2 kwietnia 2004 r.
Podczas wspólnego posiedzenia Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Komisji Ochrony Środowiska oraz Komisji Ustawodawstwa i Praworządności odbyło się pierwsze czytanie zgłoszonego przez grupę senatorów projektu ustawy o zmianie ustawy o biokomponentach stosowanych w paliwach ciekłych i biopaliwach ciekłych.
W imieniu wnioskodawców projekt przedstawił senator Adam Biela. Inicjatywa zmierzała do tego, by do 2011 roku biopaliwa były produkowane wyłącznie z polskiego rzepaku. Zgodnie z obowiązującą ustawą o biopaliwach, tylko do 1 maja tego roku biokomponenty będzie można wytwarzać wyłącznie z polskich surowców. Posłowie nie zgodzili się wcześniej na żadne okresy przejściowe, argumentując, że jest to niezgodne z prawem Unii Europejskiej.
Jak stwierdził, uzasadniając projekt, senator A. Biela, od 1 maja 2004 r. Polska stanie się pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej. Będzie miała wówczas pełną swobodę współkształtowania polityki gospodarczej, a w tym również i rolnej, będąc wyposażona m.in. w prawo veta. Jednak do dnia akcesji Polski Unia Europejska, na mocy zawartego w Traktacie Akcesyjnym art. 23, ma prawo wprowadzać jednostronnie zmiany polityki rolnej wobec Polski. Możliwość, jaką daje ten artykuł mogła zostać wykorzystana lub nie przez Unię Europejską. Okazało się, że możliwość ta została wobec Polski wykorzystana. W lutym br. roku Komisja Rolnictwa Parlamentu Europejskiego rozpatrywała już stosowny projekt legislacyjny, którego zamierzeniem jest zmiana polityki rolnej obejmująca w okresie przejściowych dopłaty do upraw rolnych rzepaku oraz innych roślin energetycznych. Niestety, propozycje dopłat dotyczą 25% kwoty dotacji, którą będą otrzymywać rolnicy dotychczasowych krajów UE - w pierwszym roku; 50 % - w drugim roku; itd. - według zasad określonych w Traktacie Akcesyjnym. Obserwatorzy polscy wnieśli za pośrednictwem deputowanych Parlamentu Europejskiego stosowne poprawki, których celem było wyeliminowanie tych niekorzystnych dla Polski zmian. Niestety, nie uzyskały one akceptacji członków Komisji Rolnictwa Parlamentu Europejskiego. W marcu 2004 r. Parlament Europejski ostatecznie przyjmuje na sesji plenarnej projekt zmiany polityki rolnej UE. Nowe regulacje rolne będą obowiązywać już przed wejściem Polski do UE i nie zostaną zmienione po 1 maja br. Będą one obowiązywać przez określony okres przejściowy.
Senator A. Biela zaznaczył, że regulacja ta nie była objęta postanowieniami traktatowymi i konsekwencją jej wprowadzenia w okresie przejściowym jest całkowita nieopłacalność w tym okresie z racji czysto ekonomicznych, produkcji rzepaku i roślin energetycznych w Polsce. Konsekwencją społeczno-ekonomiczną tej nowej regulacji w zakresie unijnej polityki będzie zwiększanie się bezrobocia oraz związanej z nim nędzy na obszarach rolniczych w Polsce, gdzie była jakaś nadzieja na zaradzenie biedzie przez uprawę rzepaku lub innych roślin oleistych.
W opinii wnioskodawców, przyjęcie przedkładanego przez nich projektu ustawy wychodzi naprzeciw oczekiwaniom wielu rolników, a jednocześnie zapobiega negatywnym konsekwencjom dla polskiego rolnictwa, wynikającym ze zmiany polityki rolnej UE w sektorze produkcji rzepaku i roślin energetycznych.
Jak stwierdzono w uzasadnieniu rozpatrywanego projektu, jego przyjęcie spowoduje następujące pozytywne skutki dla budżetu państwa: zmniejszanie się bezrobocia na obszarach wiejskich, gdzie będzie podejmowana produkcja rzepaku i innych roślin energetycznych; powstanie nowych inicjatyw gospodarczych związanych z organizacją produkcji rolnej, skupem surowca roślinnego, przetwórstwem roślin energetycznych, a także ochroną środowiska w zakresie przetwórstwa roślin energetycznych.
W opinii wnioskodawców, proponowana ustawa jest zgodna z prawem Unii Europejskiej w okresie przejściowym, zwłaszcza iż obejmuje ona identyczny okres przejściowy, który przyjęto w nowej regulacji UE w sektorze uprawy rzepaku i innych roślin energetycznych.
Podczas posiedzenia wysłuchano opinii wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi Darii Oleszczuk, która stwierdziła, że rząd nie zdążył jeszcze podjąć stanowiska w sprawie rozpatrywanego projektu. Negatywną opinię na ten temat przedstawił Urząd Komitetu Integracji Europejskiej.
W głosowaniu połączone komisje, zgodnie z art. 80 ust. 2 Regulaminu Senatu, po rozpatrzeniu w pierwszym czytaniu projektu ustawy wprowadziły poprawkę do przedstawionego przez wnioskodawców projektu ustawy i wniosły o przyjęcie przez Izbę jednolitego projektu ustawy o zmianie ustawy o biokomponentach stosowanych w paliwach ciekłych i biopaliwach ciekłych wraz z projektem uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy. Przyjęta poprawka dotyczyła tego, by biopaliwa były produkowane wyłącznie z polskiego rzepaku do 2013 roku, a nie, jak zakładał przedstawiony projekt, do 2011 roku.