19 marca 2002 r.
Tematem posiedzenia Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi był aktualny stan promowania, finansowania i ubezpieczeń polskiego sektora rolno-spożywczego w eksporcie i kooperacji na rynkach wschodnich.
W posiedzeniu wzięli udział przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwa Gospodarki, Ministerstwa Finansów, Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych S.A, Krajowej Rady Izb Rolniczych, Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Biura Promocji EXPO Sp. z o.o., Krajowej Izby Gospodarczej, Banku Gospodarki Żywnościowej, Banku Rozwoju Eksportu, Banku Gospodarstwa Krajowego, PKO BP, Związku Banków Polskich, Federacji Związku Producentów Rolnych, Krajowego Związku Rolników Kółek i Organizacji Rolniczych, Krajowego Związku Spółdzielni Mleczarskich.
Jak poinformowano podczas posiedzenia, Bank Gospodarstwa Krajowego i Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych przygotowały pakiet "Eksport", który ma zapewnić finansowanie i jednocześnie bezpieczeństwo obrotu międzynarodowego. Łączy on funkcję polisy ubezpieczeniowej i poręczenia bankowego i jest skierowany do małych i średnich firm. Pakiet może być szansą na poprawę wymiany handlowej z Rosją.
Zabezpieczeniem zaciągniętego przez eksportera kredytu byłoby poręczenie udzielane przez bank. Kredytobiorca musi zawrzeć kontrakt eksportowy. Należności wynikające z kontraktu objęte będą ochroną ubezpieczeniową przez Korporację Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych.
Szansą na poprawę sytuacji polskich eksporterów jest, również opracowany przez korporację, program wspierania kredytów do Rosji, adresowany do banków finansujących kontrakty o wartości nie przekraczającej 10 mln USD. Eksporterzy oczekują, że zabezpieczeniami korporacji objęte zostanie około 5-6% polskiego eksportu, czyli trzykrotnie więcej niż obecnie.
W dyskusji, która odbyła się podczas obrad Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, zwracano uwagę na bariery stawiane przed polskimi firmami eksportującymi towary rolno-spożywcze na rynki wschodnie. Jest to przede wszystkim zbyt mała aktywność firm ubezpieczeniowych w zakresie ubezpieczenia eksportu oraz zbyt wysokie koszty ubezpieczeń. Barierę stanowi również zbyt słaba promocja polskich wyrobów na rynku wschodnim.
W celu zwiększenia polskiego eksportu rolno-spożywczego analitycy PKO BP proponują stworzenie preferencyjnego systemu dopłat do oprocentowania kredytów eksportowych.
W 2001 roku 64% polskiego eksportu, w tym 69% rolno-spożywczego, skierowane było na rynki wschodnie, do Rosji, Ukrainy i Białorusi.
W ustawie budżetowej na 2002 rok dla Ministerstwa Gospodarki na promocję eksportu przewidziano 62,870 mln zł. Jest to kwota zbliżona do wykorzystanej na ten cel w ubiegłym roku.
Komisja sformułowała następujące wnioski:
- Koniecznym wydaje się wprowadzenie w życie pakietu rozwiązań zmieniających umocowanie prawne przedsiębiorcy eksportera, co wzmocniłoby jego pozycję oraz wpłynęło na poprawę warunków prowadzenia działalności.
- W celu stworzenia korzystniejszego zaplecza instytucjonalnego dla wspierania rozwoju eksportu artykułów rolno-spożywczych widzimy potrzebę rozwinięcia działań Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Winna ona szerzej wspierać przedsiębiorców poszukujących kontaktów na rynkach wschodnich oraz zapewniać im dostęp do informacji i wiedzy, a także współdziałać z instytucjami regionalnymi.
- W związku z koniecznością rozwoju proeksportowej działalności informacyjnej, skierowanej głównie do małych i średnich przedsiębiorstw, należy stworzyć instrumenty dla promowania eksportu artykułów rolno-spożywczych na rynki wschodnie sprawdzone w Unii Europejskiej. Proponujemy rozważyć możliwość utworzenia agencji pr
omocji eksportu, która wykorzystywałaby istniejący potencjał w wydziałach ekonomiczno-handlowych ambasad znajdujących się na wschodzie. Świadczyłaby ona przedsiębiorcom pomoc między innymi w nawiązywaniu kontaktów i współpracy z przedsiębiorcami oraz instytucjami działającymi na danym terenie.
Wzrost konkurencyjności polskich artykułów rolno-spożywczych można uzyskać przez opracowanie systemu dopłat dla polskiego rolnictwa na potrzeby eksportu rolno-spożywczego. W tym celu zasadnym wydaje się rozszerzenie kompetencji Agencji Rynku Rolnego w zakresie współpracy z rynkami zagranicznymi, to jest powierzenie jej nadzoru nad systemem dopłat i subwencji w eksporcie artykułów rolno-spożywczych.
Należy tworzyć warunki kredytowe sprzyjające promocji polskiego eksportu i wzmocnić pozycję polskich eksporterów oraz ich towarów i usług na rynku międzynarodowym. W związku z tym postulujemy usprawnienie działania funkcjonującego dziś systemu ubezpieczeń kredytów eksportowych, polegające na odważniejszym udzielaniu gwarancji i poręczeń. Zdaniem członków komisji należy wzmocnić rolę instrumentu proeksportowego jakim jest kredyt. Należy podjąć próbę budowy systemu sieci funduszy poręczeniowych, pożyczkowych i inwestycyjnych w oparciu o doświadczenia krajów Unii Europejskiej.
Rynki wschodnie, ze względu na uwarunkowania historyczne, bliskość i komplementarność gospodarki Polski i krajów WNP, wciąż stanowią dla polskiego rolnictwa potencjalny teren współpracy. Dlatego celowym wydaje się rozwój kontaktów polskich gmin i województw z ich wschodnimi odpowiednikami. Umożliwi to stworzenie partnerskich stosunków między regionami, w tym, w zakresie gospodarczym.
Postulujemy zweryfikować dotychczasowy program budowy rynków hurtowych i giełd towarowych oraz usprawnić funkcjonowanie już istniejących. Uważamy, iż powinny powstać branżowe programy, które będą umożliwiały produkcję i sprzedaż towarów mających szansę zaistnienia na rynkach wschodnich.
Konieczne jest przyspieszenie zawierania i realizacji odpowiednich umów międzynarodowych i porozumień dwustronnych dotyczących między innymi wzajemnej ochrony inwestycji, zaniechania podwójnego opodatkowania, szczególnie z krajami WNP. W celu odbudowy kontaktów gospodarczych ze wschodem, a tym rozszerzenie przedsięwzięć inwestycyjnych celowym wydaje się przyjęcie regulacji formalno-prawnych zarówno na poziomie międzyrządowym i międzyregionalnym.
W związku z narastającą konkurencją na rynkach wschodnich celowym wydaje się przyspieszenie działań konsolidujących polskich producentów szczególnie w zakresie rozpoznania marketingowego, promocji i reklamy, zbytu i egzekucji wierzytelności, a także w prowadzeniu wspólnego lobbingu na rzecz polskiej przedsiębiorczości.