rozstrzygnięcia)

(Senator Mieczysław Janowski: Można?)

W dyskusji chodziło o to, że sformułowanie "nie przyniesie rozstrzygnięcia" jest mało precyzyjne, bo w referendum chodzić może na przykład o odwołanie wójta, i wtedy rozstrzygnięciem jest zarówno decyzja o odwołaniu, jak i o nieodwołaniu. Decyzja o nieodwołaniu może zapaść z różnych przyczyn - dlatego, że była zbyt mała frekwencja, a także dlatego, że większość opowiedziała się za tym, żeby nie odwołać. Ten zapis jest nieprecyzyjny, stąd ta poprawka. Wydaje mi się, że jest ona racjonalna.

Nie wiem, czy coś jeszcze do tego dodamy. Proponuję, żebyśmy poddali poprawkę pod głosowanie.

Może najpierw wyjaśnię sposób zapisu tych poprawek. Pan senator chciał z zgłosić dwie niezależne od siebie poprawki. Muszę jednak powiedzieć, że wykraczają one poza zakres nowelizacji. Pierwsza, sześćdziesiąta czwarta, rozwiązuje dwie sprawy. Po pierwsze, w ust. 1 dodaje sformułowanie: "niezależnie od tego, na jakiej podstawie prawnej prawo użytkowania wieczystego tych nieruchomości zostało nabyte". Po drugie, nowe brzmienie ust. 2 obejmuje to, co Sejm wprowadził w ustawie, czyli zmianę organów wykonawczych oraz usunięcie terminu na składanie wniosku o przekształcenie. Poprawka druga, czyli sześćdziesiąta piąta, ogranicza się właściwie do pkt. 1 - i to jest cała istota tej zmiany - oraz dodaje tylko wyrazy: "niezależnie od tego, na jakiej podstawie prawnej prawo użytkowania wieczystego tych nieruchomości zostało nabyte". Pkt. 2 został przepisany z aktualnego brzmienia ustawy uchwalonej przez Sejm.

Ta poprawka w sposób ewidentny wykracza poza ramy nowelizacji, jeśli chodzi o ust. 1, wprowadzający nowe sformułowanie, o którym Sejm nie dyskutował. Jeśli zaś chodzi o ust. 2, to prosiłbym o jakąś sugestię - gdyby pozostawić nowe brzmienie ust. 2, którym Sejm zajmował się...

Panie Senatorze, cokolwiek byśmy powiedzieli, jest to zupełnie inna materia. A więc sugeruję, żeby pan wycofał poprawkę.

Skoro tutaj ta poprawka padła, trzeba będzie wystąpić w tej sprawie z inicjatywą ustawodawczą. Czy komisja byłaby skłonna podjąć taką szybką inicjatywę? Chodzi o to, że ta ustawa wprowadza straszne problemy. Mówiłem o tym na sesji plenarnej Senatu.

Możemy w tej inicjatywie uczestniczyć, ale musiałaby ona wyjść od Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury, która jest właściwa w tej materii.

(Senator Adam Biela: Raczej od Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury?)

(Senator Mieczysław Janowski: Ale nasza komisja powinna być w to włączona.)

Materia jest taka, że nie da się nic zdziałać, więc chciałem zyskać przynajmniej przychylność komisji. Wycofuję tę poprawkę. Dziękuję bardzo.

(Głos z sali: Są proste.)

(Głos z sali: Czteroletnie vacatio legis.)

(Głos z sali: W odniesieniu do wszystkich?)

Teraz będzie głosowali łącznie nad drugą grupą, czyli poprawkami: sześćdziesiątą ósmą, sześćdziesiątą dziewiątą i siedemdziesiątą pierwszą. Wprawdzie dotyczą one tej samej materii, ale głosujemy nad nimi odrębnie.

Dziękuję. Jednogłośnie przeciw. (9)

Ta poprawka dotyczy ostatniego przepisu ustawy, czyli przepisu o wejściu jej w życie. W art. 82 został tylko wymieniony pkt 1 jako ten, który wchodzi w życie z dniem wyborów wójta. Chodzi o to, że "zarząd gminy" zastępuje się wyrazami "wójt, burmistrz lub prezydent miasta". Pozostałe przepisy, zgodnie z przepisem końcowym ustawy, wchodzą w życie po czternastu dniach od dnia ogłoszenia, w tym również pkt 6, którego dotyczy to samo co pktu 1 - również wyrazy "zarząd gminy" zastępuje się wyrazami "wójt, burmistrz, prezydent miasta". Poprawka ta zmierza do usunięcia pewnego przeoczenia legislacyjnego.

Dziękuję.

(Senator Mieczysław Janowski: Przed głosowaniem nad całością chciałbym zgłosić uwagę formalną.)

Jeszcze nie głosujemy nad całością. Przepraszam, za chwileczkę udzielę panu głosu.

Powstała dość dziwna sytuacja: w jednym przypadku nieprzyjętą poprawkę komisji pozostawiliśmy, w drugim - wycofaliśmy. Taki stan nie ma uzasadnienia. Chciałbym zwrócić się do komisji o reasumpcję naszego głosowania.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

...tego systemu, podobnie jak to zrobiliśmy w stosunku do drugiej poprawki. To dałoby możliwość jej wycofania. Chodzi o to, żebyśmy w sposób jednolity potraktowali obydwie poprawki, które nie są przez nas popierane. Czy będzie zgoda państwa o reasumpcję głosowania?

Wobec tego poddaję pod głosowanie wniosek komisji o wycofanie poprawki siódmej.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

(Głos z sali: Poprawka czterdziesta?)

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Pan jest świadomy tego, ale chce mieć...

Absolutnie.

Mam również sugestię skierowaną do pana senatora Piwońskiego, który jest chyba autorem poprawki dotyczącej art. 9. Wpisaliśmy tam powiadomienie komisarza wyborczego. Czy trzeba pisać tak: "o rejestracji zawiadamia się pełnomocnika komitetu wyborczego oraz komisarza wyborczego"? Czy to nie byłoby bardziej elegancko napisać, że przekazuje się po jednym egzemplarzu itd.?

Zapisano to w ten sposób dlatego, że nie wiadomo dokładnie, co to znaczy "zawiadamia się". Nie wiemy, czy będzie to pismo gminnej komisji informujące o zarejestrowaniu. To nie jest żaden dokument. W ordynacji wyborczej wszystkie protokoły rejestracji są przesyłane.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tej ustawy z przyjętymi poprawkami? (9)