26 lutego 2003 r.
W siedzibie Agencji Rynku Rolnego odbyło się posiedzenie
Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Posiedzenie poświęcone było czterem zagadnieniom:- stanowi przygotowań Agencji Rynku Rolnego do realizacji zadań Wspólnej Polityki Rolnej jednoczącej się Europy,
- informacji o dotychczasowych działaniach interwencyjnych na rynku mięsa w Polsce,
- informacji o stanie przygotowań do zmiany systemu interwencji na rynku zbóż,
- perspektywom wykorzystania rolniczych zasobów Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa w kontekście zmieniających się regulacji prawnych.
W posiedzeniu wzięli udział: wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi Kazimierz Gutowski, wiceminister skarbu państwa Barbara Misterska-Dragan, prezes Ryszard Pazura i wiceprezesi Agencji Rynku Rolnego Marek Kozikowski, Piotr Kruk, Waldemar Sochaczewski i Antoni Tarczyński, wiceprezes Agencji Własności Rolnej Skarbu państwa Andrzej Janicki, przedstawiciele związków zawodowych i organizacji rolniczych.
Ze stanem przygotowań Agencji Rynku Rolnego do realizacji zadań Wspólnej Polityki Rolnej jednoczącej się Europy zapoznał senatorów wiceprezes ARR W. Sochaczewski.
O dotychczasowych działaniach interwencyjnych na rynku mięsa w Polsce mówili szczegółowo wiceminister K. Gutowski oraz wiceprezes A. Tarczyński, który przekazał także informację o stanie przygotowań do zmiany systemu interwencji na rynku zbóż.
Krótkiego podsumowania przedstawionych informacji dokonał prezes ARR R. Pazura. Jak stwierdził, m.in., rośnie zainteresowanie eksportem wieprzowiny z dopłatami. Do tej pory złożono wnioski na eksport z dopłatami 25 tys. ton wieprzowiny, podczas gdy pula eksportowa na ten miesiąc wynosi 15 tys. ton.
Jak poinformował R. Pazura, sytuacja na rynku wieprzowiny jest coraz lepsza. Istnieje szansa, że przez najbliższy miesiąc zostanie zdjęta z rynku nadwyżka około 41 tys. ton tego gatunku mięsa. Do tej pory skupiono około 30 tys. ton. Złożono też wnioski na eksport z dopłatami 25 tys. ton mięsa, podczas gdy pula eksportowa na ten miesiąc wynosi 15 tys. ton.
Pod koniec stycznia rząd wydał rozporządzenia o dopłatach do eksportu około 41 tys. ton wieprzowiny, w wysokości 2,30 zł do każdego kilograma półtusz. Mięso przeznaczone do wywozu zostanie rozdysponowane w trzech transzach. Wnioski na eksport pierwszej partii towarów przyjmowane były od 7 do 18 lutego. Na eksport drugiej transzy, 15 tys. ton, wnioski będą przyjmowane w połowie marca, a na pozostałą część mięsa - około 11 tys. ton - wnioski będzie można składać na przełomie kwietnia i maja.
Zdaniem prezesa R. Pazury, Polska będzie musiała poradzić sobie z zapasami wieprzowiny do 1 maja 2004 roku. "Unia w żadnym wypadku nie będzie finansować naszej nadwyżki" - powiedział. Obecna sytuacja na rynku, tj. nadmiar zapasów mięsa, jest konsekwencją za wysokich cen interwencyjnych w 2001 roku oraz na początku 2002 roku.
R. Pazura wyraził pogląd, że interwencja na rynku rolnym nie spełnia swojego zadania, ponieważ "za pomocą interwencji chce się podwyższyć ceny produktów rolnych i poprawić dochodowość rolnictwa". Dodał, że w Polsce nie ma instrumentów bezpośredniego kształtowania dochodów rolników.
Zwracając się do senatorów, prezes zaapelował: "Im wyższą cenę skupu interwencyjnego na wieprzowinę wymusicie, tym gorsze to będzie dla producentów rolnych. Efekty będą widoczne za kilka miesięcy. Nikt nie oszuka prawa popytu i podaży".
R. Pazura przypomniał, że działania interwencyjne ARR obejmują jedynie 10% rynku. "90% rynku jest w rękach prywatnych spółek i przedsiębiorców. Tam decydują twarde reguły gry. Niezależnie od tego, jakie ceny wyznaczymy, 90% będzie kształtowane rynkowymi prawidłami ekonomicznymi" - powiedział.
W związku z omówionymi zagadnieniami Komisja Rolnictwa i Rozwoju przyjęła następujące stanowisko:
"Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi po zapoznaniu się z informacją przedstawioną przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi dotyczącą dotychczasowych działań interwencyjnych na rynku mięsa w Polsce oraz po dyskusji z udziałem reprezentantów organizacji hodowców zwierząt i producentów mięsa wyraża swą dezaprobatę wobec spóźnionego terminu i sposobu jej realizacji, a także wyraża swe głębokie zaniepokojenie pogłębiającą się deregulacją na innych krajowych rynkach żywnościowych.
Jednocześnie komisja przyjmuje informację o pierwszych działaniach rozszerzonego wachlarza interwencji agencji w tym obszarze zawartych kierunkowo między innymi w stanowisku komisji przyjętym z udziałem producentów żywca 14 stycznia 2003 r.
Po raz kolejny komisja zwraca uwagę na brak kompleksowego rządowego programu pobudzenia wewnętrznego spożycia mięsa w Polsce oraz promocji eksportu polskiej bezpiecznej żywności zarówno do krajów Unii Europejskiej, jak również na inne rynki. Zdaniem komisji, istnieje pilna potrzeba stworzenia podstaw prawnych do tworzenia funduszy jej promocji, a także bezpośredniego udziału specjalistycznej państwowej agencji handlowej w nadzorze nad importem i eksportem strategicznych segmentów żywności w Polsce, łącznie z organizacją jej zagranicznych ekspozytur.
Ponadto Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi wciąż nie widzi działań podejmowanych we współpracy z branżowymi związkami producentów mięsa w zakresie wewnętrznego limitowania jego produkcji, kształtowania systemu długoterminowych umów kontraktacyjnych stabilizujących ceny oraz poszukiwania zasad i form finansowego wsparcia dla poszczególnych grup producentów rolnych.
Postulujemy także, aby minister środowiska dokonał kontroli realizacji przepisów dotyczących lokalizacji i funkcjonowania ferm przemysłowego tuczu trzody chlewnej w Polsce w zakresie stopnia ich oddziaływania na środowisko naturalne oraz dokonał niezbędnych w nich korekt służących pełnej ochronie naturalnego środowiska zgodnie z normami unijnymi.
Biorąc pod uwagę dezinformację społeczeństwa w Polsce na temat rzeczywistych problemów polskiej wsi i rolnictwa u progu referendum europejskiego i rosnącą dezaprobatę mieszkańców miast dla działań zdezintegrowanej reprezentacji mieszkańców wsi, powtórnie apelujemy do związków rolniczych o harmonizowanie działań i wypracowanie wspólnego programu, korzystając ze zbliżają
cego się Krajowego Kongresu Rolnictwa, organizowanego przez Krajową Radę Rolną.Jednocześnie apelujemy do resortów odpowiedzialnych za informację europejską
i przygotowanie referendum europejskiego o przyspieszenie działań informacyjnych na obszarach wiejskich w zakresie warunków przystąpienia Polski do Unii Europejskiej".
Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi przyjęła także następujące stanowisko:
"Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi po zapoznaniu się z informacją przedstawioną przez Ryszarda Pazurę, prezesa Agencji Rynku Rolnego, w sprawie zadań prowadzonych
w ramach dostosowania Agencji do realizacji Wspólnej Polityki Rolnej oraz uwzględniając przebieg dyskusji z zadowoleniem przyjmuje postęp w zakresie jej przygotowania do pełnienia funkcji agencji płatniczej p
Jednak biorąc pod uwagę zaprezentowane obszary działania agencji, nie objęte pełną regulacją prawną, deklarujemy swą ścisłą współpracę w szybkiej realizacji zadań wynikających z konieczności dokonania zmian w obowiązującym prawodawstwie polskim bądź przyjęcia nowych rozwiązań prawnych.
Komisja zwraca uwagę na konieczność przygotowania się do okresu przejściowego, ewentualnego funkcjonowania nowych rynków rolnych w Unii Europejskiej do czasu objęcia polskich producentów i przetwórców żywności pełnym instrumentarium Wspólnej Polityki Rolnej, chociażby poprzez usprawnienie kierunków poszczególnych rynków rolnych z udziałem ekspertów branżowych związków producentów czy przyjęcie odpowiednich tzw. regulacji prawnych.
Akceptujemy założenia zmiany systemu interwencji agencji na rynku zbóż w roku 2003 r., jednocześnie wyrażamy nadzieję na szybkie przyjęcie jej założeń przez rząd i poinformowanie o tym wszystkich uczestników tego rynku. Uważamy, że da to gwarancje spokojnego przygotowan
ia akcji skupu zbóż w 2003 r.".Wystąpienia wiceminister skarbu państwa B. Misterskiej-Dragan oraz wiceprezesa AWRSP A. Janickiego poświecone były perspektywom wykorzystania rolniczych zasobów Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa w kontekście zmieniających się regulacji prawnych.
Wiceminister skarbu państwa poinformowała senatorów, że Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa ma nieodpłatnie przekazywać bezrobotnym - byłym pracownikom PGR pozostającym bez prawa do zasiłku - do 2 ha gruntów na osobę z zasobów Skarbu Państwa.
"Ustawa o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa znowelizowana w grudniu ubiegłego roku, nałożyła na AWRSP dodatkowe obowiązki. Jednym z nowych zadań jest nieodpłatne przekazanie gruntów osobom bezrobotnym, byłym pracownikom PGR pozostającym bez prawa do zasiłku" - powiedziała wiceminister.
AWRSP szacuje, że uprawnionych do nieodpłatnego nabycia takich gruntów jest około 45 tys. osób, co oznacza konieczność wydzielenia z zasobów Skarbu Państwa 90 tys. ha.
Na koniec 2002 roku agencja posiadała ponad 3,1 mln ha gruntów.
Wiceprezes AWRSP A. Janicki uważa, że znaczna część tego obszaru to tzw. grunty trudne do zagospodarowania, czyli o mniejszej przydatności rolniczej.
Podczas obrad Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi wiceprezes AWRSP przypomniał także senatorom o trudnościach, jakie ma ostatnio agencja w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego. Na początku stycznia trybunał uznał, że niekonstytucyjne jest ustawowe ograniczenie uniemożliwiające zabużanom nabywanie gruntów z zasobów Skarbu Państwa.
"Orzeczenie TK stało się dodatkową komplikacją w zbilansowaniu (...) skutków decyzji trybunału dla wykonywanych przez agencję zadań" - powiedział A. Janicki.
Wartość utraconych przez zabużan nieruchomości jest szacowana na 11 mld zł. "Sytuacja ta zmusiła agencję do wstrzymania przetargów na sprzedaż gruntów. Z decyzji tej wyłączone są jedynie niewielkie obszarowo nieruchomości rolne" - wyjaśnił.
Agencja szacuje, że przy założeniu 5-letniego okresu realizacji roszczeń zabużan jej przychody zmniejszałyby się średnio o 320 mln zł rocznie. Dlatego wiceprezes uważa, że konieczne jest szybkie wprowadzenie nowych rozwiązań prawnych umożliwiających przeznaczenie części nieruchomości rolnych do sprzedaży na rzecz zabużan.