Zapis stenograficzny (651) ze wspólnego posiedzenia
Komisji Emigracji i Polaków za Granicą (41.),
Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych (79.)
oraz Komisji Ustawodawstwa i Praworządności (96.)

Otwieram posiedzenie poświęcone pierwszemu czytaniu uchwały w sprawie uczczenia wybitnych osiągnięć Ignacego Łukasiewicza, pioniera światowego przemysłu naftowego i gazowniczego.

Projekt uchwały przygotowany przez dwie komisje - Komisję Emigracji i Polaków za Granicą oraz Komisję Gospodarki i Finansów Publicznych - został skierowany przez marszałka Senatu do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do trzech komisji.

W środowisku przemysłu naftowego osoba Ignacego Łukasiewicza cieszy się wielkim uznaniem. Jest on powszechnie traktowany jako światowy pionier przemysłu naftowego i rafineryjnego, a rok 2003 jest obchodzony jako Rok Łukasiewiczowski nie tylko w Polsce, nie tylko na Ukrainie, ten pomysł zatacza już coraz szersze kręgi, także w innych środowiskach, szczególnie tych, gdzie Polacy byli pionierami, a więc w Rosji, w Ameryce Północnej, Południowej. A ponieważ tak mało mamy symboli, tak mało ludzi mądrych i pracowitych, cierpimy na brak wzorców, sądzę, że tak jak w zeszłym roku obchodziliśmy i czciliśmy naszego wielkiego Polaka Ignacego Domeykę, tak w tym powinniśmy uczcić Ignacego Łukasiewicza.

Jako branżowiec powiem też o dwóch przesłankach praktycznych.

Pierwsza jest taka, że w 1909 r., a więc dziewięćdziesiąt cztery lata temu, Polska była prawdziwym światowym mocarstwem naftowym, drugim po Ameryce.

Druga to fakt, co potwierdzi tutaj były wiceminister górnik: w Polsce mamy dość duże złoża gazu, a także ropy naftowej, niekonkurencyjne co prawda w zestawieniu z węglem, niemniej jednak od lat czekające na gospodarcze wykorzystanie, zagospodarowanie. Częściowa zmiana wieloletniej umowy z Rosją daje gwarancję zagospodarowania tych złóż. W zeszłym roku rząd przyjął program zwiększenia wydobycia gazu o 50% i ropy naftowej do poziomu minimum 1 miliona t. To są wielkie pieniądze dla gospodarki, a także dla samorządów lokalnych z opłat eksploatacyjnych.

(Przewodnicząca Teresa Liszcz: Przepraszam państwa, cały czas jest jakiś taki szmer. Słuchajmy pana przewodniczącego.)

W tym roku święto Ignacego Łukasiewicza będzie obchodzone przez całe środowisko górników naftowych, ale to Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne Inżynierów i Techników Przemysłu Naftowego i Gazowniczego zwróciło się do Sejmu i Senatu z prośbą o uczczenie jego pamięci. Ja sądzę, że krótka uchwała o charakterze okolicznościowym byłaby jedyną i najlepszą formą tego uczczenia. Stąd też, jako górnik naftowy, napisałem, żeby rozpocząć proces legislacyjny, tę uchwałę. Ona przez obie komisje nie została zmieniona, ponieważ nad nią nie pracowaliśmy w tym sensie, że odłożyliśmy całą tę pracę merytoryczną, słowną i prawną do wspólnego posiedzenia w dniu dzisiejszym.

I tyle mego wstępu. Tak więc napisałem uchwałę i krótkie uzasadnienie. Oddaję ją w nasze wspólne ręce, żeby nadać jej taką formę, z której byśmy byli wszyscy zadowoleni. Dziękuję.

Dziękuję bardzo. Ja muszę powiedzieć, że prima facie jestem zdania, że forma jest świetna i komisje znakomicie to przygotowały, a nasza się do tego pewnie przyłączy.

Zapomniałam państwa z pośpiechu powitać bardzo serdecznie z samego rana. Witam gorąco i państwa senatorów, i przede wszystkim gości.

Jeśli ktoś ze strony rządowej chciałby zabrać głos w tej sprawie, to bardzo proszę. Nie ma nikogo ze strony rządowej. Strona rządowa na pewno jest zainteresowana uczczeniem, ale uznała, że i bez jej obecności znakomicie to zrobimy.

Pan senator Drzęźla, bardzo prosimy.

Ja tylko miałbym małe sprostowanie, małe uzupełnienie do wypowiedzi pana przewodniczącego Rzemykowskiego. Nazwisko "Łukasiewicz" jest znane, cenione, szanowane nie tylko w kręgach przedstawicieli przemysłu naftowego, ale i w kręgach geologów, górników, geofizyków, czyli ogólnie w kręgach ludzi związanych z naukami o ziemi. Dziękuję.

Kto z państwa pragnąłby zabrać głos w sprawie treści uchwały czy uzasadnienia?

Mam jedną poprawkę stylistyczną. Ponieważ cały tekst jest w czasie przeszłym z jednym wyjątkiem: "Ignacy Łukasiewicz jest konstruktorem", no to w drugim akapicie też należałoby napisać "był konstruktorem" i wtedy jednolity czas będzie w całej uchwale zachowany. Dziękuję.

Dziękuję bardzo.

Ja mam co do tego pewne wątpliwości, bo chyba autorem, wynalazcą pozostaje do końca świata i o jeden dzień dłużej. Ja miałabym pytanie: czy do słowa "konstruktorem" nie należałoby dodać "wynalazcą", czy też to znaczy to samo? Czy słowo "konstruktor" oznacza także, że on wynalazł i skonstruował, czy że zrobił to kto inny?

(Głos z sali: To nie jest to samo.)

(Głos z sali: Tak jest.)

Ja jestem szczególnie wdzięczna Ignacemu Łukasiewiczowi, bo jeszcze szkołę średnią kończyłam przy lampie naftowej.

No jest. Jeżeli państwo uważają, że nie, to... Ale jak się pisze "konstruktorem", to mnie się wydawało, że to może sugerować, że ktoś inny rzucił ideę i pomysł, a on tylko skonstruował. Że to nie jest po prostu pełna prawda w tej sprawie, dlatego tak proponuję.

Kto z państwa jeszcze w tej sprawie? Zanim przystąpimy do głosowania nad ewentualnymi poprawkami, to pytam: kto pragnie zabrać głos, zgłosić jakąś poprawkę, czy to stylistyczną, czy merytoryczną. Nikt.

Ja pozwolę sobie ją poddać pod głosowanie.

Kto z państwa jest za tym, żeby na początku drugiego akapitu przed słowem "konstruktorem" dodać słowa "wynalazcą i"?

(Głos z sali: Nie ma głosów przeciw.)

(Głos z sali: Nie ma wstrzymujących się.)

A więc postanowiliśmy dodać słowo "wynalazca".

Biuro nie ma żadnych zastrzeżeń, dziękuję.

(Głos z sali: Ja też tę poprawkę popieram.)

No tak, ale dalej jest "był". Faktycznie, jest różnica czasu w zdaniu o podobnym charakterze.

Autorzy... Panie Senatorze Rzemykowski, czy poprawiamy w obydwu zdaniach na "jest", czy na "był", bo chyba powinno być tu jednolicie?

Ja chcę powiedzieć, że we wszystkich książkach i publikacjach, także i w dokumentach pisze się do dnia dzisiejszego, że kolega Ignacy Łukasiewicz jest twórcą lampy naftowej. Jest. Nikt tego "jest" nie zmienia, czyli "jest". To tak jak się mówi o Koperniku, że on jest twórcą takiego systemu, i nie pisze się, że był, ponieważ już nigdy druga osoba nie zmieni tego faktu.

(Przewodnicząca Teresa Liszcz: I chyba jest pewna różnica między...)

W drugim zdaniu o tym, że był organizatorem i pierwszym prezesem Towarzystwa dla Opieki i Rozwoju Przemysłu i Górnictwa Naftowego w Galicji, no to jest to słowo "był", ponieważ po nim było jeszcze wielu działaczy, prezesów tego towarzystwa.

Bardzo proszę, pan senator Mąsior.

Pani Przewodnicząca, ja chciałbym się odnieść do słusznej uwagi pana senatora Rzemykowskiego, który uzasadnia, że błędy powtarzane wielokrotnie stają się regułą. Ale tak do końca nie jest. Jeżeli używamy w tekście czasu przeszłego i mówimy o osobie, która żyje wiecznie, ale w pamięci, a nie dzisiaj, no to należałoby powiedzieć, że był twórcą, bo wprawdzie nikt po nim już tego wynalazku nie dokonywał, ale on był twórcą, w przeszłości.

Jest tak, że Ignacy Łukasiewicz jest wynalazcą i konstruktorem lampy naftowej, bo nikt inny po nim już takiej rzeczy nie zrobił. Czyli jest w naszym pojęciu, w pojęciu wszystkich odbiorców tą osobą, która to zrobiła. Jest, a nie był, ponieważ lampa naftowa wykonana przez Ignacego Łukasiewicza w formie niezmienionej jest, była tu zresztą przez kilka tygodni w Senacie. Jest on twórcą tej lampy, ona nie została co do istoty zmieniona, czyli nie można powiedzieć, że "był".

(Głos z sali: Boguś, Lenin wiecznie żywy, no!)

(Senator Tadeusz Rzemykowski: Byłem kiedyś kawalerem, ale jestem nadal człowiekiem, tak że...)

(Wesołość na sali)

Ja myślę, że to jest argument zupełnie przekonywający. Druzgocący.

No nie, oczywiście nie. Jeżeli większość jest innego zdania, to nie będziemy głosować. Wycofuję, dziękuję.

Kto z państwa jest za zarekomendowaniem Wysokiej Izbie podjęcia uchwały w sprawie uczczenia wybitnych osiągnięć Ignacego Łukasiewicza wraz z wcześniej przyjętą poprawką? (18)

To znaczy, że połączone komisje jednomyślnie podjęły decyzję o rekomendacji uchwały.

Ja bym poddała pod rozwagę następującą sprawę. Czy nie byłoby warto, ze względu na to, że dzisiejszy porządek obrad nie jest bardzo obciążony, aby Wysoka Izba zgodziła się odbyć dzisiaj drugie czytanie? Bo jeżeli już w innych krajach również się o tym myśli, to może my załatwilibyśmy to szybko i jako jedni z pierwszych. Uważam, że dzisiaj jest okazja, żeby to rozpatrzyć. Dziękuję.

Tak.

Dziękuję.