23 kwietnia 2002 r.
Na wspólnym posiedzeniu Komisji Emigracji i Polaków za Granicą oraz Komisji Ustawodawstwa i Praworządności zakończono pierwsze czytanie projektu uchwały Senatu w sprawie polityki Państwa Polskiego wobec Polonii i Polaków za granicą. Projekt powstał z inicjatywy Komisji Emigracji i Polaków za Granicą. Pierwsze posiedzenie w tej sprawie odbyło się 11 kwietnia i powołano wówczas zespół, który miał wypracować jednolity tekst uchwały na podstawie propozycji zgłoszonych w dyskusji.
W dyskusji zaproponowano niewielkie zmiany. Następnie w głosowaniu połączone komisje przyjęły jednolity tekst, w którym stwierdzono:
<<Polska jest Macierzą wszystkich Polaków, a także rozsianych po całym świecie, stanowiących Polonię - grup etnicznych polskiego pochodzenia powstałych w następstwie masowej emigracji ekonomicznej, wychodźstwa politycznego i deportacji. Dotyczy to również tych wszystkich skupisk Polaków, które w następstwie zmiany granic znalazły się poza obszarem Państwa Polskiego, tworząc mniejszości narodowe Polaków za granicą.
Senat Rzeczypospolitej Polskiej, pomny swej historycznej roli sprawowania w imieniu Państwa Polskiego patronatu nad umacnianiem więzi Polonii i Polaków za granicą z Macierzą, w obecności Prezydenta Rzeczypospolitej, Marszałka Sejmu, Prezesa Rady Ministrów, dostojnych przedstawicieli Polonii i Polaków za granicą oraz organizacji działających na Ich rzecz,
uroczyście stwierdza:
Polonia i Polacy za granicą utrzymują od pokoleń serdeczną więź z Macierzą i wspierają Jej dążenia do wolności, suwerenności, demokracji i sprawiedliwości społecznej oraz rozwoju partnerskiej współpracy z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi.
Kultywując z oddaniem i wysiłkiem, ale i radością nasze narodowe tradycje, historię i język ojczysty, stają się najlepszymi orędownikami spraw polskich za granicą.
Zaangażowanie Polonii i Polaków za granicą w promowanie spraw polskich w świecie zasługuje na najwyższe uznanie i godne jest naszej historycznej pamięci. Szczególne podziękowanie należy się Im za skuteczne działania na rzecz przyjęcia Polski do NATO i wspieranie Jej dążeń do członkostwa w Unii Europejskiej.
Cieszy zapowiedź reaktywowania przez organizacje polonijne Rady Polonii Świata, która - w naszym przekonaniu - pomoże lepiej organizować działalność ruchu polonijnego i zacieśnić kontakt Polonii i Polaków na całym świecie z Ojczyzną.
II.
Rzeczpospolita Polska, będąc Ojczyzną wszystkich Polaków rozsianych po świecie, wspiera Ich wysiłki zmierzające do utrzymywania i zacieśniania więzi z krajem
przodków i kultywowania polskich narodowych tradycji.Senat z uznaniem wita złożoną przez Prezydenta Rzeczypospolitej zapowiedź intensyfikacji działań na rzecz Polonii i Polaków za granicą.
Nadzieję budzi zapowiedź szybkiego przedstawienia przez Rząd programu działań na tym polu.
III.
Za najważniejsze aspekty polityki Państwa Polskiego wobec Polonii i Polaków za granicą Senat uznaje:
- zapewnienie Polonii i Polakom za granicą praw mniejszości narodowej w krajach zamieszkania,
- rozwijanie nauki języka polskiego i w języku polskim w miejscu zamieszkania Polaków za granicą, ze szczególnym uwzględnieniem krajów, w których przez długie lata nasi Rodacy nie mieli możliwości nauki języka ojczystego i kształcenia się w języku ojczystym,
- promowanie kultury i nauki polskiej,
- rozszerzanie oddziaływania polskiej prasy, radia i telewizji, a także polskojęzycznych, w tym polonijnych, środków przekazu informacji,
- wspieranie działalności gospodarczej, naukowej i twórczości artystycznej osób polskiego pochodzenia,
- pozyskiwanie Polonii i Polaków za granicą do wspierania polskich interesów narodowych,
- tworzenie sprzyjającego klimatu społecznego i zaplecza gospodarczego dla realizacji ustawy o repatriacji.
W działaniach na rzecz uprawnień Polaków za granicą w większym niż dotychczas stopniu należy wykorzystywać prawo międzynarodowe oraz prawo wewnętrzne krajów Ich zamieszkania.
IV.
Senat Rzeczypospolitej Polskiej będzie pozyskiwał do działania na rzecz Polonii i Polaków za granicą organizacje samorządowe, fundacje, stowarzyszenia, inne instytucje pozarządowe oraz ludzi dobrej woli w kraju i za granicą.
Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".
Ustalono, że drugie czytanie projektu uchwały Senatu w sprawie polityki Państwa Polskiego wobec Polonii i Polaków za granicą odbędzie podczas 15. posiedzenia, na którym zaplanowano debatę polonijną. Postanowiono, że sprawozdanie połączonych komisji w tej sprawie przedstawi Izbie senator Tadeusz Rzemykowski.