1 lutego 2005 r.

Na swym posiedzeniu senatorowie z Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi zapoznali się ze stanem i perspektywami nawożenia użytków rolnych w Polsce.

Informacje na temat poziomu nawożenia w Polsce i w Europie przedstawił prof. Aleksander Zalewski. Jak stwierdził, analiza zużycia nawozów mineralnych w krajach Unii Europejskiej wskazuje na systematyczny wzrost zużycia nawozów mineralnych w okresie powojennym aż do początku lat 90., kiedy ich zużycie zaczęło spadać. W ostatnim dziesięcioleciu spadło ono o 30 kg, co wskazuje na trwałą tendencję systematycznego obniżania poziomu nawożenia w krajach dawnej UE. Ta tendencja jest szczególnie widoczna w krajach o najwyższej kulturze rolnej, jak np. Holandia. W krajach o niższym poziomie rolnictwa (Grecja, Hiszpania, Austria czy Portugalia) poziom i wahania zużycia nawozów mineralnych kształtują się podobnie jak w Polsce.

W opinii prof. A. Zalewskiego, o ile w krajach UE można się spodziewać dalszego obniżania poziomu nawożenia mineralnego, to w Polsce w miarę poprawy sytuacji ekonomicznej może wystąpić tendencja wzrostu zużycia w stosunku do średniego poziomu w całej UE. Ponadto zużycie nawozów w Polsce jest zróżnicowane regionalnie. Najwięcej zużywa się ich w Polsce zachodniej i północno-zachodniej, najmniej - na wschodzie i w Polsce centralnej.

Prof. A. Zalewski podkreślił, że zmiany Wspólnej Polityki Rolnej UE wpływają na przekształcenia struktury agrarnej, co wymusza zmiany w strukturze użytkowania gruntów. W Polsce w ostatniej dekadzie zaszły ogromne zmiany przede wszystkim w kierunku uprawy zbóż kosztem innych gatunków: roślin pastewnych i ziemniaków. Należy z dużym prawdopodobieństwem założyć, ze te tendencje będą się nasilać.

O wielkości popytu na nawozy mineralna będzie decydować przede wszystkim sytuacja ekonomiczna gospodarstw, która - jak wynika z analiz makroekonomicznych - powinna się znacząco poprawić.

Z prognoz wynika, że do 2010 r. zużycie nawozów mineralnych w Polsce powinno wzrosnąć do około 120 kg NPK/ha przy obecnej strukturze zasiewów i 140 kg NPK/ha przy większym udziale zbóż i roślin oleistych.

W skali globalnej rolnictwo polskie powinno zużywać około 1,2 mln t azotu, 0,4 mln t fosforu i 0,5 mln t potasu przy założeniu, że utrzyma się rosnący popyt na żywność i nie ulegną pogorszeniu relacje cen nawozów do cen produktów rolnych. Zużycie nawozów wapniowych utrzyma się na poziomie zbliżonym do obecnego.

Następnie regulacje prawne w zakresie wprowadzania nowych nawozów na rynek, ich składowania i stosowania omówił dr Janusz Igras z Instytutu Uprawy i Nawożenia w Puławach.

Na swym posiedzeniu Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi przystąpiła także do rozpatrywania ustawy o zmianie ustawy o nawozach i nawożeniu.

Zapisy ustawy, uchwalonej przez Sejm z przedłożenia rządowego, rekomendowała senatorom dyrektor Departamentu Hodowli i Ochrony Roślin Bożena Nowicka. Swoje uwagi przedstawiło Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu.

Rozpatrywana nowelizacja zmierza do odmiennego sformułowania definicji "wprowadzenie do obrotu", ponieważ w wyniku przystąpienia Polski do Unii Europejskiej zmieniło się znaczenie pojęcia "importer". W obowiązującym stanie prawnym odnosi się ono do osób, które dokonują przywozu z krajów trzecich na obszar celny Wspólnoty Europejskiej. Nowa definicja umożliwi tym samym rozróżnienie dwóch stanów faktycznych - wprowadzania do obrotu w wypadku nawozów z państw trzecich oraz w wypadku ich wyprodukowania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

Kolejna zmiana wprowadzana opiniowaną ustawą wynikała z zastąpienia od 1 maja 2004 r. Polskiej Scalonej Nomenklatury Towarowej Handlu Zagranicznego PCN obowiązującą w Unii Europejskiej Nomenklaturą Scaloną (CN). Zmiany w tym zakresie polegały na zniesieniu obowiązku podawania symboli PKWiU (odpowiadają one kodom CN) oraz na modyfikacji przepisów, które posługują się dotychczasową nomenklaturą.

Ponadto w nowelizacji sejmowej uzupełniono regulacje mówiące o funkcjonowaniu okręgowych stacji chemiczno-rolniczych, co jest związane z implementacją dyrektywy Rady 91/676/EWG z 12 grudnia 1991 r. w sprawie ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego. Uzupełnienie to polega na dodaniu przepisu, który będzie stanowił podstawę do pobierania przez okręgowe stacje opłat za wykonywane przez nie badania. Opłaty te będą stanowiły dochód budżetu państwa; ich wysokość i sposób uiszczania zostaną określone w rozporządzeniu wydanym przez ministra właściwego do spraw rolnictwa, działającego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych.

Jak stwierdziło w swej opinii senackie biuro legislacyjne, ustawa nie budzi zastrzeżeń legislacyjnych, z wyjątkiem sposobu przywołania aktów prawa Unii Europejskiej oraz podawania ich adresu publikacyjnego. W opinii biura, adres publikacyjny aktu ogłoszonego pierwotnie w Dzienniku Urzędowym powinien wskazywać także dokładną stronę publikacji. Ponadto, zważywszy na zasadę pewności prawnej, niezbędne jest wskazywanie wszystkich zmian wprowadzanych do danego aktu poprzez podanie odpowiadających im adresów publikacyjnych.

W omawianym wypadku przywołanie aktu unijnego powinno dodatkowo uwzględniać fakt, iż przedmiotowe rozporządzenie oraz zmieniające je rozporządzenia nie zostały jeszcze ogłoszone w polskim wydaniu specjalnym Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej.

W dyskusji zgłoszono propozycje wprowadzenia poprawek do ustawy o zmianie ustawy o nawozach i nawożeniu. Ustalono, że zgłoszone zmiany opracuje biuro legislacyjne wspólnie z przedstawicielami resortu rolnictwa. Zostaną one poddane pod głosowanie na kolejnym posiedzeniu Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 9 lutego br.